دعوای خلع ید به معنای بیرون کردن فردی که در ملک دیگری بدون مجوز تصرف یا غصب کرده است. که هم دارای جنبه کیفری و هم جنبه حقوقی می باشد. آن چه در خلع ید جزء اساسی آن می باشد غیر منقول بودن مالی است که فرد در آن تصرف غاصبانه دارد.
به این دلیل که خلع ید درباره غصب مال غیر منقول مطرح می شود؛ باید دادگاهی به آن رسیدگی کند که در حوزه آن ملک قرار دارد. برای مثال اگر ملک یا خانه و مغازه که فردی آن را غصب کرده در شهر سبزوار باشد؛ دادگاه آن شهر صالح خواهد بود یا اگر برای مثال در شهر ورامین باشد یا شهر تهران باشد دادگاه آن شهر صالح به رسیدگی است. برای اقامه دعوای خلع ید می توانید با مشاوران و وکلای متخصص در این امر در سامانه وکیل تاپ ارتباط بگیرید تا در جریان کم و کیف کار قرار بگیرید.
در ادامه اطلاعاتی کاربردی در این باره ارایه خواهد شد تا بتوانید از وضعیت حقوقی مشکل حقوقی خود مطلع شوید.
ادله در دعوای خلع ید
در دعوای خلع ید، همچنان که گفتیم کسی ملک دیگری را غصب می کند. در اینجا مالک می تواند با اقامه دعوا در دادگاه،به وسیله حکم دادگاه وی را از ملک بیرون کند.
مالک در اینجا باید به سند مالکیت که یا سند رسمی یا حکم دادگاه است استناد کند در غیر این صورت استماع نمی شود.
حال اگر مالک سند رسمی نداشته باشد باید ابتدا باید دعوای اثبات مالکیت را طرح کند و سپس اقامه دعوایی خلع ید کند که امری زمان بر است توصیه می شود برای یافتن راهکار از طریق مشاوره با وکلای متخصص ملکی از طریق سامانه وکیل تاپ اقدام کنید.
طرح دعوای خلع ید
در طرح دعوای خلع ید موارد لازم را ذکر کردیم از جمله این که مالی که غصب شده و به زور از دست صاحب آن درآمده باید غیر منقول باشد؛ یعنی ملک باشد یا زمین یا مغازه،
نکته دیگر اینکه بعد از غیر منقول بودن باید مورد توجه قرار گیرد و در رای وحدت رویه هم به آن اشاره شده این است که مالک و صاحب آن مالک رسمی آن باشد.
یعنی یا سند رسمی داشته باشد یا اینکه حکم قطعی دادگاه را در این زمینه داشته باشد. مورد دیگر اینکه خوانده و غاصب خود باید در آن تصرف کرده باشد اگر خود تصرف نکرده ولی به صاحب آن اجازه تصرف ندهد این نوعی ممانعت از حق است که در جای خود در همین سایت می توانید آن را مطالعه کنید.
برای مواردی مثل مزاحمت و یا ممانعت در تصرف می توانید از طریق مشاوران حقوقی راهکار های لازم را جویا شوید.
پس برای طرح دعوای خلع ید شرایط زیر لازم است:
- تصرف خوانده.
- غیر منقول بودن.
- و سند مالکیت.
در دعوی خلع ید، اگر سند مالکیت نداشتیم چاره چیست؟
در اینجا به نظر ۲ راه دارد یا اینکه با طرح دعوای اثبات مالکیت ابتدا مالکیت خود را اثبات کند و سپس خلع ید اقامه کند و راه دوم اینکه بدون طی این مسیر از همان ابتدا دعوای رفع تصرف عدوانی مطرح کند.
زیرا در تصرف عدوانی بر خلاف خلع ید برای بیرون کردن غاصب نیازی به داشتن سند مالکیت نیست و کافی است که فرد در دادگاه ثابت کند که قبلا ملک را در تصرف داشته و حال خوانده بدون اجازه و به زور آن را از دست وی بیرون کشیده.
در این باره به دلیل فنی بودن امر همانطور که گفته شد توصیه می شود با مشاوران حقوقی در ارتباط باشید تا از کم و کیف کار آگاه شوید.
دعوی خلع ید در صلاحیت کجاست؟
همانطور که گفتیم دعوای خلع ید در دادگاه شهر و محلی اقامه می شود که ملک غیر منقول در آن شهر و محل واقع شده است.
برای مثال اگر مالک خانه ای هستید که در سند آن نام شما درج شده و در اثر اختلاف به وجود آمده همسر شما در آن تصرق کرده و قصد خروج از آن ندارد می توانید خلع ید وی را از دادگاه تقاضا کنید.
اما دعوای تخلیه ید، اگر ملک مسکونی باشد در شورای حل اختلاف اقامه می شود و در ملک تجاری دادگاه عمومی عهده دار رسیدگی می باشد.
خلع ید از ملک مشاع
خلع ید از ملک مشترک نیز امکان پذیر است؛ زیرا تا زمانی که ملک تقسیم و افراز نشده ذره ذره آن در مالکیت مشترک تمام مالکین می باشد لذا اگر یک نفر بدون اجازه سایرین در آن تصرف کند می توان خلع ید وی را خواستار شد.
پس اگر با دیگر وراث به شما ملکی به ارث رسیده باشد لازم است هر یک از طرفین با اجازه دیگران در ملک تصرف کند لذا اگر بدون اجازه در خانه موروثی تصرف کند دیگر وراث می توانند خلع ید متصرف را درخواست کنند.
هزینه دادرسی دعوای خلع ید
دعوای خلع ید یک دعوای مالی به حساب می آید و هزینه دادرسی آن به نسبت ارزش منطقه ای ملک حساب می شود.
اما اگر دعوای تصرف عدوانی مطرح شود به علت غیر مالی بودن مبلغی مقطوع و کمتر به نسبت مورد قبل برای هزینه دادرسی پرداخت خواهد شد.
نقش وکیل در پرونده خلع ید
همچنان که در بالا اشاره شد دعاوی ملکی مثل خلع ید دارای جنبه های فنی حقوقی خاصی است که برای پیش برد آن نیازمند تخصص حقوقی در این زمینه است.بنابراین میتوان با اخذ مشاوره و ارتباط با وکلا و مشاوران حقوقی وکیل تاپ از راه کار های موجود در پرونده مطلع شد.
اخذ مشاوره در سامانه وکیل تاپ هم به صورت حضوری در موسسه و هم تلفنی و اینترنتی امکان پذیر است.
نمونه دادخواست خلع ید از ملک مشاع
دادخواست خلع ید مشاعی
خواهان: …… فرزند:…… شغل: خانه دار به نشانی: تهران
خوانده: …… فرزند:…… شغل: خانه دار به نشانی : تهران
وکیل یا نماینده قانونی: مسعود محمدی به نشانی تهران، میدان فاطمی – میدان گلها – بلوار گلها
خواسته : خلع ید ملک مشاعی به پلاک ثبتی …… فرعی از …… الی ……و …… اصلی بخش …… تهران مقوم به ۲۰۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال و اجرت المثل ایام تصرف با جلب نظر کارشناس از تاریخ فوت مورث تا زمان اجرای حکم – خسارت دادرسی- اعم از حق الوکاله و هزینه دادرسی
دلائل و منضمات دادخواست:
۱- گواهی مصدق حصر وراثت
۲- تصویرمصدق سند مالکیت ملک موروثی
۳- تصویر مصدق قیم نامه
شرح دادخواست
ریاست محترم دادگاه
با سلام و تقدیم احترام
به استحضار عالی می رساند با عنایت به اینکه آقای …… در تاریخ ۱۳۸۵ فوت نموده است و دارایی ایشان یک باب منزل مسکونی به پلاک ثبتی …… فرعی از …… الی …… و ……. اصلی مفروز و محضری شده اند از …… فرعی از اصلی مذکور واقع در بخش ….تهران باستناد گواهی انحصار وراثت ضم دادخواست بین ورثه ایشان مشترک می باشد ونیز ملک مشترک در تصرف خانم …… و…… می باشد. در حال حاضر موکلین تقاضای خلع ید از ملک مشاعی فوق الذکر و اجرت المثل ایام تصرف از تاریخ فوت تا زمان اجرای حکم و هزینه دادرسی را خواستارند لذا از حضرتعالی تقاضای صدور حکم مقتضی را خواستارند.
صلاحیت طرح شکایت خلع ید در دادگاه کیفری
خلع ید علاوه بر جنبه حقوقی دارای جنبه کیفری نیز می باشد. در قانون مجازات اسلامی در ماده ۶۹۰ جرم انگاری شده است که با توجه به قوانین جدید المصوب مجازات در خلع ید، ۱۵ روز تا ۶ ماه خواهد بود.
این شکایت در صلاحیت دادگاه کیفری ۲ خواهد بود.
با توجه به این که از مواد ۶۹۰ تا ۶۹۳ موارد مشابهی با اختلاف اندک ذکر شده اند و با توجه به اینکه دعوای تصرف عدوانی در امر کیفری همانند خلع در بخش حقوقی، نیازمند اثبات مالکیت است می توان این مواد را در خلع بد نیز جاری دانست.
ماده ۶۹۳ قانون مجازات نیز در بیان حکم انجام فعل دوباره تصرف عدوانی یا خلع ید:
اگر کسی به موجب حکم قطعی محکوم به خلع ید از مال غیر منقولی یا محکوم به رفع مزاحمت یا رفع ممانعت از حق شده باشد، بعد از اجرای حکم مجدداً مورد حکم را عدواناً تصرف یا مزاحت یا ممانعت از حق نماید علاوه بر رفع تجاوز به حبس از شش ماه تا دو سال محکوم خواهد شد.
طبق تبصره ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی اصلاحی سال ۱۳۹۹، مجازات حبس ماده فوق به نصف تقلیل می‌یابد لذا حبس مذکور ۳ ماه ۱ سال خواهد بود.
نتیجه گیری
خلع ید به معنای اخراج فرد از ملکی است که متعلق به وی نمی باشد و در آن تصرف غاصبانه و غیر مجاز کرده حال مالک اصلی می تواند با طرح دعوای خلع ید اخراج فرد از ملک و تمام خسارات ممکن را مطالبه کند.
این دعوا توسط مالک رسمی ملک قابل طرح است. لذا اگر کسی سند رسمی ندارد لازم است ابتدا دعوای اثبات مالکیت طرح کند و سپس این دعوا را اقامه کند.
راه دیگری که وجود دارد این است که به جای دعوای مزبور، دعوای تصرف عدوانی مطرح کند که در اینجا برای بیرون کردن خوانده نیازی به سند مالکیت نیست و کافی است تصرفات سابق خود را اثبات کند.
طرح دعوای خلع ید در دادگاه محل وقوع مال غیر منقول انجام خواهد گرفت که این امر یا تقدیم دادخواست در دفاتر خدمات قضایی انجام می شود.
سوالات متداول
خلع ید به این خاطر که مربوط به ملک غیر منقول است در دادگاهی اقامه می شود که ملک در آن حوزه وجود دارد. به اصطلاح در دادگاه محل وقوع ملک این دعوا قابل اقامه است.
این دعوا زمانی استماع می شود که فرد مالک رسمی باشد یا از دادگاه حکم قطعی داشته باشد در غیر این صورت استماع نخواهد شد.
در اینجا یا باید ابتدائا دعوای اثبات مالکیت مطرح کند و سپس خلع ید اقامه کند یا اینکه از همان ابتدا دعوای رفع تصرف عدوانی را مطرح کند.
با سلام آیا بعداز کرفتن خلع ید در املاک مشاعی میتوان از جنبه کیفری مجددا پرونده را پیگیری کرد؟با تشکر
سلام: بله