تصرف عدوانی در ملک مشاع چیست؟

تصرف عدوانی به نوعی و به زبان ساده تر همان غصب کردن ملک دیگری است با این تفاوت که غصب، عام تر است یعنی این که غصب هم در مال منقول رخ می دهد و هم در مال غیر منقول اما تصرف عدوانی، مخصوص غصب مال غیر منقول است.

حال این تصرف عدوانی یا تصرف کردن غیر مجاز و غیر قانونی ممکن است در ملک دیگری باشد یا در ملک مشاعی باشد که خود شخص نیز در آن سهم دارد در هر حال تصرف عدوانی در ملک مشترک و مشاع هم قابل اتفاق افتادن است در ادامه به این مورد و آثار و احکام آن اشاره خواهیم کرد.

تفاوت تصرف عدوانی و خلع ید در ملک مشاع

این دو دعوا در قانون آیین دادرسی مدنی برای اخراج فردی است که ملک دیگری را غصب کرده است و هر دو مورد درباره ملک مشاع هم قابل طرح است اما با تفاوت های جزیی که وکیل متخصص می تواند تصمیم بگیرد که کدام عنوان را خواسته دعوا قرار داد.

زیرا این موارد پیچیدگی های خاص حقوقی دارد که باید توسط وکیل و مشاور حقوقی در نظر گرفته شود. از ابن جهت که خلع ید را تنها مالک می تواند مطرح کند ولی تصرف عدوانی را متصرف هم می تواند مطرح کند و نحوه استناد به ادله هم فرق می کند.

تصرف عدوانی در ملک مشاع

تصرف عدوانی چیست؟

همانطور که گفته شد تصرف کردن در ملک (یا خانه یا زمین یا آپارتمان و هر مال غیر منقول) که مالک آن کسی دیگر است و یا در تصرف کسی دیگر است بدون دلیل قانون مسئولیت آور و نیز جرم به حساب می آید.

پس تصرف عدوانی یعنی اشغال کردن و غصب کردن ملک و یا زمین دیگری.

ملک مشاع چیست؟

 ملکی را چند مالک داشته باشد مشاع یا مشترک است. ب ای مثال اگر شما با دوست خود زمینی را بخرید شماها مالک مشاع و مشترک آن زمین هستید و یا اینکه اگر ملکی به ارث برسد شما و باقی وراث مالکین مشاع آن خواهید بود.

تصرف عدوانی در ملک مشاع

حال با این توضیحات باید گفت این تصرف در ملک مشترک هم غیر قانونی است و عدوانی به حساب می آید اما چرا تصرف در سهم‌ خود در ملک مشترک تصرف عدوانی است؟

فرض کنید در آپارتمانی چند طبقه شما هم مالک یک طبقه یا مستاجر آن هستید حال شخصی در قسمت های مشاع مثل حیاط با انباری مشترک یا قسمت های مشترک دیگر تصرف می کند و اجازه تصرف به دیگری هم نمی دهد با کار های خود (مثل کاسبی راه انداختن یا اشغال کردن آن به شکلی دیگر) در اینجا می شود رفع تصرف عدوانی وی را از دادگاه تقاضا کرد.

اما در ملک مشاع همچنان که ممکن است تصرف عدوانی شکل بگیرد و می توان رفع تصرف عدوانی را درخواست کرد؛ می توان خلع ید فرد از آنجا را نیز تقاضا کرد.

خلع ید از ملک مشاع

باید گفت که ملک و مال مشاع تا زمانی که تقسیم نشده؛ برای شرکا، دارای احکام خاصی است و آنها نمی توانند بدون اجازه دیگر شرکا در مال تصرف مادی کنند مثلا اگر خانه باشد نمی توانند در آن خانه سکونت کنند مگر آن که باقی شرکا اجازه بدهند.

زیرا آن خانه مشاع، سهم تمام شرکا است و فرد در هر جایی از آن قدم بگذارد قسمتی از آن برای شریک اوست و نمی تواند بگوید که من در این قسمت سکونت و تصرف می کنم زیرا تا زمانی که تقسیم نشده نقطه به نقطه آن مال شرکا ست و سهم جدایی ندارند که قابل تصرف کردن باشد.

فروش ملک شراکتی

ممنوعیت تصرفات شریک در خصوص تصرفات مادی است نه حقوقی. به عبارتی فرد می تواند سهم خود را از ملک مشاع بفروشد. برای مثال اگر مالک ۳ دانگ باشد می تواند بفروشد اما خریدار هم همین وضعیت را خواهد داشت یعنی خریدار هم شریک سایرین خواهد شد تا زمام تقسیم ملک مشاع.

مثال ساده در خلع ید و یا رفع تصرف عدوانی ملک مشاع

فرض کنید که شما با شخص الف و ب شریک یک زمین یا ملک هستید حال اگر شما یا شخص الف و یا ب بدون اجازه باقی شرکا در ملک تصرف کنید در اینجا عمل، غصب خواهد بود و هر کسی از این شرکا می تواند دعوای خلع ید یا اخراج فرد را در دادگاه اقامه کند.

و شریک نمی تواند ادعا کند که چون خودش، سهم دارد پس حق تصرف دارد. زیرا گفتیم که ملک مشاع مقررات خود را دارد.

نمونه رای تصرف عدوانی در ملک مشاع

رای بدوی

دادسرای ناحیه ۵ تهران علیه آقای ر.ر. فرزند ر. به اتهام تصرف عدوانی و تخریب قفل کیفر خواست صادر نموده است (ص۴۸). شاکی مدعی است مالک سه دانگ آپارتمان به پلاک ثبتی ۴۰۰۱۳/۱۲۴ بخش … تهران است و مشتکی – عنه مالک سه دانگ دیگر پس از صدور حکم طلاق و خلع‌ ید مشاعی مشتکی عنه با تخریب قفل اقدام به تصرف عدوانی نموده است (ص۱). متهم اظهار نموده (ص۴۰) کلید منزل جهت فـروش به مشاور املاک داده شده پس از رضایت طرفین به داخل منزل رفته است؛ با توجه به تصویر سند (ص ۲۵ و ۲۴)، اظهارات شهود (ص۱۰و۹)، اجرائیه صادره دادگاه عمومی در خصوص خلع‌ ید (ص۲۸) و صورت جلسه اجرای حکم (ص۳۰ و ۲۹)، دادگاه به استناد مواد ۱۸-۲۲ (بند۵)، ۶۷۷ و۶۹۰ قانون مجازات اسلامی حکم بر رفع تصرف از سه دانگ ملک مذکور و محکومیت آقای ر.ر. به‌ شرح ذیل صـادر می نماید: الف) بابت تصرف عدوانی به پرداخت سه میلیون ریال جزای نقدی، ب) بابت تخریب قفل به پرداخت دو میلیون ریال جزای نقدی بدل از شش ماه حبس تخفیفاً به جهت عدم گزارش سابقه کیفری مؤثر با احتساب ایام بازداشت رأی صادره حضوری و ظرف ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ، قابل تجدید نظر دادگاه تجدید نظر استان تهران است.

رئیس شعبه ۱۱۷۷ دادگاه عمومی جزایی تهران ـ کریمی

شکایت از تصرف عدوانی در ملک مشاع

برای شکایت از تصرف عدوانی در ملک مشاع هم می توان به صورت حقوقی اقدام کرد و هم از طریق کیفری طرح شکایت کرد این که کدام شکایت و طرح دعوا برای پرونده شما مناسب است را می توان با توجه به هر پرونده به صورت موردی از وکیل دادگستری سوال کرد.

اما برخی محاکم در تصرف عدوانی ملک مشاع ان را جرم به حساب نمی آورند. لذا مشورت با فرد با تجربه در این زمینه بسیار کار ساز خواهد بود.

مشاوره حقوقی برای تصرف عدوانی در ملک مشاع

متوجه شدیم که نحوه طرح دعوا و نحوه تعیین خواسته در دادخواست برای چنین مسائل حقوقی نیازمند دانش حقوقی است که با تکیه بر آن می توان پرونده را پیش برد.

با این توضیح که ممکن است در جاهایی تصرف عدوانی در ملک مشاع را جرم ندانند و این گونه می شود که فرد با انجام هزینه های فراوان و صرف زمان به نتیجه نمی رسد همچنین در تصرف عدوانی دلایل اقامه شده کمی ریزه کاری دارند که لازم است با وکیل متخصص در این حوزه مشورت بشود.

موسسه وکیل تاپ با عقیده بر تخصص گرایی و این که یک وکیل نمی تواند در تمام حوزه های حقوقی مسلط باشد؛ برای دفاع از پرونده ها ساز و کاری را طراحی کرده که هر وکیل در حوزه هایی خاص انجام وکالت کند تا بتواند با تجربه و تسلط بیشتری پرونده را پیش ببرد.

لذا شما هم می توانید از سراسر کشور با وکلای متخصص در حوزه تصرف عدوانی در موسسه وکیل تاپ در ارتباط باشید و از راه کارهای پرونده خود آگاه بشوید.

نتیجه گیری

دعوای تصرف عدوانی از ملک مشاع را می توان در دادگاه محلی که ملک یا مال غیر منقول در آن قرار دارد مطرح نمود. در بالا به خلع ید هم اشاره کردیم و بسته به کیس های مختلف باید نوع دعوا را انتخاب کرد که در بالا به این امر و کمک وکلا و مشاوران اشاره کردیم‌.

سوالات متداول