ماده ۲۲۶ قانون امور حسبی | متن کامل + شرح و تفسیر

باید گفت زمانی که فردی فوت می کند، ورثه ی او تحت هیچ شرایطی مسئول پرداخت بدهی های متوفی نیستند و اصطلاحا ورثه هیچ کدام از بدهی های متوفی را از جیب خود نمی دهند. اما باید بدانید که همیشه پرداخت بدهی ها در اولویت هستند و سپس ورثه می توانند به اندازه ی سهمشان از اموال متوفی برداشت کنند.

ما در این مطلب قصد داریم شما را بیشتر با با اولویت پرداخت بدهی های فردی که فوت می شود آشنا کنیم. زیرا این مسئله ی مهمی است که هرکس ممکن است در زندگی با آن مواجه شود، پس بهتر است که اطلاعاتی در این زمینه داشت باشد.

تعیین تکلیف بدهکاری های شخص متوفی

گاهی اتفاق می افتد که خانواده ای که به تازگی یکی از اعضای خود را از دست داده اند، با افرادی مواجه می شوند که ادعا می کنند متوفی پیش از فوت به آن ها بدهی داشته و یا از آن ها پولی را قرض گرفته است که پس نداده و این موضوع ممکن است بازماندگان او را دچار مشکلاتی کند.

پس لازم است بدانید که وقتی فردی فوت می کند باید بدهی هایش از دارایی های او (ماترک) پرداخت شود. بدهی ها ممکن است مدت دار باشد (مثلا طبق قراردادی باید در تاریخ معینی پول پرداخت کند) و یا حال باشد (بدهی که برای پرداخت آن مدت تعیین نشده است). که در هر دو صورت این دیون باید از اموال متوفی به طلبکار پرداخت شود.

مثلا اگر فردی به شما یک میلیون تومان بدهکار است که باید در مدت یکسال آن را پرداخت کند اما دو ماه بعد از پولی که قرض کرده از دنیا میرود؛ شما می توانید بعد از فوت بدهکار، آن یک میلیون تومان را از اموال متوفی دریافت کنید. زیرا بدهی مدت دار با فوت فرد حال می شود.

 ماده ۲۲۶ امور حسبی و برتری طلبکاران

 قانون در خصوص اینکه چه مواردی باید از اموال متوفی پرداخت شود و اینکه به چه ترتیبی بدهی ها به بدهکاران پرداخت شود؛ تعیین تکلیف کرده است.

ماده ۲۲۶ قانون امور حسبی در این خصوص بیان می کند:

«ورثه ملزم نیستند غیر از ترکه چیزی به بستانکاران بدهند و اگر ترکه برای اداء تمام دیون کافی نباشد ترکه مابین تمام بستانکاران به‌ نسبت طلب آنها تقسیم می‌ شود مگر اینکه آن را بدون شرط قبول کرده باشند که در این صورت مطابق ماده ۲۴۶ مسئول خواهند بود.»

‌در موقع تقسیم دیونی که به موجب قوانین دارای حق تقدم و رجحان هستند رعایت خواهد شد.

بستانکاران زیر هر یک به ترتیب حق تقدم بر دیگران‌ دارند:

‌طبقه اول

• حقوق خدمه خانه برای مدت سال آخر قبل از فوت
• حقوق خدمت گذاران بنگاه متوفی برای مدت شش ماه قبل از فوت
• دستمزد کارگرانی که روزانه یا هفتگی مزد می‌ گیرند برای مدت سه ماه قبل از فوت

‌طبقه دوم

• ‌طلب اشخاصی که مال آنها به عنوان ولایت یا قیمومت تحت اداره متوفی بوده نسبت به میزانی که متوفی از جهت ولایت و یا قیمومت مدیون شده‌ است.

‌این نوع طلب در صورتی دارای حق تقدم خواهد بود که موت در دوره قیمومت یا ولایت و یا در ظرف یک سال بعد از آن واقع شده باشد.

‌طبقه سوم

• ‌طلب پزشک و دارو فروش و مطالباتی که به مصرف مداوای متوفی و خانواده‌ اش در ظرف سال قبل از فوت رسیده است.

‌طبقه چهارم

• ‌نفقه زن مطابق ماده ۱۲۰۶ قانون مدنی
• مهریه زن تا میزان ده هزار ریال

‌طبقه پنجم

• ‌سایر بستانکاران

هزینه کفن و دفن متوفی

لازم به تاکید است هزینه کفن و دفن متوفی از اموال وی پرداخت می شود. اما این هزینه ای اضافی و زیاد برای مراسم های مختلف و مراسم بزرگداشت را شامل نمی شود. در واقع نباید آنقدر مبلغ گزافی خرج شود که دیگر نوبت به پرداخت بدهی های متوفی نرسد.

اما اگر اموال متوفی بیش تر از مبلغ بدهی های او باشد، ورثه می توانند برای مراسم بزرگداشت و از این دست مراسم؛ از اموال متوفی برداشت کنند ولی در غیر این صورت و اگر بدهی های او زیاد باشد مجاز به این نیستند که با پول متوفی مراسم های مختلف برگزار کنند، زیرا طلبکاران در اولویت هستند.

کافی نبودن ترکه برای ادای دین

همانطور که در ماده ۲۲۶ قانون امور حسبی عنوان شد، ورثه موظف نیستند که از پول خود بدهی های متوفی را بپردازند. زمانی که ورثه، ترکه (اموال و دارایی) متوفی را قبول می کند مسئول می شوند تا بدهی های متوفی را بپردازند.

درست است که لازم نیست ورثه بدهی های متوفی را از جیب خود بدهند اما وقتی که اموال و دارایی متوفی را قبول می کنند، از این به بعد وظیفه آنها است که اثبات کنند که دارایی متوفی کفاف بدهی های او را می دهد یا خیر.

اگر ورثه نتوانند اثبات کنند که دارایی متوفی برای پرداخت بدهی هایش کافی نیست؛ در این صورت مجبورند که تمام بدهی ها را به نسبت سهمشان در انحصار ورثه، از اموال خودشان پرداخت کنند و رضایت طلبکاران را کسب کنند.

اجرای وصیت بعد از پرداخت بدهی متوفی

در واقع پس از این که همه ی بدهی های متوفی به طلبکاران طبق ترتیب ماده ۲۲۶ امور حسبی انجام شد؛ نوبت به اجرای وصیت متوفی می رسد. اما شما باید بدانید که افراد می توانند تنها تا یک سوم اموالش را وصیت کنند و اگر بیش از این مقدار وصیت کرده باشند؛ نیازمند اجازه ی وراث است.

اگر وارثان اجازه ندهند که بیش از یک سوم اموال متوفی به شخص دیگری که وصیت شده، منتقل شود تنها به اندازه همان یک سوم اموال متوفی به وصیت عمل می شود.

پس از انجام وصیت متوفی، دیگر هرچه از اموال متوفی باقی مانده باشد سهم وارثان است که پس از انجام مراحل قانونی انحصار ورثه، بین آن ها تقسیم می شود. خوب است ای نکته را هم بدانید که قیل از تقسیم اموال بین وارثان، باید مالیات بر ارث طبق قانون پرداخت شود.

البته همه این ها در صورتی است که اموال و دارایی متوفی به اندازه ای باشد که بتواند با این میزان دارایی، هم بدهی هایش را پرداخت، هم به وصیت عمل کرد و هم باقی مانده را بین وارثان تقسیم کرد.

مشاوره با وکلای موسسه وکیل تاپ

مباحث مربوط به ارث و وصیت جز موارد پیچیده در قانون است که اکثرا به تنهایی نمی توانند تمام مساله را جلو ببرند. به همین دلیل ما به شما توصیه می کنیم حتما از یک وکیل توانمند در حوزه ی ارث و ترکه مشورت بگیرید.

موسسه وکیل تاپ با تیم وکلای حرفه ای و متخصص در حوزه های مختلف به شما کمک می کند تا با وکلای ماهر در حوزه ی ارث آشنا شده و به صورت تلفنی، متنی یا حضوری از آن ها راهنمایی های لازم را دریافت کنید.

لطفا برای کسب اطلاعات بیشتر به سایت www.vakiltop.com مراجعه نمایید یا با شماره تلفن ۹۱۰۰۲۰۹۰-۰۲۱ تماس حاصل نمایید. همکاران ما به صورت ۲۴ ساعته و در هر روز هفته پاسخگوی شما عزیزان خواهند بود.

نتیجه گیری

وقتی که کسی فوت می کند اموال و دارایی از خود به جای می گذارد. پیش از اینکه این اموال بین ورثه تقسیم شود ابتدا باید بدهی های او به ترتیب اولویتی که در قانون و ماده ۲۲۶ امور حسبی وجود دارد به طلبکاران پرداخت شود و در نهایت هر آنچه باقی ماند بین ورثه تقسیم خواهد شد.

همچنین لازم است بدانید که هزینه کفن و دفن از اموال متوفی کسر می شود اما برای مراسم های بزرگداشت گران قیمت دیگر از اموال او کسر نمی شود زیرا با اینکار حق طلبکاران ضایع خواهد شد.

اینکه طلب ها مدت دار باشد یا اصلا برای پرداختش مدت تعیین نشده باشد، هیچ فرقی ندارد . در هر دو صورت پس از فوت بدهکار، شما به عنوان طلبکار می توانید برای دریافت پول خود مراجعه کنید و طلب خود را دریافت کنید.

سوالات متداول