یکی از شاخه های علم حقوق، که نقش بسیار مهم و تاثیر گذاری را در جامعه به جهت برقراری نظم و رعایت حقوق دیگران ایفا می نماید حقوق جزا یا کیفری می باشد.
در یک تعریف ساده از حقوق جزا باید بیان داشت که:
در حقوق جزا به وسیله ی قانون گذار اقدام به تعیین چارچوب ها، خط قرمز ها و اصول کلی در زمینه ی حمایت از جان، مال، آزادی، آبرو و…از اعضای هر جامعه را صورت می دهد و بسیاری از پدیده های های مجرمانه، علت و چرایی جرم و مجازات، طریقه رسیدگی و اجرای مجازات همگی در حقوق جزا و جرم شناسی قابل بحث می باشد.
در این نوشتار قصد داریم به یکی از آثار مهم حقوق کیفری، یعنی پرونده های کیفری بپردازیم.
منظور از پرونده های کیفری
همانطور که در تعریف حقوق کیفری بیان شده، مبنا و محور حقوق جزا بر پایه تعیین قوانین و چارچوب ها به جهت حمایت از حقوق افراد جامعه می باشد.
به همین منظور و بر اساس همین قوانین تعیین شده:
چنانچه شخص یا اشخاصی اقدام به تضعیع حقوق افراد نمایند، قانون گذار برای هریک از کسانی که حقوق خود، اعم از مالی، جانی، آبرو و شخصیت وی تضییع شده است امکان شکایت و رسیدگی به موضوع را در محاکم کیفری پیش بینی نموده است.
به مجموعه اقداماتی که افراد برای احقاق حقوق خود که اصلاحا شاکی نامیده می شوند، علیه تضییع کننده حقوق خود در مراجع کیفری مطرح، و از دستگاه قضا و نهاد عدالت کیفری استمداد می نمایند پرونده کیفری گفته می شود.
روند پیگیری پرونده کیفری
برای شروع به رسیدگی به یک موضوع و پرونده ی کیفری؛ لازم است که شاکی با مراجعه به دادسرای محل وقوع جرم، ضمن تکمیل شکوائیه ی خود و به پیوست نمودن دلایل و مستندات جهت اثبات ادعای خود، با پرداخت هزینه دادرسی معادل یکصد هزار ریال، شکایت خود را ثبت نماید.
لازم به ذکر است که جدای از مراجعه به دادسرای محل وقوع جرم، می توان با دفاتر خدمات قضایی نیز مراجعه نموده و با پرداخت هزینه دادرسی و هزینه های مربوط به سامانه ی ابلاغ (ثنا) اقدام به ثبت شکوائیه خود نماید.
پس از ثبت شکایت، موضوع شکایت به یکی از شعبات بازپرسی ارجاع می شود و بازپرس یا دادیار تحقیق، با تعیین وقت قبلی و احضار طرفین، اقدام به بررسی شکایت می نماید.
چنانچه نظر بازپرس یا دادیار پس از بررسی و تحقیق، به مجرمانه بودن عمل متهم باشند، با صدور قرار جلب به دادرسی، موضوع را به دادستان جهت اظهار نظر ارسال می کنند و چنانچه دادستان نیز بر همین عقیده باشد، با صدور کیفر خواست، پرونده به دادگاه های کیفری بر اساس نوع جرم و مجازات آن ارسال می شود.
در این باره بازپرس می تواند برای جلوگیری از فرار و مخفی شدن متهم و دردسترس بودن جهت ادامه ی رسیدگی، می تواند قرار بازداشت موقت، تودیع وثیقه، کفالت و… صادر نماید.
حال چنانچه بازپرس یا دادیار پرونده، دلایل و مدارک را برای اثبات و انتساب به متهم کافی نداند یا اینکه عمل ارتکابی فاقد عنوان مجرمانه تشخیص داده شود، بازپرس اقدام به صدور قرار منع تعقیب می نماید البته که می توان نسبت به این موضوع در دادگاه کیفری اعتراض نمود.
این نکته را نیز باید خاطر نشان کرد که؛ در برخی از جرائم، موضوع شکایت در دادسرا مورد رسیدگی واقع نخواهند، بلکه مستقیما در دادگاه های کیفری مورد رسیدگی واقع می شوند.
این جرائم عبارتنداز؛
جرائمی که مجازات آنها حداکثر تا شش ماه حبس تعزیری باشد، جرائم منافی عفت، جرائمی که مرتکب آن اطفال زیر پانزده سال باشند، جرائمی که در شهرهای کوچک (بخش) ارتکاب یافته باشند.
چگونه می توان از روند رسیدگی به پرونده مطلع شد؟
اصولا مطابق با رویه ی حاکم در محاکم دادگستری، روند رسیدگی به پرونده به طرف یا طرفین پیامک می شود یا مامور ابلاغ شخصا تصمیم قضایی را ابلاغ می نماید.
اما در صورتی که نه مامور ابلاغ و نه به صورت پیامک به طرفین دعوا ابلاغ صورت نگیرد یا اینکه تمایل داشته باشند که افراد از وضعیت پرونده اطلاع یابند، می توانند با مراجعه به شعبه رسیدگی کننده به موضوع از این موضوع آگاه شوند.
اما اخیرا به صورت غیرحضوری نیز می توان از محتویات پرونده و جریان کار مطلع شد.
برای این کار می بایست حتما شخص در سامانه ابلاغ الکترونیکی (ثنا) عضو بوده و با مراجعه به آن از موضوع مطلع شود و اگر عضو نباشد یا به عبارتی کد ثنا نداشته باشد با مراجعه به هریک از دفاتر خدمات قضایی به راحتی عضو، و کد اختصاصی ثنا به وی اعطا می شود.
همچنین از طریق سامانه پیام کوتاه، ۵۰۰۰۴۹ نیز مشروط بر اینکه اطلاعات فرد در سیستم ثبت شده باشد (سامانه ثنا) اقدام به پیگیری نمایند.
یک نمونه رای پرونده کیفری
در پایان و خاتمه ی مبحث به جهت آشنایی هر چه بیشتر با پرونده های کیفری، به ذکر یک نمونه رای دادگاه در خصوص پرونده ی کیفری، کلاهبرداری راینه ای می پردازیم.
به موجب کیفر خواست تقدیمی از دادسرای عمومی و انقلاب تهران آقای م. فرزند م.، ۳۲ ساله، بیکار، باسواد، مجرد، بازداشت به لحاظ عجز از معرفی کفیل از تاریخ متهم است به کلاهبرداری رایانه ای به میزان ۵۱۰۰۰۰۰۰ ریال موضوع شکایت آقای الف. با وکالت آقای ن.
بدین توضیح که حسب شکایت شاکی و تحقیقات و گزارش پلیس فتا فاتب متهم با دسترسی به شناسه های کارت عابر بانک شاکی و از طریق سامانه رایانه ای (اینترنت) مبادرت به انتقال وجه از حساب شاکی به حساب دیگری نموده است.
دادگاه با بررسی اوراق پرونده، ملاحظه شکایت شاکی و مستندات ابرازی ایشان و نظر به اقرار مقرون به واقع متهم در مرحله تحقیقات مقدماتی هر چند در مرحله دادرسی منکر اقدام ارتکابی شده است و نظر به اینکه حسب پاسخ پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات، انتقال از طریق آی پی متعلق به متهم انجام گرفته است و سایر قراین و امارات موجود در پرونده از جمله اقدام مشابه متهم با مشارکت افراد دیگری که منجر به تشکیل پرونده علیه آنان در مرجع قضایی دیگری گردیده، دادگاه توجهاً به اقدام ارتکابی متهم که در واقع استفاده غیر مجاز از سامانه رایانه ای است که منجر به بردن مال متعلق به دیگری شده است و نظر به اینکه ماده ۱۳ قانون جرایم رایانه ای با ذکر مصادیق تمثیلی استفاده غیر مجاز از سامانه رایانه ای، بردن مال از این طریق را جرم انگاری نموده است
لذا دادگاه اقدام مرتکب را مصداق بزه ماده قانونی دانسته و با رد ماده استنادی دادسرا با تغییر عنوان اتهامی از تحصیل مال از طریق نامشروع به بردن مال متعلق به دیگری با استفاده غیر مجاز از سامانه های رایانه ای مستندا به ماده ۱۳ قانون جرایم رایانه ای با رعایت تبصره ماده ۱۸ قانون مجازات اسلامی و رای وحدت رویه ناظر بر این تبصره به شماره ..۶ – ۱۰/۷/۹۰ وی را به پرداخت یکصد میلیون ریال جزای نقدی با احتساب ایام بازداشت قبلی و رد مبلغ ۵۱۰۰۰۰۰۰ ریال به شاکی محکوم و اعلام می دارد. رأی صادره حضوری و ظرف مهلت بیست روز پس از ابلاغ، قابل تجدیدنظر خواهی در دادگاه تجدیدنظر مرکز استان تهران می باشد.
نتیجه گیری
در پایان و به عنوان نتیجه گیری کلی از آنچه که بیان شد؛ چنانچه هریک از اشخاص بخواهد به جهت احقاق حق خود؛ علیه شخص یا اشخاص طرح دعوا نماید که بسته به موضوع و نوع دعوا می بایست به دادسرا یا دادگاه های حقوقی مراجعه نماید.
چنانچه موضوع در پردازنده ی یک عمل مجرمانه، از قبیل سرقت، کلاهبرداری، خیانت در امانت و… باشد می بایست با مراجعه به دادسرای محل وقوع جرم، تنظیم شکوائیه و پرداخت هزینه دادرسی نسبت ثبت شکوائیه ی خود اقدام نماید.
سوالات متداول
در صورتی که شخصی به جهت اثبات ادعا و احقاق حق خود علیه شخص یا اشخاصی در دادسرا یا دفاتر خدماتی قضایی با پرداخت هزینه دادرسی اقدام به ثبت شکایت نماید، شکوائیه به همراه کلیه مدارک و مستندات به مرجع قضایی جهت رسیدگی ارجاع که پرونده کیفری گفته می شود.
جرائمی که مجازات آنها حداکثر تا شش ماه حبس تعزیری باشد، جرائم منافی عفت، جرائمی که مرتکب آن اطفال زیر پانزده سال باشند، جرائمی که در شهرهای کوچک (بخش) ارتکاب یافته باشند
به جهت پیگیری پرونده می توان به دفتر شعبه رسیدگی کننده به موضوع مراجعه و اقدام به پیگیری پرونده نمود همچنین از طریق سامانه پیام کوتاه، ۵۰۰۰۴۹ نیز مشروط بر اینکه اطلاعات فرد در سیستم ثبت شده باشد اقدام به پیگیری نمایند.
با سلام ۱۳درصد دیه کم شنوایی چه قدر است؟
سلام: ۱۳درصد از ۴۸۰۰۰۰۰۰
باسلام
منم مشابه این موضوع خرید اینترنتی کردم وفروشنده نه کالا تحویل داد نه مبلغ عودت داد وشکایت کیفری کردم الانم در تحقیقات و پلیس فتا آگاهی چندبار دنبالم فرستاد وقبول کردن که ایشون کلاهبردار به نظر شما رای دادگاه هم مطابق پلیس فتا است؟ وچقدزمانبر
باسلام
دادگاه با توجه به شرایط تحقق جرم کلاهبرداری و ادله اثباتی این جرم رأی صادر می نماید.
سلام خسته نباشید
ببخشید پدرم زمانی که خیلی پیر نشده بود یعنی بیشتر اموال را به دو پسر خودش داد و الان خانه ایی مانده که خودش در آن زندگی میکرد و به خاطره مریضی که دارد و به خاطر بیماری که دارد انجام کارهایش براش مشکل است و تنها آن خانه و پشت زمین ماند که آن زمین دو پلاک برای پدرم هست که برای خرج بعد از پدر هست و الان در وصیت نامه ایی که نوشت طوری نوشته شده که اصلا خانه سرا معلوم نیست برای کی هست و ما دختران وقتی امضا زدیم متدجه شدیم که اون کلمه ای که خانه سرا و پشت زمین آبی متعلق به دختران است ننوشته و فقط زمین آبی نوشته و البته این وصیت نامه محضری نشده .. و همچنین پدرم در جایی دیگر زمین دارد که در وصیت نامه ذکر شده که نیمی و بیشتر آن برای دو پسر هست و بقیه آن زمین خرج خمس و زکات پدرم و مادرم هست
الان دو پسر ادعا کردن و بر طبق وصیت نامه ای که نوشته سو استفاده کردن که ما دختران یا خانه را بگیریم و زمین آبی را به شما نمیدیم یا برعکس
الان باید چیکار کنیم و آیا خانه با پشت زمین آبی به ما میرسد یا نه؟؟؟
ممنون میشم که پاسخگو باشین
سلام : اگر دو وصیت نامه وجود داشته باشد اخرین وصیت معتبر بوده و اجرا می شود و اگر پدرتان در قید حیات باشند می تواند وصیت جدیدی نمایند و از وصیت های قبلی رجوع نمایند و اگر فوت نموده باشند اخرین وصیت اجرا می شود و همچنین وصیت به میزان یک سوم اموال اجرا می شود نمی توان نسبت به کل اموال وصیت کرد بیش از این میزان نیاز به رضایت ورثه دارد.
باسلام بنده با خانمی صیغه شدم وبعدا فهمیدم معتاد است وبا فردی در ربطه است واز منزل بیرونش کردم او آمد وبرایم شرط گذاشت که مواد مخدر راترک می‌کند ود قبالش اجاره نامه ای از من خواست من که به ایشان علاقمند بودم شرط را پذیرفته و قراردادی در املاک محل مون بستیم که متن آن ماهی یک ونیم میلیون وبه صورت یکجا ایشان به بنده پرداخت نموده اند وگد رهگیری گرفتیم اما پس مدتی ایشان ناپدید ومن ایشان رادر خانه ودست پسر قبلی‌شان دیدم وفیلم برداری کردم و دیگه به ایشان اجازه برگشت به منزل راندادم پس از مدتی شکایت کردند که مبلغ هیجده میلیون پول به بنده جهت اجاره منزل داده اند که کلانتری جهت روند پرونده شاهد خواستند که من رئیس املاک را برده وشاهدت بر سوری بودن قراداد رادادند حال برای ۴۰ روز دیگه دادگاه دارم نمی‌دانم این پرونده به کجا ختم می‌شود از شما وکیل محترم تقاضای راهنمایی دارم
سلام: باید ثابت نمایند که این مبلغ را به شما پرداخت کرده اند و باید مستنداتی را ارائه بدن شما نیز تمام وقایع را به همراه شاهدای خودتان ارائه نمایید برای راهنمایی بیشتر از وکلای انلاین وکیل تاپ مشاوره نمایید.
با سلام
اگر شخصی جرم شخص دیگری را گردن بگیرد و حکم قطعی شود ایا میتوان بعد ها اقرار به حقیقت کند؟
سلام: بله می تواند ولی قبول این مسئله باید به تایید مقام قضایی برسد
سلام امروز برام یه پیامی اومد که پرونده شمابه شعبه ۱۰۱ کیفری شهرری ارجاع شد ولی من هیچ خلافی نداشتم و با کسی درگیری یا مشکل ندارم خیلی نگرانم و استرس گرفتم،تاابلاغ بعدی باید منتظر شم یعنی؟؟؟
سلام: می توانید به شعبه مورد نظر مراجعه نموده و استعلام بگیرید
سلام خسته نبلشید .یه سوال
یه آقایی حسابش بسته شده بخاطر واریزش و بردلشتش زیاد بوده…بعد از چند ماه رفت و امد جریمه شده ولی چون حسابش بستست نمیتونه جریمه بده…چه راه دیگه ای هست تا بتونه حسایشو باز کنه؟؟؟؟
سلام وقت بخیر
فردی با شماره تلفن همراه پیامی به فردی که با من در ارتباط بوده پیام ارسال کرده که فحاشی کرده و فرد مذکور آن پیام را برای من فرستاده
در این رابطه ازمن شکایتی ارجاع داده که من به این فرد فحاشی کردم درصورتیکه این پیام کپی برای من فرستاده
الان برای من دادخواست ارائه کرده و در مرحله کیفری در حال رسیدگی هست با توجه به اینکه عنوان کردم شماره تلفن همراه اصلی در ارتباط با من نبوده
لطفاً راهنمایی کنید که بنده باید از چه طریقی و چگونه این جریان را به سرانجام برسانم