فرزند خواندگی که در قانون از آن با نام تحت سرپرستی قراردادن کودکان بی سرپرست نام برده شده است. کودکان بی سرپرست به کودکانی اطلاق می شود که بنا به هر علت و به طور دایم یا موقت سرپرست خود را ازدست داده باشند.
تحت سرپرستی قرار دادن کودکان ونوجوانان بی سرپرست به منظور تامین منافع مادی و معنوی طفل برقرار می گردد ولی در هرحال از موجبات ارث نخواهد بود
شرایط فرزندخواندگی
تحت سرپرستی قراردادن کودکان فاقد سرپرست با اذن مقام معظم رهبری است و امور مربوط با نظارت سازمان بهزیستی کشور صورت می گیرد.
افرادی که می توانند سرپرستی کودکان بی سرپرست را از سازمان بهزیستی درخواست نمایند عبارتند از:
زن و شوهری که پنج سال از تاریخ ازدواج آنان گذشته و از این ازدواج صاحب فرزند نشده باشند مشروط بر اینکه یکی از آنان بیش از ۳۰ سال داشته باشد.
زن و شوهر دارای فرزند که حداقل یکی از آنان بیش از سی سال داشته باشد.
دختران و زنان بدون شوهر در صورتی که حداقل سی سال داشته باشند تنها حق سرپرستی اناث را خواهند داشت.
اولویت اشخاص در پذیرش سرپرستی به ترتیب ذیل است
- زن و شوهر فاقد فرزند
- زنان و دختران بدون شوهر فاقد فرزند
- زن و شوهر دارای فرزند
شرایط درخواست کنندگان سرپرستی
- مقید به انجام واجبات و ترک محرمات
- عدم محکومیت جزایی موثر با رعایت موارد مقرر در قانون مجازات اسلامی
- تمکن مالی
- عدم حجر (حجر عبارت است از سفیه / مجنون / صغیر)
- سلامت جسمی و روانی لازم و توانایی عملی برای نگهداری و تربیت کودکان و نوجوانان بی سرپرست
- نداشتن اعتیاد به مواد مخدر، مواد روانگردان، الکل
- صلاحیت اخلاقی
- عدم ابتلا به بیماری های واگیر یا صعب العلاج
- اعتقاد به یکی از ادیان مصرح در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
شرایط طفلی که برای سرپرستی سپرده می شود
سن طفل از ۱۲سال تمام کمتر باشد.
هیچ یک از پدر و جد پدری یا مادر طفل شناخته نشده یا در قید حیات نباشد و یا کودکانی باشند که به موسسه عام المنفعه سپرده شده و سه سال تمام پدر یا مادر یا جد پدری او مراجعه نکرده باشند.
فرزند خواندگی در ایران
کلیه اتباع ایرانی اعم از ایرانیان مقیم ایران یا ایرانیان مقیم خارج از کشور می توانند با توجه به شرایط مذکور سرپرستی کودکان و نوجوانان بی سرپرست را بر عهده بگیرند.
تکالیف و وظایف سرپرست طفل تحت سرپرستی او از لحاظ نگهداری و تربیت و نفقه و احترام نظیر حقوق و تکالیف اولاد و پدر و مادر است.
تشریفات لازم برای صدور حکم سرپرستی
الف) کلیه اتباع ایرانی مقیم ایران:
با درخواست از سازمان بهزیستی کشور و با رعایت مقررات مندرج در قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بد سرپرست مصوب ۱۳۹۲/۶/۳ و با حکم دادگاه صالح انجام می گیرد (دادگاه صالح، دادگاه محل اقامت درخواست کننده می باشد)
ب)کلیه ایرانیان مقیم خارج ازکشور:
تقاضای سرپرستی را از طریق سفارتخانه یا دفاتر حفاظت از منافع جمهوری اسلامی ایران به سازمان تقدیم نمایند. سفارتخانه ها یا دفاتر یادشده موظفند در اجرای قانون مربوطه با سازمان بهزیستی کشور همکاری نمایند و سازمان موظف است با حکم دادگاه صالح به درخواست متقاضی رسیدگی نمایند.
دوره سرپرستی آزمایشی
دادگاه با احراز شرایط مقرر در قانون و با لحاظ نظریه سازمان نسبت به صدور قرار سرپرستی آزمایشی شش ماهه اقدام می نماید که به این دوره شش ماهه دوره سرپرستی آزمایشی گفته می شود که در این بازه زمانی درصورت زوال یا عدم تحقق هریک از شرایط مذکور به تقاضای دادستان و یا سرپرست منحصر یا سرپرستان کودک یا نوجوان و با اطلاع قبلی سازمان و همچنین با تقاضای سازمان بهزیستی کشور قرار صادره را فسخ می نماید.
فرض فوت طفل سرپرستی گرفته شده
اگر وجوه یا اموالی از طرف زوجین سرپرست به طفل تحت سرپرستی صلح شده باشد؛ در صورت فوت طفل، وجوه و اموال مذکور از طرف دولت به زوجین سرپرست تملیک خواهد شد.
شناسنامه طفل بی سرپرست پس از تحت سرپرستی قرارگرفتن
مفاد حکم قطعی سرپرستی به اداره ثبت احوال ابلاغ و در اسناد سجلی زوجین سرپرست و طفل درج و شناسنامه جدیدی برای طفل فقط با مشخصات زوجین سرپرست و نام خانوادگی زوج صادر خواهد شد.
موارد فسخ سرپرستی
- تقاضای دادستان درصورتیکه سوء رفتار یا عدم اهلیت و شایستگی هریک از زوجین سرپرست برای نگهداری و تربیت طفل تحت سرپرستی محرز باشد
- تقاضای سرپرست درصورتیکه سوء رفتار طفل برای هریک از آنان غیرقابل تحمل باشد هم چنین در موردی که سرپرست قدرت و استطاعت برای تربیت نگهداری طفل را ازدست داده باشد
- توافق طفل بعد از رسیدن به سن کبر با زوجین سرپرست یا موافقت زوجین سرپرست با پدر و مادر واقعی طفل صغیر
نمونه دادخواست صدور حکم فرزند خواندگی کودک
ریاست محترم مجتمع قضایی…….
باسلام ، احتراما به استحضار می رساند:
اینجانبان خواهان های فوق به استناد کپی مصدق عقدنامه به شماره………مورخ…/…/….عقد ازدواج دایمی در دفترخانه………منعقد کرده ایم و در خلال مدت……سال ازدواج و با توجه به مدارک پزشکی که ضمیمه می باشد تا کنون صاحب فرزندی نشده ایم به موسسه کودکان بی سرپرست مراجعه و کودک دختر/پسر……ماهه ای را با نام……….انتخاب و علاقه مند به نگهداری و حضانت وی می باشیم.
نظر به اینکه از صلاحیت اخلاقی و مالی طبق مدارک پیوست برخوردار می باشیم، صدور حکم به فرزندخواندگی مورد تقاضا است.
