فسخ قرارداد کار از طرف کارگر و کارفرما چیست و چه شرایطی دارد؟

قرارداد کار قراردادی است (لازم یعنی هیچ یک از طرفین نمیتواند آن را فسخ کند مقر در موراد خاص (خیارات و اقاله))  کتبی یا شفاهی که به موجب آن کارگر در قبال دریافت مزد، کاری را برای مدت موقت یا غیر موقت برای کارفرما انجام می دهد. هرکدام از کارگر و کارفرما ممکن است در حین انجام کار و قبل از اتمام آن به دلایلی از جمله نارضایتی از شرایط کار و یا عملکرد کارگر بخواهند قرارداد را خاتمه دهند.

ولی فسخ و خاتمه دادن قرارداد کار از طرف کارگر و کارفرما اصولا بدون دلایل موجه و رعایت شرایط قانونی و بدون مشاوره با وکیل٬ ممکن نیست و باعث از دست دادن مزایای قانون کار می شود.

بنابراین باید دید کارگر ها و کارفرما چگونه و تحت چه شرایطی می توانند قرارداد کار را فسخ نمایند؟ کارگر در قرارداد موقت کار آیا می تواند، آن را فسخ نماید؟ در ابتدا به بررسی شرایط و چگونگی فسخ قرارداد کار از جانب کارگر می پردازیم و سپس به سراغ کارفرما می رویم.

فسخ قرارداد کار از جانب کارگر و کارفرما

به موجب ماده ۲۱ قانون کار یکی از موارد خاتمه قرارداد کار، استعفای کارگر می باشد. در صورتی که کارگری پس از انعقاد قرارداد کار و قبل از اتمام کار بخواهد به همکاری خود با کارفرما خاتمه دهد بهتر است استعفا دهد.

توجه داشته باشید در صورتیکه از شرایط کار راضی نیستید و به هر علت قصد پایان همکاری را با کارفرما دارید؛ هرگز غیبت نکنید زیرا ممکن است مشمول تعلیق قانون کار شوید و مزایایی را از دست بدهید. همچنین اقدام به ترک کار هم ننمایید زیرا در اینصورت نیز بسیاری از مزایای قانون کار را از دست خواهید داد.برای اطلاع بیشتر می توانید با یک  مشاوره حقوقی مشورت کنید.

شرایط فسخ قرارداد کار از طرف کارگر

فسخ قرارداد کار از طرف کارگر به شرایط مختلفی بستگی دارد و می‌تواند در موارد خاصی انجام شود. در ادامه، برخی از شرایط معمول برای فسخ قرارداد کار از طرف کارگر را بررسی می‌کنیم:

• فسخ قرارداد کار چه از جانب کارگر چه از جانب کارفرما در قرارداد های کار موقت یا معین امکان ندارد. در صورتی که کارگری در این نوع قرارداد ها استعفا دهد، چنین استعفایی قانونی نمی باشد و در صورت وارد شدن خسارت به کارفرما، کارگر ملزم است که خسارت کارفرما را بر حسب نظر مراجع حل اختلاف پرداخت کند.
• کارگری که استعفا می دهد موظف است یک ماه به کار خود ادامه داده و ابتدا” استعفای خود را کتبا” به کارفرما اطلاع دهد. البته چنانچه کارگر از استعفا منصرف شود؛ ۱۵ روز فرصت دارد انصراف خود را کتبا به کارفرما اعلام کند.
  در این صورت استعفای او منتفی می شود و کارگر موظف است رونوشت استعفا و انصراف از آنرا به شورای اسلامی کارگاه و یا انجمن صنفی و یا نماینده کارگران تحویل دهد.
• غیبت کارگر، استعفای او به حساب نمی آید و به معنای پایان قرارداد کار نیست و می تواند از موارد تعلیق قرارداد کار محسوب شود. در هر صورت تشخیص ترک کردن کار یا غیبت غیر موجه کارگر در صلاحیت مراجع حل اختلاف کار است.
  همچنین ترک کار و غیبت غیر موجه می تواند برای کارفرما این حق را ایجاد کند که کارگر را در چارچوب شرایط قانونی اخراج نماید. البته میزان غیبت کارگر باید به اندازه ای باشد که مقررات مربوط، اجازه اخراج او از سوی کارفرما را بدهد.
• چنانچه کارگری استعفا ‌دهد مستحق دریافت حق سنوات به ازای هر سال، یک ماه آخرین حقوق می باشد.

فسخ قرارداد از سوی کارفرما چگونه ممکن است؟

کارفرما نیز تحت شرایطی می تواند قرارداد کار را به صورت یک‌جانبه فسخ نماید.

خاتمه قرارداد کار از جانب کارفرما به شکل زیر ممکن است:

به موجب ماده ۲۷ قانون کار، در صورتیکه کارگر در انجام وظایف محوله قصور ورزد یا آیین نامه‌های انضباطی کارگاه را پس از تذکر‌های کتبی همچنان نقض کند، کارفرما حق دارد در صورت اعلام نظر مثبت شورای اسلامی کار علاوه بر مطالبات و حقوق معوقه به نسبت هر سال سابقه کار معادل یک ماه آخرین حقوق کارگر را به عنوان «حق سنوات» به وی پرداخته و قرارداد کار را فسخ نماید.

شرایط فسخ قرارداد کار از جانب کارفرما

فسخ قرارداد کار از جانب کارفرما نیز به شرایط خاصی وابسته است و می‌تواند در موارد خاصی صورت گیرد. در ادامه به برخی از شرایط ممکن برای فسخ قرارداد کار از جانب کارفرما اشاره می‌کنیم:

• قصور در انجام وظایف محوله و یا تخلف از آیین نامه های انضباطی کارگاه. موارد قصور و دستورالعمل‌ها و آیین نامه‌های انضباطی کارگاه‌ها به موجب مقرراتی است که با پیشنهاد شورای عالی کار به تصویب وزیر کار و امور اجتماعی خواهد رسید.
• دادن تذکر کتبی توسط کارفرما: بدین ترتیب کارفرما در صورتی مجاز است که به دلیل قصور و تخلفات کارگر قرارداد کار را فسخ نماید که ابتدا به وی تذکر کتبی داده باشد.
• اعلام نظر مثبت شورای اسلامی کار و در واحد ‌هایی که شورای اسلامی کار وجود ندارد برای فسخ قرارداد کار نظر مثبت انجمن صنفی لازم است.
• اختلاف بین کارگر و کارفرما در وهله اول باید با توافق حل شود اگر نشد موضوع به هیات تشخیص اداره کار ارجاع می شود و در صورت حل نشدن اختلاف، از طریق هیات حل اختلاف رسیدگی و اقدام خواهد شد. در طی مدت رسیدگی مراجع حل اختلاف، قرارداد کار به حالت تعلیق در می‌آید.
• کارگاه‌هایی که مشمول قانون شورای اسلامی کار نیستند و یا شورای اسلامی کار و یا انجمن صنفی در آن تشکیل نشده باشد یا فاقد نماینده کارگر باشند اعلام نظر مثبت هیات تشخیص که شامل یک نفر نماینده وزارت کار و امور اجتماعی، یک نفر نماینده کارگران به انتخاب کانون هماهنگی شورا‌های اسلامی کار استان و یک نفر نماینده مدیران صنایع به انتخاب کانون انجمن‌ های صنفی کارفرمایان استان برای فسخ قرارداد کار لازم است.
• چنانچه کارگری مطابق نظر هیات تشخیص باید اخراج شود، حق دارد نسبت به این تصمیم به هیات حل اختلاف مراجعه و اقامه دعوی نماید.
•  هرگاه قرارداد کار برای مدت موقت و یا برای انجام کار معین، منعقد شده باشد هیچ یک از طرفین به تنهایی حق فسخ آن را ندارند و رسیدگی به اختلافات ناشی از نوع این قرارداد‌ها در صلاحیت هیات‌های تشخیص و حل اختلاف است.

فسخ قرارداد کار زودتر از موعد

می‌تواند به موارد مختلفی بستگی داشته باشد و باید با توجه به مفاد قرارداد و شرایط آن انجام شود.شما برای اطلاع بیشتر می توانید با وکیل آنلاین در ارتباط باشید. در ادامه چند نکته را در خصوص فسخ قرارداد کار زودتر از موعد در نظر می‌گیریم:

۱. مراجعه به قرارداد

ابتدا باید به متن قرارداد کاری که منعقد شده است مراجعه کرد. شرایط مربوط به فسخ قرارداد و تعیین زمان موعد فسخ در قرارداد ذکر شده باشد.

۲. درخواست بازنگری

در بسیاری از موارد، طرف‌های قرارداد اجازه دارند که قرارداد را قبل از موعد فسخ کنند. این امکان ممکن است به دلیل عدم تطابق با شرایط یا دلایل دیگر باشد. در این صورت، طرف‌ها باید با یکدیگر تماس بگیرند و درخواست بازنگری یا فسخ قرارداد را مطرح کنند.

۳. جریمه یا خسارت مالی

در بعضی از قراردادها، ممکن است برای فسخ قرارداد زودتر از موعد جریمه یا پرداخت خسارت مالی تعیین شده باشد. این مسئله نیازمند مراجعه به شرایط معین در قرارداد است.

۴. توافق نامه طرفین

همچنین، فسخ قرارداد ممکن است با توافق طرفین انجام شود. اگر هر دو طرف با فسخ قرارداد موافق باشند و توافق نامهی مربوطه را امضا کنند، فسخ انجام می‌شود.

۵. تاثیرات فسخ قرارداد

قبل از اقدام به فسخ قرارداد، اثرات مالی و حقوقی آن را مورد بررسی قرار دهید. فسخ قرارداد ممکن است موجب پرداخت جریمه، خسارت مالی، یا از دست دادن حقوقی شود.

در هر صورت، توصیه می‌شود که در مواردی که نیاز به فسخ قرارداد زودتر از موعد دارید، با مشاور حقوقی مشورت کنید تا اطلاعات دقیق‌تری در مورد شرایط و تبعات این اقدام کسب کنید و تصمیم بهتری بگیرید. همچنین، همیشه به توافق نامه‌ها و شرایط موجود در قراردادهای کاری دقت کنید تا مشکلاتی در آینده ایجاد نشود.

نتیجه گیری

بنابراین فسخ قرارداد کار که به معنی خاتمه یکجانبه آن می باشد به موجب قانون کار از جانب کارگر به وسیله استعفا میسر است که شرایط دارد و از طریق کارفرما نیز پس از تذکر کتبی به کارگر و تایید شورای اسلامی کار میسر است.

سوالات متداول