مهریه، چک برگشتی، عدم ایفای تعهدات مالی و و خسارت تاخیر در ایفا تعهدات و یا عدم انجام تعهدات، ورود خسارت به دیگری و… همگی را باید جز محکومیت های مالی بدانیم.
اما در کنار موارد فوق و مطابق با شرع و فقه که قوانین ما از آن سرچشمه می گیرد، محکومیت به پرداخت دیه را نیز باید در زمره محکومیت های مالی قرارداد.
البته که بسیاری عقیده بر این موضوع دارند که دیه نیز یک نوع مجازات محسوب می شود اما مطابق با رویه و البته عرف حاکم، دیه صرفا یک نوع مسئولیت و جبران خسارت برای متضررین از جرم توسط قانون و شرع ما تعیین شده است.
در این نوشتار قصد داریم به بحث دیه و انواع آن، و نگاهی به دیه زن در سال جاری مطابق با شرایط مختلف بپردازیم.
دیه و انواع چیست؟
مطابق با مفاهیم و تعاریف ارائه شده از فقه و قوانین کیفری، دیه مالی است که در جنایت های، غیرعمدی، شبه عمد، خطای محض و حتی عمدی در مواردی که امکان قصاص وجود نداشته باشد یا شاکی گذشت نموده باشد توسط مقام قضایی تعیین و مرتکب یا مرتکبین محکوم به پرداخت آن به شاکی یا اولیای دم می باشند.
اما مطابق با قانون مجازات اسلامی، بر اساس نوع آسیب و جنایت به دیه اعضا و منافع تقسیم می شود.
منظور از دیه ی اعضا، دیه ای است که بر اساس آسیب به هریک از اعضای بدن وارده شده و دادگاه رسیدگی کننده به موضوع مطابق با نظر پزشکی قانونی و معیار و میزانی که قانون مجازات تعیین نموده است، میزان دیه را تعیین و زیان دیده مستحق دریافت آن می باشد.
اما نوع دیگری از دیه، که بر اساس کارکرد و نحوه ی فعالیت هریک از اعضای بدن تعیین می شود که البته ارتباط مستقیمی نیز با دیه اعضا دارد دیه منافع می باشد.
منافع همانطور که اشاره شد کارایی هر یک از اعضا می باشد برای مثال چشم یک عضو بدن و منفعت و فواید حاصل از آن که شامل دیدن می شود منافع نامیده می شود.
نکته ی قابل توجه در این باره، قابل جمع بودن دیه عضو و منافع می باشد، به بیان ساده تر امکان این امر وجود خواهد داشت که شخص مجرم و زیان زننده به واسطه ی اقدامات صورت گرفته علیه آسیب دیده، هم به دیه عضو محکوم شود و هم به دیه منفعت.
برای مثال: در یک نزاع خیابانی، عمل مرتکب، علاوه بر آسیب و شکستگی به بینی زیان دیده، منجر به از بین رفتن حس بویایی که از منافع آن عضو می باشد شده است؛ که دراین صورت علاوه بر دیه عضو، دیه منفعت نیز به زیان دیده تعلق خواهد گرفت.
از مهم ترین دیه منافع می توان به:
- دیه عقل (از بین رفتن حافظه).
- دیه بویایی.
- دیه چشایی.
- دیه صوت و گویایی مواردی ازجمله، عدم نگه داری دائم مدفوع یا ادرار.
- عدم قدرت مقاربت.
- عدم بارداری و….
منظور از ارش چیست؟
ارش نیز در واقع همانند دیه مالی است که در صورت وقوع آسیب به زیان دیده توسط مجرم می بایست پرداخت گردد.
منتهی دیه میزان و مقدار آن در قانون مشخص است و فقط برای تشخیص میزان آسیب و جراحات به پزشکی قانونی ارجاع می شود، اما در حالی که در ارش اینگونه نیست و برای تعیین میزان آن می بایست نظر پزشکی اخذ شود چرا که قانون میزان آن را نیز تعیین ننموده است.
برای مثال ارش از بین رفتن قدرت مقاربت و بارداری
دیه زن و مرد در اسلام و قانون مجازات اسلامی در سال ۱۴۰۱ چگونه است
همانطور که اشاره شد دیه از احکام و قواعد شرعی ما محسوب می شود و مطابق با دین اسلام، دیه نیز می تواند مواردی از جمله:
صد شتر كه داخل در سال ششم باشند، دويست گاو چه نر يا ماده، يك هزار دينار كه عبارت است هر دينارى از يك مثقال شرعى طلاى مسكوك، ده هزار درهم، يك هزار گوسفند چه نر چه ماده. می باشد اما نرخ دیه در قانون هرساله بر اساس شاخص ها و میزان تورم موجود در جامعه توسط قوه قضاییه تعیین خواهد شد.
در سال جاری، دیه مرد مبلغ ۶۰۰ میلیون تومان (دیه کامل) و دیه خانم نصف دیه مرد یعنی مبلغ ۳۰۰ میلیون تومان می باشد.
اما این میزان دیه در صورتی که زمان وقوع و آسیب در ماه های حرام یعنی ماه های محرم، رجب، ذی الحجه و ذی القعده باشد دیه کامل (مرد) ۸۰۰ میلیون تومان و نصف آن در صورتی که زیان دیده خانم باشد خواهد بود.
اما این تفاوت دیه در صورتی که آسیب در اعضا و منافع باشد متفاوت خواهد بود.
قانون مجازات در ماده ۵۶۰ بیان می دارد که:
دیه زن و مرد در اعضاء و منافع تا کمتر از ثلث دیه کامل مرد یکسان است و چنانچه ثلث یا بیشتر شود دیه زن به نصف تقلیل می یابد. (یک سوم دیه کامل با دیه سال جاری مبلغی حدود۲۰۰ میلیون تومان خواهد بود)
برای تشریح و بیان این ماده باید بیان داشت که: مطابق با ماده ۶۴۱ قانون مجازات اسلامی، دیه ی هریک از انگشتان دست، یک دهم دیه کامل می باشد(یعنی مبلغی حدود ۶۰ میلون تومان) از آنجایی که تا سقف یک سوم دیه کامل دیه زن و مرد در اعضا و منافع یکسان می باشد، در صورتی که مردی یک انگشت دست خانمی را قطع کند می بایست معادل دیه همان یک انگشت دست قطع شده را به خانم پرداخت نماید.
اما اگر مردی چهار انگشت دست یک خانم را قطع نماید، از آنجایی دیه چهار انگشت دست بیش از یک سوم دیه خواهد شد، مرد برای پرداخت دیه طبق ماده ۵۶۰ قانون مجازات می بایست فقط دیه دو انگشت دست خانم را به وی پرداخت نماید! (دیه چهار انگشت معادل ۲۴۰ میلیون تومان می باشدو از یک سوم بیشتر است، لذا ماده ۵۶۰ اجرا خواهد شد و میزان دیه نصف می شود.)
وضعیت دیه در تصادفات رانندگی
مطابق یک رای وحدت رویه صادره از دیوان عالی کشور و قانون بیمه اجباری:
در خصوص تصادفات اعم از اینکه منجر به فوت شود یا نه، شرکت های بیمه مکلف هستند بدون در نظر گرفتن جنسیت آسیب دیده، دیه خسارت های وارده را به آسیب دیده یا بازماندگان وی بپردازد و پس از آن به شخص یا اشخاص مقصر یا مسبب حادثه مراجعه نماید.
نتیجه گیری
در پایان و به عنوان نتیجه گیری کلی از آنچه که بیان شد؛ دیه یکی از احکام مقرر در فقه و قانون می باشد که در صورت وقوع آسیب و زیان بر اساس نوع جنایت، تاریخ یا مکان جنایت، جنسیت زیان دیده، توسط مرتکب به آسیب دیده یا بازماندگان وی پرداخت خواهد شد.
نوع دیگری از دیه نیز وجود دارد که در قانون میزان آن تعیین نشده است، بلکه تعیین میزان و مبلغ دیه توسط پزشک قانونی به عمل خواهد آمد که ارش نام دارد.
نرخ دیه در سال ۱۴۰۱ بر اساس بخش نامه رئیس قوه قضاییه معادل ۶۰۰ میلیون تومان می باشد که این مبلغ در ماه های حرام یک سوم اضافه خواهد شد.
سوالات متداول
خیر، زن و مرد در میزان دیه مساوی نیستند اما به موجب رای وحدت رویه ما بقی دیه زن از صندوق تامین خسارات بدنی پرداخت می گردد.
منافع در واقع کارکرد، کارایی و نحوه ی فعالیت هریک از اعضای بدن می باشد و در صورتی که به موجب آسیب کارایی یک عضو از بین برود دیه منافع آن جز عضو می بایست پرداخت شود.
بله؛ در جنایت عمد موجب دیه ظرف یک سال قمری، در جنایت شبه عمد ظرف دو سال قمری و در جنایت خطای محض ظرف سه سال قمری مرتکب می بایست دیه را پرداخت نماید.
سلام،
همکارم درمحل کارم بمن حمله کرد و بدنم دچارکوفتگی بسیار و گردنم کبود شده،
فوحش،حرفهای زشت زده
مجازاتش چیه؟
سلام: ضرب و جرح عمدی و توهین که دیه و جزای نقدی دارد.
سلام وقت بخیر تفاضل دیه در حادثه قتل زن ومرد چقدر است مقتول خانم ،قاتل مرد وتفاضل دیه باید طبق سال حادثه پرداخت شود یا سال رای دادگاه
سلام: دیه زن نصف دیه مرد بوده ولی نصف دیه زن از صندوق خسارات بدنی قابل دریافت می باشد.
سلام یکی از نزدیکان بنده در محل کار دچار حادثه شده آیا صندوق تامین خسارات بدنی تفاوت دیه مرد و زن در این موارد هم پرداخت میکنه یا فقط مربوط به تصادفات هست ایشان فقط بیمه تامین اجتماعی بوده و کارفرما بیمه مسئولیت نداشته
سلام
خیر، صندوق فقط در خصوص خسارات ناشی از حوادث رانندگی تعهد دارد، جهت کسب اطلاعات تکمیلی از وکلای متخصص ما در این زمینه راهنمایی های لازم را دریافت نمایید. موفق و موید باشید.
سلام،خواهرم توسط یک مردبه قتل رسید،پارسال دیه رابه حساب دادگاه واریزکردیم،۸/۱۷حکم اجرامیشه،آیابایدمابه التفاوت به حساب بریزیم؟اگربایدواریزبشه،سودچندین ماه پول ماچطورمیشه؟
سلام: شما فاضل دیه پرداخت کرده اید و بخاطر فاضل دیه این مبلغ متعلق به شما نیست دیگر تا بتوان به علت تاخیر در صدور حکم و رسیدگی خسارت از دادگاه مطالبه نمایید.
سلام در تصادف رانندگی خانومی فوت کردن الان دادگاه رای نهایی داده
آیا دیه رو کامل میریزن یا نصف بعد باید اقدامی کنیم برای باقیش یا خودشون پرداخت میکنن
سلام: دیه خانم نصف دیه مرد می باشد ولی بقیه را می توان از صندوق خسارت بدنی دریافت کرد.
با سلام با این قانون پس بهترین راه جهت خلاص شدن از دست زن دادن دیه اون هست نه مهریه
سلام: اخذ دیه منوط بر اینکه جراحتی به زن وارد شود و این عمل علاوه بر دیه حبس نیز دارد.
وقتی دیه زنی که مرد را به دنیا میاره از نظر اسلام اینجوریه و اونقد زن بی ارزشه ادم باید سر بزاره بمیره واقعا ما از همه دنیا عقب تریم هیچ ارزشی نداریم خجالت اوره همه دنیا زن ارزش داره غیر از اینجا
بااین تفاسیر جون یه زن خیلی بی ارزش هست ومردای زیادی از این قانون استفاده میکنن برای ازبین بردن زنشون هنگام طلاق
الان ک این مطالبو خوندم خیلی متاسفم شدم چرا باید دیه زن نصف دیه مرد باشه؟مگه مردا چی دارن؟چ اتفاقی افتاده ک زن انقد بی ارزشه؟واقعا چرا😑زن چرا انقد بدبخته😑فقط جوابشو میخوام بدونم
من بعنوان یه مرد واقعا ازینکه متوجه شدم این قانون نصف دیه هنوزم اصلاح نشده متاسف شدم و به معنی واقعی باید گفت بدا به حالمون با این قوانین و باورها و افکار قانون گذارهامون
سلام در مورد تفاوت دیه مرد وزن خواستم دو نکته را بگم:
یکی این که، دیه به هیچ وجه ارزش انسانی را نشان نمیده.
دوم این که، دیه مرد به خانواده اش و همسرش میرسه، و دیه زن هم همینطور. بنابراین زنی که شوهرش کشته شده دیه بیشتری دریافت میکنه (نسبت به مردی که زنش کشته شده). یعنی به نفع زن هست.
البته در مورد تصادفات، طبق قانون جدید دیه مرد و زن برابر پرداخت میشه.
من سه ساله که تصادف کردم و از چند عضو بدن معیوب شدم چندین عمل جراحی انجام دادم ولی این انصاف هست که من کاملا از کار افتاده شدم و سر پرست دو فرزند یتیم هستم و قانون ایران بگوید دیه زن نصف دیه مرد و تا هنوز هم رسیدگی نشده و دیه مرا ۲۶۰ ملییون دادگاه بریده است چه حکوتی است که پزشک قانونی را میخرند وکیل را میخرند و قاضی را هم میخرند و دولت رسیدگی نمیکند شهرستان لامرد.
من سه ساله که تصادف کردم و از چند عضو بدن معیوب شدم چندین عمل جراحی انجام دادم ولی این انصاف هست که من کاملا از کار افتاده شدم و سر پرست دو فرزند یتیم هستم و قانون ایران بگوید دیه زن نصف دیه مرد و تا هنوز هم رسیدگی نشده و دیه مرا ۲۶۰ ملییون دادگاه بریده است چه حکوتی است که پزشک قانونی را میخرند وکیل را میخرند و قاضی را هم میخرند و دولت رسیدگی نمیکند شهرستان لامرد. لطفا به من پاسخ دهید با تشکر. هر دو پاییم پلاتین. دنبالچه معیوب. دوازده پلاتین مهره های کمرم نیاز دارد. بینی خورد شده . دنده سمت چپ بر روی قلب شکسته شده. هردو شش خونریزی کرده زخم های بدن بیش از حد خون ریزی کلیه و مجاری ادرار ومثتانه شکستگی سر کل بدن زخم های شدید برداشته بعد از یک سال و نیم تازه راه افتادم ولی هر روز زمین میخورم کاملا جسم از کار افتاده شده این چه بی انصافی هست که در دیه من دست کاری شده چه دولت ما رسیدگی نمیکند دقیق نظارت دقیق نمیکند ممنون و متشکرم
سلام.
همسر برادرم برا طلاق بزرگا رو بدون اطلاع برادرم جمع کرده بود ب برادرم خبر دادن ک بره اونجا وقتی رفته همسرش از بس صحبتای نابجا میکرده وب ناحق صحبت میکرده عصبانی شده وبا پاش زده دهنش الان معلوم نیست چی شده رفته خونه مادرش خبر میرسه ک فکش شکسته دندونشم چهار تا شل شده ولی الان ۲۰ روزه هیچ دکتری هم ندیدتش یعنی میبرن میگن دکتر نیست ممکنه ودیش چجوریه؟؟
سلام: اگر پزشکی قانونی مراجعه کرده باشد و نامه گرفته باشد بله با شکایت دیه قابل مطالبه می باشد
نازیلا خانم بنظرم برادرتو ببند واکسن هاری هم هر چند مدت بزن بهش تا پاچه مردمو نگیره و این مثلا مذکر ها به یکه تازی و قلدرمعابی هاشون ادامه بدن ..
باورم نمیشه دارم تو این مملکت درس وکالت میخونم
اگر حقوق اینه
گندش بزنن