پولشویی به چه معناست؟ / جرم پولشویی در حقوق ایران

پولشویی جرمی فراملی  و سازمان یافته است که به عنوان یکی از جرائم مهم اقتصادی به دنیا معرفی شده است. این جرم وابسته به جرم دیگری می باشد زیرا در پی ارتکاب یک جرم ابتدایی و برای مشروع و قانونی جلوه دادن ظاهر پولی است که در نتیجه عمل مجرمانه تحصیل گردیده است به صورتی که ظاهرا آن پول ظاهری کاملا قانونی به خود می گیرد و عبارت شستن پول نیز یعنی همین که با انجام اقداماتی، یک پول کثیف که مجرمانه حاصل شده است پاک و تطهیر گشته و مانند ساید اقدامات قانونی با آن برخورد شود. در واقع این جرم فعالیتی مجرمانه سازمان یافته و دراز مدت است که باعث می شود در بسیاری از موارد از مرز های کشور های افراد نیز فراتر باشد. یک نکته مهم نحوه مقابله با این جرم است که اگر برخورد نشود و ضمانت اجرای(منظور تعیین مجازات) عادلانه ای نداشته باشد نظام اقتصادی روز به روز فاسد تر و ضعیف تر می شود و تمرکز قدرت و ثروت در دست مجرمین تطهیر کننده پول نیز بیشتر می گردد.

پولشویی چیست؟

پولشویی در معنی عام هر نوع اقدامی که ظاهر غیر قانونی و مجرمانه هویت عواید نامشروع را تغییر داده و آن را قانونی و مشروع جلوه دهد به طوری که وانمود می شود که منبع آن عمل کاملا موجه است. پولشویی یک فرایند گسترده است که شامل سلسله پیچیده ای از اقدامات است که در آن شكل اولیه، مبدأ و مقصد، مشخصات، نوع، حتی افراد ذي نفع پول هاي آلوده تغيير مي كند بنابراین در این جرم با مجرمین باهوشی سروکار داریم که می تواند پایه های نظام اقتصادی را متزلزل نمایند

در قانون مبارزه با پولشویی این جرم اینگونه تعریف شده است:

• الف – تحصیل، تملک، نگهداری یا استفاده از عواید حاصل از فعالیت‌های غیرقانونی با علم به این که به طور مستقیم یا غیرمستقیم در نتیجه ارتکاب جرم به
  دست آمده باشد.
• ‎‎‎‎‎ب – تبدیل، مبادله یا انتقال عوایدی به منظور پنهان‌کردن منشأ غیرقانونی آن با علم به این که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم ناشی از ارتکاب جرم بوده یا کمک به
  مرتکب به نحوی که وی مشمول آثار و تبعات قانونی ارتکاب آن جرم نگردد.
• ‎‎‎‎‎ج – ‎‎‎اخفاء یا پنهان یا کتمان‌کردن ماهیت واقعی، منشأ، منبع، محل، نقل
  و انتقال، جابه‌جایی یا مالکیت عوایدی که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم در نتیجه جرم
  تحصیل‌شده باشد.

نکته: عواید حاصل از جرم به معنای هر نوع مالی است که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم از فعالیتهای مجرمانه به دست آمده‌ باشد.

مراحل پولشویی

پولشویی در جرائمی اتفاق می افتد که عواید نامشروع بسیار زیادی دارد. مانند قاچاق کالا و ارز و قاچاق مواد مخدر،رشوه و… همانطور که در بالا ذکر کردیم این جرم بسیار پیچیده و زمانبر است اما تمام انواع پولشویی شامل مراحل زیر است

الف) مرحله جایگذاری یا تزریق پول های کثیف به سیستم پولی_مالی یا انتقال آن

در این مرحله عواید مجرمانه با هدف وارد کردن به سیستم پولی کشور از حالت نقدی خارج و به ابزار های مالی مانند تبدیل به خانه یا ابزار های پولی مانند چک و برات تبدیل گردد.در این فرآیند بسیار اتفاق می افتد که مبالغ بالا به قطعات کمتر تقسیم می گردد تا بتواند در موسسات داخلی سپرده گذاری شود یا به خارج از مرز ها منتقل گردد.

بیشتر بخوانید: تفاوت معاونت و شراکت در جرم به صورت کامل

ب) مرحله لایه چینی یا جدا کردن رابطه وجوه حاصله و عواید با مبدا آن

هدف این مرحله که با انجام سلسله اقدامات پیچیده صورت میگیرد مشخص نبودن حسابرسی کردن و شناخت منبع اصلی عواید است .پر ریسک ترین مرحله پولشویی این قسمت می باشد زیرا در این مرحله امکان به دام افتادن در چنگ قانون بسیار بیشتر است.در این مرحله سعی می گردد با ایجاد معاملات مختلف منشا واقعی پول کتمان گردد.

ج) مرحله ادغام یا یکپارچه سازی

همانطور که از نام این مرحله پیداست در این قسمت عواید ناشی از پولشویی در سیستم مالی مشروع ادغام می شود تا ظاهری مشروع به خود بگیرد.

انواع پولشویی

 با توجه به پاراگراف ابتدایی این مطلب گفته شد که پولشویی یک جرم فراملی می باشد. یعنی فعالیت های پولشویی در جهت تبدیل و انتقال و پنهان کردن منبع آن فقط محدود و منحصر به مرز های داخلی یک کشور نمی باشد. جرم پولشویی در یک تقسیم بندی کلی به چهار نوع تقسیم می گردد.

• الف)پولشویی داخلی: در این نوع جرم هم فعالیت های مجرمانه داخل مرز های یک کشور اتفاق افتاده است هم فرآیند پاکسازی و قانونی جلوه دادن آن.
• ب)پولشویی بیرونی: این نوع جرم دقیقا بر خلاف مورد اول می باشد یعنی هم فعالیت های مجرمانه (یعنی جرم اولیه) در خارج از کشور صورت گرفته است هم فرآیند قانونی جلوه دادن آن.
• ج)پولشویی وارداتی: چنانچه جرم ابتدایی در خارج از کشور انجام گردد اما عواید مجرمانه در دادخل کشور تبدیل گردد.
• د)پولشویی صادراتی: چنانچه جرم منشا در داخل مرزهای یک کشور اتفاق افتد و عواید حاصل از جرم در خارج مورد پولشویی قرار بگیرد.

دادگاه رسیدگی کننده به جرم پولشویی

باتوجه به اصلاحات انجام شده درقانون مبارزه با پولشویی و باتوجه به اهمیت جرم پولشویی مطابق با ماده ۱۱قانون مبارزه باپولشویی درصلاحیت شعب خاصی از دادگاه های تهران می باشد. ولذا درصورت تشخیث می توان این شعبات ویژه را در مرکز استان های دیگر نیز تاسیس کرد.

مجازات پولشویی

• «اصل مال و درآمد و عواید حاصل از ارتکاب جرم منشأ و جرم پولشویی (و اگر موجود نباشد مثل یا قیمت آن) مصادره می‌شود؛ چنانچه جمع اموال، درآمدها و عواید مذکور تا ده میلیارد ریال باشد به حبس تعزیری درجه پنج (حبس بیش از دو تا پنج سال) و ارقام بیشتر از آن به حبس تعزیری درجه چهار (حبس بیش از پنج تا ده سال) و در هر دو مورد به جزای نقدی معادل وجوه با ارزش مالی که مورد پولشویی واقع شده محکوم می شوند.
• ‎‎‎‎‎تبصره ۱ – چنانچه عواید حاصل به اموال دیگری تبدیل یا تغییر یافته‌ باشد، همان اموال ضبط خواهد شد.
• ‎‎‎‎‎تبصره ۲ – صدور و اجراء حکم ضبط دارایی و منافع حاصل از آن در صورتی است که
  متهم به لحاظ جرم منشأ، مشمول این حکم قرار نگرفته‌ باشد.
• ‎‎‎‎‎تبصره ۳ – مرتکبین جرم منشأ، در صورت ارتکاب جرم پولشویی، علاوه بر مجازاتهای مقرر مربوط به جرم ارتکابی، به مجازاتهای پیش‌بینی شده در این قانون نیز محکوم خواهند شد.