قانون برای افراد جامعه حقوق و تکالیفی را در نظر گرفته است، حقوق همان امتیازاتی است که افراد در جامعه دارا می شوند و ممکن است دارای اشکال مختلف باشد.
مثلا در قراردادی که شما با کسی منعقد می کنید از یکسری حقوق و تعهدات برخوردار می شوید برای مثال حق مطالبه مبلغ قرارداد یا حق فسخ قرارداد و موارد دیگر؛ حال می توان از مطالبه و اعمال این حقوق منصرف شد که به آن اسقاط حق می گویند.
برای مثال شما مبلغ را نخواهید و آن را به شخص ببخشید یا از حق فسخ خود چشم پوشی کنید که نوعی اسقاط حق است. در ادامه بیشتر به اسقاط انواع حق و مصادیق آن پرداخته می شود.
دسترسی سریع به عناوین:
اسقاط حق چیست؟
در اسقاط حق، فرد حقی که دارد را نمی خواهد و قید آن را میزند و به نوعی آن را از بین می برد.
برای مثال شما نسبت به معامله ای که انجام داده اید حق فسخی دارید؛ حال نمی خواهید آن را به کار ببرید و اعمال کنید یا اینکه شریک شما سهم خود را فروخته و شما می توانید اخذ به شفعه کنید اما انجام نمی دهید و آن را اسقاط می کنید.
یا در مثالی دیگر اگر ولی دم مقتول از خون قاتل بگذرد و وی را قصاص نکند در واقع اسقاط حق قصاص انجام داده است.
مصادیق اسقاط حق
اسقاط حق که به معنای نادیده گرفتن و اعمال نکردن آن است مصادیق فراوانی دارد از جمله:
- اسقاط حق تجدید نظر خواهی
- اسقاط حق قصاص
- اسقاط حق فسخ
- اسقاط حق رجوع در هبه اسقاط حق شفعه
- اسقاط حق دینی
- و….
اسقاط حق تا کجا ممکن است؟
در ماده ۹۵۹ قانون مدنی آمده است که هیچ کس نمی تواند به طور کلی حق تمتع و یا حق اجرای تمام یا قسمتی از حقوق مدنی خود را سلب کند.
به نوعی بردگی در این ماده به رسمیت شناخته نشده و منظور ماده این است که شما نمی توانید تمام و کمال حقوق خود را سلب کنید و اسقاط کنید.
مثلا نمی توانید قرارداد ببندید و تعهد کنید که هرگز ازدواج نخواهید کرد این امر باطل است یا اگر شما مالی را خریدید اگر شرط شود که شما اصلا حق انتقال مال را ندارید باطل است؛ زیرا داریم حقوق خود را تماما اسقاط می کنیم که این با آزادگی و حریت انسان ناسازگار است.
اما این حقوق را می توان جزا اسقاط کرد صحیح هم هست. مثل اسقاط حق فسخ در عقود و یا اینکه شرط شود فرد صرفا برای مدتی خاص، حق ازدواج نداشته باشد.
اسقاط حق دینی
ما اگر طلبی از کسی داشته باشیم، می توانیم آن را مطالبه نکنیم؛ به نوعی بگوییم شما مدیون من نیستی و لازم نیست پول را پرداخت کنید.
اگر شما مثلا طلبی چند میلیونی یا هر رقمی از کسی دارید و خواستید او را از تکلیف به پرداخت کردن آن دین تبرئه کنید؛ در اینجا اسقاط حق کرده اید که به آن ابرا می گویند. ابرا هم نوعی اسقاط حق از نوع دینی ست منظور از دین همان طلب است در اینجا.
دور ریختن مال یا اسقاط حق عینی
گاهی شما مال مشخصی را دارید مثل گوشی کهنه ای یا سکه های پولی و یا هر چیز دیگر؛ اگر شما این اموال را دور بریزید یا به هر شکلی دیگر آن مال را نخواهید؛ شما در واقع از آن اعراض کرده اید و آن مال جز اموال مباح می شود و هر فردی دیگر می تواند آن را مال خود کند.
در اینجا هم اسقاط حق از نوعی عینی صورت گرفته است.
حق به هم زدن نامزدی چگونه است؟
باید دقت کرد که نامزدی از نظر قانونی زمانی است که طرفین محرم نشده اند و خطبه ای خوانده نشده و به عبارتی عقد نکرده اند و تنها در زمان آشنایی هستند در اینجا هر یک از طرفین، این حق را دارد که نامزدی را هر زمان که بخواهد به هم بزند و این حق قابل اسقاط نیست.
بر خلاف باقی موارد زیرا نمی توان کسی را به اجبار وارد یک زندگی کرد. پس هر کسی می تواند نامزدی را در هر لحظه حتی بدون دلیل هم به هم بزند و طرف مقابل نمی تواند ادعایی داشته باشد.
اسقاط حق مهریه
باید توجه داشت که از ابتدا نمی توان فرد حق مهریه را از خود ساقط کند و یا اینکه توافق کنند مهریه نباشد و این امر باطل است؛ اما بعد از تعیین مهریه و عقد، زن می تواند حق خود نسبت به مهریه را به مرد ببخشد یا به عبارتی ابرا کند چون بخشیدن مهریه در عرف همان ابرا و اسقاط حق دینی است.
در این صورت دیگر زنی حقی برای مطالبه مهریه ندارد. اگر چه زن می تواند قسمتی از مهریه خود را مطالبه کند.
مشاوره حقوقی برای اسقاط حق
آثار و نتایج اسقاط حق باعث می شود فرد با دانش و علم قبلی و مشورت در این باره اقدام کند مثل اسقاط حق مهریه و یا بخشیدن مهریه یا موارد دیگر به طور کلی در این رابطه توصیه می شود که مسئله خود را با وکلای و مشاوران موسسه وکیل تاپ در میان بگذارید.
وکلای این موسسه درباره مسئله شما اطلاعات کافی را در اختیار شما می گذارند که بهتر بتوانید تصمیم گیری کنید. برای اخذ مشاوره می توانید هم از طریق شماره تلفن های موسسه و هم به صورت آنلاین اقدام کنید.
نتیجه گیری
یکی از ویژگی های حق، قابل ساقط کردن آن است و این امری منطقی است؛ کسی که حقی دارد علاقه ای به اعمال آن ندارد و چون صاحب آن حق است می تواند هر رفتاری با آن انجام دهد.
برای مثال آن را اسقاط کند مثل مصادیق بالا. اما در برخی موارد مثل نامزدی قانون گذار اسقاط حق به هم زدن نامزدی را برای مصلحت طرفین قبول نمی کند.
سوالات متداول
اسقاط حق، به معنای از بین بردن حق و اعمال نکردن آن است و تشریفات خاصی هم ندارد. برای مثال شما حق قصاص کسی را دارید ولی قید آن را می زنید که اسقاط حق خواهد بود.
در مواردی که فرد تکلیف دارد مثل پدر در برابر فرزندش مثل شوهر در برابر همسر خود برای نفقه و سایر موارد نمی توانند قید این تکلیف را بزنند.
بله این امر ممکن است و فرد نمی تواند حق فسخ نامزدی را اسقاط کند؛ چون خلاف شرع است البته توضیحات بالا را مطالعه فرمایید.
طی یک تعهد محضری با شهرداری
اینجانب تعهد نمودم که دارای یک قطعه زمین می باشم که چنانچه در مسیر تعریض خیابان به هر مقدار قرار گیرد نسبت به تخریب آن قسمت هیچ گونه ادعایی نداشته باشم و هر گونه حق و حقوقی را از خود سلب و ساقط میکنم.
حال این ساقط کردن حق نسبت به تخریب بنایی ست که احداث شود یا اینکه هنگام اجرای طرح زمین را بدون معوض به شهرداری تحویل بدم؟
۳۰سال از مدت تعهد میگذرد و شهرداری ادعای تملک زمین را دارد بدون معوض
سلام: گفته هر موقع در طرح شهرداری قرار گرفت باید تخریب شود و شما حق اعتراض ندارید و شهرداری این حق را دارد که هر وقت خواست نسبت به تملک ملک اقدام نماید.
درسال۹۹اسفند واحدی را از سارنده که حق خودکه طبقات ۱/۳/۴ بودو حق فروش داشت پیش فروش خریدم .بخاطر رضایت همسایه و بخاطر مشکل سند مالک تاخیر کرد .۱۴ماه گذشت تا کارشان راه بیافتد مهر ۱۴۰۰پروانه ساخت گرفته.وشروع به ساخت کرده ولی در حال اتمام ساختمان هست میخواست تحویل دهد که سهم مالک طبقه ۲و۵بوده ولی برای طبقه ۵تخریب اومده حال مالک گفته میخوام فسخ کنم تکلیف من که پیش فروش خریدم بعد از فسخ مالک و سازنده چیست؟حق من پایمال میشه ممنون میشم راهنماییم کنین.