اگر روزی به هر دلیل، چه به عنوان شاکی و چه به عنوان فردی که از او شکایت شده است در دادگاهی حاضر شوید، آیا از مراحل صدور رای و چگونگی تغییر رایی که به ضرر شما صادر شده است آگاهی دارید؟
احتمالا شما اطلاعات نسبی از فرایند دادگاه های کشور داشته باشید، اما وقتی مشکل های قانونی به سراغ شما بیاید، نیاز است با اطلاعات کامل تری در دادگاه ها قدم بردارید.
اگر شما برخی جزئیات در خصوص چگونگی تغییر رای را بدانید، حتی ممکن است سرنوشت شما چه از لحاظ مالی و چه از لحاظ شخصی تغییر کند.
در قانون همیشه راهی برای احقاق حق وجود دارد و یکی از این راه ها، اعتراض به رای است.
این اعتراض در دادگاه ها دقیقا برای این وجود دارد که اگر به هر دلیلی حق شما بر اثر یک رای اشتباه پایمال شده است، آن را عوض کنید.
حال ما درباره ی چگونگی اعتراض در دادگاه ها مسائل مهمی را مطرح خواهیم کرد.
اعتراض به رای دادگاه چیست؟
زمانیکه شما پرونده ای در دادگاه دارید، دادگاه بدوی (اولیه) پس از بررسی اسناد و مدارک، رای صادر می کند. حال ممکن است این رای به ضرر شما باشد؛ در صورتی که در واقع حق با شما بوده است.
اما جای نگرانی نیست، زیرا شما می توانید به رای صادره اعتراض کنید تا مجددا پرونده مورد بررسی قرار گیرد.
هرچند همیشه به ما گفته شده است، اصل بر این است که آرای دادگاه ها عادلانه است؛ اما ممکن است به هر دلیلی قاضی مرتکب اشتباه شود و حتی شما اسناد و مدارک جدیدی را کشف کنید که منجر به تغییر رای به نفع شما شود.
به همین دلیل در قوانین ما روش هایی را برای اعتراض به آرا برای اجرای کامل عدالت در نظر گرفته شده است.
- اما اعتراض به آرا به چه صورتی اتفاق می افتد؟
در ادامه به این موضوع خواهیم پرداخت.
روش های اعتراض به آراء دادگاه
ابتدا باید بدانید که برای اعتراض به آرا دو روش وجود دارد که عبارتند از:
تجدید نظر خواهی: زمانی که رایی در دادگاه صادر می شود به شما مهلت داده می شود که به عنوان یکی از طرفین دعوا در صورتی که رای را قبول ندارید به آن اعتراض کنید تا مورد تجدیدنظر قرار بگیرد. این زمانی صورت می گیرد که رای قابلیت تجدید نظر خواهی را داشته باشد. (در ادامه به آرایی که غیرقابل تجدید نظر خواهی هستند اشاره می شود)
واخواهی: یکی دیگر از روش های اعتراض به آراء، واخواهی است. واخواهی در خصوص آرای غیابی اتفاق می افتد. به این صورت که تصور کنید شما فردی هستید که از او شکایت شده است و در جلسه ی دادگاه حاضر نمی شوید و وکیلی هم ندارید که به جای شما در دادگاه حضور یابد.
در نهایت رای به صورت غیابی و به ضرر شما صادر می شود. اما این رای قطعی نیست زیرا به شما مهلت اعتراض به رای داده می شود.
به این اعتراض واخواهی گفته می شود.
در بعضی اوقات واخواهی شما خارج از مهلت هم قبول می شود اما نیاز به اثبات دارد که برای این کار می توانید از وکیل کمک بگیرید.
علت هایی که می شود با آن تجدید نظر خواست
برای اینکه تجدید نظر خواهی شما به نتیجه برسد باید دلیل و مدرک قانع کننده به دادگاه ارائه دهید و بتوانید دفاع درستی انجام دهید وگرنه که قاضی دادگاه تجدید نظر، مجددا رای دادگاه بدوی را می پذیرد و رای اجرا می شود.
ماده ۳۴۸ قانون آیین دادرسی مدنی علت هایی که با آن می شود تجدید نظر خواست را بیان نموده اما از لحاظ عملی باید بتوانید این موارد را اثبات کنید لذا حضور یک وکیل با تجربه در راه های اعتراض به آرا بسیار حس می شود و اعتراض به دعاوی اگر با وکیل جلو رود؛ نتیجه مطلوبی خواهد داشت
ماده ۳۴۸ – جهات درخواست تجدیدنظر به قرار زیر است:
- الف – ادعای عدم اعتبار مستندات دادگاه.
- ب – ادعای فقدان شرایط قانونی شهادت شهود.
- ج – ادعای عدم توجه قاضی به دلایل ابرازی.
- د – ادعای عدم صلاحیت قاضی یا دادگاه صادر کننده رأی.
- ه- ادعای مخالف بودن رأی با موازین شرعی و یا مقررات قانونی.
مهلت اعتراض تجدید نظر
طبق ماده ۳۳۶، مهلت درخواست تجدیدنظر اصحاب دعوا، برای اشخاص مقیم ایران بیست روز و برای اشخاص مقیم خارج از کشور دو ماه از تاریخ ابلاغ یا انقضای مدت واخواهی است.
احکام غیرقابل اعتراض تجدید نظر
احکامی که غیر قابل تجدید نظر هستند عبارتند است:
احکامی که به واسطه ی اقرار (اعتراف) خوانده (کسی از او شکایت شده است) صادر می شود. احکامی که به واسطه ی رای یک یا چند کارشناس که طرفین کتبا رای آن را قاطع دعوا فرار داده اند.
به این صورت که شما و طرف مقابل برای دعوایی که بین شما مطرح است، به صورت کتبی می نوسید هر رایی که از طرف کارشناس صادر شود قبول کرده و اعتراضی به رای نخواهید داشت.
درد این صورت اگر رای به ضرر شما صادر شود هم نمی توانید به آن اعتراض کنید.
نحوه رسیدگی به تجدید نظر خواهی
پس از این که رای صادر شد و آن رای به ضرر شما بود، دادخواست تجدید نظری خود را باید در مهلت معین شده تقدیم دادگاه کنید. برای انجام این فر این می توانید به دفاتر خدمات قضایی مراجع کنید تا در آنجا دادخواست شما ثبت و ارسال شود.
پس از اینکه دادخواست شما در دادگاه بررسی شد، دادگاه تجدید نظر مدارک و مستندات شما را برای تجدید نظر از رای بررسی می کند و رای صادر می شود.
نکته مهم دیگر این است که اگر رای شما در مهلت قانونی ارسال نشود و یاد ایراد رفع نقص توسط شما صورت نگیرد به موجب قرار دادگاه دادخواست تجدید نظر شما رد می شود.
پس از حتما دقت داشته باشید که در مهلت قانونی دادخواست خود را از طریق دفتر خدمات ارسال کنید و همچنین اگر از طرف دادگاه ابلاغی برای رفع نقایص دادخواست دریافت کردید؛ حتما در مهلت مقرر نقایص مذکور در ابلاغ را بر طرف نمایید.
ذکر این نکته ضروری است که اگر دادخواست خارج از مهلت داده شود یا مجددا اصلاح نشود؛ اصلا به دادگاه نمی رسد و رد خواهد شد.
مجددا برای طرح آن باید هزینه پرداخت کرد.
پس نگارش دادخواست را به وکلای مورد اعتماد سپرده یا حداقل از راهنمایی ایشان استفاده نمایید.
مهلت اعتراض واخواهی
«مهلت واخواهی از احکام غیابی برای کسانی که مقیم کشورند بیست روز و برای کسانی که خارج از کشور اقامت دارند دو ماه از تاریخ ابلاغ واقعی خواهد بود مگر اینکه معترض به حکم ثابت نماید عدم اقدام به واخواهی در این مهلت به دلیل عذر موجه بوده است.
در این صورت باید دلایل موجه بودن عذر خود را ضمن دادخواست واخواهی به دادگاه صادرکننده رای اعلام نماید.
اگر دادگاه ادعا را موجه تشخیص داد قرار قبول دادخواست واخواهی را صادر و اجرای حکم نیز متوقف می شود.
جهات زیر عذر موجه محسوب می گردد:
- مرضی که مانع از حرکت است.
- فوت یکی از والدین یا همسر یا اولاد.
- حوادث قهریه از قبیل سیل، زلزله و حریق که بر اثر آن تقدیم دادخواست واخواهی در مهلت مقرر ممکن نباشد.
- توقیف یا حبس بودن به نحوی که نتوان در مهلت مقرر دادخواست واخواهی تقدیم کرد.»
نمونه لایحه واخواهی
ریاست محترم شعبه …. دادگاه کیفری دو….
با سلام
احتراما، به پیوست یک برگ وکالتنامه از آقای…فرزند …. ضمن اعلام وکالت از ایشان در خصوص پرونده.. کلاسه… مطوحه نزد آن شعبه محترم، که نامبرده به تهام صدور چک بلامحل به مجازات حبس محکوم شده است، به استناد ماده ۴۰۶ آیین دادرسی کیفری ایشان در هیچ یک از جلسات دادگاه حضار نبوده اند و لایحه ای ارسال ننموده اند؛ تقاضای واخواهی و نقض رای صادره و صدور حکم برائت موکل بنا به دلایل ریل مطرح خواهد شد، را از محضر محترم دارد.
بنا به اظهارات موکل، وی مبالغی را طی چک های متعددی صادر نموده و نیز حساب دفتری که داشته؛ به شخصی به نام… بدهکار بوده که بعد از این به دلیل فقدان موجودی گواهی عدم پرداخت صادر می شود، طی مراجعه طلبکار به وی ضمن توافقی فی مابین که به صورت کتبی انجام پذیرفته، مقرر می گردد که یک فقره چک به مبلغ …. به صورت تضمینی در اختیار طلبکار قرار گیرد تا بعد از تسویه حساب به موکل عودت شود.
متاسفانه نامبرده برخلاف توافق و اظهارات موکل که به تعهدات خود عمل نموده؛ نامبرده از موکل اینجا شکایت کیفری می کند که نهایتا منجر به صدور رای مورد واخواهی می شود.
لذا ملاحظه می شود که چک بابت تضمین به وی ارائه شده است و بنا به اظهارات موکل بدون تاریخ بوده است. بنابراین با عنابت به اینکه صدور چک تضمینی فاقد وصف کیفری است و قانون گذار در بند «د» ماده ۱۳ قانون صدور چک مقرر داشت: هرگاه بدون قید در متن چک ثابت شود که چک بابت تضمین معامله یا تعهدی صادر شده است، صادر کننده قابل تعقیب کیفری نیست؛ استدعای نقض رای محکومیت علیه موکل و راهنمایی شاکی به طرح دعوای حقوقی را از محضر آن مقام عالی دارد.
نتیجه گیری
شما می توانید به رای که در دادگاه ابتدایی علیه شما صادر می شود اعتراض کنید. اما باید دلایل و مستندات خود را به دادگاه اعلام نمایید تا در رای شما تاثیر داشته باشد.
مثل عدم توجه قاضی به مدارک، عدم اعتبار مستندات دادگاه.
شما حتما باید در مهلت قانونی ۲۰ روزه برای افراد داخل ایران و ۲ ماه برای مقیمان خارج از کشور دادخواست تجدید نظر خود را ارسال نمایید.
همچنین زمانی که از شما شکایت شده اما در جلسات رسیدگی حاضر نشوید و رای به به ضرر شما شود نیز راه اعتراض به رای وجود دارد.
به این راه واخواهی گفته می شود که شما باید عذر موجه خود را برای عدم حضور به دادگاه ارسال کنید تا پس از بررسی به اعتراض شما رسیدگی نماید.
سوالات متداول
باید دلایل و عذر موجه خود را به دادگاه اعلام نماید. سپس دادگاه پس از بررسی و موجه بودن عذر اتخاذ تصمیم می کند.
بله شما می تواند در مهلت معین از رای تجدید نظر خواهی کنید و دلایل خود را مبنی بر عدم تطابق با رای اعلام کنید.
در احکام قطعی تجدیدنظر خواهی و واخواهی وجود ندارد.
بنده به دلیل خرید یک لب تاب به عنوان سارق دستگیر و متهم به سه سال حبس غیابی شدم که واخواهی زدم ونوبت دادگاه دارم ولی شاکی بنده با اینکه لب تاب خود را پس گرفته از بنده مبلغ ۴۰میلیون طلب کرده که تا نگیره رضایت نمیدهد و قاضی بنده هم گفت برو رضایت وی را جلب کن و به من ۵روز مهلت داده حالا باید چه بکنم
سلام: باید ثابت نمایید که لب تاپ را خریداری کرده اید وگرنه باید جلب رضایت نمایید.
سلام،حکم اعسار مهریه ام داده شده. سه عددسکه پیش پرداخت وهر ده ماه یک سکه
تا۲۰روز تجدید نظرخواهی را به چه شکل میتونم بدم.لطفا راهنمایی کنید. واقعا هیچی ندارم بدم
سلام: باید برای تجدید نظر خواهی علاوه بر اعتراض به رای بدوی بایدلایحه نیز تنظیم نمایید تا به عنوان دفاعیه به دادگاه تقدیم نماید و برای این لایحه ده روز مهلت دارید.
شخصی ۱و هشت دهم زمینی رو بصورت وکالت نامه رسمی خریداری نموده (فروشنده هم از صاحب سند وکالت داشته) و به طرفیت من که سند قطعی بنامم است دادخواست اثبات بیع و الزام به تنظیم سند رسمی به دادگاه داده بود ،اما چون یک ماه پیش از جلسه رسیدگی آن را بصورت وکالت به برادرم فروخته بود فکر کردم خودش به دادگاه اعلام می‌کند که حقوقات خود را واگذار کرده، در دادگاه شرکت نکردم.حالا محکوم به تنظیم سند و هزینه دادرسی شده ام (نوشته حکم حضوری و تا ۲۰ روز قابل تجدید نظر است. باید اعتراض کنم یا درخواست تجدیدنظر کنم ؟ یا برادرم اعتراض شخص ثالث کند ؟ایا دفاتر خدمات قضایی متن مناسب اعتراض یا تجدید نظر خواهی را دارند ؟