وکالت در دادگاه ویژه روحانیت

وکالت در دادگستری در نوع های مختلف دادگاه ها ممکن است دارای قواعد خاصی باشد البته اصول اولیه وکالت که مشخص است. اما در برخی دادگاه ها می توان از تعداد معینی وکیل مثل دو نفر استفاده کرد و در دادگاه های دیگر از ۳ نفر استفاده کرد.

در اینجا قصد داریم، قواعد وکالت در دادگاه ویژه روحانیت را بررسی کنیم قبل از هر چیز دانستن کلیاتی درباره دادگاه ویژه روحانیت لازم است.

صلاحیت دادگاه ویژه روحانیت

صلاحیت یک دادگاه شایستگی است که این دادگاه در رسیدگی به پرونده ها دارد.

ما معمولا دادگاه هایی داریم تحت عنوان دادگاه های عمومی مثل دادگاه عمومی حقوقی که به تمام دعاوی رسیدگی می کنند مگر آن چه استثنا شده و دادگاه هایی هم وجود دارند تحت عنوان دادگاه اختصاصی یا استثنایی که به همان پرونده هایی رسیدگی می کند که در صلاحیت دادگاه عمومی نیست.

یعنی در مواردی خاص و استثنایی صلاحیت دارد مانند دادگاه ویژه روحانیت و دادگاه انقلاب و دادگاه خانواده و…

دادگاه ویژه روحانیت هم از جمله دادگاه های اختصاصی است که تنها اختصاص یافته است به جرایم روحانیون، لذا باید دانست دادگاه ویژه روحانیت رسیدگی کننده به جرم روحانیون است و امور حقوقی و دعاوی حقوقی روحانیون مثل طلب و بدهی و… در دادگاه عمومی حقوقی رسیدگی خواهد شد نه دادگاه روحانیت.

دادگاه ویژه روحانیت از سوی حضرت امام خمینی برای حفظ شئون روحانیت و حوزه های علمیه تشکیل شد دادگاه ویژه روحانیت از شمول قوه قضاییه خارج است و تحت نظر رهبر قرار دارد.

دادگاه ویژه روحانیت به چه اموری رسیدگی می کند؟

طبق ماده ۱۳ آیین نامه دادسرا ها و دادگاه های ویژه روحانیت موارد زیر در صلاحیت دادگاه ویژه روحانیت است.

ماده ۱۳ دادسراها و دادگاههای ویژه روحانیت در موارد ذیل صالح به رسیدگی می باشند:

• کلیه جرائم روحانیون.
• کلیه اعمال خلاف شان روحانیون.
• کلیه اختلافات محلی مخل به امنیت عمومی در صورتی که طرف اختلاف روحانی باشد.
• کلیه اموری که از سوی مقام معظم رهبری برای رسیدگی ماموریت داده می شود.

وکالت در دادگاه ویژه روحانیت

در این باره مجمع تشخیص مصلحت نظام در خصوص انتخاب وکیل توسط اصحاب دعوا با تصویب ماده واحده ای اینگونه در باره وکیل در دادگاه روحانیت مقرر می دارد:

ماده واحده – اصحاب دعوی حق انتخاب وکیل دارند و کلیه دادگاه ‌هایی که به موجب قانون تشکیل می ‌شوند مکلف به پذیرش وکیل می ‌باشند.

‌تبصره ۱ – اصحاب دعوی در دادگاه ویژه روحانیت نیز حق انتخاب وکیل دارند، دادگاه تعدادی از روحانیون صالح را به عنوان وکیل مشخص ‌می کند، تا از میان آنان به انتخاب متهم، وکیل انتخاب گردد.

همانطور که می بینیم کمی مقرره عجیب به نظر می رسد در دادگاه ویژه روحانیت محدودیت وکیل وجود دارد و افراد تنها می توانند کسانی را به عنوان وکیل انتخاب کنند که خود دادگاه آن را پیشنهاد داده باشد.

در حالی که این مقرره بر خلاف اصول کلی دادرسی است البته مواردی دیگر نیز وجود دارد که در آن این دست نکات قابل رویت است که سعی داریم در ادامه به آن اشاره کنیم.

لذا طبق این مقرره در دادگاه ویژه روحانیت فردی غیر از روحانی نمی تواند وکیل اصحاب دعوا بشود. به عبارتی وکیل اصحاب دعوا در دادگاه ویژه روحانیت تنها می تواند وکیل روحانی باشد.

وکالت در دعاوی مدنی / وکالت در دادگاه حقوقی عمومی

وکالت در دادگاه عمومی حقوقی نیازمند داشتن پروانه وکالت دادگستری است.

در دعاوی مدنی هر یک از اصحاب دعوا می توانند حداکثر دو نفر وکیل به دادگاه معرفی کنند.

لذا معرفی بیش از ۲ وکیل پذیرفته نیست.

طبق قانون آیین دادرسی مدنی، وکالت در دعوا شامل تمام اختیارات است مگر آنچه را که موکل استثنا کرده باشد یا اینکه خود قانون استثنا کرده و آن را نیازمند تصریح می داند، مثل اعتراض به رای از تمام طرق، مصالحه و سازس و…

نکته ای دیگر اینکه اگر وکیلی همزمان در دادگاه حقوقی و دادگاه کیفری محاکمه داشته باشد و جمع هر دو ممکن نباشد باید به دادگاه کیفری مراجعه کند زیرا امر مهم تری نسبت به اموز حقوقی است.

بیشتر بخوانید: صلاحیت و تشکیلات مراجع قضایی و دادگاه های کیفری

وکالت در امور کیفری

در مرحله تحقیقات مقدماتی متهم می تواند در دادسرا یک وکیل را با خود داشته باشد.

در مواردی در دادگاه کیفری داشتن وکیل اجباری است و اگر خود فرد تعیین وکیل نکند دادگاه به جای وی وکیل تسخیری تعیین می کند.

ماده ۳۴۸: در جرائم موضوع بندهای (الف)، (ب)، (پ) و (ت) ماده (۳۰۲) این قانون، جلسه رسیدگی بدون حضور وکیل، متهم تشکیل نمی ‌شود.

چنانچه متهم، خود وکیل معرفی نکند یا وکیل او بدون اعلام عذر موجه در دادگاه حاضر نشود، تعیین وکیل تسخیری الزامی است و چنانچه وکیل تسخیری بدون اعلام عذر موجه در جلسه رسیدگی حاضر نشود، دادگاه ضمن عزل او، وکیل تسخیری دیگری تعیین می‌کند.

حق‌الوکاله وکیل تسخیری از محل اعتبارات قوه قضاییه پرداخت می ‌شود.

موارد الف، ب،پ،ت در ماده بالا به ترتیب ذیل اند:

الف – جرائم موجب مجازات سلب حیات.

ب – جرائم موجب حبس ابد.

پ – جرائم موجب مجازات قطع عضو یا جنایات عمدی علیه تمامیت جسمانی با میزان نصف دیه کامل یا بیش از آن.

ت – جرائم موجب مجازات تعزیری درجه سه و بالاتر.

که در این موارد الزام به حضور وکیل است.

ماده ۳۴۶ قانون آیین دادرسی کیفری در بیان حق دسترسی به وکیل و تعداد آن مقرر می دارد: در تمام امور کیفری، طرفین می ‌توانند وکیل یا وکلای مدافع خود را معرفی کنند.

در صورت تعدد وکیل، حضور یکی از آنان برای تشکیل دادگاه و رسیدگی کافی است.

تبصره – در غیر جرائم موضوع صلاحیت دادگاه کیفری یک، هر یک از طرفین می ‌توانند حداکثر دو وکیل به دادگاه معرفی کنند.

وکالت در شورای حل اختلاف / دیوان عدالت اداری / دادگاه خانواده

در تمام مراجع اگر کسی خواهد از وکیل استفاده کند باید این وکیل پروانه وکالت در دادگستری داشته باشد و بدون پروانه امکان این امر وجود ندارد. اما در امور حسبی استفاده کردن از وکیل الزامی نیست.

• وکالت در دیوان عالی کشور

وکالت در دیوان عالی کشور مستلزم داشتن وکالت پایه یک است.

برای مثال در جاهایی که مرجع تجدید نظر برخی احکام جزایی دیوان عالی کشور است مثل جرایم مستوجب اعدام، پروانه وکالت پایه یک لازم دارد لذا کار آموزان وکالت نمی توانند در این سطح وکالت کنند.

کسانی که نماینده حقوقی دستگاه های اجرایی هستند می توانند در دیوان عالی کشور وکالت کنند.

اما وکیل اتفاقی حق وکالت در دیوان عالی را ندارد وکیل اتفاقی وکیلی است در امور حقوقی که اگر چه پروانه وکالت ندارد اما با توجه به معلومات حقوقی خود می تواند برای خویشان خود در سال ۳ بار با اجازه کانون یا مرکز مربوطه وکالت کند.

• موارد عمد نیاز به پروانه وکالت

در مواردی نیازی به داشتن پروانه یا وکیل دادگستری نیست و افراد عادی هم می توانند وکیل در دعوایی بشوند. مانند وکالت در مراجع غیر دادگستری مثل اداره ثبت، کمیسیون های شهرداری ها و…

وکالت در امور حسبی هم نیازی به پروانه وکالت ندارد.

وکالت اتفاقی و وکالت نزد داور نیازی به پروانه ندارد ولی در باقی موارد لازم است.

نتیجه گیری

دادگاه ویژه روحانیت دادگاهی است که به جرایم روحانیون و اعمال خلاف شان ایشان رسیدگی می کند. این دادگاه تحت نظر قوه قضاییه نیست.

ممکن است در برخی از موارد خاص به امور حقوقی اینان نیز رسیدگی کند. که البته اکثرا موارد دعاوی حقوقی روحانیون در دادگاه عمومی حقوقی رسیدگی می شود. بر خلاف جرائم آنان.

نحوه و شرایط انتخاب وکیل به این شکل است که خود دادگاه ویژه افرادی را پیشنهاد می کند و متهم می تواند از میان آنان کسی را به عنوان وکیل انتخاب کند. که در بالا به این موارد پرداخته ایم.

سوالات متداول