شاید برایتان پیش آمده که مالی را به اعتبار دوستی و در و همسایگی به شخصی داده اید تا دوباره آنرا به شما برگرداند ولی آن شخص از اعتماد شما سو استفاده کرده و ما را به شما بر نگردانده یا آنرا از بین برده است.
یکی از شرایط اصلی تحقق خیانت در امانت هم، همین سپردن مال به شخصی است که مورد اعتماد ماست. خیانت در امانت از جمله جرایم علیه اموال می باشد که شخص مالک ،متصرف یا کسی که از طرف مالک اجازه دارد با رضایت، مال را در اختیار مرتکب جرم قرار می دهد.
در این مطلب تمام شرایط خیانت در امانت، انواع آن و سوالات رایج مردم در زمینه خیانت در امانت گنجانده شده است.
دسترسی سریع به عناوین:
خیانت در امانت کیفری (حقوقی) چیست؟
دایره خیانت در امانت کیفری خیلی گسترده تر از خیانت در معنی عام است و طبق ماده ۶۷۴ هرگاه مالی (چه قابل انتقال مثل پول، چه غیر قابل انتقال مثل ساختمان) تحت هر عقدی به کسی سپرده شود و قرار بر این گذاشته شود که مال برگردانده شود یا صرف انجام کار مشخصی شود و متصرف آن را به ضرر مالک استعمال یا تصاحب یا تلف یا گم کند مرتکب جرم خیانت در امانت شده است.
رفتار مادی خیانت در امانت
جرم مورد نظر به وسیله انجام یکی از چهار فعل زیر اتفاق می افتد:
استعمال کردن:مصرف کردن یا مورد استفاده قرار دادن مال مورد امانت. مثلا پوشیدن کلاهی که قرار بر پوشیدنش نبوده
تصاحب کردن:تصاحب یعنی برخورد مالکانه با مال مثلا مال را رهن یا اجاره یا فروش بگذارد.
تلف کردن: تلف یعنی از بین بردن، مثلا تخریب مال یا آتش زدن مال. تلف ممکن است کل مال (سوزاندن لباس) یا بخشی از آن مال باشد (سوزاندن جیب لباس)
مفقود کردن:در این نوع رفتار، خائن، مال را تلف نمی کند بلکه عمدا کاری می کند که دسترسی به مال غیر ممکن شود. مثلا مال را داخل چاه می اندازد.
قصد مجرمانه در خیانت در امانت
جرم خیانت در امانت از جمله جرائمی است که هم سوء نیت عام لازم دارد هم سوءنیت خاص.
سوء نیت عام: عمد داشتن در تلف، استعمال، تصاحب و مفقود کردن مال سپرده شده، سو نیت عام است.
سوءنیت خاص: یعنی مرتکب از انجام جرم، نتیجه ای را دنبال می کند. که در این جرم ضرر زدن به مالک یا متصرف مال سپرده شده؛ سو نیت خاص است.
مجازات و عنصر قانونی خیانت در امانت طبق قانون کاهش حبس های تعزیری
ماده ۶۷۴ تعزیرات: هرگاه اموال و اسباب یا نفوذ یا اجناس و ابنیه یا نوشتجاتی از قبیل سفته و چک و قبض و غیره به عنوان اجاره،امانت یا رهن و یا آنکه برای وکالت یا هر کار با اجرت یا بی اجرت به کسی داده شده و بنابر این بوده که اشیا مسترد شود یا به مصرف معینی برسد و شخصی که ان اشیا نزد او بوده است آنها را به ضرر مالکین یا متصرفین آنها تصاحب یا تلف یا مفقود یا استعمال نماید به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم می گردد.
البته طبق تبصره ماده ۱۱ قانون کاهش مجازات حبس های تعزیری حداقل و حداکثر مجازات‌های حبس تعزیری درجه چهار تا درجه هشت مقرر در قانون برای جرائم قابل گذشت به نصف تقلیل می‌یابد پس مجازات جرم خیانت در امانت با توجه به اینکه طبق قانون کاهش مجازات حبس های تعزیری، جرمی قابل گذشت است، به نصف تقلیل می باید یعنی حبس از سه ماه تا یک سال و نیم
آیا جرم خیانت فقط با فعل انجام می گیرد؟
خیر؛ تلف کردن مال بر خلاف استفاده و تصاحب کردن، ممکن است با انجام ندادن کاری (ترک فعل) نیز انجام پذیرد. مثل اینکه عمدا و از روی سوء نیت از دادن آب به گلدانی که به او سپرده شده است خودداری کند.
موضوع و شرایط خیانت در امانت
- موضوع خیانت حتما باید مال یا وسیله تحصیل مال باشد. مثلا کسی که اسرار خود را در اختیار دیگری بگذارد وقوع خیانت در امانت نسبت به اسرار غیر قابل تصور خواهد بود.زیرا اسرار، مالیت ندارند.
- رکن مهم جرم خیانت در امانت عنصر سپرده شدن است. مثلا شخصی که در هتل وسائلش را در اتاق امانت می گذارد اگر وسایل مفقود شود مدیر هتل را نمی توان خائن در امانت دانست چون چیزی به او سپرده نشده است.
- خیانت در امانت در مال غیر فقط صورت می گیرد. مثلا شخصی ملکی را اجاره می دهد و مستاجر برای یک هفته به مسافرت می رود و ملک را به صاحب خانه می سپرد اگر صاحبخانه ملک سپرده شده را دوباره اجاره دهد این عمل خیانت در امانت نیست.چون مال خودش است.
- ضرر رساندن به مالک حتما باید محقق شود مثلا اگر مالی در شرف فسادی و خرابی به او امانت داده شود و او آن مال را بفروشد خائن محسوب نمی شود.
دادگاه صالح جرم خیانت در امانت کجاست؟
خیانت در امانت یک جرم آنی است نه مستمر و دادگاه محل وقوع جرم دادگاهی است که یکی از افعال تصاحب، استعمال، تلف یا مفقود شدن در آن اتفاق افتاده باشد.
مثلا اگر شخصی مالی را در شهرستان به امانت بگیرد و در تهران تلف کند دادگاه محل وقوع جرم دادگاه تهران است.
وجه تمایز خیانت در امانت و کلاهبرداری
درست است که در هردو مورد قربانی جرم با رضایت مال را تحویل مجرم می دهد اما کلاهبرداری نیاز به انجام مانور و عملیات متقلبانه دارد زیرا در آن شخص در نتیجه فریب مال را با میل قلبی، تقدیم بزهکار کند ولی در خیانت در امانت مال بدون فریب سپرده می شود.
جرم کلاهبرداری به صرف گرفتن پول یا مال تحقق پیدا می کند اما خیانت در امانت بعد از گرفتن مال و با توجه به اعمالی که روی آن مال می شود (مثل تصاحب) محقق می شوند
امینی که مال را می فروشد خائن است یا انتقال دهنده مال غیر؟
- اگر مال به امین سپرده شده باشد و امین مال را انتقال بدهد جرم خیانت در مال اتفاق افتاده است. اما اگر سپردن محرز نباشد و عمدا با علم به اینکه مال دیگریست به شخصی منقل کند انتقال مال غیر است.
- در خیانت صرف ضرر رساندن به مالک شرط است نه سود بردن منتفع؛ ولی در انتقال مال غیر نفع انتقال دهنده هم شرط است.
- فرق دیگر انتقال و خیانت در این است که انتقال گیرنده اگاه به مال غیر بودن شریک جرم است ولی در خیانت در امانت انتقال گیرنده اگاه محصل مال از طریق نامشروع است.
- انتقال مال غیر هم در عین و هم در منفعت است ولی خیانت فقط در عین امانت است.
- خیانت در امانت مجازات مستقلی دارد ولی مجازات انتقال مال غیر، مجازات کلاهبرداری است و در رویه قضائی ما امینی که مالی را می فروشد خائن است.
نوشتن مبلغ بیشتر در چک سفید امضا، خیانت در امانت است؟
جرم سوء استفاده از سفید مهر یا سفید امضا عنوان مستقلی از خیانت دارد؛ مثلا کسی که چکی را سفید امضا می کند و از شخصی می خواهد که مبلغ مشخصی روی آن بنویسد و شخص مبلغ بیشتری از توافق می نویسد؛ مرتکب جرم سوء استفاده از سفید امضا شده است و به مجازات یک تا سه سال حبس محکوم می گردد. در این جرم سپردن لازم نیس محقق شود؛ حتی اگر شخصی چک سفید امضایی هم پیدا کرد و سوءاستفاده کرد مشمول حکم است.
طبق قانون کاهش مجازات حبس های تعزیری: این جرم نیز مانند خیانت در امانت جرم قابل گذشتی اعلام شده لذا گذشت شاکی موجب صدور قرار موقوفی می گردد و علاوه بر آن حداقل و حداکثر میزان مجازات آن به نصف تقلیل می بابد. یعنی مجازات جرم سو استفاده از سفید مهر و سفید امضا شش ماه تا یک و نیم سال است.
چکی که برای تضمین انجام کار گرفته شده چگونه خیانت در امانت است؟
مثال: آقای حسینی برای استخدام در شرکت، مبلغ پنج میلیون تومان سفته برای تضمین تعهد و حسن انجام کار می دهد که اگر آن کار را درست انجام نداد؛ آن سفته ها برای مدیر شرکت می شود بعد از گذشت مدتی بدون اینکه تخلفی از کارمند سر بزند مدیر سفته ها را به شخص دیگری واگذار می کند.آیا خیانت در امانت هست یا خیر؟
در این مثال مدیر شرکت، سفته را که وسیله انجام تعهد است را به ضرر دارنده که آنرا برای کار معینی سپرده بوده تصاحب و برخورد مالکانه کرده است و می توان تحت عنوان خیانت در امانت شکایت کیفری مطرح کرد
فوت شخص امین و خیانت وراث در مال امانی
اگر امینی که مال امانی به او سپرده شده است فوت کند و مال در تصرف ورثه باشد آیا ورثه در صورت تصرف مال خائن در امانت هستند؟
مبحث سوال اختلافی است عده ای مثل دکتر میرمحمد معتقدند برای تحقق خیانت در امانت حتما باید مال سپرده شود اینجا مال فقط به امین سپرده شده بوده نه ورثه که اکنون قائم مقام امین هستند و خیانت در امانت نیست ممکن است جرم استفاده نامشروع باشد.عده ای دیگر نیز معتقدند ورثه نیز در صورت علم به امانی بودن مال امین محسوب می شوند و هرگونه تصرف آنها به ضرر مالک خیانت است.
نظر گروه دوم طبق قواعد کلی مالکیت اینکه مالکیت هر شخصی محترم و دائمی و غیر قابل خارج کردن از تصرف اوست می باشد و به عدل و انصاف نزدیک تر است ولی نظر دکتر میر محمدصادقی با توجه به اصل قانونی بودن جرائم و تفسیر محدود قوانین جزائی قانونی و حقوقی تر است.
شوهری که جهیزیه همسرش را می برد خائن است ؟
صرف امضای سیاهه جهیزیه توسط شوهر مبنی بر سپردن اموال به او نیست مگر اینکه زن ثابت کند که جهاز را به شوهر سپرده است تا بتوان خائن در مال امانی شود.
تصرف در مال قرضی خیانت است؟
در قرض عین مال به تملک قرض گیرنده در می آید و شخص مختار است هر تصرفی که می خواهد انجام دهد و بعدا مثل آن مال را برگرداند ولی موضوع خیانت برگرداندن عین مال است. تصرف و اعمال حق مالکیت در مال قرضی خیانت در مال نیست.
خیانت در امانت در مال مشترک و مشاع
اکثر ارای دیوان عالی کشور حکم به عدم تحقق جرایم خیانت در مال مشاع داده اند زیرا شرکا بر تک تک اجزا مال مالکیت دارند و تنها استثنایی که در این زمینه وجود دارد به موجب رای وحدت رویه شماره ۱۰ هیات عمومی دیوان عالی کشور جرم تخریب است که در اموال مشترک هم قابلیت اتفاق افتادن دارد.
برای طرح دعوی خیانت در امانت کجا بریم؟
طی ماه های اخیر دفاتر خدمات قضائی پذیرای طرح شکایت هستند و دیگر لازم نیست برای طرح شکایت به دادسرا رجوع کرد. خود دفتر شکایت را ثبت و آنرا به دادسرا منتقل می کند.
برای نگارش شکایت وتنظیم لایحه و سایر اوراق قضایی از وکیل خبره مشورت بگیرید.
هزینه طرح شکایت خیانت در امانت چقدر است؟
طرح شکایت توسط وکیل ۱۵۰۰ تومان تمبر و ۴۰ تا ۵۰ هزارتومان هزینه دارد و در طرح آن بدون وکیل هزینه تمبر از آن کسر می شود.
خیانت در امانت قابل گذشت است؟
به موجب ماده ۱۱ قانون کاهش مجازات حبس های تعزیری، خیانت در امانت جرمی قابل گذشت محسوب می شود. و اگر شاکی در هر مرحله ای گذشت کند؛ دیگر متهم پیگیری نخواهد شد.
نمونه شکوائیه خیانت درامانت
با سلام
احتراماً به استحضار می رساند:
اینجانب سه عدد تابلو فرش نفیس را به موجب رسیدی که فتوکپی آن ضمیمه است، به منظور فروش و پرداخت مبلغ آن به بنده، به مشتکی عنه که تاجر فرش است، تحویل داده ام. پس از گذشت هشت ماه از تاریخ تحویل تابلو فرش ها، ایشان از پرداخت وجه تابلو فرش ها (در صورتی که فروخته باشند) یا استردادشان خودداری می کنند. اینجانب با وجود مراجعات مکرر، اظهارنامه ای نیز به شماره ……… تاریخ …… برای مشتکی عنه ارسال نمودم که ایشان هیچ اقدامی در جهت پرداخت وجه یا استرداد تابلو فرش ها انجام نداده اند. لذا با توجه به ادله اینجانب که شامل شهادت شهود، تصویر مصدق اظهارنامه شماره … تاریخ … استشهادیه و … می باشد و به استناد ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی تعزیرات، تعقیب و مجازات مشتکی عنه را به اتهام خیانت در امانت استدعا دارم
وکیل خیانت در امانت
گفتیم مهمترین اصل در خیانت در امانت احراز سپردن مال به شخصی است که مال به او داده شده است . برای اینکه در دادگاه دفاع معقول و منطقی ای داشته باشید تا به جرم خیانت در امانت محکوم نشوید نیاز به دفاع و اثبات ای قضیه هست که مال به شما سپرده نشده است. از طرفی اگر شما مالک مال هستید هم برای رسیدن به حق خود باید سپردن را ثابت کنید که این کار از عهده ی وکیل متخصص ساخته است.
گروه کیفری وکلای وکیل تاپ تخصصی در خصوص پرونده های خیانت در امانت و … فعالیت می کنند و بیشتر از هر شخصی به پیچ و خم امور آگاهند.
شماره سامانه ۲۴ ساعته وکیل تاپ: ۰۲۱۹۱۰۰۲۰۹۰
نتیجه گیری
اگر مالی به شما سپرده شده باشد و این سپردن بارز آشکار باشد، شما باید هرچه صاحب مال در آن خصوص گفت را عمل کنید و حق ندارید مال را استفاده کنید یا آن را از بین ببرید یاآنرا گم کنید. همه ی این اعمال خیانت در امانت نام دارد که مجازات کیفری دارد
سوالات متداول
خیر امانت دادن به هر طریقی امکان پذیر است.
در خیانت باید سپردن احراز گردد تحت هر عقدی که این کار بیشتر کتبی است و اثبات عنصر سپردن با شاهد امری تقریبا بعید است اما باز به نظر قاضی بستگی دارد.
اگر صاحب مغازه اموال را تحت هر عنوانی به شاگرد سپرده باشد که معمولا هم همینطور است خائن در مال امانی است.
سلام.
مادرم درسال۹۷فوت کردن بعد از ا نحصارورارثت دوتاخونه که دررهن بانک بودوسندقطعی نداشت ویک باغ که مبایعه نامه داره درلیست دارایی بالانیومدطی این چندسال برادرکوچیکم وپدرم نزاشتن شکایت کنم.هردفعه قول سازش دادن حالا معلوم شده که پدرم یکی ازخونه هاروباتبانی کردن باصاحب سندبدون حضور من وبرادربزرگم به نام خودش کرده حالامن بایدچیکارکنم که حقموبگیرم ممنون میشم جوابموبدین
تماس بگیرید ۰۲۱۹۱۰۰۲۰۹۰
سلام خسته مباشید من در قرارداد جعاله حکم بودم و ظیفه داشتم که چکهای صادره توسط مالک رو به شخص انجام دهنده کار تحویل دهم فلذا اینکار صورت کرفت و در قرداد جعاله رسید شد.پس از مدتی ۵۰٪ کار انجام شد مالک چک موظف شده مرحله دوم مبلغی پرداخت نمایید و چک پنجاه میلیونی خود را دریافت کند اینکار صورت کرفت و انجام دهنده کار پس از دریافت ۳۵میلیون چک پنچاه میلیونی راعودت نداد تا الباقی قرارداد رو که یک فقره چک بوده معادل ۱۵ میلیون را دریافت ورسید کند . اینکار عملی نشد و صاحب چک علیه من اقدام به شکایت کیفری نموده ایا جرم خیانت در امانت محقق شده
با سلام و عرض ادب خدمت شما بنده در تابستان ۹۹ یک سرویس مبلمان تمام چوبی را به خاطر کمبود جا و جابجائی منزل با در خواست و اطلاع دادن به ایشان و موافقت کردن شخص مورد اطمینان سرویس مبلمان را با نیسان حمل کرده و به محلی که ایشان آدرس داده بود به طور امانت سپرده و لزا بنده با استفاده کردن از وسایل را تا زمانی که خواستم برگردان کنم موافقت کردم که با گذشت تقریبا
۹ ماه از سپردن وسایل میگذرد از ایشان درخواست گرفتن وسیله خود را دارم ایشان ازدادن وسیله امتناع میورزد و ادعا دارد که بنده مبلمان را از شخص دیگری خریداری کردم حا بنده با وضع پیش آمده چه باید کنم و از چه راهی وارد شوم وسایل در یک باغ در مهر آباد رودهن میباشد و بنده را مورد تهدید قرار میدهد لطفا راهنمائی کنید با تشکر بنده ۴ الی ۱۰ نفر شاهد دارم حتی راننده ای که با نیسان خود مبلمان را حمل کردیم و در باغ تحویل ایشان دادیم الان مبلمان را لازم دارم چون هنوز مبلغ آن را بطور کامل تصفیه نکردم از شخص دیگری خریداری کردم
سلام میتوانید دعوای خیانت در امانت طرح نمایید
سلام بنده خونه خودم رو با کابینت و هود و سینگ و اجاق‌گازو…. ب برادرم اجاره دادم برادر بنده با خانومش ب مشکل خورده که خانوم‌ایشان بدون اجازه و اطلاع برادر بنده کلیه وسایل زندگی و وسایل بندرو نیز بار زده برده
حالا من شکایت کردم از زن برادرم نتیجه‌ای برای من داره؟؟؟؟
البته شاهد نیز دارم ک زنداداشم تنهایی وسایل رو برده با کابینت‌ساز هماهنگ کرده و برده خونه جدید نصب کرده
سلام سرقت کرده وسارق میباشد
سلام من چندسالی خونه خودمو ب بردارم و خانومش داده بودم برای سکونت چند ماهی هست برادرم با خانومش ب مشکل خوردن یه روز ک برادرم میره سرکار وقتی برمیگرده میبینه خانومش بدون اجازه اون همه وسایل خونرو بار زده رفته حتی کابینت و هود و سینگ و اجاق‌گاز بندرو نیز برده البته کابینت‌ساز شاهد ک کابینت‌ساز رو زنداداش بنده هماهنگ کرده بیاد و برده خونه جدید
حالا بنده باید چیکار کنم؟
سلام اقدام به سرقت کرده ومجازات سرقت برایش اعمال میشود
با سلام،پدر بنده کلیه دارایی و مغازه خودشو در اختیار یکی از برادرنمون گذاشت(امین خودش کرده) باقی پسراشم رفتن دونبال کارشون الان بعد از گذشت چندین سال متوجه شدیم چندین ملک بنام خودش خریده حالا ک مال و اموال پدرمونو مطالبه میکنیم میگه خودم کاسبی کردم پدرمون چیزی نداشت
درضمن ۲ تا ملک پدرمونم بخاطر ندادن مالیات بر در آمد مغازه با نقشه خودش ک بقول معروف ریش سفید خانواده بود تغییر مالکیت داد بنام من و یکی دیگه از برادرنم ک ما خودمون اقرار میکنیم ک برای پدرمونه
یملک دیگم بنام یکی از برادر دیگهمون کرده همون درجام بدون اطلاع پدرمون و باقی برادرنمون وکالت بلاعزل گرفته
اظهارنامه ام دادیم بعنوان خیانت در امانت هیچ توجه نمیکنه
حالا ما ۵ تا برادریم و پدرمون باید همین خیانت در امانت عنوان کنیم موقع شکایت یا از راه دیگری وارد بشیم املاکی ک بنام خودش خریده میتونیم باز پس بگیریم یا قاضی توجه نمیکنه به ملکی ک بنامشه
ممنون میشم راهنمایی کنید
سلام وقت بخیر
من یک دستگاه بالابر اجاره یک ماهه کردم ولی بخاطر افتادن از پشت بام اسیب دید که من به مالک تلفنی اعلام کردم تا زمانی که درستش کنم بیارم من کرایه دستگاه رو خواهم داد ولی بنا به دلایلی این دستگاه حدود ۱۵ ماه دست من بود و صاحب مال شکایت کرد الان دستگاه رو درست کردم بردم دادم بهش و ۵ میلیونم براش پول ریختم برای الباقی حسابش میگه تا نیای تسویه کنی من نمیرم بگم دستگاه رو اوردی در هر حال با عکس پیامکهای موجود به بازپزس پرونده گفتم که دستگاه رو تحویل دادم و ۵ تومان پول پرداخت کردم فقط بنا به اتفاقاتی که برای من پیش امده برای پرداخت الباق پولش از دادگاه وقت خواستم که باز پرس مهلت ۵ روز بیشتر نمیده وبرای هزینه دادگاهم طرف گفته ۱میلیون باید از کار افتادگی وهزینه دادگاه بدی الان اگر تا ۵ روز دیگه من نتونم پول ردیف کنم تگلیفم چیه
سلام خسته نباشید. یکی ازهمکاران پدرم. تعدادی لوازم کفاشی رابه منزل من اوردند. چون جانداشته که من حضورنداشتم. بعدازچندسال اومده وسایلاروبرده که من بودم همه وسایلاروشمرده تحویل گرفته رفته بعدازچندماه اومده شکایت کرده که لوازمهای منوخراب کردین. یانیست کمه.. این اقازمانی که من فاکتورحساب کتاب براش فرستادم. این لج کرده داره. میگه ۱۰تاکفش هم نیست تمما. من وپدرم رابه دزدی وشکایت خیانت درامانت کرده.. یه راهنمای بفرمایدممنون میشم
سلام: برای اینکار باید اثبات نماید که وسایل را به لیست بشما تحویل داده است
وسایلی از شرکت گرفته ام وده سال است تعمیرات خودرو شرکت راانجام میدهم حال برایم شکایت خیانت درامانت راگذاشته است
سلام من داخل یک شرکت ساختمان سازی کار میکنم
پیمانکار یک سری جنس وارد کارگاه ما کرده و به صورت امانی به شرکت تحویل داده و من هم زیر برگه تحویل رو امضا کردم
الان با توجه به اختلاف شرکت با پیمانکار به جرم خیانت در امانت از من شکایت شده
آیا این جرم متوجه من هم میشه ؟؟
سلام خسته نباشیدراننده پیک ساکن مشهدهستم ۴سال پیش یک بنده خدااطراف حرم پیک گرفت کرایه نداشت کارت ملی اش راامانت گذاشت حالا ازمن شکایت کرده امانت درخیانت حکم غیابی دادن ۶ماه حبس ضامن هم ندارم میشه راهنمایم کنیدچه کارکنم