با احضاریه و انواع آن آشنا شویم

احضاریه در واقع فراخواندن و طلبیدن افراد به دادگاه برای توضیح دادن یک سری از مسائل در مورد اتفاقی که افتاده است. وقتی صحبت از احضار می شود ذهن ها به سمتی می رود که شخص مورد احضار شده باید متهم باشد اما اینگونه نمی باشد.

چرا که قاضی پرونده امکان دارد برای تکمیل کردن پرونده خود و فهمیدن اصل موضوع از خیلی از افراد همانند شاکی و یا شاهد و حتی کارشناس دعوت به توضیح نماید.

 پس برگه احضاریه فقط برای متهم ارسال نمی گردد بلکه تمامی افرادی را شامل می شود که قاضی لازم ببیند، که به وسیله آنها می‌تواند با گفته هایشان پرونده را تکمیل کند.

انواع احضاریه

احضار متهم:

اگر برای پرونده ای دلایل کافی و لازم وجود داشته باشد و از نظر قاضی در پرونده مشکلی نباشد در این صورت می تواند متهم را احضار کند.

حال اگر افرادی که قاضی احضار می کند بدون دادن گواهی عدم حضور (عذر موجه) به دادگاه، در دادگاه حاضر نشوند قاضی می تواند در صورت شرایط زیر دستور جلب آن را صادر کند:

از جمله جرایمی که مجازات قانونی آنها قصاص، اعدام و یا قطع عضو باشد.

آن دسته از متهم هایی که محل شغل آنها و محل زندگی آنها مشخص نیست و تمامی تلاش و اقدامات قاضی برای دسترسی پیدا کردن به متهم کافی نباشد.

احضار شاهد:

در صورتی که مقتضی و طرف پرونده درخواست دهد، که نیاز دارد شاهد شهادت دهد دادگاه می تواند شاهدان را برای شهادت به دادگاه احضار کنند احضاریه ای که به شاهدان ابلاغ می‌گردد باید یک هفته قبل از تشکیل جلسه به شاهدان ابلاغ گردد.

اگر شاهد مورد نظر و یا شاهد آن در سر موعد مقرر در جلسه دادرسی برای شهادت حضور پیدا نکنند مطابق با قانون دوباره احضار می گردند.

پس اگر رسیدگی بر مبنای این باشد که شاکی شکایت کرده است و از طرف خود شاهدی را معرفی می‌کند که آن شاهد می‌تواند به علت آنکه در صحنه جرم وجود داشته است شهادت دهد و یا اینکه احقاق حق بستگی به شهادت آن شاهد داشته باشد و یا آن تحقیقی که قرار است انجام شود در ارتباط با نظم عمومی باشد دادگاه دستور احضار شاهد را می دهد.

در این صورت اگر شاهد در دادگاه حضور پیدا نکند دادگاه آن را مجددا احضار می کند و اگر بعد از دوباره احضار شدن باز هم در دادگاه حضور پیدا نکند قاضی دستور جلب او را صادر می کند.

احضار برای سازش:

هر شخصی می تواند برای سازش درخواست کتبی بدهد و این را باید از دادگاه نخستین بخواهد.

ترتیبی که برای سازش وجود دارد همانند احضار می باشد تنها یک تفاوت وجود دارد و آن این است که در دعوتنامه باید ذکر گردد طرفی که خوانده شده برای سازش به دادگاه خوانده شده است.

احضار برای خواندن سوگند:

اگر صادر شدن حکم دادگاه منوط به سوگند شرعی باشد، دادگاه با توجه به درخواست متقاضی، قرار سوگند صادر کرده و در آن موضوعی که باید با آن سوگند خورده شود و همچنین شخصی که باید سوگند یاد کند را قید می کند.

حال اگر افرادی را که خوانده شده‌اند حضور پیدا نکنند، دادگاه برای ادا کردن سوگند وقتی را تعیین می کند و طرفین را احضار می کند و در اظهارنامه علت حضور را ذکر می‌کند.

اگر شخصی که برای ادا کردن سوگند در دادگاه خوانده شده است بدون دلیل و عذر موجهی در در دادگاه و جلسه حضور پیدا نکند و اگر بعد از سوگند یاد کردن از آن امتناع کند نکول (عدم قبول یا رد) محسوب می شود و دادگاه سوگند به طرف دعوا را رد می کند، و با ادا شدن سوگند حکم صادر می گردد، در غیر این صورت دعوا ساقط خواهد شد.

در برگه احضاریه باید علت حضور و همچنین نتیجه عدم حضور قید گردد.

در صورتی که شخصی که قرار است سوگند را ادا کند به دلیل موجهی نتواند در دادگاه حضور پیدا کند دادگاه بر حسب اقتضای مورد وقت دیگری برای ادای سوگند تعیین می کند، و یا دادرس دادگاه نزد او حاضر می شود و یا اینکه به قاضی دیگری نیابت می دهد تا او را سوگند داده و در نهایت صورت جلسه را برای دادگاه ارسال می‌کند تا بتوانند بر اساس آن رای را صادر کنند.

فراخواندن کارشناس چگونه ممکن است؟

 دادگاه می تواند با توجه به درخواست هر یک از طرفین دعوا قرار ارجاع به کارشناس را صادر کند. در قرار دادگاه در رابطه با موضوعی کارشناس باید درباره آن اظهار نظر کند قید می گردد و همچنین مدت زمانی را که کارشناس باید اظهار نظر کند ذکر می شود.

 برای تکمیل کردن پرونده، دادگاه نیاز دارد که توضیحات کارشناس را اخذ کرده و آن را در پرونده قید کند. دادگاه موارد تکمیلی را در صورتجلسه قید می کند و آن را به کارشناس اعلام کرده و کارشناس را برای دادن توضیح به دادگاه فرا می خواند.

لازم به ذکر است که اگر کارشناس در دادگاه فرا خوانده شود ولی حضور پیدا نکند حکم جلب صادر می گردد.

تفاوت بین احضاریه و اخطار

 اخطار معمولاً در امور مدنی صادر می‌گردد و همچنین به معنی یادآوری امری به فرد یا افرادی در پرونده های حقوقی می باشد. حال آنکه احضار جنبه امری، اطلاعی و اعلامی دارد ضمانت اجرایی آن دستور جلب می باشد.

باید این نکته را یادآوری کرد که احضار کردن متهم آداب و اصول خودش را دارد و قاضی نمی‌تواند بدون هیچ اصول و قاعده ای، سریع متهم را بخواهد و یا او را ببیند البته استثناهایی هم در این زمینه وجود دارد.

برگه را که ابلاغ می کنند برای متهم که همان احضاریه می باشد از زمان احضار شدن تا زمان حضور پیدا کردن نزد قاضی نباید بیشتر از پنج روز گذشته باشد.

موارد موجه عدم حضور

اگر متهم نتواند در وقت مقرر حاضر شود باید دلایل موجهی داشته باشد تا قاضی آن را بپذیرد و این دلایل موجه از قرار زیر است:

نرسیدن احضاریه و یا دیر رسیدن آن به صورتی که مانع از حضور متهم گردد.

بیماری خود متهم و یا همسر و یا والدین او که مانع از حضور او در دادگاه شود.

در صورتی که اجداد، والدین به همسر و فرزند و خواهر یا برادر متهم و حتی بچه ‌های آنها فوت کند.

مبتلا شدن به بیماری های واگیر دار و یا حوادث قبیل، سیل، زلزله که باعث شود رفت و آمد آن دچار مشکل شود.

متهم در حبس یا توقیف باشد.

همچنین بقیه مواردی که تشخیص بازپرس موجه به حساب آید.

غیر از این مواردی که ذکر گردید متهم می تواند قبل از موعدی که تعیین شده است یک بار بازپرس را از این موضوع مطلع کند و موافقت او را بگیرد در این صورت بازپرس می تواند به علت اینکه تحقیقات عقب نیفتد به مدت سه روز به متهم مهلت دهد.

در چه مواردی دادگاه می ‌تواند بدون فرستادن احضاریه متهم را جلب کند؟

جرایمی که باعث سلب حیات می شود

جرایمی که باعث حبس ابد می شود

جرایمی که باعث قطع عضو می شود

جرایم تعزیری درجه یک تا درجه سه

جنایت های عمدی بر علیه تمامیت جسمانی به میزان نصفه دیه کامل تر و بالاتر

احضار تلفنی آیا امکان پذیر است؟

اصل ۱۳۲ قانون اساسی بیان می کند:

هیچ کس را نمی توان دستگیر کرد مگر به حکم و ترتیبی که قانون معین می کند. در صورت بازداشت، متهم باید با ذکر دلایل بلافاصله کتباً به متهم ابلاغ و تفهیم شود.

در قانون آن چیزی که به معنای احضار آمده است باید به صورت کتبی باشد همان اطلاعاتی که بیان شد در آن ذکر گردد و توسط مامور ابلاغ به شخص مورد نظر ابلاغ می گردد. بنابراین احضار تلفنی جنبه قانونی ندارد.

 همچنین در مورد موضوعات سیاسی و عقیدتی، که در نهادهای اطلاعاتی رایج گردیده است باید ذکر کرد که این روش احضار کردن غیرقانونی می باشد.

نتیجه گیری

احضاریه برگه کتبی ای می باشد که دادرس دادگاه هر کس را که صلاح بداند حضور او برای فرآیند دادرسی لازم است را به وسیله آن دعوت می نمایند. در آن نام و نام خانوادگی شخص احضار شده و علت احضار و تاریخ و مکانی که شخص باید در آن حضور پیدا کند نگاشته می شود. البته در بعضی از جرائم که مخالف با حیثیت و عفت شخص باشد علت احضار نوشته نمی شود.

سوالات مرتبط