واژه حضانت از نظر لغوی به معنای پرورش و تربیت و نگهداری کودک است پس در حضانت بیشتر جنبه های پرورش جسمی کودک مدنظر است، اما عهده دار شدن امور مالی او بحثی جدا از حضانت است.
به علت اهمیت حضانت قانون گذار جدید به اندک مواد قانون مدنی بسنده نکرده و در قانون حمایت از خانواده به صورت مفصل تری بحث حضانت کودک را پیش کشیده است.
در قانون محدودیت حضانت تا چه سنی است؟
باید دانست که قانون گذار، حضانت را مخصوص طفل و کودک به حساب آورده است پس اگر فرزندان بالغ بشوند از حکم قانون گذار خارج می شوند و این خودشان هستند که باید تصمیم بگیرند زندگی با چه کسی را انتخاب کنند.
این سن برای دختران ۹ سال و برای پسران ۱۵ سال است.
یعنی طفل با رسیدن به این سن خودش می تواند برای زندگی خود تصمیم بگیرد در این باره که با چه کسی می خواهد زندگی را ادامه بدهد.
البته این بحث برای زمانی است که پدر و مادر وی از هم طلاق گرفته اند اما وقتی این دو در زندگی مشترک هستند حضانت با والدین به طور مشترک است.
بیشتر بخوانید: حضانت فرزند دختر چگونه است؟
شرایط حضانت بعد از طلاق
در حضانت بعد از طلاق طفل چه دختر باشد چه پسر اولویت حضانت تا سن ۷ سالگی با مادر خواهد بود و پس از آن حضانت به پدر می رسد. ناگفته نماند حتی بعد از ۷ سالگی اگر پدر مشکلاتی از قبیل اعتیاد داشته باشد باز هم حضانت برای مادر خواهد بود.
نکته ای را که دانستن آن خالی از لطف نیست این است که کسی که حضانت طفل را برعهده دارد حتما به این معنا نیست که باید نققه طفل را بدهد زیرا طبق قانون نفقه بر عهده پدر است پس اگر حضانت بر عهده مادر باشد بازهم هزینه های طفل را پدر باید پرداخت کند.
بیشتر بخوانید: حضانت فرزند پسر با کیست و چگونگی گرفتن آن (بر اساس قانون جدید)
حضانت بعد از طلاق توافقی
وقتی زن و شوهر طلاق به صورت توافقی می گیرند باید درباره حضانت به توافق برسند. ممکن است حتی اینگونه توافق کنند که پس از ۷ سالگی هم باز هم مادر حضانت طفل را عهده دار باشد یا به هر ترتیبی که خود مایل بر آنند.
حضانت بعد از فوت والدین
حضانت در صورت فوت پدر
در صورت فوت پدر حضانت با مادر خواهد بود و این را نباید با امور مالی طفل مقایسه کرد که متاسفانه در فیلم ها اینگونه نشان می دهند که با فوت پدر، پدر بزرگ، طفل را نگهداری می کند و اینگونه نشان می دهند که حتی اجازه ملاقات را هم به مادر نمی دهند این اشتباه است.
حضانت در صورت وجود والدین فقط مخصوص ایشان است و جد پدری عهده دار امور مالی و…طفل خواهد بود.
البته با فوت پدر اگر مادر شایسته نباشد دادگاه می تواند از وی سلب حضانت کند.
حضانت در صورت فوت مادر
در اینجا هم با فوت مادر حضانت به پدر طفل می رسد.
حضانت در صورت فوت هر دو والدین
در اینجا حضانت به پدر بزرگ و جد پدری خواهد رسید.
بیشتر بخوانید: حضانت فرزند بعد از فوت پدر بر عهده چه کسی است؟
ضمانت اجرای خودداری از وظیفه حضانت یا برگشت دادن طفل
طبق ماده ۴۰ قانون حمایت از خانواده اگر فرد از حضانت خودداری کند یا از مسترد کردن طفل وقتی که حضانت وی پایان گرفته خودداری کند ممکن است بازداشت شود با این تفصیل که:
هر کس از اجرای حکم دادگاه در مورد حضانت طفل استنکاف کند یا مانع اجرای آن شود یا از استرداد طفل امتناع ورزد، حسب تقاضای ذینفع و به دستور دادگاه صادر کننده رأی نخستین تا زمان اجرای حکم بازداشت می شود.
حیاتی بودن مصلحت طفل در حضانت
در ماده ۴۱ قانون گذار خود را مقید به توافق پدر و مادر نکرده است و به دادگاه اجازه داده است که هر گاه مصلحت طفل را در خطر دید در زمینه حضانت و نگهداری تصمیمی مناسب به حال طفل را اتخاذ کند.
برای مثال می تواند کسی دیگر را مسئول حضانت قرار دهد یا برای همان مسئول حضانت ناظری را تعیین کند.
ماده ۴۱ – هر گاه دادگاه تشخیص دهد توافقات راجع به ملاقات، حضانت، نگهداری و سایر امور مربوط به طفل برخلاف مصلحت او است یا در صورتی که مسئول حضانت از انجام تکالیف مقرر خودداری کند و یا مانع ملاقات طفل تحت حضانت با اشخاص ذی حق شود، می تواند در خصوص اموری از قبیل واگذاری امر حضانت به دیگری یا تعیین شخص ناظر با پیش بینی حدود نظارت وی با رعایت مصلحت طفل تصمیم مقتضی اتخاذ کند.
بیشتر بخوانید: آیا شخص دارنده حضانت کودک میتواند او را از کشور خارج نمایند؟
خروج شتاب زده طفل از دسترس یکی از والدین
در زمانی که زوجین در روابط خود دچار نوعی گسست شده اند و از این جهت تحت فشار هستند این امر محتمل است که هر کدام بخواهند طفل را از دسترس دیگری خارج کنند در قانون حمایت خانواده ماده ۴۲ این امر را محدود کرده است با این بیان که:
کودک صغیر را نمی توان بدون رضایت ولی، قیم، مادر یا شخصی که حضانت و نگهداری آنان به او واگذار شده است، از محل اقامت مقرر بین طرفین یا محل اقامت قبل از وقوع طلاق به محلی دیگر یا خارج از کشور فرستاد، مگر اینکه دادگاه آن را به مصلحت صغیر و مجنون بد‌‌اند و با در نظر گرفتن حق ملاقات اشخاص ذی حق اجازه دهد.
دادگاه در صورت موافقت با خارج کردن صغیر و مجنون از کشور، بنابر درخواست ذی نفع، برای تضمین بازگرد‌‌اند‌‌ن صغیر و مجنون تامین مناسبی اخذ می کند.
نفقه طفل تحت حضانت
قانون گذار پیش بینی کرده است برای نفقه طفل که اگر مادر یا زن در خواست تعیین نفقه طفل تحت حضانت خود را بخواهد دادگاه به آن رسیدگی می کند.
طبق ماده ۴۷: دادگاه در صورت درخواست زن یا سایر اشخاص واجب النفقه، میزان و ترتیب پرداخت نفقه آنان را تعیین می کند.
تبصره ـ در مورد این ماده و سایر مواردی که به موجب حکم دادگاه باید وجوهی به طور مستمر از محکوم علیه وصول شود یک بار تقاضای صدور اجرائیه کافی است و عملیات اجرائی مادام که دستور دیگری از دادگاه صادر نشده باشد ادامه می یابد.
نتیجه گیری
حضانت طفل از این جهت که اهمیت بسیاری دارد مورد توجه قانون گذار قرار گرفته آنچنان که در قانون حمایت از خانواده مواد بیشتری را اختصاص به این امر کرده است از جمله اینکه هیچ یک از والدین حق ندارد بدون اجازه دیگری طفل را به جایی دیگر منتقل کند یا از کشور خارج کند.
مصلحت طفل آنچنان مهم است که حتی اگر توافقی بین زن و شوهر بشود درباره حضانت و دادگاه آن را خلاف مصلحت تشخیص بدهد می تواند ترتیبی که مناسب می داند اتخاذ کند. حتی تاکید شده است اگر طفل زیر ۱۵ سال است در دادگاه حضور نیابد مگر در موارد ضرورت.
سوالات متداول
حضانت طفل تا ۷ سالگی با مادر است چه دختر باشد چه پسر از آن پس با پدر خواهد بود البته به شرط آن که صلاحیت داشته باشند.
طبق قانون حضانت مخصوص طفل است و دختر تا ۹سالگی و پسر تا ۱۵ سالگی تحت حضانت است و اگر به مشکلی خاص برنخورند که دادگاه بخواهد دخالت کند تا این سن مطابق قانون تحت حضانت هستند اما با ورود به این سن خود طفل می تواند تصمیم بگیرد با چه کسی زندگی کند.
درست مشخص نیست که آیا بعد از طلاق دختری که به سن ۹ سالگی رسیده آیا میتونه خودش انتخاب کنه با کی زندگی کنه یا بالاخره حضانت رو به پدر میدن
سلام:بله اگرخودش مایل باشد می تواند انتخاب نماید.
ایا فرزند پسر ده ساله میتواند در دادگاه بگوئید پیش مادرم میخوام بمانم پدر سلب حضانت میشود
سلام: بعد از سن حضانت تصمیم با خود فرزند می باشد و هیچ اجباری نمی باشد.