نفقه هزینه های متعارف زندگی زن و فرزند است و یکی از وظایف و تکالیف مالی مرد در نکاح دائم، پرداخت نفقه است. عدم پرداخت نفقه از طرف مرد هم ضمانت اجرای حقوقی دارد و هم کیفری. همراه با بررسی ضمانت اجرای حقوقی و کیفری نفقه که روند دریافت نفقه را دربر می گیرد، میزان نفقه زن و این که چگونه نفقه زن و فرزند تعیین می شود را بررسی خواهیم نمود.
دسترسی سریع به عناوین:
نفقه چیست؟
مطابق ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی نفقه عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، البسه، غذا، اثاث منزل و هزینه های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض. ماده فوق برخی مصادیق نفقه را بیان نموده است و سوالی که مطرح می شود این است که آیا این مصادیق حصری هستند یا تمثیلی؟ به نظر اکثر حقوق دانان و رویه عملی این مصادیق را تمثیلی دانسته اند و ملاک عمل برای تعیین میزان نفقه زن و فرزند را وضعیت و احتیاجات متعارف زن و فرزند دانسته اند.
چقدر نفقه به زن و فرزندان تعلق می گیرد؟
در قانون مدنی مصادیق نفقه به طور تمثیلی ذکر شده و تعیین میزان آن با توجه به عرف و وضعیت متعارف زن تعیین می شود و در این بین درآمد و وضعیت مالی مرد خیلی تاثیرگذار نخواهد بود و ملاک تعیین میزان و مصادیق نفقه را وضعیت متعارف زن از نظر خانوادگی دانسته اند. سوالی که مطرح می شود این است که آیا هزینه های تحصیل زن و فرزند بر عهده مرد است یا نه؟ پاسخ به سوال فوق مثبت است البته در مورد حضور زن بیرون منزل تا حدودی که منافی حقوق همسر نباشد ایراد ندارد ولی اگر مثلا خانم برای تحصیل به شهر دیگر بخواهد برود و مرد تمایل نداشته باشد می تواند آن را به معنای عدم تمکین بداند و نه تنها پرداخت هزینه های آن بر او واجب نیست بلکه با ادعای عدم تمکین می تواند از پرداخت نفقه نیز خودداری کند. به شما پیشنهاد می کنیم در مورد ادامه تحصیل و محل زندگی و حق اشتغال باهم به توافق برسید و صرف نظر از جنسیت و نگاه جنسیتی و منیت ها برای زندگی مشترک تصمیم بگیرید. آنچه زن و مرد را کنار هم نگه می دارد و باعث ثبات و دوام زندگی مشترک می شود کاغذهایی که ابتدای زندگی امضا می کنید نیست، تعهد و عاطفه ای است که در زندگی گذاشته اید. پیشنهاد ما به شما این است که به نکاح مثل یک معامله مالی نگاه نکنید و آن را پیمانی عاطفی و عاشقانه بدانید و حقوق یکدیگر را رعایت نمایید.
آیا هزینه عمل های زیبایی زن جز هزینه های درمان و نفقه او محسوب می شود؟
قاعدتاً هزینه عمل زیبایی، درمان تلقی نمی شود اما می تواند جز نفقه باشد. آنچه در قانون تحت عنوان تعریف و بیان مصادیق نفقه آمده صرفاً مثالهایی است که ماهیت نفقه را بیان نماید و اگر موردی در آن نیامده دلیل نمی شود جز نفقه نباشد منتها در باب هزینه جراحی زیبایی ملاک ما و عرف حقوقی ما وضعیت متعارف زن در منزل پدری است همچنان که اگر زن به خادم عادت داشته باشد داشتن خادم در منزل شوهر نیز حق اوست، اگر زن در منزل پدر جراحی های زیبایی انجام داده و این هزینه ها برای او متعارف باشد بر عهده شوهر اوست که این هزینه ها را بپردازد.
آیا در دوره عقد به زن نفقه تعلق می گیرد؟
در این مورد در قانون مقرره خاصی نیامده است ولی عرفاً دوران عقد را شروع زندگی مشترک و باعث تمکین نمی دانند و به همین دلیل عرف زن را مستحق دریافت نفقه در دوران عقد نمی داند اما با توجه به صراحت قانون که در ماده ۱۱۰۲ قانون مدنی مقرر داشته: همین که نکاح بطور صحت واقع شد روابط زوجین بین طرفین موجود و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل همدیگر برقرار می‌شود، به نظر می رسد باید پذیرفت صرف وقوع عقد نکاح دائم دو طرف را زن و شوهر و مکلف به انجام وظایف زناشویی می کند و زن باید تمکین کند و مرد باید نفقه بدهد منتها در امور خانواده بیشتر تابع اخلاق و عرف هستیم و عرف نیز در این دوران زن را مستحق نفقه نمی داند. درباب مهریه نیز به زن حق حبس می دهد که می تواند از ایفای وظایف زناشویی خودداری کند تا زمانی که مهریه به او پرداخت شود.
چگونه نفقه خود و فرزندان را بگیریم؟
پرسشی که بارها مخاطبین از ما پرسیده اند این است که چگونه نفقه خود و فرزندانم را بگیرم؟ در مورد نفقه زن و فرزندان ضمانت اجرای کیفری وجود دارد مبنی براینکه شما می توانید شکایت ترک انفاق نمایید ولی این شکایت منجر به دریافت نفقه نخواهد شد و برای گرفتن نفقه باید دادخواست مطالبه نفقه بدهید. دادخواست مطالبه نفقه را طبق مقررات آیین دادرسی مدنی تنظیم نمایید. طبق ماده ۵۱ قانون آیین دادرسی مدنی؛ دادخواست باید به‌زبان فارسی در روی برگهای چاپی مخصوص نوشته شده و حاوی نکات زیر باشد:
- نام، نام خانوادگی، نام پدر، سن، اقامتگاه و حتی‌الامکان شغل خواهان. درصورتی که دادخواست توسط وکیل تقدیم شود مشخصات وکیل نیز باید درج گردد.
- نام، نام خانوادگی، اقامتگاه و شغل خوانده.
- تعیین خواسته و بهای آن مگر آن‌که تعیین بهاء ممکن نبوده و یا خواسته، مالی نباشد.
- تعهدات و جهاتی که به‌موجب آن خواهان خود را مستحق مطالبه می‌داند به‌طوری که مقصود واضح و روشن باشد.
- آنچه که خواهان از دادگاه درخواست دارد.
- ذکر ادله و وسایلی که خواهان برای اثبات ادعای خود دارد، ازاسناد و نوشتجات و اطلاع مطلعین و غیره، ادله مثبته به‌ترتیب و واضح نوشته‌می‌شود و اگر دلیل، گواهی گواه باشد، خواهان باید اسامی و مشخصات و محل اقامت آنان را به‌طور صحیح معین کند.
- امضای دادخواست‌دهنده و در صورت عجز از امضاء ، اثر انگشت او.
- اقامتگاه باید با تمام خصوصیات ازقبیل شهر و روستا و دهستان و خیابان به‌نحوی نوشته شود که ابلاغ به‌سهولت ممکن باشد.
- طبق ماده ۵۲ قانون آیین دادرسی مدنی؛ در صورتی که هر یک از اصحاب دعوا، عنوان قیم یا متولی یا وصی یا مدیریت شرکت و امثال آنرا داشته باشد در دادخواست باید تصریح‌شود. بنابراین اگر بچه شما که برای نفقه او اقدام می کنید صغیر باشد در دادخواست باید تصریح کنید.
برای دریافت نفقه چه مدارکی لازم است؟
مدارکی که باید تقدیم دادگاه کنید علاوه بر دادخواست پر شده شما باید اوراق هویتی خود و فرزندان تان و کپی سند نکاح را تقدیم دادگاه کنید. دادخواست و کلیه برگهای پیوست آن باید در دونسخه تقدیم دادگاه شود.
طبق ماده ۵۷ قانون آیین دادرسی مدنی؛خواهان باید رونوشت یا تصویر اسناد خود را پیوست دادخواست نماید. رونوشت یا تصویر باید خوانا و مطابقت آن با اصل گواهی شده‌باشد. مقصود از گواهی آن است که دفتر دادگاهی که دادخواست به آنجا داده می‌شود یا دفتر یکی از دادگاههای دیگر یا یکی از ادارات ثبت اسناد یا دفتر‌اسناد رسمی و در جایی که هیچ یک از آنها نباشد بخشدار محل یا یکی از ادارات دولتی مطابقت آن را با اصل گواهی کرده باشد در صورتی که رونوشت یا‌تصویر سند در خارج از کشور تهیه شده باید مطابقت آن با اصل در دفتر یکی از سفارت‌خانه‌ها و یا کنسولگری‌های ایران گواهی شده باشد.
برای دریافت نفقه به کدام دادگاه برویم؟
دعوای مطالبه نفقه در دادگاه خانواده اقامه می شود زیرا ماده ۴ قانون حمایت خانواده مقرر داشته: رسیدگی به امور و دعاوی زیر در صلاحیت دادگاه خانواده است:
- نامزدی و خسارات ناشی از برهم زدن آن
- نکاح دائم، موقت و اذن در نکاح
- شروط ضمن عقد نکاح
- ازدواج مجدد
- جهیزیه
- مهریه
- نفقه زوجه و اجرت المثل ایام زوجیت
- تمکین و نشوز
- طلاق، رجوع، فسخ و انفساخ نکاح، بذل مدت و انقضای آن
- حضانت و ملاقات طفل
- نسب
- رشد، حجر و رفع آن
- ولایت قهری، قیمومت، امور مربوط به ناظر و امین اموال محجوران و وصایت در امور مربوط به آنان
- نفقه اقارب
- امور راجع به غایب مفقود الاثر
- سرپرستی کودکان بی سرپرست
- اهدای جنین
- تغییر جنسیت.
از نظر صلاحیت ذاتی دادگاه خانواده صالح است و از نظر محلی دادگاه محل اقامت خوانده. البته محل انعقاد عقد نیز می تواند صالح به رسیدگی باشد.
نکته مهم در دریافت سریع نفقه
نکته مهمی که خانمها باید بدانند این است که وقتی برای نفقه اقدام می کنید باید مراقب صحبت هایی که در دادگاه می کنید باشید. خیلی از خانمها وقتی به دادگاه میروند بدون این که بدانند حرفهای آنها اثر حقوقی دارد خیلی جملات را می گویند مثلاً خانم می گوید من حاضر نیستم با شوهرم زندگی کنم. این جمله یعنی شما تمکین نمی کنید. تمکین به معنای اطاعت و فرمانبرداری زن از شوهر است و شرط تعلق نفقه به زن این است که تمکین کند. اگر شما بگویید من تمکین نمی کنم ولی نفقه می خواهم دعوای شما رد خواهد شد و به شما نفقه تعلق نمی گیرد. شرط وجوب نفقه یعنی شرط اولیه که نفقه را واجب می کند تمکین زن است و حتی برای نفقه گذشته نیز برخی زنان ادعا می کنند که من مثلا یکسال است که با شوهرم زندگی نمی کنم و نفقه می خواهم. وقتی شما با شوهرتان زندگی نمی کنید و تمکینی نداشته اید پس نفقه گذشته هم به شما تعلق نمی گیرد.
آیا بعد از فوت مرد می توان نفقه گرفت؟
بعد از فوت مرد یکی از تبعات فوت مرد و وظیفه زن نگه داشتن عده است. نگه داشتن عده از باب احترام به زندگی مشترک سابق است و زن ملزم به نگه داشتن عده وفات است. در مدت عده وفات به زن نفقه تعلق می گیرد. به فرزندان نیز تا قبل از مستقل شدن نفقه تعلق می گیرد. این نفقه از اموال همسر فوت شده و توسط کسی که اختیار اداره اموال به او سپرده شده پرداخت می گردد. نفقه زن و فرزندان در صورت فوت مرد قطع نمی شود و می توانند نفقه خود را از اموال مرد بردارند.
چطور می توانیم نفقه ندهیم؟
سوالی که از طرف آقایان مطرح می شود این است که چطور از دادن نفقه فرار کنیم؟ آیا می توان در عقد شرط عدم نفقه کرد؟ پاسخ به این سوال مثبت است. شما می توانید ابتدای نکاح ضمن آن شرط کنید که به همسر خود نفقه نمی دهید.(هرچند ممکن است وجهه خوبی نداشته باشد) اما تنها راه شما برای فرار از نفقه این است که همان ابتدا شرط کنید من نفقه نمی دهم. این شرط اوصاف شروط باطل را ندارد و خلاف ذات عقد نیز نمی باشد. البته نگارنده به عنوان کارشناس حقوق خانواده به شما پیشنهاد می کنم به جای این شرط در انتخاب خود دقت کنید و مهارتهای زندگی مشترک را آموخته و در خود تقویت نمایید. بعد از زندگی مشترک نیز شما یک راه فرار از پرداخت نفقه دارید و آن این است که ثابت کنید همسر شما تمکین نمی کند. اگر همسر شما از خانه خارج شده و به منزل پدرش رفته است و با شما در یک خانه زندگی نمی کند قاعدتاً دلیل عدم تمکین اوست و به او نفقه تعلق نمی گیرد.
سلام لطفا کمکم کنید من همسرم همش اذیتم میکرد و ازارم میداد و الان از خونه انداختتم بیرون و دیگه نمیخادتم و من میخوایتم برگردم ولی اون نخواست حتی پیامک های حاوی از اینکه برو طلاق بگیر و نمیخوامت دیگه هم ازش دارم آیا من میتونم نفقه بگیرم من حتی همه طلاهامم فروختم دادم زمین به اسم خودم اما سندش دست اوناس میتونم پسش بگیرم
بله همه ی حقوق شما پس گرفتنی است اعم از نفقه، مهریه، اجرت المثل و…
سلام من چگونه میتونم نفقه بگیرم واقعا دیگه نمیتونم تحمل کنم مگه میشه مردهمش خانه باشه سرکارنره
سلام با طرح دادخواست مطالبه نفقه
خانم شاغل میتونه درخواست نفقه بده ؟ شغل بودن خانم تآثیری در حکم داره؟
بله منافاتی ندارد
سلام حتی خانم با وجود شغل و درامد مستحق نفقه هست
پارسال برای دریافت نفقه اقدام کردم دفتر ثبت اسناد گفتن یه نامه برای همسرتون میره
اما خبری نشد بعد دوماه ک رفتم گفتن نه نامه ای نمیره
الان پروندم بلاتکلیف اونجاست
الان چه مدارکی لازمه و کجا باید برم پیگیر بشم
سلام میتوانید دادخواست الزام خوانده به پرداخت نفقه طرح نمایید جهت تنظیم دادخواست باشماره ۰۲۱۹۱۰۰۲۰۹۰تماس بگیرید
سلام
برای گرفتن نفقه اقدام کردم و رای داگاه صادر شده
برای گرفتن مبلغ باید به کجا برم؟
از چه نهادی باید اقدام کنم؟؟
ممنون
سلام ازطریق اجرای احکام دادگستری صورت میگیرد
سلام ببخشید من میخوام نفقه بگیرم چطوری میتونم تمکین ورد کنم چون واقعا دیگه نمیتونم باهاش زندگی کنم همش تحقیرم میکنه دستمو شکسته
سلام :اگرتمکین میکنید میتوانید نفقه مطالبه نمایید.
سلام شوهر من سرکار نمیره اعتیاد داره دوتا بچه داریم همش دعوا میکنه منو اذیت میکنه خرجی نمیده الانم دعوا کردیم منو کتک زده من خونه ی پدرم هستم برای نفقه ومهریه چه اقدامی کنم؟
سلام: شما اگر اثار ضرب وجرح موجود هست می توانید به پزشکی قانونی مراجعت نموده وبراساس ان به دادگاه خانواده مراجعه و درخواست طلاق و مطالبه نفقه و مهریه نیز درخواست نمایید.
سلام وقتتون بخیر من مامان و بابام الان ۵ سال هست که از هم جدا شدند من بابام تو این ۵ سال هیچ پولی به ما نداده ایا مامانم میتونه نفقه منو بگیره؟
سلام: در صورت داشتن استطاعت مالی می توانید الزام به پرداخت نفقه نمایید.
با سلام
در ازدواج دومم ، با آقایی ازدواج کرده ام که پسر۲۱ ساله ای دارند، برای اثبات اعتیاد به الکل همسرم و پسر ایشان در خصوص نققه و تقاضای منزل مستقل، آیا صرف ادعای من کفایت میکند؟با توجه به اینکه مجبور به ترک منزل شده ام، برای اثبات موضوع الکی بودنشان چه کاری میتوانم انجام دهم؟ با تشکر
سلام: باید علت عدم تمکین خودتان را ثابت نمایید.
سلام وقت شما بخیر
در ازدواج دومم با فردی ازدواج کردم پسرده ساله دارند ایشان هفت ماهه من راعقد کرده اند اما منزل برای من تهیه نکردند و خودشان خانه پدر من زندگی میکنند الان یک ماهه من را ترک کردند و من را بلاتکلیف گذاشتند و میگویند نمیتوانم خانه تهیه کنم نمیتوانم از پس مخارج زندگی بربیایم من رابلاتکلیف گذاشتند من درخواست مهریه و نفقه دادم میتوانند عدم تمکین برای من بگیرند؟
سلام
درصورتی که بتوانید ثابت نمایید زندگی مشترک شما با همسرتان ضرر مالی، شرافتی یا بدنی به همراه دارد، دادگاه شما را محکوم به تمکین نخواهد کرد، در این صورت تمکین نکردن باعث از بین رفتن نفقه نمی شود. جهت دریافت اطلاعات حقوقی تکمیلی با شماره ۰۲۱۹۱۰۰۲۰۹۰ تماس بگیرید. موفق و موید باشید.
سلام من دوماه پدرشوهرم وبرادرشوهرم منو کتک زدن وازخانه بیرونم کردن دوتابچه دارم میتونم نفقه بگیرم
باسلام
نفقه زن و فرزندان در صورت فوت مرد قطع نمی شود و می توانند نفقه خود را از اموال مرد بردارند. جهت دریافت اطلاعات حقوقی دقیق تر از وکلای متخصص ما در این زمینه با شماره ۰۲۱۹۱۰۰۲۰۹۰ تماس حاصل فرمائید تا وکلای متخصص ما در این زمینه شما را راهنمایی نمایند. موفق و موید باشید.
سلام ببخشید شوهر من یک سالو نیم هست که ترکم کرده و جلوی دومامور کلانتری منو از خونه بیرون کردن و من شکایت ترک انفاق کردم
والان محکوم شدن ولی اعتراض زدن اما بااینحال اظهار نامه فرستاده که منو برگردونه
فقط برااینکه نفقه بهم تعلق نگیره
آیا راهی هست که بتونه الکی ثابت کنه و به من نفقه تعلق نگیره ؟؟؟؟؟
باسلام
درصورتی که عدم تمکین شما برای دادگاه محرز بشود بله. با شماره ۰۲۱۹۱۰۰۲۰۹۰ تماس حاصل فرمائید تا وکلای متخصص وکیل تاپ در زمینه خانواده شما را راهنمایی نمایند. موفق باشید.
سلام .شوهرمن ۱۸سال ازم بزرگتره ودایم ظلمم میکردوباترس استرس کنارش ارامش نداشتم همش میگفت طلاقت میدم بخاطرفرارازنفقه اخطاردادگاه میرفته دست خودش ومن بی اطلاع بودم دادگاه رای صادرکرده چه راهی دارم نفقه بگیرم خاهشن راهنمایی کنید
سلام: شما باید برای این موضوع از یک وکیل متخصص مشاوره نمایید۰۲۱۹۱۰۰۲۰۹۰.
من برای گرفتن نفقه ماه های دیگر به کحا بروم به خدمات قضایی برم اقدم کنم دوباره یاشورا
سلام: از طریق سامانه وکیل تاپ با وکیل خانواده مشاوره بگیرید.
سلام خسته نباشید من با وجود دو بچه همسرم نفقه ام را نمیدهدچگونه میتوانم نفقه ام را بگیرم و نفقه من و دو فرزند کوچکم چقدر است هر ماه؟
سلام: شما باید به طرفیت همسر خودتان دادخواست الزام به پرداخت نفقه داده تا دادگاه ایشان را الزام به پرداخت نفقه نمایدبرای راهنمایی و کمک جهت اقدامات شکایت و تنظیم دادخواست از طریق سامانه وکیل تاپ با وکلای متخصص امور خانواده مشاوره نمایید.
سلام وقت بخیر
من در حال حاضر با همسرم زندگی میکنم و ۳ فرزند دارم و باردار با وجود حال فعلی خرج دکتر مثل ویزیت و سنو و آزمایشات دوران بارداری را از پرداختی یارانه هر ماهم که ۴۰۰ تومن هست و برایم ایشون واریز میکنن پرداخت میکنم با وجود خیانت هایی که انجام می‌دهد و هر ماه برای پرداخت نکردن یارانه ماه تهدید میکند آیا راهی هست که بدون درد سر و تهدید ایشون نفقه من و بچه ها پرداخت بشه؟؟
سلام: باید از طریق دادگاه خانواده اقدام به تنظیم دادخواست الزام شخص خوانده به پرداخت نفقه توسط دفاتر خدمات قضایی اقدام به ثبت دادخواست کرده تا رسیدگی توسط دادگاه صورت بگیرد برای راهنمایی بیشتر از طریق وکلای انلاین وکیل تاپ مشاوره نمایید.
سلام بعد از فوت شوهرم نفقه رو از پدر شوهر میتونم دریافت کنم ؟
سلام: بله می توانید از پدر شوهرتان مطالبه نمایید و در صورت امتناع باید از طریق دادگاه خانواده نسبت به مطالبه نفقه از طریق دادخواستی به طرفیت ایشان اقدام نمایید.
سلام وقت بخیر
من یکساله عقد کردم و همسرم تو این یکسال چن باری ترکم کرده سراغی ازم نگرفته و دست روم بلند کرده همش تحقیرو تهدیدم میکنه
بهم میگه من وظیفع ایی در قبالت ندارم نقفه نمیده ولی ازم تواقع تمکین داره ک من تا حد امکان تمکین کردم
نقفه بهم تعلق میگیره؟
سلام: در صورت تمکین نفقه تعلق میگیرد با عدم پرداخت شما اقدام به شکایت نموده تا از طریق دادگاه الزام به پرداخت نفقه شود.
سلام من دادخواست طلاق توافقی داده ام وقت رسیدگی دهم شهر یور هست آیا نفقه به من تعلق میگیره در اون وقت رسیدگی یا باید جداگانه دادخواست نفقه بدم و دهم برای رسیدگی بروم یا ن
سلام: می توانید در همان جلسه اول دادرسی نیز بفقه را اضافه نمایید.
با سلام من دوساله با یه آقای مسن که حدود ۲۰سال ازمن بزرگتره ازدواج کردم بعد گذشت دوماه از عقدمون متوجه اعتیاد این آقا شدم واینکه این آقا همه چیزش دست بچه هاشه چند بار پسرش بمن توهین کرده و حتی شیشه های خونه رو شکسته خودشم منو کتک میزنه وبه خونه خواهرم میفرسته الان حدود ۴ماهه که منو ازخونه بیرون کرده بعلت اینکه پسراش تهدیدش کردن گفتم اگه طلاقش ندی اتیششت میزنیم الان شوهرم میگه بیا یه پولی بگیر و طلاق بگیر مابدرد هم نمیخوریم باتوجه به اینکه من الان تواین خونه و اون خونه هستم چیکارباید بکنم و هیچ نفقه ای بمن نداده میگه همه چی بین ماتموم شده
سلام: می توانید از طریق اداره ثبت نسبت به وصول مهریه و از طریق دادگاه نیز نفقه و هزینه های زندگی را مطالبه نمایید.
باسلام من از همسرم طلاق گرفتم و همسر سابقم به نفقه معوقه محکوم شده و رای قطعی هم صادر شده بتید درخواست اجرا بدم یا نه؟!؟اگه همسر سابقم نفقه رو نده باید چکار کنم؟!؟