اسید پاشی، جرمی در درجه ی بالای خشونت است که در همه ی دنیا تقبیح شده است. یکی از دلایل ازدیاد این رفتار دسترسی سریع و آسان به اسید است.
این رفتار علاوه بر آسیب های شدید جسمانی که زنان یا مردان بزه دیده وارد می نماید، منجر به آسیب های روانی شدیدی می شود که متاسفانه جبران آن با دشواری های زیادی همراه است.
زیرا قربانی اسید پاشی برای بازگشت به زندگی عادی با فراز و نشیب های فروانی روبرو است و به سختی می تواند خود را با زندگی جدید تطبیق دهد.
اسید پاشی چیست؟
پاشیدن عمدی اسید یا هر نوع ترکیبات شيميایي دیگر بر روی بدن اشخاص را اسید پاشی گویند.
اسید پاشی رفتاری است که فرد با پاشیدن اسید به روی جسم فرد منجر به قتل رسیدن یا آسیب های شدید جسمانی می شود.
معمولاً شخص «اسید پاش» با قصد و آگاهی از عواقب عمل خویش و با انگیزه انتقام جویی، ناموسی، عشقی، اخاذی، اختلافات شخصی، امنیتی و … دست به چنین عملی می زند و فرد یا افراد «مجنی علیه» را از نعمت زیبایی؛ بینایی و … محروم می سازد.
جرم اسید پاشی علی الاصول جرمی عمدی محسوب می شود زیرا مرتکبین این جرایم در اکثر مواقع با یک عقبه ی فکری این جرم را انجام می دهند.
مجازات اسید پاشی
مجازات اسید پاشی در طول زمان رنگ و بوی متفاوتی به خود گرفته است و با زیاد شدن این جرم و همچنین آثار جبران ناپذیری که داشت، به مرور زمان مجازات های سنگین تری برای آن در نظر گرفته شد.
در ۱۶ اسفند ماه ۱۳۳۷ ماده واحده ای در این خصوص تصویب شد.
مطابق ماده واحده قانونی مربوط به پاشیدن اسید:
«هر کس عمدا با پاشیدن اسید یا هر نوع ترکیب شیمیایی دیگر، موجب قتل کسی بشود به مجازات اعدام و اگر موجب مرض دائمی یا فقدان یکی از حواس مجنی علیه گردد به حبس جنایی درجه یک و اگر موجب قطع و یا نقصان یا ازکار افتادگی اعضا شود به حبس جنایی درجه ۲ تا ده سال و اگر موجب صدمه دیگر شود به حبس جنایی درجه ۲ از ۲ تا ۵ سال محکوم خواهد شد.»
در واقع این مجازات بسیار حکم ناچیز و کمی برای جرمی مانند اسید پاشی و هیچ تناسبی بین رفتار ارتکاربی و آسیبی که به بزه دیده وارد می شود نداشت و ندارد.
همچنین برخی با با تکیه بر ماده ۶۱۴ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات در این زمینه را صادر می کنند.
این ماده اشعار دارد:
«هرکس عمدا به دیگری جرح یا ضربی وارد آورد که موجب نقصان یا شکستن یا از کار افتادن عضوی از اعضا یا منتهی به مرض دائمی یا فقدان یا نقص یکی از حواس یا منافع یا زوال عقل مجنی علیه شود، در مواردی که قصاص امکان نداشته باشد، چنانچه اقدام وی موجب اخلال در نظم و صیانت و امنیت جامعه یا بیم تجری مرتکب یا دیگران شود به دو تا پنج سال حبس محکوم خواهد شد و در صورت درخواست مجنی علیه به پرداخت دیه نیز محکوم می‌شود.»
اسید پاشی در بسیاری موارد امکان مجازات قصاص عضو ندارد؛ زیرا میزان و اندازه ی آسیب وارده در بیشتر مواقع قابل تخمین نمی باشد.
اما در صورتی که امکان تخمین دقیق آن ممکن باشد، قصاص عضو برای این جرم قابل اجرا می باشد.
اسید پاشی و افساد فی الارض
با توجه به شدت و گستردگی جرم اسید پاشی، همچنین به علت بالاتر رفتن آمار این جرم شنیع، قضات احکام سنگین تری را برای این جرم در نظر گرفتند.
مجازات اعدام به دلیل شدید بودن آن به نوعی از نظر بسیاری از حقوقدانان و قضات ممکن است بازدارندگی داشته باشد. از همین رو مجازات افساد فی الارض برای اسید پاشی در نظر گرفته شد.
ماده ۲۸۶ قانون مجازات اسلامی مقرر می دارد:
«هرکسی به طور گسترده مرتکب جنایت علیه تمامیت جسمانی افراد، جرایم علیه امنیت داخلی یا خارجی کشور، نشر اکاذیب، اخلال در نظام اقتصادی کشور، احراق و تخریب و پخش مواد سمی و میکروبی خطرناک و یا دایر کردن مراکز فساد و فحشا یا معاونت در آنها شود که موجب اختلال شدید در نظم عمومی کشور، ناامنی یا ورود خسارت عمده به تمامیت جسمانی افراد یا اموال عمومی و خصوصی یا سبب اشاعه فساد یا فحشا در حد وسیع شود، مفسد فی‌الارض محسوب و به اعدام محکوم می‌شود.»
اسید پاشی و محاربه
اسید پاشی می تواند جنبه ی محاربه نیز داشته باشد.
ماده ۲۷۹ قانون مجازات اسلامی در خصوص محاربه بیان می دارد:
«محاربه عبارت است از کشیدن سلاح به قصد جان، مال یا ناموس مردم یا ارعاب آنها به نحوی که موجب ناامنی در محیط شود.»
بدین ترتیب، زمانیکه فردی با توجه به موارد بالا اسید پاشی نماید فارغ از اینکه چه میزان آسیب را به وسیله آسیب به جای می گذارد، موجب نا امنی محیط شود، محارب محسوب می شود.
لذا اسید پاش های که در محیط عمومی دست به اسید پاشی می زنند و موجب رعب و وحشت و نا امنی می شوند مجازات محارب در نظر گرفته می شود.
مجازات محاربه عبارت است از:
اعدام، صلب، قطع دست راست و پای چپ و نفی بلد. (نفی بلد به معنای تبعید است و صلب نیز همان به صلیب کشیدن است.
پیشگیری از اسید پاشی
همیشه راه پیشگیری از ارتکاب جرایم، صرفا شدید تر کردن مجازات نمی باشد. بلکه لازم است تدابیر دیگری که به غیر مجازات نیز اندیشید.
امروزه اسید جز سلاح محسوب می شود اما سلاحی که بعضا بسیار مخرب تر از هر سلاح گرم و سردی است.
اما جالب است که با توجه به میزان شدید تخریب این ماده شیمیایی خطرناک، دسترسی به آن بسیار ساده است.
به همین منظور یکی از راه های کنترل بهتر این جرم می تواند سخت تر کردن دسترسی افراد به اسید باشد.
همچنین با بالا رفتن میزان خشونت در کشور، این جرم نیز افزایش می یابد و وسیله ای برای انتقام های شخصی می شود. بنابراین مناسب است که تهدید هایی که افراد جامعه از جانب شخص اسید پاش می شوند جدی گرفته شود.
مجازات تهدید کننده پاشیدن اسید
بسیاری از اسید پاشی ها ابتدا با تهدید به اسید پاشی شروع می شود. پس مناسب است که اگر فردی تهدید به اسید پاشی می شود این مسئله را جدی گرفته و تهدید را به مراجع قضائی اطلاع داده و این مورد شکایت نماید.
تهدید به عنوان یک جرم مستقل محسوب شده و در قانون برای آن مجازات تعیین شده است.
در ماده ی ۶۶۹ قانون مجازات های اسلامی تعزیرات، چنین آمده که:
«چنانچه شخصی، فرد دیگری را به قتل و یا ضرر های نفسی، شرفی و مالی و یا به افشای رازی مربوط به خود و یا بستگان وی نماید، چه آن که به این سبب تقاضای پول یا مالی را کند و یا تقاضای انجام یا ترک فعلی را داشته باشد یا نداشته باشد، به مجازات تا ۷۴ ضربه شلاق یا ۲ ماه تا ۲ سال زندان محکوم خواهد شد.»
تهدید به اسید پاشی هم ذیل همین عنوان قابل مجازات است. تهدیدات ممکن است به صورت شفاهی یا به صورت پیام صورت گیرد که در مورد اول نیاز است که شهود به این تهدید شهادت دهند و در خصوص پیام نیز، متن پیام در دادگاه قابل استناد می باشد.
شکایت از تهدید به اسید پاشی
برای شکایت از تهدید به اسید پاشی باید دادخواست تنظیم نموده و مرجع صالح دادسرای محل وقوع جرم تهدید می باشد. پس از ارائه دادخواست، دادسرا تحقیقات مقدماتی را آغاز می نماید.
سپس دادستان کیفرخواست تنظیم نموده و دادگاه کیفری ۲ محل وقوع جرم برای رسیدگی به جرم تهدید به اسید پاشی صلاحیت داشته و به آن رسیدگی می نمایند.
لازم به ذکر این که تهدید جرم قابل گذشت است و نیاز به شاکی خصوص دارد.
لذا در هر مرحله با گذشت شاکی پرونده مختومه اعلام می شود. در صورتی که شهدی برای تهدید به اسید پاشی دارید نیازمند است که دو تن از شهود در دادگاه حاضر شوند.
مرجع صالح برای رسیدگی به جرم اسید پاشی
در صورتی که عمل فرد اسیدپاش منجر به آسیب هایی گردد که موجب مجازات سلب حیات برای فرد جانی بوده و یا منجر به پرداخت نصف دیه کامل یا بیش از آن گردد (مثلا فرد قربانی بینایی هردو چشم خود را از دست بدهد) رسیدگی به این جرم در دادگاه کیفری یک صورت خواهد گرفت و در غیر اینصورت مطابق اصل رفتار خواهد گردید.
نتیجه گیری
اسید پاشی یکی از جرائم خشن علیه اشخاص است. علیرغم افزایش ارتکاب آن در جامعه باید بیش از پیش مورد تحلیل علمی قرار گیرد. متأسفانه جمیع عوامل فرهنگی و پرورشی و خانوادگی، اجتماعی و خلاء های قانونی و … در بروز این ناهنجار فجیع دخیل هستند.
بزه دیدگان اسید پاشی بیش از بزه دیدگان انبوهی از جرائم استحقاق صدور حکم به خسارت معنوی را دارند که با از بین رفتن زیبایی، بینایی و … برا همیشه از موقعیت ها اجتماعی و یک زندگی سعادتمند محروم می شوند.
همچنین لازم به ذکر است بر اساس تحقیقات صورت گرفته ۹۸ درصد بزه دیدگان اسید پاشی زنان بوده اند که از این تعداد، ۵۰ درصد آنان بینایی خود را از دست داده اند و بقیه هم به طور عمده، دچار جراحت ها شدید در پوست و دیگر اعضا بدن شده اند.
مجازات این جرم با توجه به نوع جرم ممکن است قصاص و دیه باشد.
همچنین در برخی شرایط با توجه به نحوه ی ارتکاب اعدام نیز مجازاتی است که برای اسید پاشان در نظر گرفته می شود.
سوالات متداول
خیر، مختومه نمی شود چون عمل او موجب اخلال در نظم و امنیت جامعه شده با توجه به ماده ۶۱۲ و یا ۶۱۴ قانون مجازات اسلامی مجازات حبس دارد.
بله، طبق ماده ی ۶۷۷ قانون مجازات اسلامی: « هر کس عمداً اشیاء منقول و غیر منقول که مال دیگری است را خراب کند؛ همه، یا قسمت هایی از آن را، یا از کار بی اندازد به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.»
اگر با معاونت باعث مرگ شود به حبس تعزیری درجه ی ۲؛ اگر باعث قصاص عضو شود حبس تعزیری درجه ۳، هیچکدام نباشد و جرم کمتر باشد به یک درجه پایین تر مجازات می شود.
خیر، مجازات اسید پاشی به هیچ عنوان قابل تعویق و تعلیق نمی باشد.