دیه شکستگی بینی و مسائل مرتبط

دیه مقدر، مال معینی است که در شرع مقدس به سبب جنایت غیر عمد بر نفس، عضو یا منفعت یا جنایات عمدی در مواردی که به هر جهت قصاص ندارد مقرر شده است. در موارد آسیب غیر عمدی یک عضو که برای آن دیه تعیین نشده است ارش تعیین می گردد .دیه حسب مورد حق شخصی مجنی علیه یا ولی دم است و احکام و آثار مسئولیت مدنی یا ضمان را دارد. ذمه مرتکب جز با پرداخت دیه، مصالحه، ابرا و تهاتر بری نمی شود. از آنجایی که دیه، مالی است که باید هنگام جنایت غیر عمد پرداخته شود یکی از این موارد دیه شکستگی می باشد که انواع مختلف دارد در این مبحث به دیه بینی شامل دیه شکستگی بینی، اسیب دیدن نرمه بینی، فلج کردن بینی، همچنین شکستن بینی در ماه های حرام مسئولیت پرداخت دیه در دعوا و …اشاره می‌شود.

دیه بینی

• قطع کردن یا از بین بردن تمام بینی دیه کامل دارد.
• قطع کردن یا از بین بردن نرمه ای که پایین استخوان بینی است دیه کامل دارد.
• از بین بردن تمام نرمه با تمام یا مقداری از استخوان بینی به صورت یکجا همان دفعتا دیه کامل دارد.
• از بین بردن نرمه بینی در یک دفعه و تمام یا مقداری از استخوان بینی در دفعه دیگر در این صورت نرمه دیه کامل داردو برای استخوان ارش تعیین می گردد.

شکستن بینی و دیه آن در صورت بهبودی

دیه شکستن بینی و فلج کردن آن با قطع کردن و اتلاف بینی متفاوت است که صور مختلف آن در ذیل آمده است:

• شکستن استخوان بینی در صورتی که موجب فساد بینی وازبین رفتن آن شود دیه کامل دارد.
• شکستن استخوان بینی در صورتی که بدون عیب و نقص اصلاح شود یک دهم دیه کامل دارد.
• شکستن استخوان بینی در صورتی که با عیب و نقص اصلاح شود موجب ارش است.
• شکستن استخوان بینی در صورتی که در کج شدن بینی یا شکستن استخوان که منجر به فساد نشود نیز موجب ارش است.

سوراخ کردن بینی

• طبق ماده ۵۳۶ قانون مجازات سوراخ کردن هر دو طرف بینی و پرده فاصل میان آنها اگر باعث از بین رفتن بینی یا نوک آن نشود موجب یک سوم دیه کامل است خواه با پارگی همراه باشد خواه نباشد
• سوراخ کردن هر دو طرف بینی و پرده فاصل میان آنها اگربهبود یابد موجب یک پنجم دیه کامل است
• طبق ماده ۵۳۷ قانون مجازات سوراخ کردن یک طرف بینی در صورتی که بهبود نیابد موجب یک نهم دیه کامل است
• سوراخ کردن یک طرف بینی در صورتی که بهبود یابد موجب یک بیستم دیه کامل است.
• سوراخ کردن یک طرف بینی با پرده وسط آن در صورتی که بهبود نیابد دو نهم دیه کامل است
• سوراخ کردن یک طرف بینی با پرده وسط آن در صورتی که بهبود بیابد یک پانزدهم دیه دیه کامل است.

پاره کردن بینی

• دیه پاره کردن بینی در صورتی که سبب از بین رفتن بینی یا نوک آن نشود، یک سوم دیه کامل است
• دیه پاره کردن بینی اگر بهبود یابد، یک دهم دیه کامل است

نکته: از بین بردن نوک بینی که محل چکیدن خون است نصف دیه کامل را دارد.

فلج کردن بینی

فلج کردن بینی، موجب دوسوم دیه کامل و ازبین بردن بینی فلج، موجب یک سوم دیه کامل است.

طبق نکته ماده ۵۶۴قانون مجازات اسلامی ( فلج کردن عضو دارای دیه معین، دو سوم دیه آن عضو و از بین بردن عضو فلج، یک سوم دیه همان عضو را دارد. در فلج کردن نسبی عضو که درصدی از کارایی آن از بین میرود، با توجه به کارایی از دست رفته، ارش تعیین می گردد) می توان گفت دیه هر جنایت که موجب فلج شدن عضوی میشود دو ثلث دیه قطع نمودن همان عضو است و دیه قطع نمودن عضو فلج، موجب ثبوت ثلث دیه قطع همان عضو به فرض سالم بودن است.

شکستگی بینی در ماه های حرام

 بر خلاف باور عامه مردم که می پندارند دیه در یک سری شرایط خاص دوبرابر میشود. اما این پندار نادرست است و تغلیظ دیه طبق تعریف قانونی به این شکل می باشد که هرگاه رفتار مرتکب و فوت مجنی علیه هر دو در ماه های حرام که شامل چهار ماه خاص است:محرم، رجب، ذی القعده و ذی الحجه یا در محدوده حرم مکه واقع شود خواه جنایت عمدی باشد خواه غیر عمدی علاوه بر دیه مقدر شده یک سوم دیه نیز افزوده میگردد(دیه کل سال که ۶۰۰میلیون تومان در ماه های حرام ۸۰۰ میلیون میشود) و سایر مکان هاو زمانهای مقدس مشمول افزایش دیه نیستند اما باید توجه داشت که حکم تغلیظ دیه(منظور افزایش دیه است ) و افزایش یک سومی مقدار دیه مخصوص قتل و سلب حیات است چه به صورت عمد، شبه عمد و خطای محض و طبق ماده ۵۵۷ قانون مجازات اسلامی مبحث دیات جنایت بر اعضا و منافع از این امر مستثنی هستند.

شکستن بینی توسط شوهر

یکی از شرایط قصاص کردن این است که نباید از مقدار جنایت وارد شده بیشتر باشد و نباید قصاص موجب تلف جاني يا صدمه عضو ديگري نشود از آنجایی که این امر در شکستگی ممکن نمی باشد درست این است که بگوییم شکستن اعضا و استخوان های بدن قصاص ندارد زیرا یا موجب مرگ بزهکار است یا بیشترشدن از جنایت است و در اینگونه موارد قصاص به دیه تبدیل می شود حتی اگر بزهکار به قصاص رضایت دهد نیز امکان قصاص کردن او فراهم نیست. در شکستگی بینی زن توسط شوهر نیز حکم دیه ثابت است و زن طبق ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی که در آن ضرب و شتم را از مصادیق عسر و حرج زن دانسته میتوان درخواست طلاق مطرح کرد

نکته ای که اینجا وجود دارد این است که هر درد و مشقتی نمی تواند موجب عسر و حرج تشخیص داده و شود و باید رنجی باشد که عرفا غیر قابل تحمل باشد.

شکستن بینی همراه با کبودی

طبق ماده ۵۳۸ قانون مجازات اسلامی، در تعدد جنایات، اصل بر تعدد دیات و عدم تداخل آن است مگر در موارد خلاف قانون.همچنین طبق ماده ۵۴۱ نیز هرگاه در اثر یک ضربه یا هر رفتار دیگر، آسیب های متعدد در اعضای بدن به وجود آید چنانچه هر یک از آنها در اعضای مختلف باشد یا همه در یک عضو بوده ولی نوع هر آسیبی غیر از نوع دیگری باشد و یا از یک نوع بوده ولکن در دو یا چند محل جداگانه از یک عضو باشد، هر آسیب دیه جداگانه دارد.در اینجا نیز علاوه بر دیه شکستگی، دیه کبودی نیز که طبق ماده ۷۱۴ قانون مجازات، سه هزارم دیه کامل است نیز اخذ می گردد.

بیشتر بخوانید: پرسش و پاسخ های اساسی در خصوص دیه

شکستگی بینی همراه با از بین بردن بویایی

از بین بردن حواس، همراه با عضو اصلی نیز دیه جداگانه دارد.تنها استثنا این مبحث دیه چشایی می باشد که هرگاه با قطع تمام زبان، حس چشایی از بین رود، فقط دیه قطع زبان پرداخت می شود.اما سایر حواس اینگونه نمی باشند و درآوردن چشم و از بین رفتن بینایی، کندن گوش و از بین رفتن شنوایی، و بریدن بینی و از بین رفتن حس بویایی هر کدام دیه جداگانه دارد.ماده ۶۹۴ نیز مستند این موضوع می باشد: هرگاه در اثر بریدن یا از بین بردن بینی یا جنایت دیگری بویایی نیز از بین برود یا نقصان یابد هر جنایت، دیه یا ارش جداگانه دارد.

شکستگی بینی در دعوا

در صورتی که افراد در یک منازعه که وجود حداقل سه نفر در آن لازم است بر دیگری جراحتی وارد آورد که که موجب شکستن بینی فردی شود علاوه بر دیه شکستگی بینی که بر عهده فرد وارد کننده جراحت ثابت است همه ی افراد شرکت کننده در آن دعوا طبق قسمت سوم ماده ۶۱۵ بخش تعزیرات، به حبس از سه ماه تا یک سال محکوم می گردند. تعیین مسئول جبران خسارت در منازعاتی که مرتکب اصلی صدمات در آنها مشخص نیست، از مباحث گنگ قانون مجازات اسلامی است.در مورد وجود لوث طبق ماده ۳۳۳ قانون مجازات رفتار میکنیم که در صورتی که لوث علیه دو یا چند نفر، به شکل مردد ثابت باشد قسامه همینگونه علیه آنان اقامه می گردد و جنایت بر عهده یکی از این چند نفر به شکل مردد اثبات میگردد و قاضی از آنان می خواهد که بر برائت خود سوگند یاد کنند اگر همگی از سوگند خوردن خودداری ورزند یا برخی از آنان سوگند یاد کنند و برخی نکنند، دیه بر ممتنعان ثابت می شود. اگر ممتنعان متعدد باشند، پرداخت دیه به نسبت مساوی میان آنان تقسیم می شود. اگر همه آنان بر برائت خود سوگند یاد کنند، در خصوص قتل، دیه از بیت المال پرداخت می شود و در غیر قتل، دیه به نسبت مساوی میان آنان تقسیم می گردد.

نحوه مطالبه ی دیه

برای شروع امرکیفری و به تبع آن مطالبه دیه ابتدامی بایست با مراجعه به پلیس وقوع جرم و بیان موضوع ثبت شکایت صورت بگیرد.پلیس با توجه به اظهارات شاکی و تحقیقات صورت گرفته دراین زمینه با تکمیل پرونده موضوع را به دادرسرای محل وقوع جرم ارسال می کند. بازپرس پرونده جهت بررسی میزان آسیب وارده بر شخص، وی را به پزشکی قانونی ارجاع می دهد تا با اعلام نظر کارشناسی میزان دقیق آسیب و دیه مشخص شود. البته در مواردی که ممکن است آسیب و جراحات وارده از بین برود قبل از ارجاع موضوع به دادسرا نیز می توان نظر پزشکی قانونی را اخذکرد. پس از رسدگی و ارجاع موضوع به دادگاه ،دادگاه با بررسی تمام جوانب اقدام به صورت رای می کند و شخص مجرم علی رغم پرداخت دیه به آسیب دیده ممکن است به حبس یا جزای نقدی نیز محکوم شود.