اجاره به شرط تملیک چیست؟ مزایای اجاره به شرط تملیک

اجاره یه شرط تملک یعنی براساس قراردادی که بسته شده در صورتی که مستاجر شرایط قرارداد اجاره به شرط تملیک را رعایت کند مالک مال اجاره ای میشود.

قرارداد اجاره به شرط تملیک از مواردی است که در دهه های اخیر بسیار پر کاربرد شده است زیرا از جهتی حد وسطی میان خرید و فروش و اجاره است و از طرفی دیگر برای فروشنده ای که ترس پرداخت نشدن قیمت مالش را دارد به کار خواهد رفت.

برای مثال فروشنده برای آن که مطمئن باشد پول مال پرداخت می شود توافق می کنند که این ماشین به عنوان اجاره نزد خریدار باشد و با پرداخت آخرین قسط آن خریدار مالک می شود. در ادامه بیشتر و ساده تر اجاره به شرط تملیک را بررسی می کنیم.

اجاره به شرط تملیک چیست؟

این نوع قرارداد کاربرد زیادی دارد و به نوعی به دو شکل تقسیم می شود. بگذارید ابتدا مثال بزنیم: یک شرکت یا یک شخص یا مثلا بانک برای آنکه از پرداخت پول تمام کالا مطمئن شود به این قرارداد روی می آورد به این شکل که به جای فروش آن مال توافق می کنند که تا مثلا ۱۲ ماه در اجاره خریدار  باشد و اجاره بها هم همان تمام پول باشد که تقسیم بر این ۱۲ ماه می شود.

حال خریدار وقتی آخرین ماه را پرداخت کند مالک آن جنس که مثلا ماشین است می شود. این یک نوع اجاره به شرط تملیک بود.

اجاره به شرط تملیک یا لیزینگ

این قرارداد ابتدا در انگلیس و حقوق کامن لا وجود داشت و به این شکل بود که شرکتی که چرخ خیاطی تولید می کرد از این جهت که مردم از خرید آن استقبال نمی کردند برای استقبال مردم گفتند که مردم می توانند آن را اجاره کنند و اگر خواستند می توانند بعدا آن را خریداری کنند و در زمان خرید هم آن اجاره بها به عنوان پول چرخ خیاطی احتساب می شود.

که به نوعی اجاره-خرید نام داشت Hire-purchase بعدها این کار لیزینگ نامیده شد و گسترش زیادی پیدا کرد.

انواع اجاره به شرط تملیک

1. یک نوع اجاره به شرط تملیک به شکلی بود که در سطر قبل گذشت؛ یعنی اجاره با شرط نتیجه به این صورت که توافق می شود مثلا تراکتور با قیمت ۲۰۰ میلیون تومان ۱۲ ماه در اجاره خریدار باشد و با پرداخت ماهی ۱۶ میلیون تا آخرین ماه تمام اقساط پرداخت شود و آن موقع است که خریدار مالک واقعی تراکتور می شود در اینجا اجاره به شرط تملیک در واقعی نوعی بیع معلق است (خرید و فروش) که شرط و معلق علیه آن پرداخت آخرین قسط است.
2. نوع دیگر اجاره به شرط تملیک اجاره با شرط فعل است؛ یعنی فرد، تراکتور را نه برای خرید بلکه برخلاف قبلی واقعا برای اجاره به طرف می دهد و توافق می شود بعد از پایان اجاره اگر مستاجر خواست می تواند با پرداخت باقی پول آن وسیله، مالک آن بشود. در واقع در اینجا فروشنده خود را ملزم کرده که اگر مستاجر در پایان اجاره، قصد خرید کرد؛ آن مال به مستاجر فروخته شود.

وظایف مستاجر در اجاره به شرط تملیک

مستاجر برای آن که در آخر، مالک مال بشود لازم است که شرایط و تعهدات خود را انجام دهد در غیر این صورت مالک نخواهد شد. یکی از وظایف مستاجر این است که از مال مورد اجاره مراقبت کند به این دلیل که نسبت به آن امین است.

همچنین مستاجر باید اقساط اجاره بها را در سر موعد پرداخت کند و این که مستاجر باید در همان موردی که در قرارداد به آن تصریح شده از مال استفاده کند.

وظایف مالک در اجاره به شرط تملیک

• مالک باید مورد اجاره را سالم و بدون عیب تحویل مستاجر بدهد.
• هزینه های تعمیر و نگهداری بر عهده مالک است؛ مگر آنکه در قرارداد به نحو دیگر توافق شده باشد.
• در صورتی که مستاجر به تعهدات خود پایبند باشد؛ مالک حق سرپیچی از تعهد خود را ندارد.

فسخ اجاره به شرط تملیک

در ابتدا باید بدانیم که این یک نوع قرارداد لازم است؛ یعنی به جز مواردی خاص، قابل فسخ نیست و طرفین باید پایبند به قرارداد باشند. همچنین در ضمن قرارداد می توان ضمانت اجرای تخلف از موارد قرارداد را درج کرد و برای مثال حق فسخ پیش بینی کرد.

همچنین غالب خیارات فسخ در قانون مدنی در این باره نیز کاربرد دارد. و اگر تدلیس و عیب و تخلف از صفت و… انجام شود امکان فسخ از طرف مشروط له وجود دارد.

میزان اقساط در اجاره به شرط تملیک چگونه تعیین می شود؟

در اجاره به شرط تملیک میزان اجاره بهای کل و اقساط آن با توجه به وضعیت اقتصادی خریدار و یا مشتری تعیین شود.

مزایای اجاره به شرط تملیک

برای خریدار این قرارداد به صرفه است زیرا توان پرداخت یکجای مال و پول را ندارد به همین خاطر با قسط بندی کردن آن می تواند به خواسته خود برسد. همچنین است با اینکه تا آخرین قسط مالک نشده اما می تواند از آن مال استفاده کند و از آن بهره برداری کند.

همچنین در این قرارداد همان جنس مورد اجاره خود وثیقه است؛ زیرا هنوز خریدار مالک نشده است و عین آن مال در وثیقه شرکت لیزینگ است.

این قرارداد برای مالک هم مزایایی دارد از جمله این که خیال راحتی دارد که هنوز تا زمانی که تمام مبلغ پرداخت نشده مالک مال است و از این جهت امنیت دارد. از طرف دیگر موجر در این قرارداد نفعی و سودی برای خودش تحصیل می کند.

مشاوره حقوقی راجع به اجاره به شرط تملیک

اگر چه در برخی قوانین، اشاره ای به اجاره به شرط تملیک شده است؛ اما در جایی دیگر جزئیاتی از آن دیده نمی شود. پس می توان گفت غالب احکام آن تابع توافق طرفین و قواعد عمومی است.

در رابطه با اجاره به شرط تملیک‌ یا لیزینگ می توانید مسائل خود را با مشاوران موسسه مطرح کنید و از راهکارهای لازم آگاهی یابید نحوه تنظیم قرارداد بسیار حائز اهمیت است که اهمال در آن ممکن است هم هزینه زا باشد و هم‌ حقوق فرد را در خطر قرار دهد لذا توصیه می شود در این باره با وکیل دادگستری متخصص در این حوزه مشورت شود.

برای اخذ مشاوره از وکلا و مشاوران موسسه وکیل تاپ می توانید با شماره تلفن های موجود در سایت تماس بگیرید و همچنین امکان اخذ مشاوره آنلاین از طریق سامانه وکیل تاپ نیز برای افراد وجود دارد.

نتیجه گیری

اجاره به شرط تملیک به دو صورت ممکن است مورد توافق قرار بگیرد؛ ابتدا نوع توافق به این شکل است که مستاجر با مالک توافق می کنند در صورت پرداخت آخرین قسط (که این قسط ها همان پول و قیمت مال است) مستاجر، مالک مال بشود‌.

نوع دیگر این قرارداد به صورت شرط فعل است که موجر یا مالک تعهد می کند بعد از پایان اجاره در صورتی که مستاجر بخواهد با پرداختن باقی مبلغ مالک مال بشود که در بالا به این دو اشاره کردیم.

سوالات متداول