مالکیت معنویی به همراه قوانین

مال به چیزی گفته می شود که متعلق به شخص بصورت انحصاری و دیگران نمی توانند از آن بهره مند شوند. مالکیت معنوی یعنی یک کار که توسط ذهن انسان خلق شده است انگیزه ی اصلی از حمایت مالکیت معنوی (فکری) تشویق خلاقیت ها است.
حقوق مالکیت معنوی: حقوق های قانونی که مدیریت می کنند نحوه ی استفاده از خلاقیت را، این عبارت به این معناست که مجموعه ای از حقوق راپوشش می دهد. مثل حق ثبت اختراع، حق کپی رایت، حق علائم تجاری، نشان‌های جغرافیایی و…

انواع حقوق مالکیت معنوی

 تعریف حق ثبت اختراع(Patent): بر اساس تعریف سازمان جهانی مالکیت فکری (Patent)، حق منحصر به فردی است که در برابر اختراع انجام شده به مخترع یا نمایندة قانونی او اعطا (grant) می‌شود. به عبارت دیگر حق ثبت اختراع، سندی است که معرف یک اختراع بوده و به وسیله یک ادارة دولتی یا توسط یک ادارة منطقه‌ای بر اساس درخواست متقاضی در ایران اداره ی مالکیت صنعتی به نیابت از چند کشور صادر می‌شود و حمایت قانونی و اختیار بهره‌برداری (تولید، استفاده، فروش و صادرات) یک اختراع را به صاحب آن در محدوة زمانی خاصی (عمدتاً در حق ثبت اختراع۲۰ سال) اعطا می‌نماید. همچنین باید توجه نمود که حق ثبت اختراعمجوز انتشار و تولید محصول اختراعی نیست بلکه تنها دیگران را ازانجام آن امر باز می‌دارد.

از نظر قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری”هر گونه ترکیب خطوط یا رنگ ها و هرگونه شکل سه بعدی با خطوط، رنگ ها و یا بدون آن، به گونه ای که ترکیب یا شکل یک فرآورده صنعتی یا محصولی از صنایع دستی را تغییر دهد، طرح صنعتی است. در یک طرح صنعتی تنها دسترسی به یک نتیجه فنی بدون تغییر ظاهری مشمول حمایت از این قانون نمی باشد.
پنج سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه ثبت مدت اعتبار طرح صنعتی آن خواهد بود. این مدت را می توان برای دو دوره پنج ساله متوالی دیگر پس از پرداخت هزینه های مربوط تمدید نمود. پس از انقضاء هر دوره که از پایان دوره شروع می شود یک مهلت شش ماهه برای پرداخت هزینه تمدید گردیده و همچنین جریمه تاخیر در نظر گرفته خواهد شد.

شرایط بدست آوردن حق ثبت یک اختراع

1. جدید بودن (novelty): منظور از جدید بودن اینکه اطلاعات مشابه در هیچ یک از پایگاه های اطلاعاتی اعم از کتبی و شفاهی، اطلاعاتی مبنی بر وجود کار ی مشابهه نباشدچه بسا ممکن است اطلاعات مشابهی وجود نداشته اما فرد به دلیل مشورت با جمعی باعث افشای نا خواسته شده است.اصلی ترین شرط هر اختراع دارا بودن وصف مرتبط باجدید بودن آن است. . مطابق ماده ۴ قانون ثبت اختراع ایران (مصوب ۱۳۸۶) «اختراعی جدید است که در فن یا صنعت قبلی پیش بینی نشده باشد.
2. ابتکاری (inventive step): اختراع باید کاملا مبتکرانه باشد یعنی قابل حدس و پیش بینی نباشه یعنی افراد دارای مهارت معمولی در فن مذکور هستند این اختراع برای آنها به عنوان یک امر بدیهی و واضح و آشکار نباشد.یعنی در این اختراع نسبت به اختراع های اخیر مشاهده شود گامی نو برداشته شده یاشدو این کام توسط افراد در این فن از قبل پیش بینی نشده باشد.
3. کاربرد صنعتی داشتن (Industrial applicability): اختراع باید دارای کاربرد صنعتی باشد صرف نظر از توجیهات اقتصادی، باید بتوان اختراع در صنعت و تولید بکار بست. منظور از کارایی عملی اینکه در هر رشته ای از صنعت قابل استفاده و بهره وری باشدو تنها جنبه ی تئوری نداشته باشد.

افشاء (Disclosure if invention):

جدید بودن، ابتکاری بودن، کاربرد صنعتی بودن ۳ شرطی هست که به ماهیت اختراع برمی گردد اما از لحاظ شکلی مخترع مي بايست روش ساخت اختراع خود را به طور كامل، شفاف و بي كم و كاست افشا كند. احراز کامل این موضوع بايد براي سازمان ثبت كننده اختراع ضروریاست. ناگفته نماند كه افشاي كامل اختراع هم به نوعي به نفع خود مخترع است به طوري كه سازمان ثبت اختراع كشور متبوع مي تواند از كل چارچوب ترسيم شده در اختراع حفاظت نمايد.

تمام اقدامات بین المللی در جهت حمایت از حقوق مالکیت معنوی

موضوع حمایت از علائم تجاری و صنعتی و هم چنین اختراعات نه تنها در داخل کشور بلکه به سایر کشورها همزمان با گسترش روابط بین المللی و تجاری و انتقال کالاهای مختلف کشورها بیشتر مورد توجه قرار گرفت.و هم چنین ضرورت حمایت محصولات هر کشور در کشور های دیگر به منظوری جلوگیری از مشابهت و سوء استفاده از هنر و ابتکار و شهرت دیگران بیش از پیش به وضع مقررات بین المللی خاصی برای ایجاد قوانین و مقررات یکپارچه ای برای حفاظت از حقوق مالک های مالکیت فکری در این زمینه را مطرح کرده است. اقداماتی جهت حمایت مالکیت معنوی در سطح بین المللی صورت گرفته و سازمانی به نام سازمان جهانی مالکیت فکری world intellectual property organization) موسوم به(WIPO ) تاسیس گردید و هم چنین معاهده های گوناگونی همچون کنوانسیون ” برن BRNE ” برای حمایت از آثار ادبی و هنری (copyright) و معاهده پاریسPARISبرای حمایت از مالکیت صنعتی و هم چنین معاهده(( همکاری حق ثبت اختر اع )جهت همکاری و پر کردن فرم ثبت اختراع ( PCT (patent Cooperation TreatTRIPS و موافقتنامه راجع به جنبه‌های مرتبط با تجارت حقوق مالکیت فکری منعقد گشته است.

اقدامات داخلی جهت حمایت از حق ثبت اختراع

جهت ثبت اختراع در جهان روش‌هایی وجود دارد که دو روش «اعلامی» و «تحقیقی» معمول‌ترین آن‌ها می‌باشد بر اساس روش اعلامی در ایران برای ثبت اختراع استفاده می شود و برحسب ادعای مخترع صورت می‌گیرد در این روش ادعای مخترع دال به صحت تلقی شده، ادعای وی پس لز بررسی در صورت عدم سابقه ثبت، به ثبت خواهد رسید.

فرایند ثبت اختراع و چگونگی انجام پروسه آن

مطابق حقوق مالکیت معنوی بهره‌وری از این دسته حقوق مانند حقوق مرتبط با حق ثبت اختراع مستلزم ثبت آن‌ها و تسلیم اظهارنامه در مرجع ثبت است در صورت عدم تسلیم اظهارنامه، مخترع از حقوقی که برای او در نظر گرفته شده منتفع نخواهد شد. چنانچه مخترع قبل از تسلیم اظهارنامه و ثبت آن به نحوی از انحا از طریق کتبی مانند کتاب، مقاله و یا به صورت شفاهی مانند مصاحبه شرکت در نمایشگاه اقدام به افشای آن نزد عموم نماید، به‌منزله این است که به اختراع خود را در قلمرو مالکیت عمومی وارد نموده است و چنانچه در مهلت ارفاقی مبادرت به تسلیم اظهارنامه اختراع ننماید حق اختراع وی زایل محسوب می‌گردد؛ بنابراین اشخاصی که خواهان استفاده از حق انحصاری اختراع خود می‌باشند ابتدا باید آن را به ثبت برسانند و پس از ثبت اختراع است که می‌توانند علیه شخصی که به هر نحوی اقدام به استفاده از حق وی و بهره‌برداری از اختراع را نموده، مطابق بند «ب» ماده ۱۵ قانون ثبت اختراعات مصوب ۱۳۸۶ به دادگاه شکایت نماید.

 تفاوت اختراع و گواهی ثبت اختراع

بر اساس تعریف سازمان جهانی مالکیت فکری، patent حقی انحصاری است که در قبال اختراع انجام شده به مخترع یا نماینده قانونی او اعطا می‌شود. باید بین اختراع و گواهی ثبت اختراع  اید تفاوت قائل شد. گواهی ثبت اختراع، سندی است که در هر کشوری به وسیله اداره ی ثبت اختراع صادر می شود و دارنده ی آن (مخترع یا مالک اختراع) برای مدت معینی – عموما بیست سال- نوئی انحصار برای استفاده از اختراع خود اعم از استفاده، توسعه یا فروش و جلوگیری از واردات آن به دست می آورد. در حالی که حق اختراع، بهره برداری و بکارگیری اختراعات، خارج نمودن فناوری های مرتبط با اختراع از حالت مخفی و تضمین حقوق مادی و معنوی مخترع است. دارندة حق ثبت اختراع می‌تواند در طول مدت حمایت، از اختراع خود بهره‌برداری نماید یا می‌تواند با عقد قرارداد اجازه یا لیسانس، استفاده از اختراع را به افراد دیگر واگذار نماید. دارندة حق ثبت اختراع همچنین می‌تواند حق اختراع خود را به طور کامل به دیگری بفروشد. هر ایده و ابتکار جدید به شرطی بر اساس قانون ثبت اختراع، قابل ثبت می باشد که شرایط چهارگانه جدید بودن، گام ابتکاری، کاربرد صنعتی و افشاء اختراع را داشته باشد.

ثبت داخلی طرح صنعتی (ایران)

حمایت از طرح های صنعتی به قلمرو کشورها محدود نمی شود این یعنی حمایت از طرح صنعتی بطور کلی به کشور یا منطقه ای محدود نمی شود که طرح مزبور را در آنجا ثبت کرده است البته به شرطی باید مطمئن شوید در آن کشورهای خاص تقاضانامه کسب حمایت تسلیم نموده اید و طرح صنعتی تان در بازارهای صادراتی از حمایت بین المللی برخوردار است.

حتماً به خاطر داشته باشید که ظرف ۶ ماه از تاریخی که تقاضای کسب حمایت در اولین کشور تسلیم شد فرصت دارید برای کسب حمایت، در سایر کشورها از حق تقدم استفاده نمایید بعضی از کشورها پس از پایان ۶ماه حق تقدم طرح صنعتی تقاضا شده را افشاء شده تلقی نموده و از ثبت آن خودداری می نمایند.

سوالات مرتبط با مالکیت معنوی

اگر در ثبت علامت تجاری رعایت قوانین و مقررات نشده باشد ذی نفع تحت چه شرایطی می تواند نسبت به ابطال ثبت علامت تجاری اقدام کند؟..«نقض علامت تجاری» عبارت است از هرگونه استفاده غیرمجاز از یک علامت تجاری یا خدمات یکسان یا مشابه که احتمال فریب یا گمراه نمودن مصرف‌کنندگان در خصوص تولید یا عرضه آن‌ها می‌رود و باعث خدشه‌دار نمودن شهرت علامت مورد نقض می‌گردد.

قانون حمایت‌های متفاوتی از علامت تجاری انجام می‌دهد و ضمانت اجراهای محکمی جهت نقض آن در نظر گرفته است. در صورت استفاده بدون مجوز علامت تجاری دارنده یا مالک آن می‌تواند برای جبران حقوق از دست رفته خود موضوع تحت عنوان دعوای ابطال علامت تجاری و تقاضای صدور حکم به پرداخت خسارت و توقیف و ضبط کالاهای تقلبی نماید و همچنین می‌تواند درخواست پرداخت خسارت و جبران ضرر و زیان مالی و جلوگیری از استفاده از علامت را بنماید.

معاهده بين المللي همکاری ثبت اختراع (PCT) چیست ؟

پیمان همکاری ثبت اختراع یا «PCT»، یک معاهده چندجانبه است که در سال ۱۹۷۰ میلادی در واشنگتن آمریکا به تصویب رسید و از سال ۱۹۷۸ به اجرا در آمده است. تعداد اعضای این پیمان، در سال ۱۹۷۸ میلادی برابر با ۱۸ کشور بوده است و در حال حاضر به ۱۵۲ عضو افزایش یافته است. ایران در تاریخ ۱۲ مهرماه سال ۱۳۹۲، رسماً به‌عنوان عضو ۱۴۸ام به معاهده ثبت اختراع ملحق شد که می‌تواند گامی مهم برای رفع موانع پیش روی مخترعین و نوآوران داخلی محسوب شود. این پیمان، توسط سازمان جهانی مالکیت فکری اداره شده که مقر آن در ژنو سوئیس قرار دارد.

از طریق «PCT»، می‌توان تسهیلاتی برای اخذ حفاظت از اختراعات و دستاوردهای فناورانه در هر یک از کشورها و یا تمامی کشورهای عضو این پیمان به دست آورد. نکته قابل توجه اینکه لزوم پیگیری فرایند ثبت اختراع ملی است. به عبارت دیگر، درخواست ثبت اختراع از طریق «PCT»، به معنای عدم نیاز به طی مراحل مرتبط با ثبت ملی اختراع در دفاتر پتنت نیست و صرفاً از طریق آن، می‌توان برخی از رویه‌ها را در فاز بین‌الملل، تسهیل نمود.

برای شروع فرایند ثبت اختراع چکار باید انجام دهیم؟

فرآیند ثبت اختراع به صورت الکترونیکی و از طریق سایت اداره کل مالکیت صنعتی به آدرس اينترنتي www.ssaa.ir انجام می شود. ابتدا باید اظهارنامه اختراع به صورت الکترونیکی در این سایت تکمیل شود.

اقدامات ایران در همکاری ثبت بین المللی اختراع

ایران به معاهده همکاری ثبت بین المللی اختراع (که در سال ۱۳۴۹ در واشنگتن منعقد شده و اصلاحی آن در سال های ۱۳۸۰، ۱۳۶۲، ۱۳۵۸ انجام شده ملحق شده است که در تاریخ ۲۴/۶/۱۳۸۶ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و در ۱۶/۸/۱۳۸۶ شورای نگهبان آن را تایید نموده است ولی تاکنون سند تصویب جهت لازم الاجرا شدن به دبیرخانه WIPO داده نشده است.
هدف معاهده مزبور تسهیل تشریفات ثبت بین المللی اختراع از طریق همکاری در تهیه نمونه‌هایی مانند اظهارنامه و پر کردن آن توسط هر یک از اعضاء PCT و تشکیل پرونده توسط متقاضی با پرداخت هزینه مربوط می‌باشد.

ثبت موخرعلامت و تعارض با حقوق خواهان

نظر به اینکه ثبت موخر علامتی که قبلا به انگلیسی الان به فارسی برای همان طبقه و همان کالا ها (مثلا لوازم (آرایشی بهداشتی)علاوه بر تعارض با حقوق ثبت کننده برند ، موجب اشتباه و گمراهی مصرف کنندگان نسبت به مبدا تولید کالا و خدمات خواهد شد می توان دعوی ابطال علامت ثبتی را بخواهیم.

مدارک لازم جهت ثبت اختراع

وفق ماده ۲۲ و ۳۲ آیین‌نامه اجرایی قانون ثبت علائم تجارتی و اختراعات متقاضی ثبت باید مدارک ذیل را تهیه و به اداره مالکیت صنعتی تسلیم نماید:

• اظهارنامه اختراع؛
• توصیف شروع اختراع؛
• نقشه‌های اختراع؛
• فتوکپی شناسنامه مخترع یا مخترعین؛
• قبض رسید بانکی حق الثبت اظهارنامه تقاضای ثبت اختراع؛
• اصل وکالت‌نامه یا رونوشت یا فتوکپی برابر اصل چنانچه تقاضانامه توسط وکیل متقاضی تسلیم شده باشد.
• نامه رسمی (مدرک ثبت سمت مدیریت) دال بر مدیریت شرکت در صورتی که تقاضای ثبت از جانب شرکت به عمل آمده باشد.

ثبت طرح صنعتی

مالکیت حقوق صنعتی با حمایت از ایده‌های خلاقانه و جدید به افراد خلاق و صاحب فکر جامعه فرصت می‌دهد که اندیشه‌های خود را در اختیار جامعه قرار دهند. قانون نیز از این ابتکار و نوآوری به نفع آن‌ها و مصرف‌کننده حمایت خواهد کرد.

طرح صنعتی معمولاً به شکل و ظاهر یک کالا اشاره دارد؛ اما در حقوق مالکیت فکری طرح صنعتی خصوصیات مربوط به شکل و ظاهر و یا نقش و تزئینات به کار رفته در آن به واسطه یک فرآیند صنعتی که موجب ایجاد جذابیت کالا خواهد شد، می‌باشد.

بر همین اساس، طرح صنعتی متشکل از:

• – ویژگی‌های سه بعدی مانند شکل کالا
• – ویژگی‌های دو بعدی مانند خطوط تزئینات یا رنگ‌های به کار رفته در یک کالا.
• – ترکیبی از موارد فوق.
• – هرگونه تغییر در شکل ظاهری یا نوع بسته‌بندی کالا که باعث زیباتر شدن محصول تولیدی و جذابیت بیشتر آن برای مصرف‌کننده می‌گردد. بهتر است ثبت گردد تا جلوی سوءاستفاده رقبای خارجی و داخلی در بازارهای هدف گرفته شود. با ثبت طرح صنعتی می‌توان جلوی واردات یک محصول را که تقلیدی از طرح تولیدی ثبت شده است را گرفت.

طرح صنعتی شامل گستره وسیعی از محصولات خانگی، اداری، ورزشی، صنایع‌دستی، مبلمان اداری، اسباب‌بازی، خودرو و قطعات آن، ابزارهای فنی و پزشکی و بهداشتی و اقلام لوکس تزئینی و … می‌باشد.

وفق ماده ۲۰ قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری مصوب ۱۳۸۶ هرگونه ترکیب خطوط یا رنگ‌ها و یا هرگونه شکل سه بعدی یا خطوط، رنگ‌ها و یا بدون آن، به‌گونه‌ای که ترکیب یا شکل فرآورده صنعتی یا محصول از صنایع‌دستی را تغییر دهد، طرح صنعتی است. ضمناً طرح صنعتی تنها نتیجه فنی بدون تغییر شکل ظاهری مشمول حمایت از این قانون نمی‌شود.

طرح صنعتی معمولاً به شکل ظاهری یک محصول اشاره دارد و خصوصیات فنی یا کاربردی آن مورد نظر و تحت حمایت قانون نمی‌باشد.

همان‌طور که قبلاً بیان شد جهت جلوگیری از سوءاستفاده رقبای خارجی و داخلی بهتر است هرگونه طرح صنعتی در مرجع ثبت و مطابق قانون ثبت گردد.

در ذیل به چگونگی و فرآیند ثبت طرح صنعتی خواهیم پرداخت:

حق تقدم ثبت اختراع

اگر ابداعی، زودتر اقدام به ثبت تقاضانامه اش بنماید، حق تقدم دارد.

طبق قانون ثبت اختراعات‌، طرحهای صنعتی ‌و علائم تجاری ۱۳۸۶ ماده ۵ بند ج – هرگاه دو یا چند نفر، مستقل از دیگری اختراع واحدی کرده باشند شخصی که اظهارنامه اختراع خود را زودتر تسلیم کرده و یا در صورت ادعای حق تقدم هر کدام توانند اثبات کنند که در تاریخ مقدم اظهارنامه خود را به صورت معتبر تسلیم کرده‌اند، مشروط بر این‌که اظهارنامه مذکور مسترد یا رد نگردیده یا مسکوت گذاشته نشد  باشد، حق ثبت اختراع را خواهند داشت‌.
این درخواست باید مشتمل بر نکات ذیل باشد:

• تاریخ و شماره اظهارنامه اصلی
• طبقه بندی بین المللی مرتبط با اظهارنامه اصلی
• کشور یا کشورهایی که اظهارنامه اصلی در آن جا تسلیم شده است و چنانچه اظهارنامه منطقه ای یا بین المللی مبنای حق تقدم باشد، ذکر ماخذ آن .
  در صورتی که متقاضی مدعی دو یا چند اظهارنامه پیشین باشد، مدت حق تقدم از زمان مقدم ترین آن ها محاسبه می گردد.

مدت زمان حق تقدم در ثبت اختراع

مدت زمان حق تقدم در ثبت اختراع، ۱۲ ماه از تاریخ تسلیم اظهارنامه اصلی خواهد بود. در این مدت روز تسلیم جزء مدت محسوب نخواهد شد و اگر آخرین روز مصادف با روز تعطیل باشد، این مدت تا آخرین ساعت اولین روز اداری بعد از روز تعطیل، محاسبه خواهد شد.
لازم به ذکر است برای آنکه اشخاص ذینفع بتوانند از ثبت اختراعی اطلاع حاصل نمایند، علاوه بر آنکه ثبت هر اختراعی در روزنامه رسمی منتشر می گردد، ماده ۴۲ قانون ثبت علایم و اختراعات مراجعه به کلیه اسناد و اوراق مربوط به ثبت اختراع را پس از صدور ورقه اختراع آزاد قرار داده و هر کس می تواند از اسناد و اوراق مربوط به ورقه اختراع یا معاملات راجع به آن با تادیه حقی که آیین نامه معین می کند، رونوشت مصدق تحصیل کند.
رسیدگی به دعاوی حقوقی و یا جزایی مربوط به اختراع در محاکم تهران به عمل می آید و مانند سایر دعاوی تجاری رسیدگی اختصاری است.
تقاضا کننده ثبت اختراع در صورتی که تقاضای او از طرف اداره ثبت رد شود نیز حق دارد به دادگاه شهرستان تهران مراجعه نموده و از تصمیم اداره ثبت شکایت کند. پس از رسیدگی و صدور حکم اداره ثبت مطابق رای دادگاه رفتار خواهد نمود.

فرآیند ثبت طرح صنعتی

بند اول- ثبت اظهارنامه: ثبت طرح صنعتی مستلزم تقدیم اظهارنامه به مرجع ثبت می‌باشد؛ بنابراین متقاضیان ثبت طرح صنعتی بایستی فرم مخصوص ثبت اظهارنامه را تکمیل و ارسال نمایند.

اظهارنامه از طریق الکترونیکی و در فرم مخصوص و به زبان فارسی تنظیم می‌شود و با درج تاریخ توسط خود متقاضی یا نماینده قانونی وی امضاء می‌گردد.

مطابق تبصره ماده ۳ آیین‌نامه اجرایی ثبت اختراعات در صورتی که اسناد ضمیمه اظهارنامه و سایر اسناد مربوط، به زبان دیگری غیر از فارسی باشد، ارائه اصل مدارک مورد نیاز همراه با ترجمه عادی کامل آن‌ها الزامی است. مع‌ذلک اگر ترجمه کامل این مدارک برای متقاضی میسر نباشد، می‌تواند خلاصه آن‌ها را به فارسی ضمیمه نماید. مرجع ثبت در صورت لزوم می‌تواند در جریان بررسی اظهارنامه ترجمه رسمی مدارک مذکور را مطالبه کند. چنانچه اصطلاحات فناوری و علمی به کار رفته در اسناد مذکور، معادل فارسی نداشته باشند، ذکر همان اصطلاحات کفایت می‌کند.

مدارک زیر باید ضمیمه اظهارنامه شوند:

• مدارک مثبت هویت متقاضی و طراح (شامل کپی شناسنامه و کارت ملی برابر اصل شده برای اشخاص حقیقی و آگهی تاسیس و آخرین تغییرات جهت اشخاص حقوقی به صورت خوانا)
• مدارک نمایندگی، در صورتی که تقاضا توسط نماینده قانونی به عمل آید.
• اگر طرح صنعتی دو بعدی باشد پنج نمونه از شکل یا تصویر گرافیکی یا پنج نمونه از طرح ترسیم شد که به‌عنوان نمونه.
• اگر طرح صنعتی سه بعدی باشد، پنج نمونه از شکل یا تصویر گرافیکی یا پنج نمونه از طرح ترسیم شده از تمامی جوانب طرح.
• در طرح صنعتی سه بعدی، مرجع ثبت می‌تواند ماکتی از آن را به همراه اظهارنامه درخواست نماید. اندازه ماکتی که متقاضی از مدل طرح خود ارائه می‌دهد، باید حداکثر ۲۰×۲۰×۲۰ سانتی‌متر و وزن آن حداکثر ۲ کیلوگرم و از ماده‌ای بادوام و غیر فاسد شدنی باشد. شکل‌های گرافیکی و ترسیم شده باید حداکثر در ابعاد ۲۰×۱۰ سانتی‌متر بوده و قابل نصب بر چهار صفحه مقوا در قطع A4 و با جوهر مشکی باشد؛توضیح اینکه، تصاویر گرافیکی مورد نظر در مرحله اظهارنامه الکترونیکی باید به صورت اسکن شده از نماهای مختلف با مشخصات فنی ذیل باشد، بدیهی است در صورت بررسی پرونده و پذیرش طرح مذکور ارائه پنج نمونه از شکل یا تصویر گرافیکی طرح ترسیم شده جهت صدور آگهی ضروری می‌باشد.
• درخواست کتبی (به صورت اسکن شده و الصاق آن در پرونده الکترونیکی) به تاخیر انداختن انتشار آگهی ثبت طرح صنعتی و تعیین مدت آن، در صورت تمایل؛
• درخواست کتبی (به صورت اسکن شده و الصاق آن در پرونده الکترونیکی) مبنی بر عدم ذکر اسم طراح، چنانچه طراح نخواهد اسم وی ذکر شود؛
• رسید مربوط به پرداخت هزینه اظهارنامه و در صورتی که اظهارنامه شامل دو یا چند طرح صنعتی است، رسید مربوط به پرداخت هزینه‌های اضافی؛
• مدارک مربوط به حق تقدم که باید همزمان با تسلیم اظهارنامه یا حداکثر ظرف ۱۵ روز از آن تاریخ تسلیم شود.
• طرح چاپ شده اشکال و تصاویر گرافیکی یا ترسیم شده، موضوع بندهای ۳ و ۴ فوق، باید حداکثر در ابعاد ۲۰×۲۰ سانتی‌متر باشد و در آن رنگی بودن یا نبودن اشکال و تصاویر تصریح گردد. 

اختراعات

‎‎‎ماده ۱- اختراع نتیجه فکر فرد یا افراد است که برای اولین بار فرآیند یا فرآورده‌ای خاص را ارائه می‌کند و مشکلی را در یک حرفه‌، فن‌، فناوری‌، صنعت و مانند آن‌ها حل می‌نماید.

‎‎‎ماده ۲- اختراعی قابل ثبت است که حاوی ابتکار جدید و دارای کاربرد صنعتی باشد. ابتکار جدید؛ عبارت است از آنچه که در فن یا صنعت قبلی وجود نداشته و برای دارنده مهارت عادی در فن مذکور معلوم و آشکار نباشد و از نظر صنعتی‌، اختراعی کاربردی محسوب می‌شود که در رشته‌ای از صنعت قابل ساخت یا استفاده باشد. مراد از صنعت‌، معنای گسترده آن است و شامل مواردی نظیر صنایع‌دستی‌، کشاورزی‌، ماهیگیری و خدمات نیز می‌شود.

‎‎‎ماده ۳- گواهینامه اختراع سندی است که اداره مالکیت صنعتی برای حمایت از اختراع صادر می‌کند و دارنده آن می‌تواند از حقوق انحصاری بهره‌مند شود.

‎‎‎ماده ۴- موارد زیر از حیطه حمایت از اختراع خارج است:

• ‎‎‎الف) کشفیات‌، نظریه‌های علمی‌، روش‌های ریاضی و آثار هنری‌؛
• ‎‎‎ب) طرح‌ها و قواعد یا روش‌های انجام کار تجاری و سایر فعالیت‌های ذهنی و اجتماعی؛
• ‎‎‎ج) روش‌های تشخیص و معالجه بیماری‌های انسان یا حیوان‌؛
  •  ‎‎‎این بند شامل فرآورده‌های منطبق با تعریف اختراع و مورد استفاده در روش‌های مزبور نمی‌شود.
• ‎‎‎د) منابع ژنتیک و اجزاء ژنتیک تشکیل دهنده آن‌ها و همچنین فرآیندهای بیولوژیک تولید آن‌ها؛
• ‎‎‎ه) آنچه قبلاً در فنون و صنایع پیش‌بینی شده باشد.
  • فن یا صنعت قبلی عبارت است از هر چیزی که در نقطه‌ای از جهان از طریق انتشار کتبی یا شفاهی یا ازطریق استفاده عملی و یا هر طریق دیگر، قبل از تقاضا و یا درموارد حق تقدم ناشی از اظهارنامه ثبت اختراع‌، افشاء شده باشد.
  •  ‎‎‎در صورتی که افشاء اختراع ظرف مدت شش ماه قبل از تاریخ تقاضا یا درموارد مقتضی قبل از تاریخ حق تقدم اختراع صورت گرفته باشد، مانع ثبت نخواهد بود.
•  ‎‎‎و) اختراعاتی که بهره‌برداری از آن‌ها خلاف موازین شرعی یا نظم عمومی و اخلاق‌حسنه باشد.

---

بیشتر بخوانید: کدام اختراعات قابل ثبت هستند و چگونه اختراع خود را ثبت کنیم؟

---

‎‎‎ماده ۵- چگونگی ذکر نام مخترع در گواهینامه اختراع و نحوه تعلق حق اختراع ثبت شده به شرح زیر است:

•  ‎‎‎الف) حقوق اختراع ثبت شده منحصراً به مخترع تعلق دارد؛
•  ‎‎‎ب) اگر افرادی به صورت مشترک اختراعی کرده باشند، حقوق ناشی از اختراع مشترکاً به آنان تعلق می‌گیرد؛
•  ‎‎‎ج) هرگاه دو یا چند نفر، مستقل از دیگری اختراع واحدی کرده باشند شخصی که اظهارنامه اختراع خود را زود‌تر تسلیم کرده و یا درصورت ادعای حق تقدم هرکدام بتوانند اثبات کنند که در تاریخ مقدم اظهارنامه خود را به صورت معتبر تسلیم کرده‌اند، مشروط بر این‌که اظهارنامه مذکور مسترد یا رد نگردیده یا مسکوت گذاشته نشده باشد، حق ثبت اختراع را خواهند داشت‌؛
•  ‎‎‎د) حقوق ناشی از اختراع ثبت شده قابل انتقال است و درصورت فوت صاحب حق به ورثه او منتقل می‌شود؛
•  ‎‎‎ه) در صورتی که اختراع ناشی از استخدام یا قرارداد باشد، حقوق مادی آن متعلق به کارفرما خواهد بود، مگر آنکه خلاف آن در قرارداد شرط شده باشد؛
•  ‎‎‎و) نام مخترع در گواهینامه اختراع قید می‌شود مگر اینکه کتباً از اداره مالکیت صنعتی درخواست کند که نامش ذکر نشود. هرگونه اظهار یا تعهد مخترع مبنی بر اینکه نام شخص دیگری به عنوان مخترع قید گردد، فاقد اثر قانونی است‌.

‎‎‎ماده ۶- اظهارنامه ثبت اختراع که به اداره مالکیت صنعتی داده می‌شود، باید موضوعی را که حمایت از آن درخواست می‌شود، تعیین کرده‌ و به فارسی تنظیم شود، دارای تاریخ و امضاء بوده و خواسته‌، توصیف ادعا، خلاصه‌ای از توصیف اختراع و درصورت لزوم نقشه‌های مربوطه را دربرداشته باشد. هزینه‌های ثبت اظهارنامه از درخواست‌کننده ثبت دریافت می‌شود.

 ‎‎‎در تنظیم و تسلیم اظهارنامه باید موارد زیر رعایت شود:

• ‎‎‎الف) نام و سایر اطلاعات لازم درخصوص متقاضی‌، مخترع و نماینده قانونی او، درصورت وجود و عنوان اختراع در اظهارنامه درج شود؛
• ب) در مواقعی که متقاضی شخص مخترع نیست‌، مدارک دال بر سمت قانونی وی همراه اظهارنامه تحویل گردد؛
• ج) ادعای مذکور در اظهارنامه، گویا و مختصر بوده و با توصیف همراه باشد، به نحوی که برای شخص دارای مهارت عادی در فن مربوط واضح و کامل بوده و حداقل یک روش اجرایی برای اختراع ارائه کند. خلاصه توصیف فقط به منظور ارائه اطلاعات فنی است و نمی‌توان برای تفسیر محدوده حمایت به آن استناد کرد.

‎‎‎ماده ۷- متقاضی ثبت اختراع تا زمانی که اظهارنامه او برای ثبت اختراع قبول نشده است می‌تواند آن را مسترد کند.

‎‎‎ماده ۸- اظهارنامه باید فقط به یک اختراع یا به دسته‌ای از اختراعات مرتبط که یک اختراع کلی را تشکیل می‌دهند مربوط باشد. دراختراع کلی ذکر نکردن ارتباط اجزای آن موجب بی‌اعتباری گواهینامه اختراع مربوط نمی‌شود. متقاضی می‌تواند تا زمانی که اظهارنامه وی مورد موافقت قرار نگرفته است:

• ‎‎‎الف) اظهارنامه خود را اصلاح کند، مشروط بر آنکه از حدود اظهارنامه نخست تجاوز نکند؛
• ‎‎‎ب) آن را به دو یا چند اظهارنامه تقسیم کند. اظهارنامه تقسیمی باید دارای تاریخ تقاضای اولیه بوده و درصورت اقتضاء، مشمول حق تقدم اظهارنامه نخستین است‌.

‎‎‎ماده ۹- متقاضی می‌تواند همراه با اظهارنامه خود، طی اعلامیه‌ای حق تقدم مقرر در کنوانسیون پاریس برای حمایت از مالکیت صنعتی مورخ ۱۲۶۱ هجری شمسی (۲۰ مارس ۱۸۸۳ میلادی‌) و اصلاحات بعدی آن را درخواست نماید. حق تقدم می‌تواند براساس یک یا چند اظهارنامه ملی یا منطقه‌ای یا بین‌المللی باشد که در هر کشور یا برای هر کشور عضو کنوانسیون مذکور تسلیم شده است‌. درصورت درخواست حق تقدم:

• ‎‎‎الف) اداره مالکیت صنعتی از متقاضی می‌خواهد ظرف مدت معین‌، رونوشت اظهارنامه‌ای را ارائه دهد که توسط مرجع ثبت اظهارنامه‌ای که مبنای حق تقدم است‌، گواهی شده باشد؛
• ‎‎‎ب) با پذیرش درخواست حق تقدم حمایت‌های مذکور در کنوانسیون پاریس شامل آن خواهد بود. ‎‎‎درصورت عدم مراعات شرایط مندرج در این ماده و مقررات مربوط به آن‌، اعلامیه مذکور کان لم یکن تلقی می‌شود.

 ‎‎‎ماده ۱۰- بنا به درخواست اداره مالکیت صنعتی، متقاضی باید شماره و تاریخ اظهارنامه اختراعی را که در خارج تسلیم کرده و عیناً و ماهیتاً مربوط به اختراع مذکور در اظهارنامه تسلیم شده به اداره مالکیت صنعتی است‌، ارائه دهد. همچنین با درخواست اداره مالکیت صنعتی متقاضی باید مدارک زیر را به اداره مذکور تسلیم کند:

• ‎‎‎الف) تصویر هرگونه نامه و اخطاریه‌ای که متقاضی درمورد نتایج بررسی‌های انجام شده درخصوص اظهارنامه‌های خارج دریافت کرده است‌؛
• ‎‎‎ب) تصویر گواهینامه اختراع که براساس اظهارنامه‌های خارجی ثبت شده است‌؛
• ‎‎‎ج) تصویر هرگونه تصمیم نهایی مبنی بر رد اظهارنامه خارجی یا رد ثبت اختراع ادعا شده در اظهارنامه خارجی‌؛
• ‎‎‎د) تصویر هر تصمیم نهایی مبنی بر بی‌اعتباری گواهینامه اختراع صادر شده براساس اظهارنامه خارجی‌.

‎‎‎ماده ۱۱- اداره مالکیت صنعتی تاریخ تقاضا را‌‌ همان تاریخ دریافت اظهارنامه تلقی خواهد کرد مشروط بر اینکه اظهارنامه در زمان دریافت‌، حاوی نکات زیر باشد:

• ‎‎‎الف) ذکر صریح یا ضمنی این نکته که ثبت یک اختراع تقاضا می‌شود؛
• ‎‎‎ب) ذکر نکاتی که شناخت هویت متقاضی را میسر می‌کند؛
• ‎‎‎ج) توصیف اجمالی اختراع‌.

‎‎‎اگر اداره مالکیت صنعتی تشخیص دهد که اظهارنامه در زمان تقاضا فاقد شرایط فوق بوده است‌، از متقاضی دعوت خواهد کرد تا از تاریخ ابلاغ ظرف سی روز اصلاحات لازم را انجام دهد و تاریخ تقاضا‌‌ همان تاریخ دریافت اصلاحات مذکور خواهد بود ولی اگر در مهلت تعیین شده اصلاح صورت نگیرد، اظهارنامه کان لم یکن تلقی خواهد شد.

‎‎‎ماده ۱۲- چنانچه در اظهارنامه به نقشه‌هایی اشاره شود که در آن درج یا ضمیمه نشده است‌، اداره مالکیت صنعتی از متقاضی دعوت می‌کند تا نقشه‌ها را ارائه دهد. اگر متقاضی دعوت را اجابت کرده و نقشه‌های مورد اشاره را ارائه نماید، اداره مذکور تاریخ دریافت نقشه را تاریخ تقاضا تلقی خواهد نمود. درغیر این صورت‌، تاریخ تقاضا را‌‌ همان تاریخ دریافت اظهارنامه قید نموده و اشاره به نقشه‌ها را کان لم یکن تلقی خواهد کرد.

‎‎‎ماده ۱۳- پس از قید تاریخ تقاضا، اداره مالکیت صنعتی اظهارنامه را از نظر انطباق با شرایط مندرج در این قانون و آئین‌نامه آن‌، بررسی خواهد کرد و درصورت تشخیص انطباق‌، اقدام لازم را برای ثبت اختراع انجام می‌دهد. در غیر این صورت اظهارنامه را رد و مراتب را به متقاضی ابلاغ می‌کند.

‎‎‎ماده ۱۴- اداره مالکیت صنعتی پس از ثبت اختراع باید:

• ‎‎‎الف) درخصوص ثبت اختراع یک نوبت آگهی منتشر کند؛
• ‎‎‎ب) گواهینامه ثبت اختراع را صادر کند؛
• ‎‎‎ج) رونوشت گواهینامه ثبت اختراع را بایگانی و پس از دریافت هزینه مقرر، اصل آن را به متقاضی تسلیم کند؛
•  ‎‎‎د) به درخواست دارنده گواهینامه اختراع‌، تغییراتی را در مضمون و نقشه‌های اختراع‌، به منظور تعیین حدود حمایت اعطاء شده انجام دهد، مشروط بر اینکه در نتیجه این تغییرات‌، اطلاعات مندرج در گواهینامه اختراع از حدود اطلاعات مذکور در اظهارنامه اولیه‌ای که اختراع براساس آن ثبت شده است‌، تجاوز نکند.

‎‎‎ماده ۱۵- حقوق ناشی از گواهینامه اختراع به ترتیب زیر است:

• ‎‎‎الف) بهره‌برداری از اختراع ثبت شده در ایران توسط اشخاصی غیر از مالک اختراع‌، مشروط به موافقت مالک آن است‌. بهره‌برداری از اختراع ثبت شده به شرح آتی خواهد بود:

1. ‎‎‎درصورتی که اختراع درخصوص فرآورده باشد:
   1.  ‎‎‎اول: ساخت‌، صادرات و واردات‌، عرضه برای فروش‌، فروش و استفاده از فرآورده‌.
   2. ‎‎‎دوم: ذخیره به قصد عرضه برای فروش‌، فروش یا استفاده از فرآورده‌.
2. د‎‎‎رصورتی که موضوع ثبت اختراع فرآیند باشد:
   1. ‎‎‎اول: استفاده از فرآیند.
   2. ‎‎‎دوم: انجام هر یک از موارد مندرج در جزء (۱) بند (الف‌) این ماده در خصوص کالاهایی که مستقیماً از طریق این فرآیند به دست می‌آید.

• ‎‎‎ب) مالک می‌تواند با رعایت بند (ج‌) این ماده و ماده (۱۷) علیه هر شخص که بدون اجازه او بهره‌برداری‌های مندرج در بند (الف‌) را انجام دهد و به حق مخترع تعدی کند و یا عملی انجام دهد که ممکن است منجر به تعدی به حق مخترع شود، به دادگاه شکایت کند.
• ‎‎‎ج) حقوق ناشی از گواهینامه اختراع شامل موارد زیر نمی‌شود:

1. بهره‌برداری از کالاهایی که توسط مالک اختراع یا با توافق او در بازار ایران عرضه می‌شود؛
2. استفاده از وسایل موضوع اختراع در هواپیما‌ها، وسائط نقلیه زمینی یا کشتی‌های سایر کشور‌ها که به طور موقت یا تصادفاً وارد حریم هوایی‌، مرزهای زمینی یا آب‌های کشور می‌شود؛
3. ‎‎‎بهره‌برداری‌هایی که فقط با اهداف آزمایشی درباره اختراع ثبت شده انجام می‌شود؛
4. ‎‎‎بهره‌برداری توسط هر شخصی که با حسن نیت قبل از تقاضای ثبت اختراع یا در مواقعی که حق تقدم تقاضا شده است‌، قبل از تاریخ تقاضای حق تقدم‌‌ همان اختراع‌، از اختراع استفاده می‌کرده یا اقدامات جدی و مؤثری جهت آماده شدن برای استفاده از آن در ایران به عمل می‌آورده است‌.

•  ‎‎‎د) حقوق استفاده‌کننده قبلی که در جزء (۴) بند (ج‌) این ماده قید شده است، تنها به همراه شرکت یا کسب و کار یا به همراه بخشی که در آن از اختراع استفاده می‌شده یا مقدمات استفاده از آن فراهم گردیده‌، قابل انتقال یا واگذاری است‌.

‎‎‎ماده ۱۶- اعتبار گواهینامه اختراع با رعایت این ماده‌، پس از بیست‌سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه اختراع منقضی می‌شود. به‌منظور حفظ اعتبار گواهینامه یا اظهارنامه اختراع‌، پس از گذشت یک سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه و قبل از شروع هر سال‌، مبلغی که به موجب آئین‌نامه این قانون تعیین می‌شود، توسط متقاضی به اداره مالکیت صنعتی پرداخت می‌گردد. تاخیر در پرداخت، حداکثر تا شش ماه درصورت پرداخت جریمه مجاز است. در صورتی که هزینه سالانه پرداخت نشود، اظهارنامه مربوط مسترد شده تلقی و یا گواهینامه اختراع‌، فاقد اعتبار می‌شود.

‎‎‎ماده ۱۷- دولت یا شخص مجاز از طرف آن‌، با رعایت ترتیبات زیر، می‌توانند از اختراع بهره‌برداری نمایند:

• ‎‎‎الف) درمواردی که با نظر وزیر یا بالا‌ترین مقام دستگاه ذی‌ربط منافع عمومی مانند امنیت ملی، تغذیه، بهداشت یا توسعه سایر بخش‌های حیاتی اقتصادی کشور، اقتضاء کند که دولت یا شخص ثالث از اختراع بهره‌برداری نماید و یا بهره‌برداری از سوی مالک یا شخص مجاز از سوی او مغایر با رقابت آزاد بوده و از نظر مقام مذکور، بهره‌برداری از اختراع رافع مشکل باشد، موضوع در کمیسیونی مرکب از رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، یکی از قضات دیوان عالی کشور با معرفی رئیس قوه قضائیه‌، دادستان کل کشور، نماینده رئیس‌جمهور و وزیر یا بالا‌ترین مقام دستگاه ذی‌ربط مطرح و درصورت تصویب‌، با تعیین کمیسیون مذکور، سازمان دولتی یا شخص ثالث بدون موافقت مالک اختراع‌، از اختراع بهره‌برداری می‌نماید؛
• ‎‎‎ب) بهره‌برداری از اختراع محدود به منظوری خواهد بود که در مجوز آمده است و مشروط به پرداخت مبلغ مناسب به مالک مذکور با درنظرگرفتن ارزش اقتصادی مورد اجازه می‌باشد. در صورتی که مالک اختراع یا هر شخص ذی‌نفع دیگر توضیحی داشته باشند، کمیسیون پس از رسیدگی به اظهارات آنان و لحاظ کردن بهره‌برداری در فعالیت‌های غیر رقابتی اتخاذ تصمیم خواهد کرد. کمیسیون می‌تواند بنا به درخواست مالک اختراع یا سازمان دولتی یا شخص ثالثی که مجوز بهره‌برداری از اختراع ثبت شده را دارد، پس از رسیدگی به اظهارات طرفین یا یکی از آن‌ها در محدوده‌ای که ضرورت اقتضاء نماید، نسبت به تصمیم‌گیری مجدد اقدام کند؛
• ‎‎‎ج) درصورتی که مالک اختراع ادعا نماید که شرایط و اوضاع و احوالی که باعث اتخاذ تصمیم شده دیگر وجود ندارد و امکان تکرار آن میسر نیست و یا اینکه ادعا نماید سازمان دولتی یا شخص ثالثی که توسط کمیسیون تعیین شده نتوانسته طبق مفاد تصمیم و شرایط آن عمل کند، موضوع در کمیسیون مطرح و بررسی و پس از استماع اظهارات مالک اختراع‌، وزیر یا بالا‌ترین مقام دستگاه ذی‌ربط و بهره‌بردار، اجازه بهره‌برداری لغو شده و حسب مورد اجازه بهره‌برداری برای مالک یا بهره‌بردار دیگر صادر می‌شود. با احراز شرایط مقرر در این بند، اگر کمیسیون تشخیص دهد حفظ حقوق قانونی اشخاصی که این اجازه را کسب کرده‌اند، بقاء تصمیم را ایجاب می‌نماید آن تصمیم را لغو نمی‌کند.

‎‎‎درمواردی که اجازه بهره‌برداری توسط کمیسیون به شخص ثالثی داده شده است‌، می‌توان آن مجوز را فقط به همراه شرکت یا کسب و کار شخص تعیین شده ازطرف کمیسیون یا به همراه قسمتی از شرکت یا کسب و کاری که اختراع در آن بهره‌برداری می‌شود، انتقال داد.

•  ‎‎‎د) اجازه بهره‌برداری موضوع این ماده‌، مانع انجام امور زیر نیست:
  • ‎‎‎۱. انعقاد قرارداد بهره‌برداری توسط مالک اختراع‌، با رعایت مقررات این ماده؛
  • ‎‎‎۲. بهره‌برداری مستمر از حقوق تفویضی توسط مالک اختراع طبق مندرجات بند (الف‌) ماده (۱۵)؛
  • ‎‎‎۳. صدور اجازه استفاده ناخواسته طبق اجزاء (۱) و (۲) بند (ح‌) این ماده‌.
• ‎‎‎ه) درخواست اجازه بهره‌برداری از کمیسیون باید همراه دلیل و سندی باشد که به‌موجب آن ثابت شود دستگاه دولتی یا شخص مجاز، از مالک اختراع درخواست بهره‌برداری کرده ولی نتوانسته است اجازه بهره‌برداری را با شرایط معقول و ظرف مدت زمان متعارف تحصیل نماید.‎‎‎رعایت مراتب این بند، در صورت فوریت ناشی از مصالح ملی یا موارد حصول شرایط قهریه در کشور کلاً به تشخیص کمیسیون لازم نخواهد بود، مشروط بر آنکه در این قبیل موارد مالک اختراع در اولین فرصت ممکن از تصمیم کمیسیون مطلع شود؛
• ‎‎‎و) بهره‌برداری از اختراع توسط سازمان دولتی یا اشخاص ثالثی که توسط کمیسیون تعیین شده‌اند، برای عرضه در بازار ایران است‌؛
• ‎‎‎ز) اجازه کمیسیون در خصوص بهره‌برداری از اختراع در زمینه فناوری نیمه‌ هادی‌ها، تنها در موردی جایز است که به منظور استفاده غیرتجاری عمومی بوده یا در موردی باشد که وزیر یا بالا‌ترین مقام دستگاه ذی‌ربط تشخیص دهد که نحوه استفاده از اختراع ثبت شده توسط مالک یا استفاده کننده آن غیررقابتی است‌؛
• ‎‎‎ح) پروانه بهره‌برداری بدون موافقت مالک‌، در موارد زیر نیز با ترتیباتی که ذکر می‌شود قابل صدور است:

1. درصورتی که در یک گواهینامه اختراع ادعا شده باشد که بدون استفاده از یک اختراع ثبت شده قبلی قابل بهره‌برداری نیست و اختراع مؤخر نسبت به اختراع مقدم‌، متضمن پیشرفت مهم فنی و دارای اهمیت اقتصادی قابل توجه باشد، اداره مالکیت صنعتی به درخواست مالک اختراع مؤخر پروانه بهره‌برداری از اختراع مقدم را درحد ضرورت‌، بدون موافقت مالک آن‌، صادر می‌کند؛
2. درمواقعی که طبق جزء (۱) این بند پروانه بهره‌برداری بدون موافقت مالک صادر شده باشد، اداره مالکیت صنعتی به درخواست مالک اختراع مقدم‌، پروانه بهره‌برداری از اختراع مؤخر را نیز بدون موافقت مالک آن صادر می‌کند؛
3.  درصورت درخواست صدور پروانه بهره‌برداری بدون موافقت مالک طبق اجزاء (۱) و (۲) این بند در تصمیم مربوط به صدور هر یک از پروانه‌های مذکور، حدود و کاربرد پروانه و مبلغ مناسبی که باید به مالک اختراع ذی‌ربط پرداخت شود و شرایط پرداخت‌، تعیین می‌شود؛
4. ‎‎‎درصورت صدور پروانه بهره‌برداری طبق جزء (۱) انتقال آن فقط به همراه اختراع مؤخر و درصورت صدور پروانه بهره‌برداری طبق جزء (۲) انتقال آن فقط به همراه اختراع مقدم مجاز است‌؛
5. ‎‎‎درخواست صدور پروانه بهره‌برداری بدون موافقت مالک مشروط به پرداخت هزینه مقرر می‌باشد؛
6. ‎‎‎درصورت صدور پروانه بهره‌برداری بدون موافقت مالک، اجزاء‌ (۱) و (۲) این بند و بندهای (ب‌) تا (و) و نیز بند (ط‌) این ماده قابل اعمال است‌.

•  ‎‎‎ط) تصمیمات کمیسیون در محدوده بندهای این ماده‌، در دادگاه‌ عمومی تهران قابل اعتراض است‌.

‎‎‎ماده ۱۸- هر ذی‌نفع می‌تواند ابطال گواهینامه اختراعی را از دادگاه درخواست نماید. درصورتی که ذی‌نفع ثابت کند یکی از شرایط مندرج در مواد (۱)، (۲)، (۴) و صدر ماده (۶) و بند (ج‌) آن رعایت نشده است یا اینکه مالک اختراع، مخترع یا قائم‌مقام قانونی او نیست‌، حکم ابطال گواهینامه اختراع صادر می‌شود.

‎‎‎هر گواهینامه اختراع یا ادعا یا بخشی از ادعاهای مربوط که باطل شده است، از تاریخ ثبت اختراع باطل تلقی می‌شود. رأی نهایی دادگاه به اداره مالکیت صنعتی ابلاغ می‌گردد و اداره مزبور آن را ثبت و پس از دریافت هزینه‌، آگهی مربوط به آن را در اولین فرصت ممکن منتشر می‌کند.

‎‎‎ماده ۱۹– چنانچه مالک اختراع بخواهد از اختراع ثبت شده استفاده ‌کند، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور حداکثر ظرف مهلت یک هفته موضوع را به دستگاه یا دستگاه‌های ذی‌ربط منعکس می‌نماید.

‎‎‎دستگاه‌های مذکور درخصوص امکان بهره‌برداری از اختراع حداکثر ظرف مدت دو ماه اظهارنظر نموده و نتیجه را جهت صدور پروانه بهره‌برداری کتباً به سازمان ثبت اسناد و املاک اعلام می‌نماید.

طرح‌های صنعتی

ماده ۲۰- از نظر این قانون‌، هرگونه ترکیب خطوط یا رنگ‌ها و هرگونه شکل سه‌بعدی با خطوط‌، رنگ‌ها و یا بدون آن‌، به‌گونه‌ای که ترکیب یا شکل یک فرآورده صنعتی یا محصولی از صنایع دستی را تغییر دهد، طرح صنعتی است‌. در یک طرح صنعتی تنها دسترسی به یک نتیجه فنی بدون تغییر ظاهری مشمول حمایت از این قانون نمی‌باشد.

‎‎‎ماده ۲۱- طرح صنعتی زمانی قابل ثبت است که جدید و یا اصیل باشد. طرح صنعتی زمانی جدید است که از طریق انتشار به طور محسوس و یا از طریق استفاده به هر نحو دیگر قبل از تاریخ تسلیم اظهارنامه یا برحسب مورد قبل از حق تقدم اظهارنامه برای ثبت در هیچ نقطه‌ای از جهان برای عموم افشاء نشده باشد. مفاد قسمت اخیر بند (ه) و بند (و) ماده (۴) این قانون درخصوص طرح‌های صنعتی نیز قابل اعمال است‌.

‎‎‎ماده ۲۲- اظهارنامه ثبت طرح صنعتی که به اداره مالکیت صنعتی تسلیم می‌شود، همراه نقشه‌، عکس و سایر مشخصات‌ گرافیکی‌کالا که‌ تشکیل‌دهنده طرح صنعتی هستند و ذکر نوع فرآورده‌هایی که طرح صنعتی برای آن‌ها استفاده می‌شود، خواهد بود. اگر طرح صنعتی سه بعدی باشد، اداره مالکیت صنعتی می‌تواند نمونه واقعی یا ماکتی از آن را نیز به همراه اظهارنامه درخواست نماید. اظهارنامه مشمول هزینه مقرر برای تسلیم آن خواهد بود.

‎‎‎اظهارنامه باید دربردارنده مشخصات طرح باشد و درمواردی که متقاضی‌‌ همان طراح نیست‌، اظهارنامه باید به همراه مدرکی باشد که ذی‌حق بودن متقاضی را برای ثبت طرح صنعتی ثابت نماید.

‎‎‎ماده ۲۳- مفاد مواد (۵)، (۹) و بند (ج‌) مواد (۱۱) و (۱۵) این قانون درخصوص طرح‌های صنعتی نیز قابل اعمال است‌.

‎‎‎ماده ۲۴- دو یا چند طرح صنعتی را می‌توان در یک اظهارنامه قید و تسلیم نمود، مشروط بر آن‌که مربوط به یک طبقه‌بندی بین‌المللی و یا مربوط به یک مجموعه یا ترکیبی از اجزاء باشد.

‎‎‎ماده ۲۵- ممکن است ضمن اظهارنامه درخواست شود که انتشار آگهی ثبت طرح صنعتی از تاریخ تسلیم اظهارنامه حداکثر تا دوازده ماه و یا اگر ادعای حق تقدم شده است از تاریخ حق تقدم به تاخیر افتد.

‎‎‎ماده ۲۶- متقاضی می‌تواند تا زمانی که اظهارنامه در جریان بررسی است‌، آن را مسترد نماید.

‎‎‎ماده ۲۷- بررسی‌، ثبت و انتشار آگهی طرح صنعتی به ترتیب زیر خواهد بود:

• ‎‎‎الف) تاریخ اظهارنامه‌‌ همان تاریخ تسلیم آن به اداره مالکیت صنعتی است‌، مشروط بر اینکه در زمان تسلیم، اظهارنامه حاوی کلیه اطلاعاتی باشد که شناسایی متقاضی و همچنین نمایش گرافیکی کالای متضمن طرح صنعتی را میسر سازد؛
• ‎‎‎ب) اداره مالکیت صنعتی پس از وصول اظهارنامه، آن را از نظر مطابقت با مفاد ماده (۲۲) و نیز این‌که طرح صنعتی مذکور، وفق مقررات مندرج در ماده (۲۰) و بند (و) ماده (۴) و مقررات مربوط می‌باشد، بررسی می‌کند؛
• ‎‎‎ج) درصورتی که اداره مالکیت صنعتی تشخیص دهد شرایط موضوع بند (ب‌) این ماده رعایت شده است طرح صنعتی را ثبت و آگهی مربوط را منتشر و گواهی ثبت آن را به نام متقاضی صادر می‌نماید در غیر این‌صورت اظهارنامه را مردود اعلام می‌کند؛
• ‎‎‎د) هرگاه درخواستی طبق ماده (۲۵) ارائه شده باشد، پس از ثبت طرح صنعتی، نمونه طرح و مفاد اظهارنامه منتشر نمی‌شود. در این صورت اداره مالکیت صنعتی، یک آگهی حاوی تأخیر انتشار طرح صنعتی مذکور و اطلاعات مربوط به هویت مالک طرح ثبت شده و تاریخ تسلیم اظهارنامه و مدت تاخیر مورد درخواست و سایر امور ضروری را منتشر می‌کند. پس از انقضاء مدت تاخیر درخواست شده، اداره مالکیت صنعتی آگهی طرح صنعتی ثبت شده را منتشر خواهد کرد. رسیدگی به دعوی راجع به یک طرح صنعتی ثبت شده در مدت تاخیر انتشار آگهی مشروط به آن است که اطلاعات مندرج در دفاتر ثبت و اطلاعات مربوط به پرونده اظهارنامه به شخصی که علیه او دعوی اقامه می‌شود به طور کتبی ابلاغ شده باشد.

‎‎‎ماده ۲۸- حقوق ناشی از ثبت طرح صنعتی‌، مدت اعتبار و تمدید آن به شرح زیر است:

• ‎‎‎الف) بهره‌برداری از هر طرح صنعتی که در ایران ثبت شده باشد، توسط اشخاص‌، مشروط به موافقت مالک آن است‌؛
• ‎‎‎ب) بهره‌برداری از یک طرح صنعتی ثبت شده عبارت است از: ساخت‌، فروش و وارد کردن اقلام حاوی آن طرح صنعتی‌؛
•  ‎‎‎ج) مالک طرح صنعتی ثبت شده‌، می‌تواند علیه شخصی که بدون موافقت او افعال مذکور در بند (ب‌) این ماده را انجام دهد یا مرتکب عملی شود که عادتاً موجبات تجاوز آینده را فراهم آورد، در دادگاه اقامه دعوی نماید؛
• ‎‎‎د) مدت اعتبار طرح صنعتی پنج سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه ثبت آن خواهد بود. این مدت را می‌توان برای دو دوره پنج‌ ساله متوالی دیگر پس از پرداخت هزینه مربوط تمدید نمود. پس از انقضاء هر دوره که از پایان دوره شروع می‌شود، یک مهلت شش ماهه برای پرداخت هزینه تمدید گردیده و همچنین جریمه تأخیر در نظر گرفته خواهد شد.

‎‎‎ماده ۲۹- هر ذی‌نفع می‌تواند از دادگاه ابطال ثبت طرح صنعتی را درخواست نماید. در این صورت باید ثابت کند که یکی از شرایط مندرج در مواد (۲۰) و (۲۱) رعایت نشده است و یا کسی که طرح صنعتی به نام وی ثبت شده پدیدآورنده آن‌طرح یا قائم‌مقام قانونی او نیست‌. مفاد قسمت‌اخیر ماده (۱۸) در این خصوص نیز اعمال می‌شود.

علائم‌، علائم جمعی و نام‌های تجاری

‎‎‎ماده ۳۰- علامت‌، علامت جمعی و نام تجاری عبارتند از:

• ‎‎‎الف) علامت یعنی هر نشان قابل رؤیتی که بتواند کالا‌ها یا خدمات اشخاص حقیقی یا حقوقی را از هم متمایز سازد؛
• ‎‎‎ب) علامت جمعی یعنی هر نشان قابل رویتی که با عنوان علامت جمعی در اظهارنامه ثبت معرفی شود و بتواند مبدأ و یا هرگونه خصوصیات دیگر مانند کیفیت کالا یا خدمات اشخاص حقیقی و حقوقی را که از این نشان تحت نظارت مالک علامت ثبت شده جمعی استفاده می‌کنند متمایز سازد؛
• ‎‎‎ج) نام تجارتی یعنی اسم یا عنوانی که معرف و مشخص‌کننده شخص حقیقی یا حقوقی باشد.

‎‎‎ماده ۳۱- حق استفاده انحصاری از یک علامت به کسی اختصاص دارد که آن علامت را طبق مقررات این قانون به ثبت رسانده باشد.

‎‎‎ماده ۳۲- علامت درموارد زیر قابل ثبت نیست:

• ‎‎‎الف) نتواند کالا‌ها یا خدمات یک موسسه را از کالا‌ها و خدمات مؤسسه دیگر متمایز سازد؛
• ‎‎‎ب) خلاف موازین شرعی یا نظم عمومی یا اخلاق حسنه باشد؛
• ‎‎‎ج) مراکز تجاری یا عمومی را به ویژه در مورد مبدا جغرافیایی کالا‌ها یا خدمات یا خصوصیات آن‌ها گمراه کند؛
• ‎‎‎د) عین یا تقلید نشان نظامی‌، پرچم‌، یا سایر نشان‌های مملکتی یا نام یا نام اختصاری یا حروف اول یک نام یا نشان رسمی متعلق به کشور، سازمان‌های بین‌الدولی یا سازمان‌هایی که تحت کنوانسیون‌های بین‌المللی تأسیس شده‌اند، بوده یا موارد مذکور یکی از اجزاء آن علامت باشد، مگر آنکه توسط مقام صلاحیت‌دار کشور مربوط یا سازمان ذی‌ربط اجازه استفاده از آن صادر شود؛
• ‎‎‎ه) عین یا به طرز گمراه‌کننده‌ای شبیه یا ترجمه یک علامت یا نام تجاری باشد که برای‌‌ همان کالا‌ها یا خدمات مشابه متعلق به مؤسسه دیگری در ایران معروف است‌؛
• ‎‎‎و) عین یا شبیه آن قبلاً برای خدمات غیرمشابه ثبت و معروف شده باشد مشروط بر آنکه عرفاً میان استفاده از علامت و مالک علامت معروف ارتباط وجود داشته و ثبت آن به منافع مالک علامت قبلی لطمه وارد سازد؛
• ‎‎‎ز) عین علامتی باشد که قبلاً به نام مالک دیگری ثبت شده و یا تاریخ تقاضای ثبت آن مقدم یا دارای حق تقدم برای‌‌ همان کالا و خدمات و یا برای کالا و خدماتی است که به ‌لحاظ ارتباط و شباهت موجب فریب و گمراهی شود.

‎‎‎ماده۳۳- اظهارنامه ثبت ‌علامت به همراه نمونه علامت و فهرست کالا‌ها یا خدماتی که ثبت علامت برای آن‌ها درخواست شده و براساس طبقه‌بندی قابل اجرا یا طبقه‌بندی بین‌المللی باشد، به اداره مالکیت صنعتی تسلیم می‌شود. پرداخت هزینه‌های ثبت علامت بر عهده متقاضی است‌.

‎‎‎ماده ۳۴- در صورتی که اظهارنامه دربردارنده ادعای حق تقدم به شرح مذکور در کنوانسیون پاریس برای حمایت از مالکیت صنعتی باشد که توسط متقاضی یا سلف او در هر کشور عضو کنوانسیون تقاضا شده است‌، طبق مفاد ماده (۹) این قانون رفتار می‌شود.

‎‎‎ماده ۳۵- متقاضی می‌تواند تا زمانی که اظهارنامه او هنوز ثبت نشده‌، آن را مسترد کند.

‎‎‎ماده ۳۶- اداره مالکیت صنعتی، اظهارنامه را از لحاظ انطباق با شرایط و مقررات مندرج در این قانون بررسی و درصورتی که علامت را قابل ثبت بداند، اجازه انتشار آگهی مربوط به آن را صادر می‌کند.

‎‎‎ماده ۳۷- هر ذی‌نفع می‌تواند حداکثر تا سی روز از تاریخ انتشار آگهی‌، اعتراض خود را مبنی بر عدم رعایت مفاد بند (الف‌) ماده (۳۰) و ماده (۳۲) این قانون به اداره مالکیت صنعتی تسلیم نماید. در این صورت:

1. اداره مالکیت صنعتی رونوشت اعتراض‌نامه را به متقاضی ابلاغ کرده و بیست روز به او مهلت می‌دهد تا نظر خود را اعلام کند. متقاضی درصورت تأکید بر تقاضای خود یادداشت متقابلی را به همراه استدلال مربوط به اداره مذکور می‌فرستد. در غیر این‌صورت اظهارنامه وی مسترد شده تلقی خواهد شد؛
2. اگر متقاضی یادداشت متقابلی بفرستد، اداره مالکیت صنعتی رونوشت آن را در اختیار معترض قرار می‌دهد و با درنظر گرفتن نظرات طرفین و مواد این قانون تصمیم می‌گیرد که علامت را ثبت و یا آن را رد کند.

‎‎‎ماده ۳۸- پس از انتشار آگهی اظهارنامه و تا زمان ثبت علامت‌، متقاضی از امتیازات و حقوقی برخوردار است که در صورت ثبت برخوردار خواهد بود. با این حال هرگاه به وسیله متقاضی ثبت درباره عملی که پس از آگهی اظهارنامه انجام شده، دعوایی مطرح شود و خوانده ثابت کند که در زمان انجام عمل، علامت، قانوناً قابل ثبت نبوده است، به دفاع خوانده رسیدگی و در مورد ثبت یا عدم ثبت علامت تصمیم مقتضی اتخاذ می‌شود.

‎‎‎ماده ۳۹- هرگاه اداره مالکیت صنعتی تشخیص دهد که شرایط مندرج در این قانون رعایت شده است علامت را ثبت کرده و آگهی مربوط به ثبت آن را منتشر و گواهینامه ثبت را به ‌نام متقاضی صادر می‌نماید.

‎‎‎ماده ۴۰- حقوق ناشی از ثبت علامت، مدت اعتبار و تمدید آن به شرح زیر است:

• ‎‎‎الف) استفاده از هر علامت که در ایران ثبت شده باشد، توسط هر شخص غیر از مالک علامت، مشروط به موافقت مالک آن می‌باشد؛
• ‎‎‎ب) مالک علامت ثبت شده می‌تواند علیه هر شخصی که بدون موافقت وی از علامت استفاده کند و یا شخصی که مرتکب عملی شود که عادتاً منتهی به تجاوز به حقوق ناشی از ثبت علامت گردد، در دادگاه اقامه دعوی نماید. این حقوق شامل موارد استفاده از علامتی می‌شود که شبیه علامت ثبت شده است و استفاده از آن برای کالا یا خدمات مشابه‌، موجب گمراهی عموم می‌گردد؛
• ‎‎‎ج) حقوق ناشی از ثبت علامت، اقدامات مربوط به کالا‌ها و خدماتی را که توسط مالک علامت یا با موافقت او به کشور وارد و در بازار ایران عرضه می‌گردد، شامل نمی‌شود؛
• ‎‎‎د) مدت اعتبار ثبت علامت ده سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه ثبت آن می‌باشد. این مدت با درخواست مالک آن برای دوره‌های متوالی ده ساله با پرداخت هزینه مقرر، قابل تمدید است‌. یک مهلت ارفاقی شش ماهه که از پایان دوره شروع می‌شود، برای پرداخت هزینه تمدید، با پرداخت جریمه تأخیر، درنظر گرفته می‌شود.

‎‎‎ماده ۴۱- هر ذی‌نفع می‌تواند از دادگاه ابطال ثبت علامت را درخواست نماید. دراین‌صورت باید ثابت کند مفاد بند (الف‌) ماده (۳۰) و ماده (۳۲) این قانون رعایت نشده است‌.

‎‎‎ابطال ثبت یک علامت از تاریخ ثبت آن مؤثر است و آگهی مربوط به آن نیز در اولین فرصت ممکن منتشر می‌شود.

‎‎‎هر ذی‌نفع که ثابت کند که مالک علامت ثبت شده شخصاً یا به وسیله شخصی که از طرف او مجاز بوده است، آن علامت را حداقل به مدت سه سال کامل از تاریخ ثبت تا یک ماه قبل از تاریخ درخواست ذی‌نفع استفاده نکرده است، می‌تواند لغو آن را از دادگاه تقاضا کند. درصورتی که ثابت شود قوه قهریه مانع استفاده از علامت شده است‌، ثبت علامت لغو نمی‌شود.

‎‎‎ماده ۴۲- با رعایت این ماده و ماده (۴۳)، مواد (۳۱) تا (۴۱) این قانون در مورد علائم جمعی نیز قابل اعمال است‌.

‎‎‎در اظهارنامه ثبت علامت جمعی، ضمن اشاره به جمعی بودن علامت‌، نسخه‌ای از ضوابط و شرایط استفاده از آن نیز ضمیمه می‌شود. مالک علامت جمعی ثبت شده، باید اداره مالکیت صنعتی را از هرگونه تغییر در ضوابط و شرایط مذکور در صدر این ماده مطلع کند.

‎‎‎ماده ۴۳- علاوه بر موجبات ابطال مذکور در ماده (۴۱)، هرگاه خواهان ثابت کند که مالک علامت ثبت شده از آن به تنهایی و یا برخلاف ضوابط مندرج در ذیل ماده (۴۲) از آن استفاده کرده و یا اجازه استفاده از آن را صادر می‌کند یا به نحوی از علامت جمعی استفاده کند یا اجازه استفاده از آن را بدهد که موجب فریب ‌مراکز تجاری یا عمومی نسبت به مبدأ و یا هر خصوصیت مشترک دیگر کالا و خدمات مربوط گردد، دادگاه علامت جمعی را باطل می‌کند.

‎‎‎ماده ۴۴- قرارداد اجازه بهره‌برداری از ثبت یا اظهارنامه ثبت علامت باید به طور مؤثر کنترل اجازه دهنده ‌بر کیفیت و مرغوبیت کالا و ارائه خدمات توسط استفاده‌کننده را در برداشته باشد. در غیر این صورت یا درصورتی که کنترل به طور مؤثر انجام نگیرد، قرارداد اجازه بهره‌برداری فاقد اعتبار خواهد بود.

‎‎‎ماده ۴۵- ثبت علامت جمعی یا اظهارنامه آن نمی‌تواند موضوع قرارداد اجازه بهره‌برداری باشد.

‎‎‎ماده ۴۶- اسم یا عنوانی که ماهیت یا طریقه استفاده از آن برخلاف موازین شرعی یا نظم عمومی یا اخلاق حسنه باشد و یا موجبات فریب مراکز تجاری یا عمومی را نسبت به ماهیت مؤسسه‌ای فراهم کند که اسم یا عنوان معرف آن است‌، نمی‌تواند به عنوان یک نام تجارتی به کار رود.

‎‎‎ماده ۴۷- با رعایت قوانین و مقررات ثبت اجباری نام‌های تجارتی، این قبیل نام‌ها حتی بدون ثبت، در برابر عمل خلاف قانون اشخاص ثالث حمایت می‌شوند.

‎‎‎هرگونه استفاده از نام تجارتی توسط اشخاص ثالث، به صورت نام تجارتی یا علامت یا علامت جمعی، یا هرگونه استفاده از آن‌ها که عرفاً باعث فریب عموم شود، غیرقانونی تلقی می‌شود.

مقررات عمومی

‎‎‎ماده ۴۸- هرگونه تغییر در مالکیت اختراع، ثبت طرح صنعتی یا ثبت علائم تجاری یا علامت جمعی یا حق مالکیت ناشی از تسلیم اظهارنامه مربوط، به درخواست کتبی هر ذی‌نفع از اداره مالکیت صنعتی انجام شده و به ثبت می‌رسد و جز درمورد تغییر مالکیت اظهارنامه‌، توسط اداره مذکور آگهی می‌شود. تاثیر این‌گونه تغییر نسبت به اشخاص ثالث منوط به تسلیم درخواست مذکور است‌.

‎‎‎تغییر در مالکیت ثبت علامت یا علامت جمعی در صورتی که در مواردی مانند ماهیت‌، مبدأ، مراحل ساخت‌، خصوصیات یا تناسب با هدف کالا‌ها یا خدمات سبب گمراهی یا فریب عمومی شود، معتبر نیست‌.

‎‎‎هرگونه تغییر در مالکیت ثبت یک علامت جمعی یا مالکیت اظهارنامه مربوط به آن منوط به موافقت قبلی رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور می‌باشد.

‎‎‎ماده ۴۹- هرگونه تغییر در مالکیت نام تجاری باید همراه با انتقال مؤسسه یا بخشی از آن که با نام مزبور شناخته می‌شود، صورت پذیرد.

‎‎‎ماده ۵۰- هرگونه قرارداد اجازه بهره‌برداری از اختراع و طرح‌های صنعتی ثبت شده، یا علامت ثبت شده یا اظهارنامه مربوط به آن‌ها به اداره مالکیت صنعتی تسلیم می‌شود. اداره مالکیت صنعتی‌، مفاد قرارداد را به صورت محرمانه حفظ ولی اجازه بهره‌برداری را ثبت و آگهی می‌کند. تاثیر این‌گونه قرارداد‌ها نسبت به اشخاص ثالث منوط به مراعات مراتب فوق است‌.

‎‎‎ماده ۵۱- درصورتی که محل اقامت متقاضی یا مرکز اصلی تجارت وی خارج از ایران باشد، وکیل قانونی او که مقیم و شاغل در ایران است‌، می‌تواند به نمایندگی از او اقدامات لازم را انجام دهد.

‎‎‎ماده ۵۲- تصدی امور مربوط به مالکیت صنعتی و همچنین نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در سازمان جهانی مالکیت معنوی و اتحادیه‌های مربوط به کنوانسیون‌های ذی‌ربط به عهده سازمان ثبت اسناد و املاک کشور است‌.

‎‎‎ثبت کلیه موضوعات مالکیت صنعتی، اعم از اختراع، علامت، علامت جمعی، طرح صنعتی نیز توسط اداره مالکیت صنعتی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور انجام می‌شود. در مواردی که مراجع دیگر به موجب قانون اقدام به بررسی و ثبت می‌نمایند درصورتی از حمایت‌ها و امتیازات مذکور در این قانون بهره‌مند می‌شوند که حسب مورد مالکیت یا اختراع آن‌ها در اداره مالکیت صنعتی به ثبت رسیده باشد.

‎‎‎ماده ۵۳- اداره مالکیت صنعتی با استفاده از شیوه‌های نوین‌، دفا‌تر جداگانه‌ای برای ثبت اختراعات‌، طرح‌های صنعتی و علائم تجارتی پیش‌بینی می‌کند. علائم جمعی در بخش ویژه‌ای در دفتر ثبت علائم‌، ثبت می‌شود.

‎‎‎ماده ۵۴- اطلاعات موجود در دفاتر ثبت قابل دسترسی همگان بوده و هر شخص می‌تواند برابر مقررات مندرج در آئین‌نامه اجرایی‌، اطلاعات مورد نیاز خود را دریافت نماید.

‎‎‎ماده ۵۵- اداره مالکیت صنعتی‌، کلیه آگهی‌های مذکور در این قانون را در روزنامه رسمی کشور منتشر خواهد کرد.

‎‎‎ماده ۵۶- اداره مالکیت صنعتی مجاز است هرگونه اشتباه در ترجمه یا نسخه‌برداری‌، اشتباه اداری، اشتباه در اظهارنامه و یا اشتباه در هر یک از ثبت‌های انجام شده طبق این قانون یا آئین‌نامه اجرایی را تصحیح کند.

‎‎‎ماده ۵۷- اداره مالکیت صنعتی پس از دریافت هرگونه درخواست کتبی مبنی بر تمدید مهلت انجام هر اقدامی که در این قانون یا آئین‌نامه اجرایی آن پیش‌بینی شده است، پس از بررسی شرایط موجود می‌تواند آن را تمدید نماید. این کار پس از اعلام به اشخاص ذی‌نفع طبق مقررات مذکور در آئین‌نامه انجام می‌شود.

‎‎‎ماده ۵۸- اداره مالکیت صنعتی قبل از اعمال اختیارات قانونی، به طرفی که می‌خواهد علیه او تصمیم بگیرد فرصت کافی می‌دهد تا مطالب خود را اعلام نماید. در این صورت هرگونه تصمیم با لحاظ اعلام مذکور اتخاذ می‌شود.

‎‎‎ماده ۵۹- رسیدگی به اختلافات ناشی از اجرای این قانون و آئین‌نامه اجرایی آن در صلاحیت شعبه یا شعب خاصی از دادگاه‌های عمومی تهران می‌باشد که حداکثر تا شش ماه بعد از تاریخ تصویب این قانون توسط رئیس قوه قضائیه تعیین می‌گردد.

‎‎‎تصمیمات اداره مالکیت صنعتی توسط اشخاص ذی‌نفع قابل اعتراض است و دادخواست مربوط باید ظرف دو ماه از تاریخ ابلاغ تصمیم به ذی‌نفع و یا اطلاع او از آن، به دادگاه صالح تقدیم گردد. تجدیدنظرخواهی از آراء و نحوه رسیدگی، تابع مقررات آئین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی است‌.

‎‎‎ماده ۶۰- نقض حقوق مندرج در این قانون، عبارت است از معنای انجام هرگونه فعالیتی در ایران که توسط اشخاصی غیر از مالک حقوق تحت حمایت این قانون و بدون موافقت او انجام می‌گیرد.

‎‎‎علاوه بر مالک حقوق تحت حمایت این قانون، هرگاه ثابت شود دارنده اجازه استفاده، از مالک درخواست کرده است تا برای خواسته معینی به دادگاه دادخواست بدهد و مالک امتناع کرده یا نتوانسته آن را انجام دهد، دادگاه می‌تواند علاوه بر صدور دستور جلوگیری از نقض حقوق یا نقض قریب‌الوقوع حقوق‌، به جبران خسارت مربوط نیز حکم صادر کند و یا تصمیم دیگری جهت احقاق حق اتخاذ نماید.

‎‎‎ماده ۶۱- هر شخصی که با علم و عمد مرتکب عملی شود که طبق مواد (۱۵)، (۲۸) و (۴۰) نقض حقوق به شمار آید یا طبق ماده (۴۷) عمل غیرقانونی تلقی شود، مجرم شناخته شده و علاوه بر جبران خسارت به پرداخت جزای نقدی از ده‌میلیون (۱۰۰۰۰۰۰۰) ریال تا پنجاه میلیون (۵۰۰۰۰۰۰۰) ریال یا حبس تعزیری از نود و یک روز تا شش ماه یا هر دوی آن‌ها محکوم می‌شود.

‎‎‎در دعوای مدنی راجع به نقض حقوق مالک اختراع در مواقعی که اختراع، فرآیند دستیابی به یک فرآورده باشد، درصورت وجود شرایط زیر، مسئولیت اثبات این که فرآورده از طریق آن فرآیند ساخته نشده است، به عهده خوانده دعوی نقض حق خواهد بود. در این صورت دادگاه درصورت ارائه اسناد و مدارک، منافع مشروع خوانده دعوی نقض حق را از جهت عدم افشاء اسرار تولیدی و تجاری وی در نظر خواهد گرفت:

1. فرآورده جدید باشد؛
2. ‎‎‎احتمال قوی وجود داشته باشد که فرآورده با استفاده از فرآیند مزبور ساخته شده و مالک حقوق ثبت شده علی‌رغم تلاش‌های معقول نتوانسته است فرآیندی را که واقعاً استفاده شده‌، تعیین نماید.

‎‎‎ماده ۶۲- درصورت تعارض مفاد این قانون با مقررات مندرج در معاهدات بین‌المللی راجع به مالکیت صنعتی که دولت جمهوری اسلامی ایران به آن‌ها پیوسته و یا می‌پیوندد، مقررات معاهدات مذکور مقدم است‌.

‎‎‎ماده ۶۳- با پیش‌بینی در قانون بودجه سالانه تا معادل پنجاه درصد (۵۰%) از درآمد ارزی ناشی از اجرای مفاد کنوانسیون‌های مربوط به ثبت بین‌المللی مالکیت‌ صنعتی که از تاریخ تصویب این ‌قانون عاید می‌گردد، برای‌ ارتقاء و تجهیز اداره مالکیت‌ صنعتی و ارتقاء کیفی آن در قانون بودجه سالانه اختصاص می‌یابد.

‎‎‎پس از تأیید اداره مالکیت صنعتی، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مکلف است ارز مورد نیاز صاحبان ایرانی حقوق مالکیت صنعتی را جهت ثبت بین‌المللی این حقوق برابر تعرفه‌های مذکور در کنوانسیون‌ها و مقررات بین‌المللی با نرخ رسمی تأمین نماید.

 ‎‎‎ماده ۶۴– آئین‌نامه اجرایی این قانون ظرف یک سال از تاریخ تصویب، توسط سازمان ثبت اسناد و املاک کشور تهیه و به‌ تصویب رئیس قوه قضائیه می‌رسد. در آئین‌نامه مذکور به‌ ویژه باید تعرفه هزینه‌های مربوط به اظهارنامه‌های ثبت اختراعات و طرح‌های صنعتی‌، ثبت علائم و علائم جمعی و تمدید ثبت آن‌ها و جرائم تأخیر در تمدید با رعایت این قانون و مفاد کنوانسیون‌های مربوط که جمهوری اسلامی ایران عضویت در آن‌ها را پذیرفته است، تعیین شود و درصورت لزوم هر سه سال یک بار قابل تجدید نظر می‌باشد.

‎‎‎ماده ۶۵- اختراعات و علائم تجارتی که قبلاً برابر مقررات سابق ثبت شده‌ است، معتبر بوده و مورد حمایت این قانون قرار می‌گیرد. در این صورت:

• ‎‎‎الف) درمورد اختراعات باید هزینه‌های سالانه مقرر در این قانون‌، برای مدت باقیمانده پرداخت شود؛
• ‎‎‎ب) علائم باید در موعد مقرر در‌‌ همان قانون تمدید شده و پس از تمدید براساس طبقه‌بندی بین‌المللی مجدداً طبقه‌بندی شود.

‎‎‎ماده ۶۶- از تاریخ لازم‌الاجرا شدن این قانون، قانون ثبت علائم و اختراعات مصوب ۱/۴/۱۳۱۰و اصلاحات بعدی آن و آئین‌نامه‌های مربوط به آن ملغی می‌شود.

‎‎‎قانون فوق مشتمل بر شصت و شش ماده در جلسه مورخ هفتم آبان‌ماه یک هزار و سیصد و هشتاد و شش کمیسیون قضائی و حقوقی مجلس شورای اسلامی طبق اصل هشتاد و پنجم (۸۵) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصویب گردید و پس از موافقت مجلس با اجرای آزمایشی آن به مدت پنج‌سال در تاریخ ۲۳/۱۱/۱۳۸۶ به تایید شورای نگهبان رسید.