کلاهبرداری یکی از جرائمی که اقشار مختلف جامعه را تهدید می کند و لااقل یک بار در هر فرد موجب از دست رفتن مال یا در معرض آن قرار گرفته اند کلاهبرداری می باشد. در این متن به بررسی جرم کلاهبرداری و انواع آن می پردازیم
کلاهبرداری از جمله جرایمی است که شخصیت کلاهبردار نقش مهمی در وقوع جرم دارد به عبارتی اگر مهارت سخنوری فریب و حیله کلاهبردار نبود شخص هیچگاه متحمل ضرر و از دست رفتن مال خود نمیشد.
در کلاهبرداری، مال باخته، با استفاده از فریب کلاهبردار اغفال شده و مال خود را کاملا با رضایت خود تحویل کلاهبردار داده است و هیچ اجبار و اکراهی برای گرفتن مال در کار نبوده است. چرا که اگر مال با اجبار به دست می آمد جرم سرقت محقق می شد.
چه مواردی کلاهبرداری محسوب می شود
با توجه به اینکه اکثر جرائم ارتکابی توسط مجرمین سابقه دار محقق می شود و همچنین مجرمین نیز به اقتضای جامعه و شرایط آن خود را با آن وفق داده و به روز می شوند. از روش های مختلفی برای بردن مال متعلق به دیگری استفاده می نمایند مواردی که به قدری اعتماد مالباخته را جلب می کنند که شخص مال باخته اندک تصوری برای کلاهبرداری قائل نمی شود و مال خود را با رضایت کامل تسلیم می نماید.
به عنوان مثال شخصی مدعی است با سوابق و ارتباطی که در شهرداری و دارایی دارد می تواند در میزان عوارض و مالیات این ارگان ها تخفیف و معافیت قابل توجهی اخذ کند. سپس مال باخته با رضایت خود مبلغی به جهت حق حساب و پاداش به شخص کلاهبردار می پردازد و سپس شخص کلاهبردار با گرفتن مبلغ متواری می شود یا شخص اقدام به تاسیس یک شرکت صوری می نماید و مدعی می شود که می تواند در اسرع وقت ویزا و اقامت برای کشور های مختلفی اخذ کند سپس افراد با اعتماد و تبلیغات کاذب و توجه به شرکت و شرایط ظاهری او فریب خورده وبا رضایت کامل مبلغی به او پرداخت میکنند.
لازم به ذکر است صرف دروغگویی از جانب اشخاص نمی تواند کلاهبرداری محسوب شود این دروغگویی و رفتار و اعمال کلاهبردار است تا موجب فریب و در نهایت پرداخت وجه توسط مال باخته شود.
نکته قابل توجه و تامل درخصوص کلاهبرداری ،اگر شخصی اقدام به گران فروشی نماید مطابق تعریف ارائه شده نمی تواند از مصادیق کلاهبرداری باشد بلکه فقط مرتکب یک تخلف صنفی شده است که بسته به مراتب و دفعات جریمه خواهد شد.
مجازات کلاهبرداری
جرم کلاهبرداری به جهت اهمیت آن و شمار زیاد مال باختگان و کلاهبرداران دارای یک قانون خاص و ویژه ای است که توسط قانونگذار در سال ۷۶ به تصویب رسید.
دراین قانون بیان شده است که چنانچه کلاهبردار خود را مامور دولت یا وابسته به دولت و ارگان ها و نهاد های عمومی مثل شهرداری معرفی کند یا خود کارمند دولت و ارگان و نهاد های عمومی مرتکب جرم شود و یا در جهت کلاهبرداری تبلیغاتی در رادیو، تلویزیون، مجله، روزنامه و… بنماید به حبس ۲ تا ۱۰سال، انفصال دائم از خدمات دولتی و پرداخت جزای نقدی معادل مبلغی که کلاهبرداری کرده است محکوم می شود.
اما چنانچه کلاهبردار از عناوین گفته شده استفاده نکرده باشد یا کارمند دولت نباشد به حبس از یک تا هفت سال و جزای نقدی معادل مال برده شده محکوم می شود.
لازم به ذکر است در هر مورد گفته شده شخص مکلف به رد مال به مال باخته می باشد.
کلاهبرداری رایانه ای
پیشرفت تکنولوژی و گسترش تبادل اطلاعات از طریق فضای مجازی تاثیر بسیار زیادی هم به جهت اقتصادی، علمی و… بر جامعه گذاشته است. اما همین ایجاد بستر و ناآگاهی و غفلت افراد موجب می شود که فضای سو استفاده از اشخاص برای کلاهبرداران رایانه ای فراهم شود. امروزه کلاهبرداری رایانه ای بخش عمده ای از جرائم مرتبط با رایانه را به خود اختصاص داده است که می بایست در این خصوص هم جدای از کلاهبرداری غیر رایانه ای پرداخته شود.
بیشتر بخوانید: مجازات انتشار تصاویر نامناسب در فضای مجازی
در کلاهبرداری رایانه ای اشخاص مال باخته و کلاهبردار اصولا با یکدیگر روبه رو نمی شوند و کلیه ارتباطات از طریقه فضای مجازی است. به عنوان مثال در یک سایت فروش محصول اقدام به ایجاد درگاه اینترنتی نموده و شخص که به قصد خرید وارد درگاه اینترنتی شده مبلغی بیشتر از حساب برداشت می شود یا آنکه علی رغم اخطار مشکل در پرداخت و تکمیل نشدن مراحل خرید، مبلغ از حساب شخص برداشت شده باشد. یا شخص با نقض امنیت یک سایت بانک اقدام به صفر کردن بدهی خود در سامانه می نماید.
گاهی هم اشخاص مال باخته و کلاهبردار با یکدیگر مواجه و رو به رو می شوند و جرم محقق می شود. برای مثال شخص کارت عابر بانک متعلق به دیگری را بدون رضایت و یا اینکه به عنوان امانت به وی سپرده باشند برداشته و با داشتن اطلاعات رمز حساب موجودی حساب را برداشت می کند.
مطابق با قانون جرائم رایانه ای مجازات کلاهبرداری رایانه ای ۱تا ۵ سال حبس و یا جزای نقدی بیست میلیون تا صد میلیون ریال یا هر دو مجازات برای شخص کلاهبردار محکوم می شود.
طریق اقدام شکایت برای کلاهبرداری رایانه ای
در خصوص جرائم کلاهبرداری رایانه ای باید این نکته را مدنظر قرار داد که برای اقدام به شکایت این جرائم علاوه بر امکان مراجعه به دفاتر خدمات قضایی یا دادسرای جرائم رایانه ای می توان از طریق پلیس فتا هم موضوع را پیگیری کرد.
درخصوص کلاهبرداری رایانه ای باید خاطر نشان کرد دادگاهی به این موضوع رسیدگی می کند که زیان‌دیده از جرم در آن شهر و محل حساب داشته و از آن حساب وجه برداشت شده است.
همچنین در کلاهبرداری غیر رایانه ای هم مالباخته با رجوع به دادسرای وقوع کلاهبرداری و یا دفاتر خدمات قضایی اقدام به طرح شکایت علیه فرد یا افراد کلاهبردار مطرح نماید.درپایان چند نمونه شکوایه متناسب با موضوع الحاق می گردد.
ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب ناحیه ۳۱ تهران(دادسرای جرایم رایانه ای)
با سلام
احتراما؛ به استحضار عالی می رساند:
اینجانب در اواخر سال گذشته طی تبلیغات کانال تلگرامی مشتکی عنه جهت خرید به صورت عمده از کانال تلگرامی : …….. در تاریخ ……… جمعا مبلغ ده میلیون تومان به حساب فردی به نام …… به شماره کارت ….. واریز نمودم؛ اما متاسفانه با گذشت حدود سه ماه خبری از اجناس وعده داده شده نیست و اکنون ایشان در قالب کانال تلگرامی دیگری به نام ….. در صدد جلب اعتماد افراد و اخذ پول از آنهاست.
این شخص با ظاهر سازی و انجام اعمال متقلبانه در قالب تبلیغات در کانال های تلگرامی مختلف خود را فروشنده لباس های ارزان قیمت معرفی می کند و بدون اینکه کالایی تحویل دهد با گرفتن سفارش های متعدد صرفا از افراد مختلف پول می گیرد. تا جایی که بنده مطلعم شاکیان دیگری نیز دارد.
بنابراین ابتدا” به موجب ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی کیفری تقاضای تامین خواسته فوری به صورت انسداد حساب مشتکی عنه به شماره مذکور را به میزان واریزی دارم.
به علاوه، به موجب ماده ۱۳ قانون جرایم رایانه ای تقاضای مجازات این فرد را به عنوان کلاهبردار رایانه ای می نمایم. خواهشمند است در اسرع وقت رسیدگی به عمل آید.
با سلام
احتراماً به استحضار می رساند:
اینجانب در تاریخ …….. تصمیم گرفتم ملکی را برای سکونت خریداری نمایم و به این منظور به دفتر املاکی مراجعه کردم. مشتکی عنه با بیان مشخصات یک ملک و ارائه مدارک آن خود را به عنوان مالک معرفی نمودند و بنده همراه با ایشان به محل ملک مورد نظر مراجعه نمودم و پس از مشاهده ملک و با توجه به مشخصات و مدارک آن تصمیم به خرید گرفتم. مشتکی عنه با مانورهای متقلبانه و صحنه سازی بنده را اغفال کرده و مبلغ ………. را جهت پیش پرداخت انعقاد قرارداد به ایشان پرداخت نمودم و رسیدی نیز دریافت کردم. مشتکی عنه پس از دریافت مبلغ ناپدید شدند و هیچگونه خبری از ایشان بدست نیاوردم. پس از مدتی اطلاع یافتم که مشتکی عنه مالک آن ملک نبوده اند و از شواهد و مدارک دیگران و جعل اسنادی در جهت فریب بنده استفاده کرده اند و علاوه بر اینجانب، اموال افراد دیگری را نیز با این روش برده اند. لذا با توجه به شرح موضوع و ادله اینجانب که شامل …………………. می شود و با استناد به ماده ۱ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء و اختلاس و کلاهبرداری، تعقیب و مجازات ایشان را به اتهام کلاهبرداری استدعا دارم. همچنین با توجه به خسارت وارده به اینجانب که به مبلغ …….. است، بدواً صدور و اجرای فوری قرار تامین خواسته مورد استدعاست.
ممنون جناب زینالی عالی بود
ممنون جناب زینالی خیلی مطلب خوب و مفیدی بود
سلام من از یک نفر تراول تقلبی خریدم بعد رفتم اونو خرجش کنم که اولین جا منو گرفتن آیا کلاهبرداری محسوب میشه کار من ؟
با توجه به اینکه مالی تحصیل نشده جرم کلاهبرداری محقق نشده اما ممکنه با شرایطی شروع به کلاهبرداری باشه
سلام من به کسی که از دبی قرار بود برای من لوازم خانگی بفرستد مبلغی واریز کردم به حسابش در ایران و الان از این اقا که ایرانیه ودر دبی زندگی می‌کند خبری نیست راهنمایی بفرمایید ممنونم
سلام . ممکنه کلاهبرداری کرده باشند ولی تا زمانی که داخل مرز های ایران نشن متاسفانه پولتون برنمی گرده
باسلام بنده اواخرسال۹۸به شخصی به اسم مرادوپدرش دوراس گاوفروختم قرارشد دوهفته بازپرداخت نمایندولی یه ماه طول کشید دراین میان یه نفردیگر وارد قضیه شدمنواغفال کردکه پولتو نمیده بیا نقشه بکشیم که شما به من بدهکاری وروکن به من بااوبه همراه پدرش رفتیم دم خونه مراد وقرار شدپلو بدن به افشین وپدرش درضمن هردو اهل میاندوآب بودند دراین میان بیماری کورونا بود من اهل ارومیه هستم فقط ازطریق همراه درتماس بودم بلاخره پول به مبلغ ۱۷میلیون تومانرا گرفته‌اند ولی۸میلیون راپرداخت نموده اند حالا که اواخر ۹۹هس امروزوفردامیکنندلطفا راهنمایی نمایید درضمن ضبط تلفنیدارم
باسلام شخصی خودشرا نماینده یک شرکتی ساختمانی مغرقی کرده ویک قرارداد دستمزدی اجراییات اجرای پخش اسفالت بستیم ودر حین کارکردن مقدا ری مصالح هم ازمن گرفت به مبلغ ده میلیون تومان وقتی که کار تمام شده سه روز مانده بود به تاریخ تسویه حساب غیبش زد یک مدتی خبری نشد بنده مراجعه کردم به کارفرما صاحب پروژه که متوجه شدم ایشان جعل عنوان کرده و هیچ اثاری ازاو درقزارداد وجود ندارد که شکایت کردم چهارسال گذشته محکوم شده وجلب سیار گرفتم پدر مادرش میگند رفته خارج درداخل کشور هیچ چیزی بنام خودش وجود نپارد
سلام من از پیجی در اینستاگرام خرید کردم ولی برام چیزی نفرستادن بعد از یک ماه پیگیری مداوم، نهایتا با تهدید به شکایت، قرار شد پولم رو برگردونن، ولی متاسفانه وعده دروغ دادن
به چه صورت میتونم پیگیری کنم؟
اطلاعاتم ازش فقط اسم و فامیل و شماره حساب فروشنده هست
سلام وعرض ادب بنده متولدایران واصالتم برای کشورافغانستانه شخصی که برادرشریک بنده بوده ازاعتمادبنده سوءاستفاده کرده وب عنوان اینکه میتونه تابعیت قانونی کشورایران برام بگیره مبلغی دریافت کرده بعدازمدتی متوجه شدم که دروغ میگه من رسیدم ازش نگرفتم فقط به کارت خوانش کارت کشیدم ومبلغی هم ازطریق برادرخودش بحسابش واریزکردم فقط ی وکلالت محضری که شخصی رومعرفی کردودارم چیکاربایدکنم ممنونم
سلام باید بررسی بشه که آیا مورد عنوان کیفری کلاهبرداری دارد یا نه از طریق حقوقی قابل اقدام است .برای دریافتع مشاوره حقوقی می توانید با شماره ۰۲۱۹۱۰۰۲۰۹۰ تماس بگیرید