مقررات مواد مخدر در ایران بارها دستخوش تغییرات شده دو موضوع درمورد جرایم مواد مخدر مطرح شده است که اولین موضوع این بود که برخی معتاد و مصرف کننده مواد مخدر را مجرم نمی دانستند و مجازات او را حذف کردند که منجر به افزایش این جرم شد موضوع بعدی که سروصدای رسانه ها در باب آن زیاد شد و درمورد آن موافقان و مخالفان مطالبی ابراز داشتند اعدم در مواد مخدر بود که بحث حذف اعدام در جرایم مواد مخدر ماهها و مدتها بحث روز کیفری در رسانه ها بود. در این مطلب ما قصد پرداختن به موضوع حمل و نگهداری مواد مخدر از منظر قانون را داریم.
جرایم مندرج در قانون مبارزه با مواد مخدر
جرائم مواد مخدر نیز در ماده ۱ قانون مبارزه با مواد مخدر ذکر شده است «…اعمال زیر جرم است و مرتکب به مجازات‌های مقرر در این قانون محکوم میشود:
- کشت خشخاش و کوکا مطلقاً و کشت شاهدانه به منظور تولید مواد مخدر.
- وارد کردن، ارسال، صادرکردن، تولید و ساخت انواع مواد مخدر.
- نگهداری، حمل، خرید، توزیع، اخفاء، ترانزیت، عرضه و فروش مواد مخدر.
- دایر کردن یا اداره کردن مکان برای استعمال مواد مخدر.
- استعمال مواد مخدر به هر شکل و طریق، مگر در مواردی که قانون مستثنی کرده باشد.
- تولید، ساخت، خرید، فروش، نگهداری آلات و ادوات و ابزار مربوط به ساخت و استعمال مواد مخدر.
- قرار دادن یا پناه دادن متهمین، محکومیت مواد مخدر که تحت تعقیب‌اند و یا دستگیر شده‌اند.
- امحاء یا اخفاء ادله جرم مجرمان.
- قرار دادن مواد مخدر یا آلات و ادوات استعمال در محلی به قصد متهم کردن دیگری.»
مصادیق جرائم مربوط به مواد مخدر در مصوبه مبارزه با مواد مخدر مندرج است: یکی از مصادیق این جرائم، کشت خشخاش، کوکا و شاهدانه است که در ماده ۲ مصوبه مبارزه با مواد مخدر مندرج است، مصادیق دیگر آن نیز عبارتند از:
- نگهداری یا اخفا یا حمل بذر یا گرز خشخاش یا سرشاخه‌های گلدار یا به میوه نشسته شاهدانه که عنصر قانونی آن در ماده ۳ مصوبه مبارزه با مواد مخدر مندرج است.
- وارد کردن، صادر کردن، ارسال، تولید، توزیع، فروش یا در معرض فروش قرار دادن بنگ، چرس، گراس، تریاک، شیره، سوخته یا تفاله تریاک که عنصر قانونی آن در ماده ۴ مصوبه درج شده است.
- خرید، حمل یا اخفاء یا نگهداری تریاک و سایر مشتقات آن که در ماده ۵ مصوبه مذکور است.
- خرید، فروش، صادر کردن، وارد کردن، تولید، ساخت، توزیع، ارسال و در معرض فروش قرار دادن، حمل، اخفاء، نگهداری، مرفین، کوکایین و دیگر مشتقات شیمیایی مرفین و کوکایین و مواد روان‌گردان مذکور در ماده ۸ مصوبه.
- قاچاق مسلحانه مواد مخدر مندرج در ماده ۱۱ مصوبه مواد مخدر.
- وارد کردن مواد مخدر به داخل زندان یا بازداشتگاه یا اردوگاه بازپروری و نگهداری معتادان، مندرج در ماده ۱۲ مصوبه مبارزه با مواد مخدر.
- معد ساختن واحد صنعتی، تجاری، خدمات و یا محل مسکونی برای انبار، تولید و یا توزیع مواد مخدر یا مورد استفاده قرار دادن به منظورهای مزبور یا در اختیار دیگری قرار دادن به منظورهای مزبور و ارتکاب نماینده مالک یا اطلاع و یا اجازه وی نسبت به یکی از امور مزبور موضوع ماده ۱۳ قانون مزبور.
- دایر کردن یا اداره کردن مکان استعمال مواد مخدر مندرج در ماده ۱۴ مصوبه مذکور.
- اعتیاد به مواد مخدر موضوع ماده ۱۵ مصوبه مبارزه با مواد مخدر.
- استعمال مواد مخدر و روان‌گردان که در ماده ۱۹ مصوبه درج شده است.
- تزریق مواد مخدر به دیگری مندرج در ماده ۹ قانون تشدید مجازات مرتکبین جرائم مواد مخدر مصوب ۱۳۵۹.
- تولید آلات و ادوات تولید یا استعمال مواد مخدر که عنصر قانونی آن ماده ۲۰ مصوبه می‌باشد.
- سازماندهی فعالیت‌های مواد مخدر و روان‌گردان موضوع ماده ۱۸ الحاقی سال ۱۳۸۹.
خرید، حمل یا اخفاء یا نگهداری تریاک و سایر مشتقات آن
رفتار مجرمانه در این خصوص فعل مادی است۰یعنی انجام دادن کاری نه خودداری ازانجام کاری) و فرق این مصداق که در ماده ۵ مصوبه ذکر شده با مصداقی که در ماده ۳ ذکر شده این است که طبق ماده ۳ شرط جرم بودن حمل، اخفاء و نگهداری سرشاخه‌های گلدار آن است که قصد تولید مواد مخدر از آن‌ها از ناحیه متهم احراز شود؛ در غیر این صورت باید تبرئه گردد. ولی ماده ۵ حمل، نگهداری و اخفاء بنگ را مطلقاً مستوجب مجازات دانسته‌اند.
خرید، فروش، صادر کردن، وارد کردن، تولید، ساخت، توزیع، ارسال و در معرض فروش قرار دادن، حمل، اخفاء، نگهداری، مرفین، کوکایین و دیگر مشتقات شیمیایی مرفین و کوکایین و مواد روان‌گردان:
فعل مرتکب ممکن است، خرید و فروش و صادرات یا واردات باشد که مصادیق مذکور در این بند که در ماده ۸ مصوبه ذکر شده است،که هرکدام عناوین مجرمانه متفاوت است. اگر بر عمل متهم، فروش صدق نکند، به اتهام حمل یا اخفاء یا نگهداری به استناد همان ماده ۸ قابل تعقیب است که هریک از اعمال مذکور مستوجب همان مجازات فروش است.
در مورد این مصداق، نقصی به چشم می‌خورد که نیاز به اصلاح قانون در این زمینه می‌باشد: در ماده ۸، مقنن برای شخصی که بیش از سی گرم هروئین حمل کند یا بفروشد مجازات اعدام در نظر گرفته است؛ ولی برای شخصی که سی گرم هروئین بفروشد و علاوه بر آن پنج کیلو از ترکیبات دیگر آن را بفروشد، مجازات اعدام در نظر نگرفته است در حالی که به نظر می‌رسد شخص دوم خطر بیشتری برای جامعه داشته باشد.
توقیف وسایل ارتکاب جرم
عموما برای حمل مخدر از وسایل نقلیه استفاده می شود و گاهی با رضایت و اطلاع مالک انجام می شود و دراکثر موارد بدون اطلاع مالک صورت می گیرد. مطابق ۱۹قانون مجازات اسلامی تبصره ۵ ،اشیا و اموالی که در ارتکاب جرم به کار رفته یا مقصود از آن دربه کار گیری از جرم بوده باشد مصادره خواهد شد.و مطابق با ماده ی ۳۰قانون مبارزه با مواد مخدر اذعان می دارد :«وسایط نقلیه‌ی حامل مواد مخدر به نفع دولت ضبط می‌شوند و با تصویب ستاد مذکور در ماده‌ی ۳۳ و تأیید رئیس جمهور مورد استفاده قرار می‌گیرند به استثنای موردی که این امر بدون اطلاع و اجازه‌ی مالک انجام یافته است.در صورتی که راننده با اطلاع و اجازه یا بدون اطلاع و اجازه‌ی مالک اجازه‌ی جاسازی و یا حمل مواد مخدر را بدهد به تناسب به یک دهم تا یک دوم مجازات مرتکب اصلی و در مورد حبس ابد و اعدام به ترتیب به دو تا ده سال و چهار تا بیست سال حبس محکوم میشود و علاوه بر آن گواهینامه‌ی رانندگی او به مدت یک تا ده سال ضبط میشود و در صورتی که راننده‌ی مذکور هنگام حمل مواد فاقد گواهینامه معتبر باشد ، علاوه بر مجازات بالا به دو برابر مجازات رانندگی بدون گواهینامه نیز محکوم خواهد شد. رانندگان در صورت تکرار این جرم برای همیشه از داشتن گواهینامه محروم می‌شوند.»وسایل نقلیه ای که در اجرای ماده ۳۰ قانون مبارزه با مواد مخدر به نفع دولت (ستاد مبارزه با مواد مخدر)ضبط و با تصویب ستاد در اختیار سازمان کاشف قرار داده می شود .چنانچه خودرو با اطلاع مالک جهت حمل مخدر در اختیار اشخاص قرار گرفته باشد این خودرو مطابق با مقررات موجود به نفع دولت مصادره خواهد شد.خودروهای حامل مواد مخدر در اختیار ستاد مبارزه با مواد مخدر قرار گرفته است و برای مزایده روند خاص خود را طی می‌کنند.
وارد کردن مواد مخدر به داخل زندان یا بازداشتگاه یا اردوگاه بازپروری و نگهداری معتادان
رفتار مجرمانه ی این مصداق ، وارد کردن مواد مخدر به داخل اماکن فوق می‌باشد و کیفیت وارد کردن و نحوه آن چندان اهمیتی ندارد و صرف وارد کردن مواد مخدر به زندان یا بازداشتگاه یا اردوگاه بازپروری جرم محسوب و مرتکب این فعل مجازات خواهد شد. وارد کردن مواد مخدر به داخل زندان و یا بازداشتگاه، مقید به قید خاصی نشده است و لازم نیست که در قبال آن وجه یا مالی دریافت نموده باشد و صرف وارد کردن مواد مخدر جرم محسوب می‌گردد. تنها مسئله‌ای که در مورد جرم بودن وارد کردن مواد مخدر تأکید شده است، محل وارد کردن مواد مخدر است؛ یعنی مکانی که مواد مخدر به آن وارد میشود، صرفاً باید یکی از مکان‌های مذکور در ماده ۱۲ مصوبه باشد.
مرتکب جرم مذکور نیز هرکسی می‌تواند باشد و مرتکب مصداق فوق، اعم است از شخص عادی و مأمور دولت. تنها مسئله قابل ذکر در مورد مرتکب این است که اگر مرتکب این جرم مأمور دولت باشد، به مجازات تکمیلی اجباری انفصال دائم از مشاغل دولتی نیز محکوم میشود.
بیشتر بخوانید: آیا حمل و نگهداری اسپری فلفل و شوکر جرم است؟
اعتیاد به مواد مخدر موضوع ماده ۱۵ مصوبه مبارزه با مواد مخدر
در مورد اعتیاد، تعریفی در قانون دیده نمی‌شود و یکی از نویسندگان در تعریف از اعتیاد نوشته‌اند: «اعتیاد عموماً به وابستگی‌های انسان به هر چیز سمی یا به هر دارو یا ماده‌ای اعم از طبیعی یا ترکیبی که برای بدن غیرضروری باشد، اطلاق میشود، به‌گونه‌ای که ترک آن به آسانی قابل تحمل نباشد.» در مورد اعتیاد به مواد مخدر، عموماً دو رویکرد وجود دارد؛ برخی اعتیاد را جرم و قابل مجازات می‌دانند و برخی اعتیاد را بیماری و معتاد را بیمار دانسته و معتاد را قابل مجازات نمی‌دانند. در قوانین مختلف وضع شده در ایران نیز این دو رویکرد در مقررات مختلف مشاهده میشود، هرچند گرایش قانون‌گذار به بیمار تلقی کردن معتاد، بیشتر است. گاهی نیز دوگانگی در قانون دیده میشود: به طور مثال در ماده ۱۵ مصوبه اصلاحی سال ۷۶ اعتیاد جرم شناخته شده، ولی معتادان در طول درمان و بازپروری از تعقیب کیفری در مورد اعتیاد معاف هستند. در مورد عنصر مادی اعتیاد نیز ممکن است در وهله اول آن را از نوع وضعیت و حالت بدانیم؛ اما از آن‌جا که این حالت و وضعیت ناشی از فعل مثبت مادی استعمال مکرر مواد، حاصل میشود می‌توان آن را وضعیت و حالت ناشی از فعل مثبت نامید.ماده ۸ لایحه قانونی مجازات مرتکبین جرائم مواد مخدر، اعتیاد را فقط در صورت ولگرد بودن معتاد، جرم می‌دانست؛ ولی مصوبه مبارزه با مواد مخدر شرط ولگردی را حذف و اعتیاد را جرم می‌شناسد.
استعمال مواد مخدر و روان‌گردان
منظور از استعمال، سوء مصرف مواد مخدر و مصرف غیرقانونی آن می‌باشد؛ بنابراین هر فعلی که منجر به ورود ماده مخدر به بدن فرد گردد، می‌تواند استعمال مواد مخدر تلقی گردد و قابل ذکر است که این مصرف، باید بدون مجوز پزشک باشد؛ زیرا چنانچه مصرف مواد مخدر به توصیه پزشک و جهت معالجه باشد، استعمال غیرقانونی مواد مخدر تلقی نخواهد شد.سازمان بهداشت جهانی نیز تعریفی مشابه همین تعاریف از استعمال مواد مخدر ارائه نموده است: «یک الگوی مصرف مواد مخدر که باعث ضرر سلامتی انسان، اعم از ذهنی یا جسمی میشود.» عنصر مادی این مصداق نیز سوءمصرف مواد مخدر است و به صورت فعل مثبت محقق می‌گردد و نحوه مصرف در وقوع آن تأثیری ندارد.
به جرایم مواد مخدر در کدام دادگاه رسیدگی می شود؟
طبق بند (پ) ماده ۳۰۳ قانون آیین دادرسی کیفری رسیدگی به جرائم مواد مخدر در صلاحیت دادگاه انقلاب قرار دارد و با توجه به منطوق مواد ۳۱۰ و ۳۱۱ قانون آیین دادرسی کیفری که مقرر می‌دارد: «متهم در دادگاهی محاکمه میشود که جرم در حوزه آن واقع شده باشد» و همچنین «شرکاء و معاونین جرم در دادگاهی محاکمه می‌شوند که صلاحیت رسیدگی به اتهام متهم اصلی را دارد» باید گفت دادگاه صالح برای رسیدگی به جرائم مواد مخدر «دادگاه محل وقوع جرم» می‌باشد.
برای جرایم مواد مخدر چگونه شکواییه تقدیم کنیم؟
برای اعلام شکایت حتی مکتوب کردن آن نیاز نیست. هرچند در رویه عملی یک فرم از پیش طراحی شده تحویل شاکی داده میشود و ایشان بر روی آن شکایت خود را توضیح می‌دهد. در این خصوص ماده ۶۹ مقرر می‌دارد: «دادستان مکلف است شکایت کتبی و شفاهی را همه‌وقت قبول کند. شکایت شفاهی در صورت‌مجلس قید و به امضاء یا اثرانگشت شاکی می‌رسد. هرگاه شاکی سواد نداشته باشد، مراتب در صورت‌مجلس قید و انطباق شکایت با مندرجات صورت‌مجلس تصدیق میشود.» و حتی وجود ایام تعطیل یا شب بودن مانع طرح شکایت نیست.
برای جرایم مواد مخدر چه اسناد و مدارکی لازم است؟
شاکی باید تعقیب، رسیدگی و جلب به دادرسی متهم یا مشتکی‌عنه را به دلیل ارتکاب جرم از مرجع قضائی تقاضا نماید و ادله و مدارک خود را پیوست شکوائیه کند.
اهم اسناد و مدارک عبارت‌اند از:
- دلایل و مدارک دال بر وقوع فعل مجرمانه؛
- اسامی شهود و مطلعین به همراه مشخصات کامل و نشانی آن‌ها و …
“برای مطالعه بیشتر و درک جامع تر و جزیی تر این موضوع می توانید به کتاب جرائم قاچاق مواد مخدر در رویه دادگاه به قلم گروه پژوهش از انتشارات چراغ دانش رجوع نمایید.
سلام وقت شما بخیر من ازز کرده خود نادم وپشیمانم مرا عفو کنید من مجبور بودم دوست دارم آقای رییس قوه قضاییه ا از نزدیک دیدار کنم تا دردم مرا بگویم کمکم کنید باتشکر خواهش دارم ارز مسیولین پاک کننده گان جهان
سلام خسته نباشید شوهرم به جرم نیم گرم هرویین زندان رفته الان دوهفته هست گفتن ۲۲ بهمن عفو میخوره مثل اینکه شاملش نشده میشه راهنمایی کنید چیکار باید بکنم
سلام خسته نباشید شوهرم به جرم نیم گرم هرویین زندان رفته الان دوهفته هست گفتن ۲۲ بهمن عفو میخوره مثل اینکه شاملش نشده میشه راهنمایی کنید چیکار باید بکنم البته خودش مصرف کننده ست
سلام محکوم به تحمل حبس هستند
سلام کلانتری وقتی فردی و بده پلیس مواد مخدر چی میشه میشه بیشتر راهنمایی کنین
سلام بسته به جرم و میزان مواد مجازات توسط دادگاه تعیین خواهد شد
سلام ببخشید یکی از فامیلامون پس از مصرف شیشه خودشو به ماموران در حال گشت زنی تحویل میده و ۱گرم شیشه همراهش بوده حکمش چیه ایا حبس داره
سلام ببخشید یکی از فامیلامون پس از مصرف شیشه خودشو به ماموران در حال گشت زنی تحویل میده و ۱گرم شیشه همراهش بوده حکمش چیه ایا حبس داره
سلام یکی از فامیلامون بعد از مصرف شیشه خود را تحویل ماموران در حال گشت زنی میده و همراهش ۱گرم شیشه بود میخواستم بدونم آیا حبس داره یا جریمه
سلام ببخشید یکی از فامیلامون پس از مصرف شیشه خودشو به ماموران در حال گشت زنی تحویل میده و ۱گرم شیشه همراهش بوده حکمش چیه ایا حبس داره وقتی ازش پرسیدم گفت خسته شده بود از مواد مخدر لعنتی الان دوماه شده که با فیش حقوقی ازاده ایا تخفیف قائل میشه دادگاه ممنون از راهنمایتان
ببخشید من فامیلمان چندبار منو فرستاده پیش ساقی و گفته مواد بیاور من براش آوردم آیا جرم محسوب میشود و حکم ان چیست
سلام بله حمل مواد مخدر جرم هست
سلام منو با ۵ گرم تریاک توماشین خودم گرفتن من گفتم مصرف خودمه چون چند وقته که کمر درد شدید دارم چند بار دکتر رفتم خوب نشدم فقط با مصرف تریاک بهتر میشه خاستم بدونم که حکمش چیه چون ابلاغیه اومده که باید برم به یه شهر دیگه غیر از محل سکونت خودم برای رسیدگی پرونده آیا این مسله قانونی هست آیا میتونم اعتراض بزنم
سلام خسته نباشید منو با ۱۲کیلو تریاک گرفتن دادگام تشکیل شده گفتم جنس مال عمومه وجنس تو ماشین بوده بران نگداری زده قاضی توماشین سند ماشین بنام خودمه وسری اولمه میخواستم بدونم ماشینو بهم میدن یانه .ممنون میشم راهنماییم کنید
سلام: به جرم حمل مواد مخدر و اگر عنوان قاچاق مواد به شما نسبت داده شود در این صورت به میزان مبلغ ماشین جریمه پرداخت خواهید کرد