اگر طبق توافق و قرارداد یک فرد انجام کاری را مثل نقاشی کردن خانه، آموزش زبان، بازی برای یک تیم فوتبال یا یک فیلم سینمایی را بر عهده بگیرد میگویند وی تعهد کرده و متعهد به حساب می آید.
این تعهد ممکن است خودداری از انجام کار باشد مانند بازی نکردن در فیلم سینمایی دیگری تا مدت خاص، مانند اجاره ندادن ملک و… و یا ممکن است تعهد به انتقال مال باشد؛ مانند موردی که فرد خانه خود را قول نامه کرده که در اینجا متعهد است مال خود را منتقل کند.
در هر یک از این موارد فرد متعهد باید به تعهد خود وفا کند یا به اصطلاح ایفای تعهد یا انجام تعهد کند. و اگر زیر قول و قرار خود بزند باید الزام و اجبار وی را از دادگاه درخواست کرد.
با ما همراه باشید تا از نحوه الزام فرد به انجام تعهد مطالبی را بیان کنیم.
الزام به انجام تعهد چیست؟
در هر قراردادی طرفین یک تعهدی و یک وظیفه ای را برعهده می گیرند؛ برای مثال در قول نامه، مالک، تعهد می کند ملک را بفروشد و خریدار تعهد می کند پول آن را مهیا کند. در رنگ آمیزی و یا اسکلت یک ملک، کسی قرار است کار اسکلت سازی را انجام دهد و مالک هم هزینه و فراهم کردن وسایل آن را تعهد کرده است.
در هر قراردادی اگر یکی از طرفین طبق قول و قرار به وظایف خودش عمل نکرد؛ کسی که انجام تعهد به نفع او بوده (متعهد له) می تواند به عنوان خواهان از دادگاه درخواست کند که فرد متعهد را به عنوان خوانده مجبور به انجام تعهد کند.
دوستان باید دقت کنند که الزام از طریق دادگاه به این صورت نیست که دادگاه وی را به صورت مادی مجبور کند که تعهد را انجام بدهد بلکه حکم می دهد به انجام تعهد (تمام کردن تعهد به رنگ آمیزی، تعمیر خانه و…) و اگر طبق حکم فرد انجام تعهد نکرد؛ خواهان می تواند یا فسخ کند یا هزینه ها را بگیرد.
مراحل اجرای حکم الزام به انجام تعهد
وقتی فرد شکایت کرد و متعهد را به دادگاه کشاند؛ اگر برای مثال آن تعهد مرتبط با ملک باشد مثل تحویل دادن ملک و انتقال ملک و… باید در دادگاهی اقامه دعوا بشود که ملک هم در همان شهر است اما اگر غیر از ملک است باید در دادگاه محل اقامت و به نوعی محل زندگی فرد متعهد اقامه دعوا شود.
وقتی دادگاه رسیدگی را انجام داد و حکم به اجرای تعهد صادر کرد و پس از قطعی شدن آن به خوانده ابلاغیه ای ارسال می شود مبنی بر این که تعهد خود را انجام دهد، حال اگر خوانده محکوم شده طبق حکم تعهد را انجام داد که هیچ اما اگر انجام نداد خواهان می تواند خودش آن تعهد را انجام دهد مثلا نقاش دیگری برای ساختمان بگیرد.
و آن را نقاشی کند و بعد هزینه آن را از متعهد بگیرد؛ اگر این راه هم وجود نداشت می تواند قرارداد را فسخ کند و به هم بزند.
نکات دیگر درباره الزام به انجام تعهد
- خواهان ضمن دادخواستی که می دهد؛ می تواند هزینه های تاخیر از انجام تعهد و همچنین خسارات دادرسی را نیز مطالبه کند.
- در باره مطالبه تعهد از فرد متعهد بهتر است خواهان از قبل به طریق رسمی مثل اظهار نامه اجرای تعهد را از خوانده بخواهد که بعدا در دادگاه کارش راحت باشد. اظهارنامه برگه ای ست که فرد مطالبات خود را از کسی درخواست می کند و از طریق دفاتر خدمات قضایی تنظیم می شود. برای مثال اگر شما مبلغی را به کسی قرض داده اید و مدتی هم مشخص نشده ابتدا از طریق اظهارنامه از وی بخواهید آن مبلغ را پرداخت کند.
- اگر شما دیگر نخواستید تعهد توسط آن فرد انجام شود؛ می توانید خسارت عدم انجام تعهد را مطالبه کنید و یا بر عکس اگر ابتدا در دادخواست خسارت عدم انجام تعهد را خواسته اید می توانید آن را تغییر دهید به الزام به انجام تعهد. به علت فنی بودن و داشتن جنبه حقوقی بیشتر توصیه می شود در این باره با وکیل دادگستری مشورت نمائید.
دفاع در دادگاه برای دعوای الزام به انجام تعهد
در دادگاه طرفین می تواند دفاعیات خود را ارائه دهد. چون موضوع، جنبه قراردادی دارد فرد متعهد برای محکوم نشدن لازم است امری را ثابت کند که باعث شده نتواند تعهد خود را انجام دهد مثل موارد فورس ماژور و …
در مقابل خواهان دعوا در دفاع می تواند به مفاد قرارداد و زمان انجام تعهد استناد کند اگر چه گفتیم به علت جنبه قراردادی تا وقتی که متعهد چیزی مانند فورس ماژور را اثبات نکند؛ احتمال زیاد دادگاه وی را محکوم به انجام تعهد می کند.
همچنین خوانده می تواند ثابت کند که اصلا قرارداد را فسخ کرده و قراردادی در بین نیست یا اینکه در تعهد پولی، ادعا کند که پول را پرداخته است و موارد دیگر….
نکته دیگر این که اگر انجام تعهد پولی است و فرد قرار است پولی را به دیگری پس بدهد خوانده می تواند از دادگاه مهلت بخواهد و این ربطی به دعوای اعسار ندارد البته این امر بیشتر در مهریه کاربرد دارد نه باقی دین ها.
مواد قانونی مرتبط با انجام تعهد
- ماده ٢٣٨ قانون مدنی
هر گاه فعلی در ضمن عقد شرط شود و اجبار ملتزم به انجام آن غیر مقدور ولی انجام آن به وسیله شخص دیگری مقدور باشد، حاکم می تواند به خرج ملتزم موجبات انجام آن فعل را فراهم نماید.
- ماده ٢٣٩ قانون مدنی
هر گاه اجبار مشروط علیه برای انجام فعل مشروط ممکن نباشد و فعل مشروط هم از جمله اعمالی نباشد که دیگری بتواند از جانب او واقع سازد طرف مقابل حق فسخ معامله را خواهد داشت.
- ماده ۴٧ قانون اجرای احکام مدنی
هرگاه محکوم به انجام عمل معینی باشد و محکوم علیه از انجام آن امتناع ورزد و انجام عمل به توسط شخص دیگری ممکن باشد محکوم له می تواند تحت نظر دادورز (مامور اجرا) آن عمل را وسیله دیگری انجام دهد و هزینه آن را مطالبه کند و یا بدون انجام عمل هزینه لازم را به وسیله قسمت اجرا از محکوم علیه مطالبه نماید.
در هر یک از موارد مذکور دادگاه با تحقیقات لازم و در صورت ضرورت با جلب نظر کارشناس میزان هزینه و معین می نماید. وصول هزینه مذکور و حق‌الزحمه کارشناس از محکوم علیه به ترتیبی است که برای وصول محکوم به نقدی مقرر است.
نمونه لایحه الزام به انجام تعهد
در ادامه به نمونه خواسته درباره الزام به انجام تعهد اشاره خواهیم کرد اما این لایحه ها مورد به مورد فرق خواهند کرد و برای تنظیم لایحه توصیه می شود از وکیل دادگستری کمک بگیرید برای این کار می توانید با موسسه وکیل تاپ تماس بگیرید تا راهنمایی شوید.
با سلام احتراماً به وکالت از خواهان اعظم ……..به استحضار می رساند:
۱- موکل اینجانب در تاریخ ۲۱/۰۶/۸۸ اقدام به خرید یک واحد آپارتمان به پلاک ثبتی ۱۹۶۱/۱۶۰ واقع در شهرستان رباط کریم از آقای مصطفی …………….. (فروشنده) می نماید.
۲- با حلول اجل و در حین مراجعات مکرر موکل به مرحوم مصطفی نصر اصفهانی و عدم حضورایشان در دفترخانه ایشان مع الاسف فوت می نماید.
که به همین دلیل وراث ایشان به سمت قائم مقامی به عنوان خوانده دعوت شدند. لذا با عنایت به مراتب مارالذکر و اینکه با رعایت تسلسل ایادی سند ملک باید به نام موکل منتقل شود تقاضای رسیدگی و الزام خواندگان به تنظیم سند رسمی واحقاق حقوق حقه موکل مورد استدعاست.
با احترام
مشاوره برای دعوای الزام به انجام تعهد
برای دریافت مشاوره و اطلاع از جزئیات این امر می توانید در هر لحظه با موسسه وکیل تاپ به شماره: ۰۲۱۹۱۰۰۲۰۹۰ تماس بگیرید و یا از طریق سامانه آن درخواست مشاوره آنلاین یا معرفی وکیل نمایید.
موسسه می تواند در هر کجای ایران به شما برای پیشبرد پرونده وکیل معرفی کند.
نتیجه گیری
انجام تعهد چه مالی که جنبه پولی دارد و چه غیر مالی مانند تمکین زن در زمانی که وی مسکن مشترک را رها کرد، می تواند از طریق دادگاه پیگیری شود.
در ابتدا همانگونه که توضیح داده شد لازم است که دادخواست به دادگاه تقدیم شود دادگاه محل اقامه دعوا ممکن است متفاوت باشد در هر مورد که در بالا توضیح داده شد.
سوالات متداول
در جایی که فرد طبق توافق و قرارداد باید کاری را انجام می داده مثلا لازم بوده به دفترخانه مراجعه می کرده و سند ملک را انتقال دهد اما این کار را نکرده می توان اجبار وی را از طریق دادگاه درخواست کرد.
بستگی به نوع و محتوای قرارداد دارد. اما در قانون به جز مواردی استثنایی نمی توان فسخ کرد و باید الزام وی را درخواست کرد و بعد از طی مراحلی اقدام به فسخ کرد. مورد و موضوع خود را با وکلا و مشاوران موسسه درمیان بگذارید.
بله خسارت تاخیر در انجام وی را می توان از دادگاه درخواست کرد.