منازعه همان دعوا کردن دو گروه با همدیگر است. یعنی حتما برای تحقق منازعه باید افراد به دو دسته مقابل هم تقسیم شوند که با هم درگیر شوند
بنابراین اگر گروهی از یک طرف به گروهی از طرف مقابل حمله کرده و آنها را مورد ضرب و شتم قرار دهند و گروه اخیر کاملاً منفعل بوده و هیچ اقدامی صورت ندهند یا این که صرفاً از خود دفاع کنند؛ مورد از مصادیق منازعه نخواهد بود.
اما اینکه مجازات منازعه چقدر است بسته به عملی دارد که در جریان دعوا اتفاق افتاده است که در ادامه به بیان آن می پردازیم.
شرکت در دعوا و منازعه و مجازات آن
طبق ماده ۶۱۵ قانون مجازات اسلامی؛ هرگاه عده‌ای با یکدیگر منازعه نمایند هر یک از شرکت‌کنندگان در نزاع بسته به شرایط به مجازات زیر محکوم می‌شوند:
- در صورتی که نزاع منجر به قتل شود به حبس از یک تا سه سال.
- در صورتی که منجر به نقص عضو شود به حبس از شش ماه تا سه سال.
- در صورتی که منجر به ضرب و جرح شود به حبس از سه ماه تا یک سال.
تبصره ۱- در صورتی که اقدام شخص، دفاع مشروع تشخیص داده شود مشمول این ماده نخواهد بود.
تبصره ۲- مجازات‌های فوق مانع اجرای مقررات قصاص یا دیه حسب مورد نخواهد شد.
شرایط تحقق منازعه
- منازعه در لغت به معنای زد و خورد می‌باشد؛ بنابراین، در این جرم باید حداقل ۳ نفر یکدیگر را مورد ضرب و جرح قرار دهند و حالت دو جانبه داشته باشد که یکی مقتول، مجروح و یا مضروب گردد
- صدمه وارد شده باید در حین منازعه باشد؛
- با توجه به ماده ۶۱۵، باید نزاع از طرف جمعیتی بیش از دو نفر باشد.
- در مواردی که عده ای با یکدیگر منازعه کنند و یک نفر به قتل متهم گردد، قاتل قصاص می‌شود و مابقی افراد مطابق ماده ۶۱۵ قانون مجازات اسلامی به حبس محکوم می‌شوند.
- برای تحقق جرم منازعه حتما باید نزاع منجر به قتل، نقص عضو یا ضرب و جرح شود.
- صرف دخالت کردن در منازعه موجب جرائم مندرج در ماده ۶۱۵ خواهد شد حتی اگر شخصی هیچ صدمه ای به دیگری نزند باز اگر در آن منازعه به طور مثال ضرب و جرح رخ داده باشد؛ به سه ماه تا یک سال حبس محکوم می شود.
- اگر میزان مداخله افراد شرکت‌کننده در منازعه مشخص باشد به طوری که بتوان عنوان مباشرت یا معاونت بر آنها داد و معلوم شود که هریک مرتکب کدام‌یک از صدمات وارده شده‌اند. باید برای هر کدام جداگانه مجازات تعیین کرد. بنابراین، یکی از شرایط اساسی در این جرم مشخص نبودن کیفیت فعل مجرمانه مشخص و یا معلوم نبودن مرتکب اصلی صدمه وارده می‌باشد.
رفتار جرم منازعه
رفتار مجرمانه ی جرم منازعه عبارتست از رفتار فیزیکی- شرایط و اوضاع و احوال لازم برای تحقق جرم و نتیجه حاصله.
رفتار فیزیکی جرم منازعه: رفتار فیزیکی لازم برای تحقق این جرم فعل مثبت(یعنی انجام دادن کاری ) به شکل عملی و نه لفظی یا نظایر آن، می باشد. این جرم مقید به وسیله خاصی نیست و ممکن است صرفاً با استفاده از ضربات دست و پا صورت پذیرد یا از وسایل ساده مثل چوب و سنگ و یا از سلاح گرم استفاده شود. (به نظر دکتر حسین میر محمد صادقی بعید بتوان استفاده یک گروه از حیوان دست آموز علیه دیگری را مشمول جرم منازعه دانست؛ چرا که عرفاً به این درگیری اطلاق منازعه نمی شود. اگر یکی از شرکت کنندگان در نزاع، دارای علل رافع مسئولیت کیفری باشد، تأثیری در کاهش تعداد منازعین و خروج امر از شمول ماده ۶۱۵ ندارد.
شرایط و اوضاع و احوال لازم برای تحقق جرم: علاوه بر لزوم طرفینی بودن(یعنی این جرم به صورت انفرادی محقق نمی شود) نزاع که قبلاً به آن اشاره شد، مهمترین شرطی که برای تحقق جرم شرکت در منازعه ضروری است شرکت عده ای در منازعه است. این واژه در ماده ۶۱۵ قانون مجازات اسلامی به جای واژه چند نفر که در ماده ۱۷۵ قانون مجازات عمومی سابق به کار رفته بود مورد استفاده قرار گرفت. بنابراین جرم منازعه به حضور سه نفر نیاز دارد و با نزاع دو نفر حاصل نمی شود. مرتکب هریک از صدمات وارده و میزان مداخله هر شخص هم، معلوم و مشخص نباشد.
نتیجه حاصله: شرکت در منازعه یک جرم مطلق نیست یعنی همین که افراد در یک جایی تجمع کنند جرم نیست بلکه تحقق آن منوط به حصول یکی از نتایج مذکور در ماده ۶۱۵ یعنی قتل نقص عضو یا ضرب و جرح می باشد. یعنی جرم در صورتی منازعه است که یکی از این آسیب ها محقق شود.
جرائم مشابه با نزاع و درگیری
ماده ۶۱۷ مقرر می دارد: «هر کس به وسیله چاقو و یا هر نوع اسلحه دیگر تظاهر یا قدرت‌نمایی کند یا آن را وسیله مزاحمت اشخاص یا اخاذی یا تهدید قرار دهد یا با کسی گلاویز شود در صورتی که از مصادیق محارب نباشد به حبس از شش ماه تا دو سال و تا (۷۴) ضربه شلاق محکوم خواهد شد.» منظور از محارب کسی است که موجب ناامنی وسیع درجامعه می شود برای مثال عبدوالمالک ریگی و افراد تحت امر خود به واسطه اقدامات و جنایاتی که در خاک ایران مرتکب شد موجب ناامنی گسترده و وسیعی را به وجود آورد وبه کیفر اعدام محکوم شد.
و طبق ماده ۶۱۸؛ هرکس با هیاهو و جنجال یا حرکات غیرمتعارف یا تعرض به افراد موجب اخلال نظم و آسایش و آرامش عمومی گردد یا مردم را از کسب و کار باز دارد به حبس از سه ماه تا یک سال و تا (۷۴) ضربه شلاق محکوم خواهد شد.
بیشتر بخوانید: جدول درجه بندی انواع مجازات های تعزیری در قانون مجازات اسلامی
تفاوت منازعه و ضرب و جرح عمدی
مهم ترین فرق ضرب و جرح با منازعه این است که در منازعه، وارد کننده هر آسیبی مشخص نیست و در صورت ایراد ضرب و جرح به شخصی همه ی افراد شرکت کننده به حبس مشخص می شوند.اما در ضرب و جرح وارد کننده آسیب مشخص است و بسته به اینکه ضربه چه تاثیری در بدن مجروح بگذارد میزان حبس تغییر پیدا خواهد کرد.
وسایل ارتکاب جرم مانند منازعه شامل هر نوع وسیله‌ای از قبیل مشت زدن، آچار، چکش، کلنگ و اجسام برنده، وسایل آتشین مانند سلاح گرم و سرد و سایر موارد منفجره و آتش‌زا می‌باشد.
هرگاه شخص با شرکت در نزاع دسته‌جمعی به‌وسیله چاقو دیگری را مجروح کند مجازات او منطبق با کدام‌یک از مواد ۶۱۴ و ۶۱۵ قانون مجازات اسلامی است؟
ایراد جرح با چاقو در جریان نزاع، فعل واحدی است که دارای عناوین متعدد جرم می‌باشد و طبق ماده ۴۶ قانون مجازات اسلامی در جرائم قابل تعزیر هرگاه فعل واحد دارای عناوین متعدد جرم باشد مجازات جرمی تعیین می‌شود که مجازات آن اشد است. در مورد سؤال، بند (۳) ماده ۶۱۵ قانون مجازات اسلامی برای شرکت‌کنندگان در نزاعی که منتهی به ضرب و جرح می‌شود حبس از سه ماه تا یک سال مجازات در نظر گرفته شده و تبصره ماده ۶۱۴ قانون مذکور نیز برای کسی که با اسلحه و چاقو و امثال آن به دیگری جرح وارد کند همین مجازات را در نظر گرفته است گرچه مجازات هر دو جرم مساوی است در قانون آیین دادرسی کیفری برای مجازات ایراد جرح با چاقو مستند به قانون خاصی صدور قرار بازداشت موقت الزامی است؛ بنابراین، برای متهم مجازات تبصره ماده ۶۱۴ قانون مجازات اسلامی در نظر گرفته می‌شود. منتها نظر درست این است که: «عمل ارتکابی مشمول عنوان تعدد مادی است زیرا متهم هم در منازعه شرکت داشته که مجازات آن در ماده ۶۱۵ قانون مجازات اسلامی سه تا یک سال حبس است و هم مرتکب ایراد جرح با چاقو شده که طبق تبصره ماده ۶۱۴، همان مجازات برای او در نظر گرفته شده است. به موجب ماده ۴۷ قانون مجازات اسلامی در مورد تعدد جرم هرگاه جرائم ارتکابی مختلف باشند باید برای هریک از جرائم، مجازات جداگانه تعیین شود. جرم ارتکابی از مصادیق تعدد مادی است و برای هریک از جرائم یعنی شرکت در نزاع دسته‌جمعی منجر به ضرب و جرح و ضرب و جرح عمد با چاقو به ترتیب به استناد تبصره ماده ۶۱۴ و بند (۳) ماده ۶۱۵، مجازات تعیین می‌شود.»
“برای مطالعه بیشتر و درک جامع تر و جزیی تر ضرب و جرح می توانید به کتاب جرم ضرب و جرح عمدی در رویه دادگاه به قلم توحید زینالی از انتشارات چراغ دانش رجوع نمایید.
نتیجه گیری
منازعه به معنای ستیزه و دوعوایی است که به شکل دسته جمعی و بیشتر از سه نفر اتفاق می افتد و اگر آسیبی در آن به شخصی وارد شود؛ اگر وارد کننده آسیب مشخص نباشد بسته به نوع آسیب، همه ی افراد شرکت کننده در منازعه حبس می شوند
برای دریافت مشاوره حقوقی در خصوص شرکت در دعوا و ضرب و جرح و حمل اسلحه و چاقو کشی و امثال این دعوا های خیابانی می توانید با وکلای وکیل تاپ که در زمینه کیفری تخصص دارند از طریق شماره ۰۲۱۹۱۰۰۲۰۹۰ به صورت تلفنی یا آنلاین ارتباط برقرار نمایید.
اگر با کسی درگیر شدی وحین درگیری ازلوازمی همچون بیل استفاده کردی ولی صدمه نزدی وصرفا برای ترساندن بوده حکمش چیست
سلام: به جرم تهدید میتوان شکایت کرد.