آزار و اذیت جنسی؛ مجازات آزار جنسی در قانون

آزارجنسی (Sexual harassment) مجموعه رفتار هایی با ماهیت جنسی است که باعث ضربه به حیثیت و حریم شخصی افراد می شود و بعضا با تعرض به حریم فیزیکی و جسمی نیز همراه است. اگرچه افراد غالبا تجاوز جنسی را به عنوان آزار جنسی میشناسند ولی باید گفت تجاوز جنسی تنها یکی از مصادیق و انواع این رفتار می باشد در حالیکه این رفتار حالت های دیگری نیز دارد و از آزار های کلامی گرفته تا چشمی و فیزیکی را شامل می شود.
منتها از آن جایی که تنها برخی از این رفتار ها در قانون ما جرم انگاری و برایشان مجازات تعیین شده است لذا اشخاص با مصادیق کامل آن آشنایی ندارند. در این مقاله برآنیم تا شما را با انواع آزار های جنسی و حکم آن ها به موجب قانون و نحوه شکایت از ان آشنایی نماییم.

آزار جنسی چیست؟/ به چه رفتار هایی آزار جنسی گفته می شود؟

به طور کلی، هرگونه رفتار، گفتار و کلام با محتوای جنسی که در برگیرنده پیام توهین آمیز باشد و منجر به آزرده خاطر شدن و لطمه به حیثیت و شخصیت معنوی و مادی اشخاص گردد، آزار جنسی تلقی می شود. برای مثال رفتار اشخاصی که در معابر و مکان های عمومی اقدام به نشان دادن اندام های جنسی و نیمه برهنه کردن خود نموده و از این طریق باعث جریحه دار شدن عفت عمومی و آزارزنان و کودکان می گردند، نمونه بارز آزار جنسی است.

همچنین است لمس بدن زنان و کودکان در مکان های عمومی و به ویژه شلوغی ها توسط افراد سوء استفاده گر؛ مصداق های این رفتار ها را به صورت کلامی نیز می توانیم در جامعه شاهد باشیم. افرادی که از طریق حرف ها و اصطلاحا تیکه پرانی های جنسی خود باعث آزار زنان می شوند از این دسته اند.
البته ذکر این نکته حائز اهمیت است که رفتار های آزار دهنده جنسی فقط توسط مردان و علیه زنان صورت نمی گیرد بلکه این رفتار هم توسط مردان و هم زنان قابل ارتکاب است و بار ها در جامعه شاهد ارتکاب خشونت های جنسی توسط زنان نیز بوده ایم.. ولی چون در جامعه ما ارتکاب آن بیشتر توسط مردان رایج است، به این صورت بیان می شود، با این وجود نباید دچار این اشتباه شد که این جرم، ماهیتا جرمیست برای مردان و علیه زنان.

انواع آزار جنسی مطابق نظام حقوقی ما

مطابق قانون مجازات اسلامی، به طور کلی رفتار های آزار دهنده جنسی را می توان به دو دسته تقسیم نمود:
الف) رفتار های در حد زنا( تجاوز به عنف)
ب) رفتار های غیر از زنا ( رفتار های آزار دهنده جنسی که به سطح زنا نرسیده اند مانند لمس بدن، بوسه و بغل کردن)

در ادامه هرکدام از این دو را به تفکیک بررسی می نماییم:

تجاوز به عنف در نظام حقوقی ما به چه معناست؟

تجاوز به معنای تعدی و ورود بدون اجازه به حریمی می باشد و در خصوص این جرم به معنای وارد کردن آلت تناسلی مرد به واژن یا مقعد زن و یا مقعد مرد دیگری می باشد. باید دانست که این جرم تنها با وارد کردن آلت تناسلی، به وقوع می پیوندد و داخل کردن سایر اعضای بدن مانند انگشت و یا اشیای دیگر، موجب تحقق جرم « تهاجم به وسیله دخول » می باشد.

بیشتز بخوانید: دانلود نمونه شکوائیه زنای به عنف

شرط دیگر برای تحقق این جرم، عدم رضایت قربانی به رابطه جنسی می باشد و این شرط همان مفهوم “عنف” و اجبار را می رساند. لیکن چنانچه، شخص مقابل به این عمل رضایت داشته باشد این جرم محقق نمی شود.
در این خصوص ذکر چند نکته حایز اهمیت است:

منظور از عنف و اجبار، حتما این نیست که دست و پای کسی را ببندند و به زور با او رابطه جنسی بر قرار نمایند بلکه این عمل می تواند از طریق اغفال و فریب و ربایش و یا حتی در حالت خواب و بیهوشی رخ دهد که به این حالات، در حکم به عنف گفته می شود یعنی همان حکم تجاوز به عنف بر آن جاریست.

بیشتر بخوانید: اقدامات ضروری پس از تجاوز

در این خصوص تبصره ۲ ماده ۲۲۲ قانون مجازات اسلامی مقرر می دارد: ” هرگاه کسی با زنی که راضی به زنای با او نباشد در حالت بیهوشی، خواب یا مستی زنا کند رفتار او در حکم زنای به عنف می باشد. در زنا از طریق اغفال و فریب دادن دختر نابالغ یا از طریق ربایش، تهدید و یا ترساندن زن اگرچه موجب تسلیم شدن او شود نیز حکم فوق جاری می باشد. “

در خصوص این تبصره ذکر چند نکته حایز اهمیت می باشد:

• منظور از عدم رضایت در این تبصره، صرف عدم تمایل نمی باشد یعنی هر نزدیکی جنسی ناخواسته را نمی توان تجاوز به عنف محسوب کرد.
  بدین ترتیب صرف اینکه رضایت زن به برقراری رابطه جنسی ناشی از عواملی مثل تهدید مرد به اخراج وی از کار یا قطع رابطه عاطفی اش با او یا به هم زدن نامزدی اش یا نبردن وی به یک سفر تفریحی و کشتن حیوان خانگی مورد علاقه زن و نظایر آنها باشد نمی تواند موجب آن شود که نزدیکی مرد با زن را زنای به عنف یا تجاوز جنسی محسوب کنیم.
• هرچند که در این مورد رابطه جنسی ناخواسته و در واقع رضایت واقعی زن مخدوش بوده است ولی گردن نهادن از روی بی میلی هم در هر حال نوعی رضایت محسوب می‌شود پس از عدم رضایت زن که در تبصره ۲ ماده ۲۲۴ به آن اشاره شده است باید ناشی از عواملی در حد بیهوشی خواب یا مستی باشد تا بتوان مرد را در حکم زنای به عنف دانست .
•  محدود کردن اغفال و فریب به اغفال و فریب دختر نابالغ قابل انتقاد به نظر می رسد زیرا ممکن است زن بالغ نیز اغفال شود.
  مثل وقتی که مردی با گریم کردن چهره یا تغییر صدای خود و قلمداد نمودن خود به عنوان شوهر زن، رضایت زن را به برقراری رابطه جنسی جلب نماید.
•  منظور مقنن از زنا از طریق ربایش آن است که زنی پس از ربوده شدن مورد تجاوز جنسی قرار گیرد چون در این مورد بر خلاف تهدید یا ترساندن که مستقیماً به عمل نزدیکی جنسی مربوط می شود ارتباط مستقیمی بین ربایش و نزدیکی جنسی وجود ندارد و هر یک عمل مجزایی است به نظر می‌رسد که اگر قربانی بتواند اثبات نمایند که علیرغم ربودن زن، وی نسبت به عمل نزدیکی جنسی رضایت داشته است به مجازات زنای ساده و نه زنای به عنف محکوم خواهد شد.
• تهدید یا ترساندن مذکور در تبصره ۲ ماده ۲۲۴ باید شدید باشد نه از آنچه که راجع به تهدید به اخراج از کار و نظایر آن گفتیم از جمله فیلمبرداری از زنان و برقراری رابطه جنسی با آنان پس از تهدید نسبت به انتشار فیلمی از طریق اینترنت می باشد

آزار جنسی از طریق رفتار های غیر از تجاوز

رفتار آزار دهنده جنسی ممکن است در حد تجاوز نباشد بلکه به شکل رفتار هایی مانند لمس بدن، بوسیدن، بغل کردن، گفتار و کردار آزار دهنده جنسی باشد. در ادامه مواردی از این دست رفتار ها را بررسی می نماییم:

بوسیدن و بغل کردن به اجبار : بنابر ماده (۶۳۷) قانون مجازات اسلامی، چنانچه شخصی به اجبار و زور مرتکب اعمال نامشروعی مانند بغل کردن یا بوسیدن و یا لمس و… نامحرمی شود، به نود و نه ضربه شلاق محکوم می شود. بنابراین ارتکاب اینگونه رفتار ها نیز در حکم آزار جنسی محسوب شده و مجازات در پی خواهد داشت.

آزار جنسی در خیابان ها و معابر و انظار

در خصوص اشخاصی که در خیابان ها و معابر مرتکب رفتار های آزار دهنده جنسی مانند نشان دادن آلت تناسلی خود و یا عریان نمودن خود و… می شوند، ماده (۶۳۸) قانون مجازات اسلامی، تعیین تکلیف و مجازات نموده است.
بنابر ماده (۶۳۸) قانون مجازات اسلامی، « هرکس به طور علنی، در معابر و انظار عمومی تظاهر به عمل حرامی نماید علاوه بر کیفر عمل، به حبس از ده روز تا دو ماه یا تا (۷۴) ضربه شلاق محکوم می شود و چنانچه مرتکب عملی شود که خود آن عمل دارای کیفر نباشد ولی عفت عمومی را جریحه دار کند، فقط به حبس از ده روز تا دو ماه یا تا (۷۴) ضربه شلاق محکوم می شود.

آزار جنسی از طریق فضای مجازی

امروزه باتوجه به افزایش مخاطبین استفاده از فضای مجازی ،و باتوجه به مسائل و مشکلات فرهنگی و اجتماعی که متاسفانه درجامعه بسیار با آن روبه رو هستیم با رویه کار آمدن فضای مجازی خود به خود این مسائل و مشکلات به فضای مجازی نیز منتقل شده است که منجر به رنجش خاطر بسیاری از افراد شده است. دراین خصوص متاسفانه در قانون جرائم رایانه ای با خلا های زیادی روبه رو هستیم ودرخصوص توهین مقرره ای تعیین نشده است.اما باتوجه به ماده ۶۴۱قانون مجازات اسلامی چنانچه مزاحمت به وسیله تلفن ،دستگاه های مخابراتی و… محقق شده باشد شخص به حبس از یم تا شش ماه محوم می شود.

مجازات آزار جنسی وفق قانون مجازات اسلامی

در ارتباط با جرم تجاوز جنسی که از مصادیق رفتار های آزار دهنده جنسی می باشد، بنابر بند (ت) و تبصره ۱ ماده ۲۲۴ قانون مجازات اسلامی، حد متجاوز اعدام می باشد.
و اما در خصوص رفتار های به جز تجاوز جنسی مانند بغل کردن یا بوسیدن و یا لمس و… مرتکب به نود و نه ضربه شلاق وفق ماده ۶۳۷ قانون مجازات، محکوم می شود.
در ارتباط با آزار های جنسی خیابانی و در انظار نیز بنابر ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی، مرتکب به حبس از ده روز تا دو ماه یا تا (۷۴) ضربه شلاق محکوم میشود

برای مطالعه بیشتر و درک جامع تر و جزئی تر  موضوع زنا می توانید به کتاب زنا در رویه دادگاه ها به قلم گروه پژوهش از انتشارات چراغ دانش رجوع نمایید.”