تغییر جنسیت و تاثیر آن بر زوجیت

موضوع چالش برانگیز و کم سابقه ای که به عوامل مختلف از جمله فرهنگ. قبح موضوع و… کمتر به آن پرداخته می شود بحث تغییر جنسیت است. موضوعی که حتی به دلیل خلا قانونی جامعه حقوقی نیز پاسخ روشنی به طور کامل برای این موضوع ندارند. حال سعی می شود به طور اجمالی به بررسی این موضوع بپردازیم

آیا تغییر جنسیت جرم است؟

اولین سوالی که درابتدا به ساکن به ذهن خطور می کند این است که آیا اساسا این عمل دارای وصف مجرمانه است؟ در صورت ارتکاب عمل، شخص مجازات می شود؟

مطابق با قانون مجازات اسلامی هر رفتاری اعم از فعل(انجام یک عمل)یا ترک فعل(انجام ندادن یک عمل) درصورتی جرم محسوب می شود که مطابق با قانون تصریح به جرم و مجازات شده باشد. درخصوص اقدام به تغییر جنسیت در هیچ یک از موادقانونی حقوق جزا به آن اشاره نشده است و در نتیجه این عمل نمی تواند وصف مجرمانه داشته باشد.

از نظر فقها، قرآن کریم و روایات اسلامی هیچ صحبتی مبنی بر حرام بودن تغییر جنسیت بیان نگردیده است، همچنین کسانی که خواهان تغییر جنسیت هستند ؛به بیماری شدید جسمی و روحی مبتلا شده و راهی برای معالجه و درمان اینگونه بیماران وجودنداشته و مجبور به تغییر جنسیت می باشند و این تغییر جنسیت، تغییر در خلقت خدا محسوب نمی گردد.

روند انجام تغییر جنسیت

بیماری اختلال هویت جنسی یک بیماری روحی و روانی شدید است که بیمار خواهان تبدیل به جنس مخالف است،گاه هیچ درمانی برای این بیماران جز تغییر جنسیت وجود ندارد. از این رو امام خمینی (ره) و اکثر فقهای شیعه، حق تغییر جنسیت را برای این بیماران به رسمیت شناخته اند. می توان گفت که یکی از مصادیق حقوق بشر و حق تعیین سرنوشت،حق تغییر جنسیت برای بیماران اختلال هویت جنسی است . البته این تغییر جنسیت با دقت نظر و با مراقبت های ویژه پزشکی همراه می باشد تا تنها بیماران خاص که راه درمان دیگری برای آنها وجود ندارد تغییر جنسیت دهند تا از تغییر جنسیت های غیر مجاز جلوگیری شود.

در این خصوص باید توجه داشت که افراد متقاضی تغییر جنسیت می بایست ابتدا دادخواستی با عنوان تغییر جنسیت به ثبت برسانند. لازم به ذکر این موضوع است که یکی از نوآوری های قانون حمایت از خانواده پیش بینی بحث تغییر جنسیت و قراردادن آن در قلمرو رسیدگی خود در دادگاه خانواده است. پس از شروع به رسیدگی قاضی پرونده موضوع را از طریق معاونت سرپرستی قوه قضاییه به پزشکی قانونی ارجاع می دهد. پزشکی قانونی توسط روان پزشک و مشاوره های متعدد با شخص متقاضی جلسات متعددی را برگزار می کند.

بیشتر بخوانید: ازدواج سفید

پس از ارزیابی از فرد متقاضی آزمایشهایی برای تشخیص سطح هورمون فرد گرفته می شود و موضوع در کمیسیون مربوط به پزشکی قانونی بررسی میشود و چنانچه ازنظر پزشکان متخصص اختلال هویت جنسی شخص محرز شود با درج نتایج به قاضی مجددا ارجاع می شود.

سپس قاضی با جمع بندی کلیه اقدامات به عمل آمده اقدام به صدور حکم مبنی جواز تغییر جنسیت و تغییر نام شناسنامه صادر می کند.

اثر تغییر جنسیت بر زوجیت

یکی از آثار تغییر جنسیت تاثیر آن بر رابطه ی زوجیت است. اگر یکی از زوجین اقدام به تغییر جنسیت نماید ازدواج از زمان تغییر جنسیت باطل می شود چرا که هم درفقه و قانون ما ازدواج با همجنس مورد پذیرش قرار نگرفته است.

حال موضوع نادری که ممکن است در این رابطه به وجود آید بحث تغییر جنسیت هردوی زوجین است در این خصوص نظرات مختلفی ارایه شده است اما از نظر منطقی و قانونی ازدواج سابق دیگر دوام نداشته و باطل شده است. زیرا مبنای زوجیت بر توافق و تطابق قصد و اراده طرفین درخصوص ایجاد نکاح مطابق شخصیتی که سابقا داشته است واقع شده است.

به عبارتی دیگر عقد نکاح از جمله مواردی است که شخصیت طرفین امر مهم و ضروری محسوب می شود که با تغییر جنسیت طرفین، اوصاف مزبور از بین رفته است.

رابطه تغییر جنسیت بر مهریه

درخصوص مهریه نیز باید بیان اظهار داشت که چنان چه خانمی تغییر جنسیت دهد وبه موجب آن نکاح باطل شود به ایشان مهریه تعلق می گیرد یا خیر؟

باید گفت که مطابق قانون مدنی پس از عقد نکاح زن مالک مهر میشود پس مهریه از بین نمی رود حتی در خصوص تغییر جنسیت منتهی اگر سابقا رابطه جنسی برقرار شده باشد شخصی که تغییر جنسیت داده مستحق تمام مهر ودر غیر این صورت مالک نصف مهر می شود.

فسخ نکاح به سبب تغییر جنسیت

پیش از ورود به بحث لازم به ذکر است که واژه فسخ با بطلان متفاوت است. اگرچه در نکاح تقریبا اثرات مشابهی داشته و باعث پایان یافتن نکاح می شود. به طور کلی فسخ نکاح اصولا در خصوص بیماری یکی از زوجین است که در حین نکاح طرف دیگر به آن عیب آگاهی نداشته است و آن بیماری دوام زوجیت را با مشکل روبه رو کند مانند بیماری های جنسی که در این صورت برای طرف دیگر این حق به وجود می آید تا نکاح را فسخ کند

حال اگر مرد یا زن سابقا تغییر جنسیت داده باشند و این امر همانطور که گفته شد از طرف دیگر مخفی باقی مانده باشد با استنباط از قانون مدنی می توان قائل به حق فسخ برای طرفی که اطلاعی از موضوع ندارد قائل شد.