بعضی از رانندگان پس از تصادف به محض آن که می‌فهمند مقصر هستند فرار را بر قرار ترجیح می دهند و از صحنه می گریزند. علت فرار از صحنه تصادف می تواند ترس و اضطراب یا فرار از عاقبت امر باشد. تصادفات رانندگی ممکن است غیر جرحی و یا جرحی باشند. هر یک از این تصادفات ویژگی خود را دارد.
اگر تصادف غیر جرحی باشد، برای مثال هنگامی‌که دو وسیله نقلیه با هم تصادف کنند و کسی آسیب ندیده باشد و فقط خسارتی به خودروی طرفین یا یکی از آن‌ها واردشده باشد، در این‌گونه موارد فرار از صحنه تصادف جرم محسوب نمی‌شود.
این در حالی است که مالک خودروی آسیب دیده با در دست داشتن شماره پلاک خودرو متخلف (مقصر)، می‌تواند برای جبران خسارت در مراجع قضایی اقدام به شکایت حقوقی کند، به عبارت دیگر تصادفات غیر جرحی با فرض متواری شدن راننده مقصر ضمانت کیفری ندارد.
اگر تصادف رانندگی منجر به جرح باشد، فرار از صحنه و کمک نکردن به مصدوم جرم و دارای ضمانت کیفری است.
دسترسی سریع به عناوین:
مجازات کسانی که در تصادف رانندگی باعث کشته شدن کسی می شوند.
ماده ۷۱۴ قانون مجازات اسلامی مقرر کرده است:
«هر گاه بی‌احتیاطی یا بی‌مبالاتی یا عدم رعایت نظامات دولتی یا عدم مهارت راننده (اعم از وسایط نقلیه زمینی یا آبی یا هوایی) یا متصدی وسیله موتوری منتهی به قتل غیرعمدی شود مرتکب به شش ماه تا سه سال حبس و نیز به پرداخت دیه در صورت مطالبه از ناحیه اولیای دم محکوم می شود.»
مجازات کسانی که در تصادف رانندگی باعث صدمه لاعلاج به کسی شده اند.
همچنین در این خصوص ماده ۷۱۵ قانون مجازات اسلامی بیان می‌کند:
«هر گاه یکی از جهات مذکور در ماده ۷۱۴ موجب مرض جسمی یا دماغی که غیرقابل علاج باشد و یا از بین رفتن یکی از حواس یا از کار افتادن عضوی از اعضای بدن که یکی از وظایف ضروری زندگی انسان را انجام می‌دهد یا تغییر شکل دایمی عضو یا صورت شخص یا سقط جنین شود مرتکب به حبس از دو ماه تا یک سال و به پرداخت دیه در صورت مطالبه از ناحیه مصدوم محکوم می‌شود.»
مجازات کسانی که باعث ضعف دائمی یا نقصان منافع یا یکی از اعضا شده اند.
ماده ۷۱۶ این قانون نیز مقرر کرده است:
هر گاه یکی از جهات مذکور در ماده ۷۱۴ موجب صدمه بدنی شود که باعث نقصان یا ضعف دایم یکی از منافع یا یکی از اعضای بدن شود و یا باعث از بین رفتن قسمتی از عضو مصدوم گردد، بدون آن که عضو از کار بیفتد یا باعث وضع حمل زن قبل از موعد طبیعی شود مرتکب به حبس از دو ماه تا شش ماه (۱ماه تا ۳ماه) و پرداخت دیه در صورت مطالبه از ناحیه مصدوم محکوم خواهد شد.
در حال حاضر طبق قانون جدید کاهش مجازات حبس تعزیری مجازات این قانون به نصف کاهش پیدا کرده است. لذا جرم موضوع این ماده حبس ۱ماه تا ۳ ماه خواهد بود.
که امکان حبس فرد در این جرم به علت مجازات های جایگزین وجود ندارد.
بیشتر بخوانید: مجازات رانندگی در حالت مستی و فرار از صحنه تصادف
مجازات فرار از صحنه جرم
اما در خصوص مجازات فرار از صحنه جرم ماده ۷۱۹ قانون مجازات اسلامی اشاره می کند که: هر گاه مصدوم احتیاج به کمک فوری داشته و راننده با وجود امکان رساندن مصدوم به مراکز درمانی و یا استمداد از مأمورین انتظامی از این کار خودداری کند و یا به منظور فرار از تعقیب، محل حادثه را ترک و مصدوم را رها کند حسب مورد به بیش از دو سوم حداکثر مجازات مذکور در مواد ۷۱۴ و ۷۱۵ و ۷۱۶ این قانون محکوم خواهد شد و دادگاه نمی‌تواند در مورد این ماده تخفیف قائل شود.
در تبصره یکم این ماده آمده است:
راننده در صورتی می‌تواند برای انجام تکالیف مذکور در این ماده وسیله نقلیه را از صحنه حادثه حرکت دهد که برای کمک رسانیدن به مصدوم توسل به طریق دیگر ممکن نباشد.
در تبصره دوم ماده ۷۱۹ قانون مجازات اسلامی گفته شده:
در همه موارد مذکور هرگاه راننده مصدوم را به نقاطی برای معالجه و استراحت برساند و یا مأمورین مربوطه را از واقعه آگاه کند و یا به هر نحوی موجبات معالجه و استراحت و تخفیف آلام مصدوم را فراهم کند، دادگاه مقررات تخفیف را درباره‌ی او رعایت خواهد کرد.
بیشتر بخوانید: مجازات رانندگی در حالت مستی و فرار از صحنه تصادف
موارد شدید شدن مجازات فرار در تصادفات
به طور کلی علاوه بر فرار از صحنه تصادف برخی از اعمال قبل از تصادف هم موجب می‌شود که مجازات مجرم شدیدتر شود.
این اعمال به شرح ذیل است:
- مست بودن راننده.
- نداشتن گواهینامه.
- نقص فنی خودرو.
- سرعت غیر مجاز یعنی اگر
- در صورتی که راننده زیادتر از سرعت مقرر حرکت کرده باشد
- در صورتی که راننده دستگاه موتوری را با وجود نقص و عیب مکانیکی موثر در تصادف به کار انداخته باشد.
- در صورتی که راننده در محل‌هایی که برای عبور پیاده رو علامت مخصوص گذاشته شده است، مراعات لازم را نکند یا از محل‌هایی که عبور از آن ممنوع شده است، رانندگی کند.
در همه این موارد راننده به بیش از دو سوم حداکثر مجازات قانونی مذکور در مواد فوق محکوم می شود. دادگاه نیز می‌تواند علاوه بر این مجازات که برای متهم در نظر می‌گیرد او را بین ۱ تا ۵ سال از رانندگی محروم کند.
خودداری از کمک به مصدومین و فرار از صحنه تصادف
طبق قانون قانون مجازات خودداری از کمک به مصدومین و رفع مخاطرات جانی:
هر كس شخص يا اشخاصی را در معرض خطر جانی مشاهده كند و بتواند با اقدام فوری خود يا كمک طلبيدن از ديگران يا اعلام فوری به مراجع يا مقامات صلاحيت دار از وقوع خطر يا تشدید نتیجه آن جلوگیری كند بدون اين كه با اين اقدام خطری متوجه خود او يا دیگران شود و با وجود استمداد يا دلالت اوضاع و احوال بر ضرورت كمک از اقدام به اين امر خودداری نماید.
به حبس جنحه‌ای تا يک سال و يا جزای نقدی تا پنجاه هزار ريال محكوم خواهد شد. در اين مورد اگر مرتكب از كسانی باشد كه به اقتضای حرفه خود می‌توانسته كمک مؤثری بنمايد به حبس جنحه‌ای از سه ماه تا دو سال يا جزای نقدی از ده هزار ريال تا يک صد هزار ريال محکوم خواهد شد.
مسئولان مراكز درمانی اعم از دولتی يا خصوصی كه از پذیرفتن شخص آسيب ديده و اقدام به درمان او يا کمک‌های اوليه امتناع نمایند به حداكثر مجازات ذكر شده محکوم می‌شوند.
این قانون در سال ۱۳۵۴ به تصویب مجلس شورای ملی رسیده است.
طبق این قانون اگر شخصی، دیگری را در معرض خطر جانی مشاهده کند به گونه‌ای که وضعیت او اورژانسی باشد، موظف است به او کمک نماید یا اینکه از دیگران برای کمک رساندن به او طلب کمک کند. آن چه اهمیت دارد، اورژانسی بودن وضعیت افراد مصدوم است.
نتیجه گیری
در تصادفات رانندگی فرد پس از تصادف ممکن است از ترس اینکه ممکن است که به مجازات جرم قتل محکوم شوند از صحنه جرم فرار می کنند.
در حالی که در تصادف رانندگی اگر از روی عمد نباشد و منجر به کشته شدن کسی شود قصاص نخواهد داشت. و فرد باید دیه پرداخت کند.
اما در مواردی ممکن است تحت شرایطی فردی که با ماشین با کسی تصادف کرده است با فرار کردن از آن صحنه باعث شود حسب مورد نسبت به آسیبی که وارد کرده به شدید ترین و حداکثر آن مجازات محکوم شود که میزان این مجازات در ماده ۷۱۴ و ۷۱۵ و ۷۱۶ پیش بینی شده است.
در صورت فرار از صحنه باید مجازات هر یک مواد را نگاه کرد و بعد به حداکثر آن حکم کرد.
سوالات متداول
در صورتی که راننده امکان این را داشته که فرد را به بیمارستان و ..برساند و اگر این امکان برایش فراهم نبوده جرمی محقق نخواهد شد.
در این باره با تکیه بر مواد مربوطه و اینکه تصادف باعث چگونه آسیبی شده است آیا باعث مرگ شده یا باعث مرض دائمی شده و… حداکثر مجازات هریک را در نظر می گیریم.
بله اگر راننده باعث تصادف شود و در عین حال به وی کمک رسانی کند در حبس وی تخفیف داده می شود.