مهریه جز پر مساله ترین پرونده های حقوقی است که اتفاقا در سال ۱۴۰۰ وطبق بخشنامه قوه قضاییه روند دریافت آن تغییر کرده و یک سری الزامات و یک سری محدودیت هایی برای گرفتن آن ایجاد شده است
مهریه مال زن است. زن مالک مهریه است و مالک هر چه که صلاح بداند را می تواند با مال خود بکند. مرد نیز فقط باید مال خود را به عنوان مهریه قراردهد. اما اشخاص دیگر می توانند از شوهر ضمانت کنند تا اطمینان حاصل شود که مال، تمام و کمال پرداخته شود.
اینکه چگونه می توانیم مهریه خود را طبق بخشنامه جدید قوه قضاییه مطالبه کنیم و مهریه ما از کدام نوع مهریه است را توضیح خواهیم داد.
دسترسی سریع به عناوین:
شرایط مال مهریه
مال موضوع مهریه باید دارای شرایط زیر باشد:
- دارای ارزش مالی باشد و قابل خرید و فروش باشد. برای مثال هوا و آب دریا را نمی توان مورد خرید و فروش قرار داد. (ماده ۱۰۷۸ قانون مدنی)
- زن بتواند به محض وقوع عقد آن را به ملکیت خود درآورد به عبارت دیگر از نظر شرعی و قانونی قابل انتقال باشد برای مثال، اموال وقفی و جاده ها و خیابان را نمی توان مهریه قرار داد.
- مال مورد مهریه متعلق به شوهر باشد. (ماده ۱۱۰۰ قانون مدنی)یعنی برای مثال نمی توان اموال پدر شوهر را به عنوان مهریه دریافت کرد.
- معلوم باشد یعنی مقدار جنس و وصف و مشخص باشد. (ماده ۱۰۷۹ قانون مدنی)
- معقول و قانونی باشد برای مثال، مواد مخدر و یا مشروبات الکلی را نمی توان مهریه قرار داد.
- قابلیت واگذاری به زن را داشته باشد یعنی شوهر بتواند آن را به زن تسلیم کند.
میزان مهریه چقدر است؟
در قانون و شرع برای مقدار مهریه محدودیتی وجود ندارد و همانطور که در ماده ۱۰۸۰ قانون مدنی قید شده تعیین مهریه با توافق طرفین است.
انواع مهریه
- مهرالمسمی: مهریه ای است که هنگام عقد ازدواج، بنا بر توافق طرفین تعیین می شود.
- مهرالمثل: چنانچه بین زن و مرد عقد نکاح واقع شده باشد و نزدیکی(رابطه جنسی) هم رخ داده باشد ولی مهریه هنوز تعیین نشده باشد و یا به دلایلی باطل و یا نامعلوم باشد، مهریه زن توسط دادگاه و براساس وضعیت خاص زن از جمله تحصیلات، سن، شرافت خانوادگی و متناسب با شأن وی تعیین می شود.
- مهرالمتعه: در صورتیکه مهریه هنگام وقوع عقد تعیین نشده باشد و بین زن و مرد نیز نزدیکی واقع نشده باشد، زن مستحق دریافت مهرالمتعه می باشد.
- مهرالسنه: عبارت است از مهریه زنان و دختران پیامبر که قراردادن آن به عنوان مهریه مستحب است
تفویض مهریه به چه معناست؟
زن می تواند اختیار تعیین مهریه خود را به شخص دیگری واگذار نماید که البته آن شخص نمی تواند بیشتر از مهرالمثل زن مهریه قرار دهد. به این عمل تفویض مهر و به این شخص مفوضۀ المهر می گویند.
تفاوت مهریه عندالمطالبه با عندالاستطاعه
هرگاه زن، مهریه خود را زمان عقد ازدواج به صورت عندالمطالبه شرط کرده باشد؛ به محض وقوع عقد ازدواج، مالک نیمی از آن می شود و با وقوع اولین عمل زناشویی نیز مالک نصف دیگر آن می شود. ولی چنانچه زن، مهریه خود را به صورت عندالاستطاعه شرط کرده باشد؛ فقط در صورت توانایی مالی مرد می تواند آن را مطالبه نمایند بنابراین توان مالی مرد را نیز باید به دادگاه اثبات نماید.
مهریه عندالمطالبه هر زمانی توسط زن قابل مطالبه است و ارتباطی با وضعیت مالی مرد ندارد ولی مطالبه مهریه عندالاستطاعه منوط است به توان مالی مرد به پرداخت مهریه.
تفاوت مهریه در عقد دایم و صیغه
در نکاح موقت مهریه از شرایط صحت عقد است و باید به طور دقیق تعیین شود تا ازدواج به درستی واقع شده باشد و عدم تعیین و ذکر دقیق آن موجب باطل شدن نکاح موقت است؛ ولی در نکاح دایم عدم تعیین آن لطمه ای به صحت عقد وارد نمیکند.
تفاوت مهرالمثل با مهرالمسمی
اگر در زمان عقد طرفین بر سر مهریه توافق کنند و میزان آن را تعیین نمایند، مهرالمسمی به زن تعلق می گیرد. ولی چنانچه در زمان عقد تعیین نشده باشد و نزدیکی هم رخ داده باشد، مهرالمثل به زن تعلق می گیرد.
مهرالمثل بر اساس عرف محل و وضعیت خاص هر زن، از جمله تحصیلات، سن و شأن خانواده تعیین می شود. برخلاف مهرالمسمی که توسط طرفین و هنگام عقد تعیین می شود مهرالمثل توسط قاضی و بادر نظر گرفتن شرایط خاص زن تعیین می شود.
در شرایط زیر مهر المثل تعیین می شود:
- مهریه در زمان عقد تعیین نشده باشد.
- مهریه مبهم یا باطل باشد. (مثلا خلاف شرع باشد مثل مشروبات الکلی)
- مهریه ارزش مالی نداشته باشد. ( مثلا هوا )
- عقد به هر دلیلی باطل باشد اما زن از این موضوع آگاه نباشد .
- نزدیکی رخ داده باشد.
- مهریه تعیین نشده باشد و شوهر بعد از نزدیکی، زن را طلاق دهد.
حق حبس و مهریه
زن حق دارد تا دریافت کامل مهریه خود، از تمکین (انجام وظایف زناشویی) خودداری نمایند این حق در صورتی اعمال می شود که مهریه عندالمطالبه باشد.
مهریه در قبال گرفتن حق طلاق
چنانچه زن بخواهد بدون دلایل موجه قانونی از شوهر خود بدون رضایت او طلاق بگیرد، میتواند با بخشش تمام یا جزیی از مهریه خود در قبال گرفتن طلاق از همسر با او توافق کند. ولی در این خصوص هیچ قانونی وجود ندارد و شوهر نیز هیچ الزامی به دادن طلاق همسر خود در قبال بخشش مهریه ندارد.
طلاق غیابی و پرداخت مهریه
طلاق غیابی زن از شوهر خود، تأثیری بر گرفتن مهریه ندارد و حتی در صورت جداشدن غیابی نیز قابل مطالبه است.
فوت شوهر و پرداخت مهریه
هنگام فوت شوهر و در صورتی که نزدیکی بین آنها واقع شده باشد زن مستحق دریافت تمام مهریه و در صورت عدم انجام نزدیکی، مستحق نیمی از آن است که از اموال میت، قابل مطالبه است و فوت شوهر موجب از بین رفتن حق مطالبه مهریه نمی شود.
شما می توانید برای دریافت مشاوره حقوقی مهریه از شخص متوفی با وکلای سامانه وکیل تاپ مشاوره داشته باشید.
به روز بودن نرخ مهریه
مطابق ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی: چنانچه مهریه وجه رایج باشد، متناسب با تغییر شاخص قیمت سالانه محاسبه می گردد. به این معنا که اگر مهریه پول باشد هر سال افزایش پیدا خواهد کرد.
برای محاسبه مبلغ مهریه خود به نرخ روز، از فرمول زیر استفاده می نماییم:
مبلغ مهریه درج شده در عقدنامه × (عدد شاخصی که عقد در آن سال واقع شده تقسیم بر عدد شاخص سال جاری )
قانون ۱۱۰ سکه در مورد مهریه
در صورت مطالبه مهریه توسط زن و عدم پرداخت آن توسط شوهر، تنها به میزان ۱۱۰ سکه آن، ضمانت اجرای زندان دارد و در صورتیکه شوهر مالی به نام خود داشته باشد، زن میتواند با معرفی ان به دادگاه باقیمانده مهریه خود را وصول نماید.
بیشتر بخوانید: تغییر هر ساله ی نرخ مهریه
تعیین اعضای بدن به عنوان مهریه
در قانون ماده ای به این امر اختصاص داده نشده اما از آنجایی که یکی از شرایط مهریه، داشتن ارزش اقتصادی است؛ به نحوی که بتوان آن را خرید و فروش کرد.
لذا قرار دادن اعضای بدن شوهر به عنوان مهریه، غیر قانونی است و چنانچه زنی چنین مهریه ای را برای همسر خود قرار دهد قاضی معادل دیه آن را تعیین می کند. مهریه های غیر متعارف از قبیل یک کیلو بال مگس، دست چپ داماد به دلیل اینکه قابل تسلیم به همسر نمیباشند قانونی نبوده و ضمانت اجرا ندارند.
کدام اموال شوهر قابل مطالبه به عنوان مهریه نیستند؟
طبق ماده ۲۴ قانون اجرای محکومیت های مالی موارد زیر جز مستثنیات دین به شمار رفته و قابل مطالبه به عنوان مهریه نیستند:
- مسکن مورد استفاده شوهر و خانواده و افراد تحت تکفل او
- اثاثیه ضروری زندگی
- وسیله نقلیه مورد استفاده ی در شأن شوهر
- کتاب ها و وسایل علمی و پژوهشی شخص
- وسایل و ابزار امرار معاش کسبه و پیشه وران
شرایط پرداخت قسطی مهریه
چنانچه زن مهریه خود را به اجرا گذارد و از دادگاه صدور اجراییه بگیرد، مرد ظرف یکماه از صدور اجراییه می تواند دادخواست اعسار دهد در غیر اینصورت حکم جلب او صادر خواهد شد. در صورتی که مرد در این بازه زمانی دادخواست اعسار دهد و پذیرفته شود؛ مهریه قسط بندی می شود و چنانچه پرداخت دو یا سه قسط به عقب بیفتد، حکم جلب مرد صادر می شود.
دریافت مهریه از پدر شوهر
اصولا پدر شوهر هیچ تعهدی به پرداخت مهریه ندارد و مهریه دینی است بر گردن شوهر . ولی چنانچه پدر شوهر، پرداخت مهریه پسرش را ضمانت نموده باشد زن می تواند بابت گرفتن مهریه اش به او مراجعه نماید.
به علاوه چنانچه پدر شوهر فوت نماید، زن می تواند از سهم الارث همسرش تا میزان مهریه خود برداشت نماید.
“مهریه دین ممتازه است” به چه معناست؟
مهریه زن، جزء دیون ممتاز است؛ به این معنا که بر سایر بدهی های شوهر اولویت دارد. برای مثال: چنانچه شوهر فوت نماید و یا ورشکست شود؛ ابتدا از اموال باقیمانده او مهریه زن پرداخت می شود و سپس بدهی سایر طلبکاران و وراث.
ازدواج مجدد زن هیچ تأثیری بر حق مطالبه مهریه او ندارد و او کماکان می تواند مهریه خود را در خواست و وصول نماید و اصطلاحا گفته می شود مهریه جزء دیون ممتازه به حساب می آید .
نحوه مطالبه مهریه
طبق بخشنامه ای که رییس قوه قضاییه صادر کرده است؛ شیوه ی مطالبه ی مهریه تغییر پیدا کرده. قبل از این بخش نامه زن، می توانست با مراجعه به دادگاه دادخواست مطالبه مهریه خود را تقدیم کند اما من بعد از این، از مراجعه ابتدایی به دادگاه برای دریافت مهریه منع شده اید
مراحل دریافت مهریه در سال ۱۴۰۰
- رفتن به دفتر ازدواجی که مهریه در آنجا ثبت شده است.
- درخواست صدور اجراییه برای دریافت مهریه به دفتری که مهریه را ثبت کرده است
- مراجعه به اداره ی ثبت اسناد و درخواست ممنوع الخروج کردن شوهر و توقیف کردن اموال او
- اگر مالی از او پیدا شود؛ مال مورد نظر توقیف می شود و به مزایده گذاشته می شود تا به میزان مهریه به زن پرداخت شود.
- اگر شوهر مالی نداشته باشد؛ ظرف دو ماه بعد، موضوع به دادگاه ارجاع داده می شود.
همه ی مراحل بالا زمانبر و حوصله سر بر است و به تنهایی قابل مطالبه و تبدیل به پول نیست. لذا برای دریافت حقوق خود حتما موضوع را با یک وکیل در میان بگذارید و اگر مایل به سپردن پرونده به وکیل نیستید؛ حتما با یک وکیل متخصص خانواده مشاوره داشته باشید.
گروه وکلای وکیل تاپ در راستای تخصصی کردن وکالت، از وکلای خانواده حرفه ای دعوت به همکاری کرده است که مطالبه مهریه و نفقه و سایر حقوق زن جز فعالیت های ماهانه آن ها می باشد و کاملا با روند عملی کار آشنا هستند. امکان گرفتن مشاوره هم به صورت آنلاین هم تلفنی و هم حضوری برای شما گرامیان فراهم است.
شماره سامانه ۲۴ ساعته وکیل تاپ: ۰۲۱۹۱۰۰۲۰۹۰
نتیجه گیری
مهریه انواع مختلفی دارد و هر چه که باشدمال زن است و زن صاحب آن است . حتی بیماری روانی و جنون مرد نیز نمی تواند دلیلی بر عدم پرداخت مهریه توسط شوهر باشد.
در گذشته می شد برای مطالبه مهریه هم از طریق دادگاه اقدام کرد هم از طریق اجرای ثبت؛ موضوعی که اکنون اختیار آن برداشته شده و زن ابتدا فقط حق مراجعه به ثبت را دارد.
سوالات متداول
تعیین مبلغ مهرالمثل بر اساس زمان عقد است یا نزدیکی؟
مهرالمثل بر اساس زمان نزدیکی تعیین می شود زیرا در این زمان است که مهریه بر عهده شوهر قرار می گیرد.
در کدام نوع عقد تعیین کردن مهریه الزامی است؟
در صیغه یا عقد موقت مهریه باید مشخص شود و اگر تعیین نشود؛ عقد باطل است
آیا مهریه را از اشخاص دیگری بجز شوهر هم می توان مطالبه کرد؟
مرد موظف به پرداخت مهریه است نه سایری اما اگر اشخاص دیگر ضمانت پرداخت کرده باشند به عنوان ضامن می توان مبلغ را از آنها مطالبه کرد
خواهشمند است نظر (دیدگاه) اینجانب را به صورت عمومی منتشر کنید تا قانون گزاران و مجریاین قانون اقدامی را برای برداشتن قانون ظالمانه مهریه از زندگی مرد انجام دهند (جناب آقای دکتر سید ابراهیم رئیسی ریاست محترم قوه قضائیه سلام اگر اینجانب از تمام حقوق و مزایای ماهیانه و … خود پس از پرداخت سهم مهریه همسرم و … و مخارج خورد و خوراک و …خود و همسر و فرزندانم (حق اینجانب از تمام حقوق ماهیانه و … خود غذا به اندازه ای باشد که از گرسنگی نمیرم و اکر حق اینجانب از تمام حقوق ماهیانه و … خود به اندازه ای باشد که دائم با پوشیدن لباس های کهنه و مندرس لخت مادرزاد نباشم و دیگر حقی از تمام حقوق ماهیانه و … خود نداشته باشم) و در غیر این صورت همسر و فرزندانم تقاضای طلاق و جدا شدن از ایجانب را داشته باشند از جنابعالی و همکارانتان برای اینجانب چه کاری ساخته است؟ مهریه = حرام شدن زندگی بر مرد حتی اگراین دستورخدا یا پیامبریا امامان شیعه باشد باز هم ظلم خیلی بزرگی بر مرد است. چه اینجانب باهمسر و فرزندانم به زندگی مشترکمان ادامه دهیم چه اینجانب با همسر و فرزندانم به زتدگی مشترکمان خاتمه دهیم درهرصورت آنکه نابود شده است اینجانب می باشم.)
سلام خسته نباشید اگه همسرم نداشته باشه مهریه بده وقسط بندیمشم کنندنده زندانم بره من چجوری مهریموازش بگیرم؟کلامیتونه فرارکنه مهریه نده؟
سلام: اگر هیچ مالی جز مستثنیات دین وجود نداشته باشد به تقاضای شما حبس می شود تا زمان اتمام مهریه .
دختران و بانوان عزیز ایران و هر آنکس که عزیزی دارد که دختر یا خانم هستند و پدران و مادران عزیز ایرانی، مهریه در ایران تنها حق و حقوق و محافظ قانونی زن و بچه هایش هست. از مهریه نگذرید و مهریه اگر مبلغ بالا داشته باشد حتی می تواند جان زن و بچه ها را به انواع و اقسام روشها نجات دهد اگر به وکیل درست مراجعه کنید و به موقع آن را به اجرا بگذارید. مهریه تعیین کنید و هر چقدر مبلغ بالاتر و نجومی تر بهتر و حتی می توانید به مهریه موارد دیگری هم اضافه کنید شامل حتی اعضا و قسمتهای مختلف بدن شوهر که اگر قصدش جنایت هست بداند که خودش هم قصاص می شود، از مهریه نگذرید. در کشوری که حتی دیه زن از مرد کمتر هست و جدیدا مرد پس از قتل قصاص هم نمی شود مهریه به رقم بسیار بالا یک ضرورت مسلم هست. هر چقدر مهریه گرانتر و بالاتر بهتر و محافظتر. آگاه باشید و مهریه تعیین کنید و به مبلغ بالا و سنگین هم تعیین کنید یا اقلام گران برایش تعیین کنید مثلا خانه ده هزار متری در منطقه ای گران فروش. به زندانی های مهریه هم کمک نکنید که یک دلیلی دارد که زن اصلا از آنها جدا شده و یا خودش یا خانواده اش یا هر فرد دیگری درخواست مهریه داده و این تنها دفاع قانونی زن در ایران هست متاسفانه، به جایش به دانشجویان بدبختی که شهریه ندارند کمک کنید یا به امدادرسانی به کودکان کار یا حیوانات یا درختکاری کنید یا به زنان سرپرست خانوار کمک کنید یا مدرسه برای دختران محروم بسازید. اگر مهریه پایین هست یا توافق برایش نمی کنند مسلم بدانید که خواستگار فردی جانی و متخلف و زن ستیز و بچه آزار هست که قصدش اصلا زندگی مشترک و قبول مسئولیت و تشکیل خانواده و خوشبخت کردن زن و بچه اش نیست. حتی معنی ندارد که از اول به فکر طلاق و پرداخت مهریه باشد و اگر این فکرش هست شک نکنید که قصدش ظلم به مظلومان و بدبخت کردن زن و بچه و خانواده زن یا حتی تجاوز و قتل زن هست همانطور که در مناطق عرب نشین ایران جدیدا مرتب می بینیم. مهریه مسلم هست و باید به مبلغ بسیار بالا و حتی ترجیحا شامل مواردی باشد که مرد حواسش به خودش جمع باشد و دست از پا خطا نکند مثل اعضا یا قسمتی از بدنش. بیدار باشید مردم و انسانهای شریف و درست حسابی و محترم و روان سالم ایران که بر عهده ما هست که زنان و دختران (و بچه ها و حیوانات و طبیعت) کشورمان را محافظت حقوقی و عملی کنیم در برابر ظلم و زن ستیزی و مردنماهای آدمنمای روانی زن ستیز ظالم که حتی لیاقت نگاه زن را هم ندارند چه برسد به اینکه زنی اسیر کنند و زن و بچه بدبخت کنند. مردم خوب و شریف بیدار و فعال شید که کار زیاد داریم در این مملکت و بر عهده ماست که نامردان مردنمای حقیر و زن ستیز و افراد روان بیمار را متوقف کنیم که نه تنها زنان در این ممکلت بلکه بچه و حیوان و خودمان و جامعه و دنیا از آنها در امان باشد.