باید توجه داشت که هر عملی در جهان هستی بازتاب‌ها و پیامدهای مرتبط با خودش را دارد و هیچ کاری نیست که برای همیشه بی اجر یا بی تاوان باقی بماند. در این میان مهم‌ترین و سرنوشت ساز ترین امر، انتخاب های آدمی است که به او هویت و شخصیت می‌بخشد. گاهی این انتخاب‌های به ظاهر بسیار درست، رنگ باخته و چهره واقعی خویش را هویدا می‌کند.
ازدواج شاید مهم‌ترین انتخاب انسان از زمان حیات تا مرگش باشد. گاهی این انتخاب به اشتباه می‌افتد به تلخ ترین اتفاق بدل میگردد.
در این میان قانون به عنوان ابزار تنظیم‌کننده نظم اجتماعی، سعی کرده تا حدی در برطرف کردن این تلخی بکوشد و پیامدهای آن را بکاهد و با ایجاد امکان حذف نام همسر از شناسنامه تا حدی این اتفاق ناخوشایند را قابل تحمل تر کند.
در این نوشتار سعی شده تا کاربردی ترین اطلاعات در این باره داده شود و سؤالات محتمل در این رابطه نیز بی پاسخ نماند.
فلسفه‌ی حذف نام همسر سابق از شناسنامه
برخی بر این عقیده‌اند که قانون حذف نام همسر سابق از شناسنامه بی مشکل نیست؛ اما بدون شک محاسن آن بیشتر از ضررهایش است.
چرا که این کار باعث کم شدن بار روانی منفی بر طرفینی که جدا شده‌اند، خواهد شد. چون در بسیاری از مواقع اشخاص باید برای پیگیری و یا انجام کار، شناسنامهی خود را به دیگران بدهند که این امر سبب مشخص شدن خصوصی ترین مسائل مربوط به زندگی آن‌ها خواهد گشت.
مسائلی که شاید هیچ شخصی میلی به آشکار شدنش نداشته باشد. بنابراین با برداشتن نام همسر سابق از شناسنامهی افراد، میتوان تا حد زیادی از آشکار سازی این نوع امور جلوگیری کرد.
مستند قانونی حذف نام همسر سابق از شناسنامه
تنها مستند قانون در این رابطه ماده‌ی ۳۳ قانون ثبت احوال (اصلاحی سال ۱۳۶۳) است که بیان داشته:
کلیه‌ی وقایع ازدواج و طلاق یا مرگ زوج یا زوجه و رجوع و بذل مدت و فسخ نکاح باید در دفاتر ثبت کل وقایع ثبت شود.
ولی در شناسنامه به شرح ذیل انعکاس خواهد یافت:
در المثنی شناسنامه مرد یا زن آخرین نکاح و طلاق و یا بذل مدت و در صورت تعدد زوجات، آن تعداد ازدواج که به قوت خود باقی است، منعکس خواهد شد. ازدواج و طلاق غیر مدخوله در المثنی شناسنامه درج نخواهد شد.»
همان طوری که از نص ماده برمی‌آید، تنها زوجه و زوجی که بین آن‌ها نزدیکی (عمل جنسی) واقع نشده باشد آن هم پس از صورت گرفتن طلاق، میتوانند در شناسنامهی المثنی نام همسر پیشین و ازدواج و طلاق مربوط به آن را حذف کنند.
در صورتی که زن غیر مدخوله باشد (یعنی رابطهی جنسی نداشته باشد) و طلاق به آن شرایط صادر شود، مرد نیز میتواند با دریافت شناسنامهی المثنی، نام همسر پیشین و طلاق ثبت‌شده را از شناسنامه پاک کند.
زن غیر مدخوله به چه معناست؟
اگر بخواهیم با توجه به اطلاق ماده‌ی مذکور پاسخ بگوییم، هر زنی که در ازدواج با شوهرش، با وی رابطهی جنسی برقرار نکرده باشد (نزدیکی نکرده باشد) غیر مدخوله است و مشمول ماده‌ی ۳۳ قانون ثبت احوال میباشد.
خواه این زن باکره بوده باشد یا نباشد. ملاک این است که با شوهر خود نزدیکی نکرده باشد. اما در این باره، برخی غیر مدخوله بودن را همان باکره معنی و تفسیر کرده‌اند و میگویند زن غیر مدخوله زنی است که هیچ‌کس با وی عمل جنسی برقرار نکرده باشد و بیشتر دادگاه‌های خانواده هم غیر مدخوله را فقط دختر دوشیزه (باکره) در نظر می‌گیرند.
رویه‌ی عملی دادگاه‌ها در رابطه با زوجه‌ای که بیان می‌کند باکره است، این میباشد که او را به پزشکی قانونی معرفی می‌کنند تا گواهی بکارت اخذ نماید و پس از آن میتواند از مزایای ماده‌ی ۳۳ قانون ثبت احوال بهره‌مند شود.
تذکر: زنی که به صورت غیر مدخوله طلاق داده شود، طلاقش بائن است. یعنی مرد نمیتواند در مدت عده رجوع کند و دوباره شوهر وی گردد.
چه زمانی میتوان از ماده‌ی ۳۳ قانون ثبت احوال در خصوص حذف نام همسر استفاده کرد؟
بر اساس این ماده اگر شخصی از همسرش جدا شود با انتخاب همسر دوم و ثبت رسمی ازدواج و ثبت شدن نام او در شناسنامه‌اش، میتواند به اداره‌ی ثبت احوال برود و برای حذف نام همسر اول درخواست بدهد.
در رابطه با این موضوع به چند نکته باید توجه کرد:
- حذف نام همسر اوّل از شناسنامه، مشروط بر انتخاب همسر دوم و نیز ثبت رسمی ازدواج و ثبت نام او در شناسنامهی فرد متقاضی است؛ بنابراین، به محض انتخاب همسر و معرفی او نمیتوان از این ماده قانونی (ماده ۳۳) استفاده کرد.
- حذف نام همسر پیشین از شناسنامه در این مورد، فقط بعد از وقوع ازدواج دوم و ثبت آن انجام می‌گیرد، بنابراین، همسر دوم از ازدواج قبلی همسر خود مطلع خواهد شد و در این رابطه پنهان‌کاری و سوء استفاده ممکن نیست.
- از اطلاق کلمه‌ی «همسر دوم» باید این‌طور نتیجه گرفت که استفاده از این ماده فقط در مورد اختیار کردن همسر دوم امکان‌پذیر خواهد بود و نه ازدواج های بعدی، اما شاید با وجود ابهام و اجمال موجود در این ماده، بتوان در ازدواج‌های بعدی نیز از مزایای این ماده قانونی بهره برد.
گواهی تجرد چیست؟
با نظر به اینکه دختر و پسر قبل از ازدواج میتوانند با اخذ گواهی تجرد از ازدواج پیشین همسر آینده‌ی خود مطلع شوند، لذا، لازم است در خصوص گواهی تجرد قدری بیشتر آگاه شویم.
گواهی تجرد تأییدیه‌ای است که بر اساس اطلاعات مندرج در شناسنامهی شخص فقط برای صاحب سند و بر اساس درخواست او صادر میگردد.
نحوه‌ی دریافت گواهی تجرد چگونه است؟
هر شخصی میتواند با رجوع به اداره سجلات و احوال شخصیه در وزارت امور خارجه (در داخل کشور ایران) و یا نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران (در خارج از کشور) درخواست صدور گواهی تجرد بکند.
مدارک لازم برای صدور گواهی تجرد به شرح زیر است:
- اصل شناسنامهی شخص متقاضی
- یک برگ فتوکپی برابر اصل شناسنامه
- تکمیل کردن فرم درخواست
- ارائه‌ی فیش بانکی به مبلغ ۱۰/۰۰۰ ریال نزد کلیه‌ی شعب بانک ملی ایران به نام سازمان ثبت احوال کشور
حذف نام همسر در ازدواج موقت چگونه ممکن است؟
در ابتدا باید توجه داشت که ثبت ازدواج موقت ضروری نیست.
اما در موارد زیر ازدواج موقت حتماً باید ثبت شود:
- باردار شدن زن (حاملگی).
- طرفین بعد از ازدواج موقت بر ثبت کردن ازدواج توافق کرده باشند.
- ثبت ازدواج شرط ضمن عقد خود ازدواج باشد.
پس از ثبت ازدواج موقت، واقعه‌ی ازدواج و نام همسر موقت در شناسنامه نوشته میشود.
در ازدواج موقت هم در صورت ثبت ازدواج به دلایل فوق، طرفین میتوانند نام همسر پیشین خود را از شناسنامهی خود به همان ترتیب که در مورد ازدواج دائم توضیح داده شد، حذف کنند.
برای حذف نام همسر قبلی از شناسنامه ارائه چه مدارکی ضروری است؟
باید در نظر داشت که در هر مورد مدارک لازم متفاوت است.
در صورت باکره بودن دختر یا همان غیر مدخوله بودن:
- اخذ گواهی آزمایش بکارت از پزشکی قانونی.
- سند رسمی طلاق.
- حکم طلاق از دادگاه.
- اوراق هویتی متقاضی (شناسنامه و کارت ملی).
- برگه‌ی معرفی‌نامه از دادگاه صادرکننده‌ی حکم طلاق.
در صورت باکره نبودن زوجه:
- ثبت کردن ازدواج جدید و ارائه‌ی مدارک مربوط به آن به اداره‌ی ثبت احوال
- ارائه سند طلاق همسر سابق.
- اوراق هویتی متقاضی (شناسنامه و کارت ملی).
در صورت فوت همسر:
- گواهی فوت شخص متوفی.
- سند ازدواج (نکاح نامه)
- اوراق هویتی متقاضی (شناسنامه و کارت ملی)
نتیجه گیری
ازدواج دائم بایستی تحت هر شرایطی حتی اگر با همسر رابطه نداشته باشند ثبت گردد و عدم ثبت آن جرم و قابل پیگیری می باشد. ازدواج موقت هم در صورت شرط گذاشتن و باردار شدن زن و توافق باید ثبت شود.
سوالات متداول
عدهای از اشخاص بر این باورند که در صورت گم شدن شناسنامهی قبلی و درخواست شناسنامهی جدید اطلاعات قبلی شناسنامه کاملاً حذف خواهد شد، در صورتی که این تصور اشتباه است. آخرین ازدواج، آخرین طلاق (جدایی)، بذل مدت و تعدد همسر از مواردی است که در شناسنامهی المثنی نیز منعکس میگردد. فقط در شرایطی که پیشتر پرداختیم، میتوان نام همسر سابق را از شناسنامه پاک کرد.
بله این کار ممکن است. اگر شخص متقاضی، پس از فوت همسر خود ازدواج جدیدی داشته باشد، میتواند بعد از مراجعه به اداره‌ی ثبت احوال و انجام مراحل قانونی آن، نسبت به حذف نام همسر فوت‌شده، اقدام کند.
خیر چنین امری قانونی نیست. درست است که زوج و زوجه میتوانند نام همسر پیشین یا فوت شده خود را از شناسنامهی خود پاک کنند، اما نام مادر یا پدر را نمیتوان از شناسنامه زدود.
تفسیر مضیق این میتواند باشد که در صورتی که مردی، زن باکرهی خود را طلاق دهد و نام او را از شناسنامهی خود حذف کند، سپس مجدداً با دختر باکرهای ازدواج کند، در صورت طلاق او (دومین زن باکرهی خود) بدون برقراری رابطهی زناشویی، مجدداً نمیتواند نام او را از شناسنامه خود حذف کند. یعنی فقط یکبار میتوان از این ماده ۳۳ قانون ثبت احوال استفاده کرد. (البته در این زمینه اختلاف نظر است)
طبق قانون ثبت احوال اگر شخصی از همسرش جدا شود با انتخاب همسر دوم و ثبت رسمی ازدواج و ثبت شدن نام او در شناسنامه‌اش، میتواند به اداره‌ی ثبت احوال برود و برای حذف نام همسر اول درخواست بدهد.
سلام درصورتی که طلاق انجام شده باشه ووکالت حضانت فرزندان به مادر داده شده باشد مادر میتونه نام نام خانوادگی ونام پدر راازشناسنامه فرزندان حذف کند وتغییر بدهد؟
سلام خیربه هیچ وجه
اگر پرده بکارت کمی آسیب دیده باشه یا ترمم شده باشد اسم همسر در دوران عقد از شناسنامه حذف کرد
خیر
اگر همسر شما مطلقه باشه و او را عقد کنید و بعد از پنج ماه متارکه کنید در شناسنامه المثنی چه چیزهایی ثبت میشود؟؟؟
در المثنی شناسنامه مرد یا زن آخرین نکاح و طلاق و یا بذل مدت و در صورت تعدد زوجات آن تعداد ازدواج که به قوت خود باقی است
سلام کسی که بکارت نداشته باشه فقط در صورت ازدواج بعدی نام همیر قبلیشو میتونه از شناسنامه حذف کنه؟
سلام من باخانمي ازدواج كردم كه ايشون قبل ازمن ازدواج كرده بوده وجداشده يك فرزندهم ازشوهرقبليش داره وبعدازدواج با اين خانم ماهم ازهم جداشديم والان ميخام اسم اين خانم ازداخل شناسنامه من قبل اينكه بخام ازدواج كنم ميخام حذف بشه چون سئوال كردم گفتن گفتن مجدد ازدواج كني اسم قبلي حذف ميشه من ميخام قبل ازدواج حذفش كنم آياامكانش هست اگر راهي داره ممنون ميشم راهنماييم بفرماييد بايدچيكاركنم ممنون
سلام خیر
سلام ازهمسراول یه فرزند دارم دوبارازدواج کردم بعد جدا شدم ایامیتوان دوباره اسم اولی روبخاطر فرزند درشناسنامه نوشت
سلام .من ازدواج کردم می خاهم از همسرم جودا بشیم و میخاهم اسمش از شناسنامه حذف بکونم ویک پسر پنج ساله هم دارم راهی هستش برایه این کار یاخیر .؟
سلام تمامی شرایط در مطلب توضیح داده شده است
سلام خیر
با سلام
من و همسرم چند مدته از هم جدا شدیم من با همسرم رابطه داشتم ولی بصورت دخول نبوده بعد مدتی فهمیدیم خانمم حامله است گفتن شاید حاملگی روی پرده باشه بعد همسرم بچه چند ماهه رو سقط کرد بعد این قضیه دادگاه فرستادش پیش دکتر زنان گفته یه پاره گی جزئی داری تو ساعت ۸ و نوع لاق رو بائن مبارات زدن ولی من هیچ گونه دخولی انجام ندادم به عبارتی غیرمدخوله است این پاره گی هم مال سقطه ایا میشه من نام همسرمو از شناسنامه پاک کنم ؟
سلام اگر پزشکی قانونی غیرمدخوله اعلام کند بله
سلام
ممنون که جواب دادید من الان باید کجا مراجعه کنم رفتم دادگاه پرونده ما رو آورد داخلش نامه پزشکی قانونی نبوده فقط یه نامه واسه پزشک زنان بود که اون هم گفته آثار یک پاره گی کوچک دیده میشود چیزی به عنوان غیرمدخوله نگفته خانمم ازش جدا شدم اونم پزشکی قانونی نرفته معاینه اش کنه خواهشا جواب منو بدید آیا با این نامه پزشک زنان میتونم کارمو پیش ببرم دقیقا کجا باید برم؟
سلام معاینه پزشکی قانونی لازم است
سلام
ببخشید اون هیچوقت پزشکی قانونی نمیره دوست نداره بره الان تکلیف من چیه من باید چه کاری انجام بدم؟
خواهشا جواب منو بدید با این اوضاعی که من دارم تکلیف چیه به کجا باید مراجعه کنم؟
خیلی ممنون
سلام شما میتوانید اگر غیرمدخوله باشد میتوان حذف کرد به ثبت احوال مراجعه نمایید
سلام من از همسرم جدا شدم منتها برای مهریه ما پزشک قانونی اشنا داشتمو برای اینکه مهریه کامل تعلق بگیره گفتن بکارت ندارم الان برم اقدام کنم اسمش از شناسنامم حذف ش همون پروندهو نامه پزشک قانونی میاد رو کار یا دوباره میفرستنو کلا داستانشون جداس
سلام تنها درصورتی میتوان اسم همسر را از شناسنامه حذفش کرد که گواهی باکره بودن داشته باشد وگرنه اسم شخص حذف نمیشود
سلام وقت بخیر
من یکساله اقدام کردم برا حذف اسم از شناسنامه ام ، برا دادن ازمون آیلتس نیاز دارم ب پاسپورت ،هر بار میرم پیشخوان میگن دوران کروناست صبر کن ،بعد الان من برم پاسپورتمو تمدید کنم اسم اونم میاد و منو متاهل میزنه ؟؟؟ ،من خیلی مضطربم نمیخوام دوستام و آشناهام بفهمن ازدواج و طلاق گرفتم، لطفا راهنمایی کنید چون اسفند ماه میخوام از ایران برم خیلی ذهنمو درگیر کرده
سلام امکان حذف نام شخص از شناسنامه این که خانم غیرمدخوله باشد
سلام،بعد از عقد از نامزدم حدود ۴_۵سال قبل جدا شدیم،ایشون ازدواج کرد،هیچ رابطه ای بینمون صورت نگرفت،نمیدونم ایشون برای حذف اسمم اقدام کردم یا نه،ولی من الان قصد دارم اسم ااین خانوم رو حذف کنم از شناسنامه،آیا امکانش هست؟
سلام:اگرغیرمدخوله باشید می توانید نسبت به حذف نام طرف از طریق ثبت احوال اقدام نمایید.
با سلام
بنده دو سال پیش از همسرم جدا شدم نوع طلاق بائن مبارات بود و نشد اسم همسرم رو از شناسنامه پاک کنم ولی الان شناسنامه ام مفقود شده سوالم اینه آیا الان با گرفتن شناسنامه المثنی دوباره اسم همسرم تو شناسنامه میاد یا پاک میشه؟
در ضمن من یه سری کپی از تمام صفحات شناسنامه ام تو دوران مجردی دارم که اسم همسرم داخلش نیست آیا اینا به کارم میان؟
سلام:اگه همسرشما غیر مدخوله بوده باشد امکان حذف نام ممکن هست درغیر اینصورت ممکن نمی باشد واینکه کپی سندیتی ندارد.
سلام
اگر ثابت بشود زوجه غیرمدخلوله است امکان حذف نام همسر وجود دارد در سایر موارد شرایطی لازم است که شما می توانید اطلاعات دقیق تر را از وکلای متخصص ما کسب نمایید.موفق باشید.
سلام من حق طلاق رو به همسرم داده بودم به خاطر تصادف افتادم زندان بعد حکم طلاق بدون حق اعتراض تو زندان بهم ابلاغ شد و تا تخلیه اثاث منزلم رو به همسرم داده شد الان داخل شناسنامه ام طلاق ثبت نشده برای ازدواج موقت چه باید بکنم
سلام:برای ازدواج موقت مشکلی وجود ندارد.
باسلام وخسته نباشید.بنده داخل عقد ازشوهرم جدا شدم الان میخام اسمش از شناسنامم پاک بشه واینکه پردم ارتجاعیه ایا میشه حذف کرد اسمشو
سلام:باید با اخذ گواهی سلامت به ثبت احوال مراجعت نمایید.
سلام ،زنی که دوبار طلاق گرفته چگونه میتواند اسامی دوتا شوهر را ازشناسنامه پاک کند ،،الان مطلقه است وچون اسم دوتا شوهر در شناسنامه دارد عذاب میکشه ممنون
سلام: نمی توان اقدام به پاک کردن اسم کرد چون شما باکره نیستید.
سلام.بنده از شوهر اولم صاحب فرزند هستم و جدا شدم .و باشخص دیگری ازدواج کردم.ولی صاحب فرزند نشدیم و جدا شدم.سوالم این است ایا میتوانم اسم شوهر دوم را از شناسنامه حذف کنم.باید چیکار کنم.؟ممنون
سلام: خیر چون غیر مدخوله نیستید و فقط با رضایت شوهر حذف نام ممکن می باشد .
سلام من همسرم قبل از من بادونفر دیگر ازدواج کرده دومی را که فقط عقد بودنند اسمش را از شناسنامش حذف کرده وسپس ما عقد کرده ایم ولی از زن اولش یه فرزند دارد ایا می تواند اسم همسر اولش را هم از شناسنامه حذف کند.ممنون
سلام: باید با اطلاع شما در ثبت احوال اقدام به این کار نماید.
سلام ما تازه عقد كرديم شوهرم ميخواد اسم همسر قبليشو از شناسنامش پاك كنه بايد چيكار كنيم و چه مداركي لازمه؟!
سلام: با اطلاع و اگاهی با توافق شخص شما می توانید به ثبت احوال رفته و اقدام به حذف نام قبلی نمایید.
سلام فاطمه هستم این که شما فرمودید که همسرم برای حذف نام همسر قبلیشون با ثبت احوال مراجعه کنند یعنی واقعا امکانش هست چون میگه نمیشه،من نمیرم ولی من عصبی میشم به چه قسمتی از اداره ثبت احوال باید مراجعه کنیم تا خودم برم پرس وجو کنم.بیخیال هست.
سلام: این اقدام باید با اطلاع و به همراه همسر خودتان به اداره ثبت احوال مراجعت کرده و تقاضای حذف نام همسر سابق نمایید.ولی این امر در صورتی است که ازدواج فعلی شما ثبت شده باشد.
بنده پسر بودم که با خانم مطلقه ای که قبلا ازدواج کرده و یک فرزند از همشر قبلی داشتند ازدواج کردم و در دوران عقد جدا شدیم ( لازم به ذکر است که منظور از دوران عقد این است که تاریخ ثبت ازدواج ما در شماسنامه تا ثبت طلاق کلا ۹ ماه میباشد ) ایا اگر اقدام کنم برای حذف نام خانم از شناسنامه امکان پذیر است ؟
سلام: خیر ممکن نمی باشد.
سلام. من و همسرم از هم طلاق گرفتیم و گواهی باکره بودن هم داریم و میتونیم اسم هم رو از شناسنامه حذف کنیم. با این حساب شناسنامه جدید بصورت المثنی صادر میشه یا بدون ذکر المثنی؟
سلام. من و همسرم از هم طلاق گرفتیم و گواهی پزشک قانونی هم مبنی بر باکره بودن داریم و میتونیم اسم هم رو از شناسنامه حذف کنیم. با این حساب شناسنامه جدید که برامون صادر میشه بصورت المثنی هست یا بدون ذکر المثنی؟
سلام
زن می تواند با گواهی پزشکی قانونی یا حکم دادگاه به ثبت احوال مراجعه و بعد از تکمیل فرم های مخصوص، تقاضای صدور المثنی کند. جهت دریافت اطلاعات لازم شما می توانید با شماره ۰۲۱۹۱۰۰۲۰۹۰ تماس حاصل فرمائید تا وکلای متخصص ما شما را راهنمایی نمایند. موفق و موید باشید.
سلام وقتتون بخیر،من تو دوران عقد جدا شدم و اسم همسرم از شناسنامه پاک شده چون غیرمدخوله بوده،الان شناسنامه المثنی رو گم کردم برای گرفتن المثنی جدید به نامه بکارت و گواهی پزشک قانونی نیازه ؟چون اون موقع باکره بودم ولی الان نیستم المثنی جدید با اسم همسر سابقم میدن؟
سلام:در سامانه ثبت احوال وقایع ثبت می شود نیاز نیست نامه ببرید.
سلام.حتما باید نامه پزشکی قانونی داشت یا گواهی پزشک هم میشه؟
سلام: نامه پزشکی قانونی ملاک است.
سلام سوالی داشتم .من میخواهم باکسی ازدواج کنم . او نامه باکره دارد و شناسنامه هم پاک هست ،ایا درخواست کنم در سوابق ثبت احوال ایشان چیزی پیدا میشود
سلام: باید از ثبت احوال گواهی تجرد بگیرید برای راهنمایی با وکلای وکیل تاپ مشاوره نمایید.
سلام همسر من میخواد اسم همسرسابقشو از شناسنامه حذف کنه برای ای کار نیازی ب شناسنامه من و سند ازدواج هست
سلام: بله باید به اتفاق هم با مدارک کامل به اداره ثبت احوال مراجعه نمایید و نسبت به پاک کردن نام همسر سابق اقدام نمایید.
سلام.بنده چند سال پیش از خانومم جدا شدم و توی شناسنامم طلاق نوشته شده. ایشون سال گذشته فوت کردند میشه اسمش از شناسنامم پاک بشه؟
سلام: خیر مگر مجدد از دواج نمایید و با اجازه زن دوم این کار را بکنید