ابتدا قبل از وارد شدن به بحث اصلی لازم است که معنای برخی کلمات را روشن کنیم.
ممانعت از حق که هم جنبه حقوقی دارد و هم جنبه کیفری و قابل مجازات است به این معناست که شخصی مانع استفاده مالک از ملک خود می شود و برای استفاده مالک از ملکش ایجاد مانع می کند.
ملک مشاع هم ملکی است که چند تا مالک دارد.
برای مثال ملکی که ۳ دانگ آن برای شما و ۳ دانگ برای برادرتان باشد ملک مشاع یا مشترک است.
دعوای رفع ممانعت از حق در ملک مشاع یعنی این که فرد سابقا در ملک مشاع حق استفاده و نفعی (انتفاع) داشته است اما یکی از شرکا در حال حاضر وی را از آن منع و محروم می کند.
دعوای رفع ممانعت از حق در ملک مشاع چیست؟
ملک مشاع ملکی است که بین چند نفر از مالکین مشترک است مثل ملک ورثه ای که هنوز تقسیم نشده است حال فرض کنیم یکی از شرکا از قبل حق انتفاعی داشته یا حق ارتفاقی داشته اما این ها یعنی چه؟
- حق انتفاع داشتن به چه معناست؟
حق انتفاع برای مثال به این شکل که شخصی اجازه استفاده دو ساله از خانه را به یکی از فرزندان داده است چون ازدواج کرده و نخواسته بدون خانه بماند حال اگر فوت کند اگر چه مالکیت آن ملک برای آن شخص و دیگر ورثه مثل برادران وی است اما تا گذشتن ۲ سال می تواند در ملک سکونت کند.
حال اگر یکی از شرکا (مثلا برادر) مانع استفاده وی شود وی می تواند دعوای رفع ممانعت از حق انتفاع اقامه کند.
- حق ارتفاق داشتن به چه معناست؟
ارتفاق از ارفاق و رفق و مدارا می آید و در دو ملک همسایه به وجود می آید.گاه ممکن است ناشی از قرارداد باشد یا طبیعت کار یا ناشی از قانون باشد.
برای مثال فرض کنید یکی از شرکا که خانه اش نزدیک ملک مشاع است در پارکینگ آن ملک با نزدیک آن ملک ماشینش را پارک می کند و از قبل هم این حق را داشته حال یکی از شرکا مانع وی می شود در اینجا هم ممانعت از حق شکل گرفته است.
برای مثال دیگر فرض کنید که در ملک دو طبقه ای شما ساکن طبقه دوم هستید و پله های طبقه دوم ار حیات پایینی می گذرد در اینجا شما حق ارتفاق نسبت به آن ملک دارید و می توانید از پله ها استفاده کنید حال اگر کسی مانع شما شد می توانید شکایت کنید.
نکته :
در این دعوا اگر شخصی ابتدا برای اثبات حق انتفاع و ارتفاق خودش دعوایی مطرح نماید نمیتوان دعوای ممانعت از حق را مطرح نماید ولی عکس این عمل شدنی می باشد.
شرایط شکایت جرم ممانعت از حق
برای طرح این دعوا باید شرایطی وجود داشته باشد از جمله این که:
باید اثبات شود که حق انتفاع یا ارتفاق در ملک مشاع از قبل وجود داشته است. یعنی قبل از این که یکی از آنان ایجاد مانع کند وی از قبل در آن ملک، حق استفاده داشته است.
این موضوع سابقه انتفاع نام دارد. سابقه انتفاع را می توان با شهادت شهود و یا استشهادیه ثابت کرد.
همچنین باید ثابت بشود که فرد بدون مجوز قانونی مانع استفاده شده است.
نکته دیگر اینکه جرم ممانعت از حق تنها در ملک غیر منقول واقع می شود مانند ملک و زمین و خانه و…
دادگاه برای شکایت ممانعت از حق
همانطور که گفتیم چون این امر فقط در ملک و املاک رخ می دهد؛ پس باید در دادگاهی اقامه دعوا و شکایت شود که آن ملک در آن شهر قرار دارد.
پس به اصطلاح دادگاه محل مال غیر منقول یا ملک باید به دعوا رسیدگی کند.
برای جرم ممانعت از حق، هم می توان شکایت کیفری کرد که فردی که ایجاد مزاحمت و ممانعت کرده به زندان برود و هم این که دعوای حقوقی مطرح کرد تا دادگاه رفع ممانعت کند و خسارات را هم در صورت درخواست مورد حکم قرار دهد.
مجازات ممانعت از حق در قانون جدید
در قانون مجازات اسلامی طبق ماده ۶۹۰:
اگر کسی مانع استفاده دیگری از ملک و حق خود شود؛ در صورت اثبات جرم به حبس ۱۵ روز تا ۶ ماه محکوم می شود البته این حکم سابقه کیفری ایجاد نمی کند و فرد هم به زندان نمی رود بلکه جایگزین های حبس و … برای او اتخاذ می شود. اگر فرد برای بار دوم این کار را انجام دهد طبق ماده ۶۹۳ به حبس ۳ ماه تا ۱ سال محکوم می شود.
ماده ۶۹۳: اگر کسی به موجب حکم قطعی محکوم به خلع ید از مال غیر منقولی یا محکوم به رفع مزاحمت یا رفع ممانعت از حق شده باشد، بعد از اجرای حکم مجدداً مورد حکم را عدواناً تصرف یا مزاحت یا ممانعت از حق نماید علاوه بر رفع تجاوز به حبس از شش ماه تا دو سال محکوم خواهد شد.
طبق تبصره ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی اصلاحی سال ۱۳۹۹، مجازات حبس ماده فوق به نصف تقلیل می‌یابد.
شکایت از ممانعت از حق
در این باره همانطور که گفتیم از ۲ جهت می توان شکایت کرد هم از جهت کیفری شکوائیه تقدیم دادسرا کرد البته اکنون نحوه ثبت شکایت ها و دادخواست ها الکترونیکی شده است از طریق دفتر خدمات قضایی و سامانه ثنا، شکایت ثبت می شود.
بعد از ارجاع شکایت به دادسرا و انجام تحقیقات به وسیله دادسرا، پرونده به دادگاه ارجاع می شود و آنجا در صورت اثبات حکم به مجازات فرد صادر می شود مثل آنچه در بالا آمد. همچنین دادگاه وی را از ایجاد ممانعت منع می کند.
اما راه دیگر تقدیم دادخواست به دادگاه عمومی حقوقی است که در اینجا تعیین مجازات نمی شود و فقط حکم به رفع ممانعت از حق صادر می شود.
برای انتخاب طرح هر کدام از این دو مورد توصیه می شود از قبل با وکلا و مشاوران حقوقی موسسه وکیل تاپ اخذ مشاوره شود تا فرد از راه کار های لازم مطلع شود و هزینه های هر شکایت و دادخواستی برآورد شود و اینکه کدام روش نتیجه بخش تر است نیز انتخاب شود.
نمونه دادخواست ممانعت از حق
| مشخصات طرفین | نام | نام خانوادگی | نام پدر | شغل | محل اقامت- شهر- خیابان- کوچه- شماره- پلاک |
| خواهان | |||||
| خوانده | |||||
| وکیل یا نماینده | |||||
| تعیین خواسته | الزام به رفع ممانعت از حق و مطالبه خسارت وارده مقوم به………. ریال به انضمام کلیه خسارات قانونی | ||||
| دلایل و منضمات | کپی مصدق سند مالکیت، استشهادیه، معاینه و تحقیق محلی با جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری………. | ||||
| ریاست محترم مجتمع قضائی……….
با سلام احتراماً به استحضار می‌رساند: به موجب کپی سند مالکیت شماره………. پلاک و پلاک های ثبتی شماره………./………. بخش………. واقع در نشانی………. در مالکیت اینجانب/ اینجانبان قرار دارد. نظر به این که محل امضاء- مهر- انگشت
|
|||||
نتیجه گیری
ممانعت از حق در ملک، ممکن است در ملک مشاع (ملکی که چند مالک دارد مثل ملک ورثه ای) هم انجام شود در اینجا به صورتی که در بالا گفته شد می توان حکم به رفع ممانعت از حق، علیه شریک ملک مشاع را از دادگاه گرفت.
همچنین ممانعت از حق، در ملک مشاع هم، جنبه حقوقی دارد و با تقدیم دادخواست به عمل می آید و هم جنبه کیفری که با شکوائیه انجام می شود.
در بالا به مطالبی در این خصوص اشاره شد.
برای اطلاع از جزئیات بیشتر می توانید با تیم وکلای موسسه وکیل تاپ اخذ مشاوره کنید.
سوالات متداول
همانطور که گفته شد شریکی که خود نیز مالک جزیی از ملک است مانع استفاده شریکی می شود که قبلا در ملک حق انتفاع یا ارتفاق داشته است.
ملک در هر شهر و هر حوزه ای که واقع شده باید به دادگاه همان شهر مراجعه کرد برای شکایت البته ناگفته نماند که با تنظیم دادخواست باید از طریق دفاتر خدمات قضایی اقدام کرد.
تنظیم دادخواست را می توانید به وکلای متخصص موسسه واگذار کنید.
قانون مجازات برای این امر در ۲ مورد مجازات پیش بینی کرده که البته در قانون جدید و اصلاحات جدید سال ۹۹ میزان آن کاهش یافته است. در بالا توضیح مجازات ممانعت از حق ذکر شده است.
سلام. املاکی که از فرد متوفی بجا مانده است، قولنامه ای و بدون کد رهگیری و بنام متوفی هستن که همین مدارک توسط وراث دیگر برداشته شده اند. و از ابلاغ این املاک در برگه تقسیم اموال منقول خوداری کرده اند، آیا میتوانند املاک را بنام کسی دیگر بزنند؟ چکار باید کنم؟ متشکرم
سلام
مفاد قولنامه مانند سایر قراردادهایی که بین طرفین منعقد می شوند در دادگاه معتبر می باشند و باید مورد اجرا قرار بگیرند. دریافت انحصار وراثت املاک قولنامه ای منوط به تنظیم سند رسمی ملک می باشد. در صورتی که اسناد مربوط به شخص متوفی قولنامه ای باشد و امکان دسترسی به آن ها وجود نداشته باشد، به راحتی امکان استعلام از اموال و املاک وجود ندارد. بنابراین این امکان وجود دارد که به راحتی به موفق به دریافت حقتان نشوید. با این وجود شاید این امکان برای شما وجود دارد که بتوانید از شهرداری استعلام بگیرید. از آنجا که درخصوص املاک قولنامه ای لازم به ارائه همه اسناد مربوط به آن می باشد همین امر باعث دشوارتر شدن کار می شود. نکته آخر اینکه درصورت انتقال ملک قولنامه ای به شخص دیگر شما می توانید درخواست فسخ معامله را ارائه نمایید. جهت کسب اطلاعت دقیق تر با وکلای متخصص ما در این زمینه در ارتباط باشید.
سلام، من یک خونه رو به مدت یک سال اجاره کردم و پول پیش هم مال من هست و قولنامه دستی بین من و صاحب خانه نوشته شده، بعد با شوهرم دعوا کردم او قهر کرد و رفت از خانه ، من هم چون تنها بودم به خانه مادرم رفتم چند روز بعد اومدم از خونه چندتا وسایل بردارم که متوجه شدم شوهرم قفل درو عوض کرده و کلید در حیاط که مشترک هست را صاحبخانه به او داده من هم رفتم شکایت کردم با عنوان ممانعت از حق، پلیس ۱۱۰هم آمده و گزارش نوشته که قفل درو عوض کرده و قولنامه خونه بنام من هست و جهزیمم مال من هست، الان چیکار کنم شوهرم بخاطر کاری که کرده بره زندان
سلام: از شوهرتان بابت تصرف عدوانی می توانید ازش شکایت کیفری نمایید و مجازات حبس برای همسرتان در نظر گرفته می شود همچنین می توانید درخواست طلاق نموده و چون خونه بنام شما هست می توانید مانع از حضور همسرتان به خانه شوید.
سلام خسته نباشید طبقه دوم آپارتمانی را خریده ام که کلا دو طبقه است و جنوبی است الان مالک طبقه اول با نشان دادن قولنامه که حق استفاده از حیاط مشاعی را سازنده به وی داده مانع استفاده بنده ازحیاط مشاعی است من چه کار کنم؟
سلام: نمیتوانند اقدام به مزاحمت و ممانعت شما از این قسمت شود در چنین مواردی شما می توانید از این فرد بابت ممانعت از حق از این فرد شکایت نمایید
سلام حیاط ملک را که مشاع است را فقط طبقه زیرزمین ورودی دارد و وقتی خواستیم از پارکینگ پلکان به حیاط بگذاریم ایشان مدعی شدند چون پایان کار گرفته اند حق نداریم که درب از پارکینگ بگذاریم. ضمن اینکه ۵ واحد ار ۹ واحد ب با هم خانواده هستند (البته اجاره دادند و ایران نیستند) ولی بعنوان مالک مانع استفاده از حیاط می شوند.
ضمن اینکه زیر زمین کسی ساکن نیست وفقط وسایل هست که اگر اتفاقی در حیاط بیفتد هیچیک از ساکنین نمی توانند وارد حیاط شوند. لطفا راهنمایی کنید که باید چطور از راه درست دسترسی به حیاط داشت. سپاس
سلام: برای اینکار باید رضایت تمامی مالکین مشاعی رضایت بدهند وگرنه نمیتوان در این خصوص بدونرضایت اقدام به تغییرات کرد.
سلام پدر بنده چند سال پیش یک ملکی را از چند وارث خریداری نمودند که همه وراث سهم خود از خانه را به پدرم فروختند و فقط یکی از وراث سهم خود را نفروخت.الان این وارثی که سهم خود را نفروخته مانع از ورود پدرم به خانه میشه و تمام درب های خانه را قفل کرده و حتی شروع به فحاشی و دعوا هم میکند حالا پدرم باید چیکار کند؟
باسلام
آیا مستاجر میتواند مانع از ورود مالک وسازنده به مشاعات بشود واینکه برای اثبات این ممانعت گزارش کلانتری که درمحل حاضرشده کافی هست؟
با سلام خیر نمی تواند ممانعت کند از ورود به مشاعات
بله گزارش کلانتری کافی است