علم حقوق از پیچیدگی و گستردگی های زیادی برخوردار می باشد که حتی امروزه دامنه ی آن بسیار وسیع تر از گذشته بوده و بسیاری از مسائل و مشکلات پیرامون جامعه را در برمی گیرد.
اما در یک تقسیم بندی کلی مطابق با عرف و رویه قضایی حاکم، مشکلات و اختلافات مردم با یکدیگر و دستگاه های عمومی و خصوصی که در قالب یک پرونده در محاکم دادگستری ایجاد می شود، عمدتا به دو دسته ی حقوقی (مدنی) و کیفری تقسیم می شود.
در این نوشتار قصد داریم به پرونده های حقوقی، مدت زمان رسیدگی و روند پیگیری آنها بپردازیم.
منظور از پرونده ی حقوقی چیست؟
مشکلات و معضلات موجود در جامعه، سبب شده است که افراد برای احقاق حقوق، ناچارا متوسل به دستگاه قضایی شده و با طرح دعوا و تشریفات لازم، و ایجاد یک پرونده خواستار رسیدگی قانونی به مشکلات خود باشند.
اگرچه مطابق با قانون از طرق دیگری از جمله داوری، میانجیگری و… نیز در مواردی می توان اختلافات حاصله را حل و فصل نمود.
اما به طور کلی و در تعریف پرونده ی حقوقی باید بیان داشت که:
در صورتی که شخصی در اموری نظیر، الزام به تنظیم سند، فسخ قرارداد و به طور کلی اختلافات رایج در قرارداد ها، مطالبه ی سفته و چک، اختلافات و امور مربوط به ورثه، مطالبه ی خسارت و… با رعایت تشریفات لازم اقدام به ثبت دادخواست در شعب دادگاه یا دفاتر خدمات قضایی نماید، خواسته ی وی همراه با مدارک و مستندات موجود که ضمیمه پرونده می شود در قالب یک پرونده ایجاد شده، و به دادگاه صالح با توجه به نوع و میزان خواسته برای رسیدگی ارجاع خواهد شد.
روند رسیدگی به پرونده های حقوقی چگونه است؟
رسیدگی در امور حقوقی برخلاف امور کیفری به صورت یک مرحله ای می باشد.
لازم به ذکر است که در امور کیفری، پس از ثبت شکوائیه، موضوع برای تحقیق و تعقیب متهمین ابتدا در دادسرا مطرح می شود، درصورت وجود دلایل کافی و قابل انتساب بودن جرم به متهم، موضوع با صدور کیفرخواست به دادگاه های کیفری بر اساس نوع جرم یا میزان مجازات ارسال می گردد.
اما به طور کلی دادگاه های حقوقی به دادگاه هایی نظیر:
- دادگاه عمومی حقوقی.
- شورای حل اختلاف.
دادگاه خانواده تقسیم می شود.
دادگاه عمومی حقوقی در اموری مربوط به؛ اختلافات راجب به قراردادها، مطالبه سفته و چک، خسارات و … این نکته را باید مدنظر قرار داد که دادگاه های عمومی حقوقی به دعاوی مالی بیش از سقف بیست میلیون تومان رسیدگی خواهند نمود.
شورای حل اختلاف به دعاوی مالی کمتر از بیست میلیون تومان، دعاوی مربوط به تخلیه عین مستأجره به جز دعاوی مربوط به سرقفلی و حق کسب و پیشه، صدور گواهی حصر وراثت، تحریر ترکه، مهر و موم ترکه و رفع آن و… رسیدگی خواهد نمود.
دادگاه خانواده نیز مطابق با قانون حمایت از خانواده به مواردی ازجمله:
طلاق، مطالبه ی مهریه، نامزدی و خسارات ناشی از بر هم زدن آن، امور راجع به غایب مفقودالاثر، اموری نظیر حضانت، تعین قیم و… رسیدگی خواهند کرد.
اما در خصوص روند رسیدگی به پرونده های حقوقی، امر بسیار مهمی به نام صلاحیت در رسیدگی دخیل می باشد.
صلاحیت دادگاه به طور ساده بیان گر این موضوع می باشد که، هر دادگاه می بایست مطابق با چارچوب و ضابطه ی تعیین شده اقدام به رسیدگی نماید.
برای مثال نباید دعوای مطالبه ی سفته و چک در دادگاه خانواده مطرح شود.
همچنین اگر بر فرض مثال، موضوع اختلاف راجع به یک ملکی در تهران باشد، دادگاه شهر قم نباید به این موضوع رسیدگی نماید.
صلاحیت به دو دسته ی صلاحیت ذاتی (مثال اول و موضوع چک) و صلاحیت محلی (مثال دوم) تقسیم و قضات موظف و مکلف به انجام آن می باشند.
رسیدگی به پرونده های حقوقی چه مقدار زمان بر است؟
در خصوص تعیین مدت زمان به جهت رسیدگی در پرونده ها به طور کلی نمی توان زمان مشخصی را در نظر گرفت.
زیرا اولین تعیین اوقات دادگاه برای رسیدگی کاملا امری غیر قابل پیش بینی بوده و ممکن است در حالت عادی به رسیدگی ماه ها و یا سال ها روند رسیدگی به یک پرونده به طول انجامد مگر اینکه در مواردی که قانون تشخیص می دهد، به پرونده به صورت خارج از نوبت رسیدگی شود.
دعاوی نظیر تصرف عدوانی، ممانعت و مزاحمت از حق از این قبیل دعاوی می باشند.
چگونه می توان پرونده را پیگیری نمود
در خصوص طریقه ی پیگیری پرونده نیز باید بیان داشت که:
اصولا مطابق با رویه ی حاکم در محاکم دادگستری، روند رسیدگی به پرونده به طرف یا طرفین پیامک می شود یا مامور ابلاغ شخصا تصمیم قضایی را ابلاغ می نماید.
اما در صورتی که نه مامور ابلاغ و نه به صورت پیامک به طرفین دعوا ابلاغ صورت نگیرد یا اینکه تمایل داشته باشند که افراد از وضعیت پرونده اطلاع یابند، می توانند با مراجعه به شعبه رسیدگی کننده به موضوع از این موضوع آگاه شوند. اما اخیرا به صورت غیرحضوری نیز می توان از محتویات پرونده و جریان کار مطلع شد.
برای این کار می بایست حتما شخص در سامانه ابلاغ الکترونیکی (ثنا) عضو بوده و با مراجعه به آن از موضوع مطلع شود و اگر عضو نباشد یا به عبارتی کد ثنا نداشته باشد با مراجعه به هریک از دفاتر خدمات قضایی به راحتی عضو، و کد اختصاصی ثنا به وی اعطا می شود.
همچنین از طریق سامانه پیام کوتاه، ۵۰۰۰۴۹ نیز مشروط بر اینکه اطلاعات فرد در سیستم ثبت شده باشد (سامانه ثنا) اقدام به پیگیری نمایند.
یک نمونه رای در خصوص پرونده حقوقی
در پایان و خاتمه ی مبحث به جهت آشنایی هر چه بیشتر با پرونده های حقوقی، به ذکر یک نمونه رای دادگاه در خصوص پرونده ی الزام به تنظیم سند رسمی، می پردازیم.
خواسته ها:
- مطالبه خسارت.
- الزام به تنظیم سند رسمی ملک.
- الزام به فک رهن.
گردشکار: خواهان دادخواستی به خواسته فوق به طرفیت خوانده بالا تقدیم داشته که پس از ارجاع به این شعبه و ثبت به کلاسه فوق و جری تشریفات قانونی در مدت فوق العاده دادگاه به تصدی امضاء کننده ذیل تشکیل است و با توجه به محتویات پرونده ختم رسیدگی را اعلام و به شرح زیر مبادرت به صدور رای می نماید :
رای دادگاه:
در خصوص دادخواست تقدیمی آقای ن. به وکالت از آقای س. فرزند ر. به طرفیت آقای م.. فرزند م. به خواسته
۱_ الزام به فک رهن ۲_ الزام به تنظیم سند رسمی ملک شش دانگ یک واحد آپارتمان به مساحت ۹۳/۶۰ متر مربع پلاک ثبتی ۵۳۱۵ فرعی از ۲۲۶۹ اصلی بخش ده تهران با توابع و ملحقات ۳_ مطالبه خسارات ( محکومیت خوانده به پرداخت وجه التزام قراردادی مندرج در بند ۵ ماده ۶ مبایعه نامه از قرار روزانه یک میلیون ریال از تاریخ ۵/۱۰/۹۲ با احتساب کلیه خسارات دادرسی به شرح مبسوط مندرج در دادخواست تقدیمی و تشریح کامل موضوع دادگاه از توجه به بررسی مفاد دادخواست و دلایل و مدارک ابرازی و مفاد مبایعه نامه مورخ ۱۰/۴/۹۴ فی مابین و پاسخ استعلام از مرجع ثبتی، از طرفی عدم حضور خوانده با وصف ابلاغ قانونی اوراق اخطاریه و مصون ماندن دعوی مطروحه از هر گونه انکار_ تردید _ تکذیب، معهذا دادگاه با فرض صحت دعوی مستنداً به مواد ۲۱۹_۲۲۱ قانون مدنی و مواد ۱۹۸_۵۱۹ قانون آیین دادرسی مدنی حکم بر محکومیت خوانده به فک رهن از مورد دعوی سپس حضور در دفتر خانه اسناد رسمی و تنظیم سند رسمی
پلاک مورد ترافع در حق خوانده و پرداخت وجه التزام قراردادی از قرار روزانه یک میلیون ریال از تاریخ ۵/۱۰/۹۲ لغایت اجرای حکم و پرداخت خسارات دادرسی و حق الوکاله وکیل و فق تعرفه قانونی در حق خواهان صادر و اعلام می نماید رای صادره ظرف بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظر خواهی در مرجع تجدیدنظر مرکز استان می باشد.
رئیس شعبه ۲۷ دادگاه حقوقی تهران
نتیجه گیری
در پایان و به عنوان نتیجه گیری کلی از آنچه که بیان شد؛ چنانچه اشخاص در اموری نظیر مطالبه ی چک و سفته، قراردادها، خانواده و… بخواهند علیه شخص یا اشخاص دیگری طرح دعوا نموده و از دستگاه قضایی خواستار رسیدگی به موضوع باشند، می بایست با توجه به موضوع و رعایت صلاحت رسیدگی دادگاه، به شعب دادگاه مدنظر یا دفاتر خدمات قضایی مراجعه نموده و با تکمیل مدارک و مستندات، اقدام به ثبت دادخواست نماید.
دادخواست ثبت شده به همراه مدارک که پرونده حقوقی نام می گیرد که برای رسیدگی به دادگاه صالح ارجاع می شود.
سوالات متداول
چنانچه شخصی برای احقاق حقوق خود در موضوعات حقوقی، اقدام به تنظیم دادخواست نماید، دادخواست و مستناد وی در قالب یک پرونده به دادگاه صالح برای رسیدگی ارجاع که به آن پرونده ی حقوقی گفته می شود.
دادگاه خانواده مطابق با قانون حمایت از خانواده به مواردی از جمله؛ طلاق، مطالبه ی مهریه، نامزدی و خسارات ناشی از بر هم زدن آن، امور راجع به غایب مفقودالاثر، اموری نظیر حضانت، تعین قیم و… رسیدگی خواهند کرد.
درصورت ثبت اطلاعات در سامانه ثنا و پرداخت هزینه های مربوطه و دریافت کد ثنا می توان از طریق مراجعه به سامانه ی ثنا از آخرین روند رسیدگی به پرونده اطلاع و آگاهی پیدا نمود.
سلام
پرونده ای بابت شکایت کلاهبرداری داشتیم و بعد از ۶ماه حکم و قرار نهایی امد که طرف کلاهبردار نیست و منع تعقیب زدن براش و پرونده حقوقی شد
سوال دارم که آیا حق و حقوق ما شاکی ها اقساطی پرداخت میشود؟یا یک مرتبه؟جدای از این همه خسارت وارد شدهدبه ما شاکی ها.
سلام: اگر منع تعقیب صادر شود چون دیگر شخص مجرم شناخته نشده است تا زمانی که مطلع هستید اعتراض نمایید با تمام ادله رسیدگی را بخواهید تا مجددا رسیدگی صورت بگیرد برای راهنمایی بیشتر از طریق وکلای انلاین وکیل تاپ مشاوره نمایید.
خانه ای پیش خرید کرده ام و الان مستاجر هستم
موعد تحویل ملک الان ۵ماهه گذشته و هنوز خانه ام را از سازنده تحویل نگرفته ام و به ناچار مجبور به پرداخت خسارت بابت کرایه خانه مستاجریم شده ام در قولنامه ذکر هرروز تاخیر ذکر شده است روزی انقدر خواستم بپرسم من میتونم خسارتم رو از سازنده بگیرم
سلام: می توانید دادخواست الزام به انجام تعهد تقدیم دادخواست نمایید برای راهنمایی بیشتر از طریق وکلای انلاین وکیل تاپ مشاوره نمایید.
سلام
من زمین با سند در شمال خریدم
بعد از ده روز که سند اومد بامراجعه ب زمین جهت دیوارکشی متوجه شدم همسایه به زمین من تجاوز کرده…
اول اظهارنامه براش فرستادم…جواب نداد
یکماه پیش داخواست خلع یدو قلع و قمع دادم…ولی هنوز برام پیامک نیومده
معمولا چقد زمان میبره ….
سلام: این یک موعد قضایی است و زمان مشخص و دقیقی ندارد برای راهنمایی بیشتر از طریق وکلای انلاین وکیل تاپ مشاوره نمایید.
با سلام و روز بخیر
معامله ملکی صورت پذیرفته که بنده طرفین را به بنگاه املاک معرفی نموده ام و ملک مورد نظر دو سند داشته و همچنین فروشنده به شخص دیگری بدهکار بوده و پول به حساب اشخاص دیگر توسط شحص بنگاه دار واریز شده و خریدار در ابتدا بصورت کیفری برای فروشنده و بنده و شخصی که از فروشنده طلبکار بوده به عنوان کلاهبرداری و فروش مال غیر شکایت نموده که پرونده منع تعقیب صادر شد. منتهی مجدد پرونده حقوقی علیه بنده ، فروشنده، طلبکار از فروشنده و صاحبان حساب شکایت نموده است . خواستم بدونم نتیجه پرونده به چه شکل می باشد. با تشکر
سلام: شما می توانید رای قطعی کیفری را به عنوان ذلیل به دادگاه حقوقی داده تا بتوانید با استناد بدان دفاع نمایید.
سلام سه ماه بایه نفرماشین سنگین یک دانگ شریک شدم دیدم هیچی بهم در امد نمیده گفتم سهممو میفروشم بهت اونم هفتادروزفرصت گرفت وتوی قولنامه بنگاه نوشتیمش فقط قولنامه هم به اسممه .حالا تاریخش رسیده وپولو پرداخت نکرده ایامیتونم حکم توقیف ماشین رو بگیرم وضرروزیان بگیرم ازش وبه پولم برسم ممنونم
سلام: بله می توانید نسبت به توقیف ماشین اقدام نمایید برای راهنمایی از وکلای وکیل تاپ مشاوره نمایید.
سلام همسايه پشت ديوار ما شكايت كرده كه دستشويي شما به اتاق خواب ما نم داده درحالي كه دستشويي ما دو متر با اون فاصله دارد خانه خودش هم بين چهار خانه قرار گرفته معلوم نيست كه نم از كجا مي باشد كف اتاقش نسبت به حياط خودش يك متر پايين تر است موقعيت همسايه ديگرش ساخت منزلها آنها قديم تر از خانه ما مي باشد. مي گويد بغل دستيمان تاز لوله هارا عوض كرده معلوم نيست نم از كجا باشد از طريق شواري حل اختلاف شكايت كرده كه ۳.۵ ميليون تومان هزينه بابت قير گوني و سراميك دور تا دور اتاق خواب انجام داده در حالي كه قبلا اتاق خواب گچ كاري بوده مگر نبايد اولا مشكل نم را معلوم وآن را برطرف مي كرد بعد شروع به تعمير ميكرد شكايت رفته دادگاه حقوقي من اول اخرش اعتراض دارم كه نم مال دستشويي ما باشد. لطفا راهنمايي فرماييد. با تشكر
سلام: خود همسایه باید رفع مشکل نماید و برای اینکار نمی تواند مزاحمتی برای شما داشته باشد برای راهنمایی از طریق وکلای وکیل تاپ مشاوره نمایید.
سلام من یه ماشین فروختم بعد طرف مقابل ۵ میلیون پولو برای موقع سند زدن نگه داشت بعد ماشین هم به نام کس دیگه ای هست الان بعد از چند وقت خریدار با صاحب سند باهم هماهنگ کردن رفتن سند ماشینو زدن به نام خریدار پول منم ندادن حتی به من هم اطلاعی ندادن بابت سند زدن الان من قولنامه دارم ازش میتونم پولمو همراه با خسارت بگیرم بعد میتونم حکم توقیف ماشینشو بگیرم چقدر زمان میبره
سلام: شما باید بر اساس قولنامه ای که بین خودتان بوده باید دادخواست مطالبه طلب به طرفیت خریدار طرح نمایید برای راهنمایی بیشتر از طریق وکلای انلاین وکیل تاپ مشاوره نمایید.
سلام خواسته شاکی چهارملیون خسارت بلوک وچهارملیون حق وکاله داده میخادآیامن متهم شدم بایدهردوروبدم
سلام: بله هر دو خسارت را باید پرداخت نمایید.
سلام من یک ماشین پژو داشتم وبعدازفوت همسرم پسر بزرگش آن رابردمن فقط یک وکالت ازصاحب ماشین دارم وکلیه مدارک ماشین نزدمن هستندپسرهمسرم بدون مدارک با ماشین بیرون میرود چگونه میتوانم آن را برگردانم. باتشکر
سلام من ازیک نفر۱۰۰ میلیون رسیددارم باامضا واثرانگشت او ودست خط من ایا میتوانم به حق خودبرسم هیچ شاهدی هم ندارم
سلام: بله همان دستخط به عنوان یک سند بوده و با استناد بدان می توانید دادخواست مطالبه وجه خودتان را مطرح نمایید.
با سلام و خسته نباشید،پدر من سال ۱۳۸۳ یک قطعه زمین خریداری کرده ک امسال بما اطلاع دادن ک ی بندخدای اومده و اقدام ب ساخت ملک شده و ما سر زمین حاضر شدیم و ایشون هم ی قولنامه آورده ک دو سال قبل تر از پدر ما اون زمینو خریداری کرده و حالا ما از صاحب ملکی ک اونموقع بما فروخته شکایت کردیم و میخواستم بدونم آیا ما زمینمون میرسیم یا نه..
سلام: بله باید باید به جرم انتقال مال غیر شکایت نمایید و این هم رد مال بوده و پول شما برگشت داده میشود
سلام‌ماشینی‌فروختم‌توافقی‌وبدون‌کارشناسی‌‌با‌رویت‌خریدار‌وداشتن‌علم‌اطلاع‌کامل‌از‌وضعیت‌‌خودرو‌معامله‌قطعی‌وانتقال‌سند‌شده‌درب‌آن‌تعویضی‌بوده‌ورنگ‌داشته‌که‌در‌قولنامه‌ذکر‌گردیده‌وتخفیفات‌لازم‌بهش‌دادم‌هزینه‌نقل‌انتقال‌وهرگونه‌جراعم‌تا‌تاریخ‌معامله‌‌در‌قولنامه‌به‌عهده‌خریدار‌توافق‌شده‌حال‌بعد‌از‌گذشت‌دوماه‌دادخواست‌خسارت‌وکارشناسی‌نموده‌پرونده‌در‌شعبه‌حقوقی‌مطرح‌است‌محل‌معامله‌سکونت‌خوانده‌میباشد‌خواهان‌در‌محل‌خود‌شهر‌دیگری‌شکایت‌نموده‌‌معامله‌ما‌توافقی‌ورویت‌مال‌بوده‌خریدار‌از‌قبل‌از‌کم‌کیف‌خودرو‌کامل‌مطلع‌بوده‌‌لطفا‌راهنمایی‌بفرما
سلام. وقت بخیر. من ۴ سال پیش یه منزل مسکونی خریداری کردم و قولنامه و وکالت تام و تمامی اشتراکات آب و برق و گاز به اسم بنده می باشد و مادرم پول خونه رو دادو بعد از آن و من ازدواج کردم و ایشون به مدت ۴ سال در منزل ساکن بود و من و همسرم بعد از ۴ سال به خونه خودمون برگشتیم به همراه مادرم ساکن شدیم و حالا ایشون رفته از من شکایت کرده که این ملک مال منه و من بخاطره کهولت سن بهت وکالت دادم و تو سرم کلاه گذاشتی درصورتی که نه قولنامه و نه وکالت هیچی به اسمش نیست و من به طور مستقیم از فروشنده وکالت گرفتم و قولنامه رو امضا کردم و ایشون فقط کارت کشیده و من تمامی مستندات رو دارم. من باید چکار کنم؟ ممنون میشم اگه راهنماییم کنید.