ماده ۸ قانون اجرای محکومیت های مالی

قبل از رسیدگی به دعوا یا بعد از آن شخص ممکن است با مشکل مالی رو به رو شود و توان پرداخت هزینه دادرسی و یا توان پرداخت محکوم به (حکمی که به ضررش در دادگاه صادر می شود) را نداشته باشد.

شخص در این موارد اصطلاحا معسر است و باید برای عدم پرداخت هزینه دادرسی و محکوم به درخواست اعسار خود را به دادگاه تقدیم کند.

ماده ۸ قانون اجرای محکومیت های مالی

مدعی اعسار باید صورت کلیه اموال خود شامل تعداد یا مقدار و قیمت کلیه اموال منقول و غیر منقول، به طور مشروح، مشتمل بر میزان وجوه نقدی که وی به هر عنوان نزد بانک ها و یا موسسات مالی اعتباری ایرانی و خارجی دارد، به همراه مشخصات دقیق حساب های مذکور و نیز کلیه اموالی که او به هر حو نزد اشخاص ثالث دارد و کلیه مطالبات او از اشخاص ثالث و نیز فهرست نقل و انتقالات و هر نوع تغییر دیگر در اموال مذکور از زمان یک سال قبل از طرح دعوای اعسار به بعد را ضمیمه دادخواست اعسار خود کند.

در مواردی که بار اثبات اعسار به عهده ی مدیون است و نیز در مواردی که سابقه ملائت او ثابت شده باشد هرگاه مدیون بخواهد ادعای خود را با شهادت شهود ثابت کند باید شهادت نامه کتبی حداقل دو شاهد را به مدتی که بتواند نسبت به وضعیت معیشت فرد اطلاع کافی داشته باشند به دادخواست اعسار خود ضمیمه نماید.

معنی اعسار؟

اعسار در لغت به معنی نیازمند شدن، تنگ دست گردیدن، فقیر شدن است.

اعسار در حقوق و از نگاه قانون به معنی این است که شخص، مالی ندارد یا مالش بنا بر دلایلی در دسترس نیست و نمی تواند بدهی و یا هزینه دادرسی خود را بپردازد .

انواع اعسار

• اعسار مطلق: شخص به طور کلی نمی تواند بدهی یا هزینه دادرسی را بدهد چه به صورت قسطی چه به صورت یکجا
• اعسار نسبی: شخص به طور کلی نمی تواند بدهی یا هزینه دادرسی را بدهد ولی به صورت قسطی می تواند پرداخت کند.
• اعسار از پرداخت هزینه دادرسی: اعسار از پرداخت مالی که دادگاه حکم به آن داده است(محکوم به). اعسار از هزینه دادرسی خصوصا در دعاوی مالی و چک بالا است .

شخص در دعوایی خود را محق می داند ولی توان پرداخت هزینه دادرسی برای شکایت کردن را ندارد برای ثبت شکایت باید درخواست اعسار بدهد چرا که ثبت شکایت در دادگاه منوط به پرداخت هزینه دادرسی است.

بعد از پذیرش اعسار از پرداخت هزینه دادرسی اگر شخص معصر در دعوی پیروز شود مکلف به پرداخت هزینه دادرسی است.

اعسار از پرداخت کردن مالی که دادگاه حکم بقه آن داده (محکوم به)

زمانی که شخص محکوم به پرداخت مبلغی در حق شخص دیگر یا دولت شود و مالی نداشته باشد .دادخواست اعسار خود را مبنی بر عدم توان در پرداخت محکوم به تقدیم دادگاه می کند.

در صورتی که بر دادگاه محرز شود که شخص، معسر است حکم بر تقسیط می دهد و شخص بدهی خود را به صورت قسطی پرداخت می کند.

مهلت ارائه ی دادخواست اعسار از هزینه دادرسی

شخص می تواند دعوای اعسار از هزینه دادرسی را به صورت مستقل یا همراه دعوی اصلی مطرح کند. از آنجا که در صورت عدم پرداخت هزینه دادرسی شکایت شخص رد می شود در مورد اعسار از هزینه دادرسی دادگاه بدوا به اعسار رسیدگی و در صورت قبول اعسار وارد رسیدگی به اصل دعوی می شود.

مهلت ارائه ی اعسار از پرداخت محکومیت مالی

در مورد اعسار از پرداخت محکوم به شخص می تواند به صورت مستقل و یا در بین رسیدگی به دعوا درخواست اعسار کند.

معمولا اعسار در بین دارسی برای عدم پرداخت هزینه کارشناسی اجرای قرار معاینه محل و… درخواست می شود.

ماده ۵۰۵ قانون مدنی:

ادعای اعسار از پرداخت هزینه دادرسی ضمن درخواست نخستین یا تجدیدنظر یا فرجام مطرح خواهد شد.طرح این ادعا به موجب دادخواست جداگانه نیز ممکن است

اعسار از پرداخت مهریه

مرد یا زنی قصد طلاق از همسر خود را دارد از آنجا که تمام مهریه باید به طور کامل پرداخت شود معمولا مرد با توجه به شرایط اقتصادی این توانایی را ندارد و به ناچار دادخواست اعسار می دهد و در صورت پذیرش اعسار، دادگاه مهریه را تقسیط می کند برای اینکه مرد به صورت ماهیانه یا چند ماه یکبار مهریه را پرداخت کند.

اثبات اعسار با کدام طرف دعواست؟

اصل بر این است که شخصی که طلبکار است باید بدهی خود را به صورت کامل و در زمانی که متعهد شده پرداخت کند و همچنین اصل بر این است که شخص، توان مالی پرداخت بدهی خود را دارد.

بار اثبات اعسار بر عهده ی مدعی اعسار است (کسی که می گوید من مالی ندارم) این مدعی می تواند شخصی باشد که شکایت می کند و می خواهد هزینه دادرسی پرداخت نکند (خواهان) و یا کسی است که محکوم به پرداخت مالی به نفع شخص دیگر یا دولت شده.

دادگاه صالح برای رسیدگی به اعسار

اگر اعسار در مورد پرداخت بدهی باشد دادگاه بدوی (نخستین: اولین دادگاه رسیدگی کننده) صلاحیت رسیدگی دارد، حتی اگر تجدید نظرخواهی رسیدگی کرده باشد، البته حتما باید حکم قطعی صادر شده باشد.

در حین رسیدگی در مرحله تجدید نظر نمی توان درخواست اعسار کرد چرا که هنوز حکمی مبنی بر پرداخت محکوم به صادر نشده است، از تاریخ صدور اجرائیه ۳۰ روز مهلت دارد برای درخواست اعسار.

اثبات اعسار برای هزینه دادرسی

خواهان اعسار می تواند برای اثبات ادعای خود به شهادت شهود استناد کند.

شهادت ۲ نفر که از وضع مالی و زندگی او خبر دارد کفایت می کند

معسر می تواند برای اثبات اعسار خود از دلایل دیگر مثل فیش حقوقی، لیست چک های برگشتی،گواهی مبنی بر اخراج از کار، هزینه های درمانی و یا هر مدرکی که نشان دهنده این باشد که شخص توانایی پرداخت ندارد استناد کند.

اثبات اعسار از محکوم به(مالی که به آن محکوم شده)

برای اثبات اعسار از پرداخت محکوم به باید صورت اموالی مشتمل بر تعداد یا مقدار و قیمت کلیه اموال منقول و غیر منقول، میزان وجوه نقدی نزد بانک های ایرانی و خارجی، طلب فرد از اشخاص ثالث، نقل و انتقال اموال از یک سال قبل از طرح دعوا را ضمیمه پرونده کند و دو شاهد خود را نیز به دادگاه معرفی کند

موارد مندرج در شهادت نامه:

• مشخصات مدعی اعسار.
• شغل معسر.
• وسیله امرار معاش.
• عدم تمکن مالی او برای پرداخت هزینه دادرسی با تعیین مبلغ هزینه دادرسی.
• منشا اطلاعات شهود(دوست، همکار، فامیلو…).
• مشخصات شهود و اقامتگاه آنان ها.

نتیجه گیری

شخص در صورتی که به طور قطعی خود را پیروز دعوا می داند و هزینه دادرسی را نمی تواند پرداخت کند برای رسیدن به حق خود بهتر است هر چه زود تر با اثبات اعسار خود دعوا خود را پیگیری کند.

در مورد پرداخت محکوم به نیز بهتر از لحاظ اخلاقی و وجدانی اگر قادر به پرداخت است اعسار نگیرد که باری که بخاطر مشغول بودن ذمه اش بر دوش دارد را بردارد چرا که اکثرا برای اذیت کردن و یا مقاصد دیگر به سراغ اعسار می روند در صورتی که واقعا معسر نیستند.

سوالات متداول