افضاء در معنای یکی بودن مجرای بول و حیض است و در کتابهایی مثل نکاح، حدود و دیات از آن سخن گفته شده است. افضا در جایی دیگر به یکی بودن مجرای حیض و غائط و نیز یکی کردن مجرای حیض، غائط و بول نیز تعریف شده است.
این مورد در فسخ نکاح بیشتر سخن به میان آمده است و یکی از موارد فسخ نکاح در حقوق خانواده به شمار می رود.
دسترسی سریع به عناوین:
افضا در چه مواردی رخ می دهد؟
افضا ممکن است به پند دلیل رخ بدهد:
- زایمان بسیار طولانی و دشوار.
- تجاوز جنسی خشونت بار و بعضا لواط در مردان.
- سقط جنین خانگی.
افضای زن صغیر
در فقه اسلام اگر زنی نابالغ باشد آمیزش با وی حرام است. اما اگر آمیزش شود با این زوجه احکام خاصی را در بر خواهد داشت.
- پرداخت دیه در افضای زن صغیر: این افضا موجب می شود که دیه بر ذمه شوهر ثابت شود حتی اگر وی قصد طلاق هم نداشته باشد.
- در جایی دیگر آمده است در صورت افضای زن صغیره شوهر باید تا ابد نفقه وی را بدهد حتی اگر زن را طلاق بدهد و حتی اگر زن نیز شوهر کند.
- طبق نظر فتوای مشهور افضای زن صغیره باعث می شود که آمیزش زن با شوهر تا ابد حرام بشود یعنی باعث حرمت ابدی شود.
افضای زن نابالغ توسط غیر شوهر
افضای زنی که نابالغ است توسط شخص اجنبی، باعث ایجاد ضمان دیه کامل و نیز مهر المثل و اگر با اکراه باشد ارش البکاره می شود. البته در صورت باکره بودن زن.
تعریف افضا در علم پزشکی
وجود ارتباط غیر طبیعی مادرزادی یا اکتسابی بین مهبل و یا راست روده.
پارگی التیام یافته ناحیه میان دو راه در تحت این عنوان بررسی می شود و در بسیاری از موارد با جراحی ترمیمی قابل درمان ست.
تعریف دیگر از افضا:
ارتباط انتهای تحتانی روده بزرگ با مهبل و یا مجاری اداری و مثانه و مهبل. این حالت در قسمتی از جداره های داخلی به وجود می آید و موجب اختلال در روابط جنسی می شود.
حق فسخ نکاح در اثر افضا
در این عیب که بر اثر پارگی به وجود می آید و مجرای بول و غایط و حیض یکی می شود؛ عده ای از حقوقدانان معتقدند که هر چند پارگی مزبور را بتوان به وسیله عمل جراحی درمان کرد؛ اما حق فسخ نکاح برای مرد ساقط نمی شود و وی همچنان می تواند نکاح را فسخ کند؛ زیرا در جایی که تردید باشد در بقا خیار، پس از عمل جراحی وجود این حق استصحاب می شود.
ولی با توجه به این که مبنای بسیاری خیارات، وجود ضرر است و در افضا هم هدف قانون از ایجاد چنین حق فسخی جلوگیری از ضرر مرد است.
بنابراین اگر بتوان این مورد را برطرف و درمان کرد و عیب مزبور برطرف شود؛ حق فسخ دیگر کارایی نداشته باشد و ساقط بشود.
برای مثال فرض کنیم زنی دچار افضا شده است که مخرج بول و حیض وی یکی شده است و با مراجعه به پزشک آن را درمان می کند در اینجا باید گفت که شوهر دیگر نمی تواند به استناد وجود عیب مزبور در زمان نکاح آن را فسخ کند.
این سقوط حق فسخ را می توان از اصول حاکم بر قانون درباره استحکام خانواده برداشت کرد زیرا در قانون حفظ و استحکام خانواده ارزش بسیاری دارد.
و باید از جدایی های بی مورد جلوگیری شود.
مهریه زن در فسخ بر اثر افضا
اگر مرد بخواهد نکاح را برای عیب افضا فسخ کند؛ برای مهریه بستگی دارد که بین مرد و زن نزدیکی شده باشد یا نزدیکی نشده باشد. در صورتی که نزدیکی واقع نشده باشد و مرد فسخ کند مهریه ای به زن تعلق نخواهد گرفت.
اما اگر نزدیکی واقع شده و سپس فسخ کند زن مستحق تمام مهریه خواهد بود.
افضا در فقه
صاحب جواهر در تعریف افضا فرموده اند: الافضاء فهو تصیر المسکین واحداً همانطور که قبلا هم اشاره کردیم غالبا فقها در تعریف افضا آن را یکی شدن مخرج بول و حیض می دانند.
فقها این عیب را جز عیوب زن به حساب آورده اند که حق خیار فسخ نکاح را به مرد می دهد و عمده دلیل آن نیز روایات موجود بوده است.
نتیجه گیری
افضا در حقوق خانواده برای موارد عیوب زن پیش بینی شده است. در ابن مورد که حالت عیب مانند در اثر اتفاقاتی برای زن پیش می آید ممکن است ناشی از زایمان طولانی یا تجاوز و … باشد. لذا در اثر این امر، حالتی که در فوق اشاره کردیم پیش می آید.
در اینجا مرد اگر همسر وی دارای چنین حالتی باشد می تواند نکاح را فسخ کند و تفاوت فسخ و طلاق در این است که در فسخ تشریفات طلاق وجود ندارد.
نکته ی دیگر آنکه اگر این عیب زن قابل درمان باشد و وی اقدام به درمان آن کند این حق فسخ مرد ساقط می شود و وی نمی تواند به استناد این دلیل نکاح را فسخ کند.
سوالات متداول
افضا که در حقوق خانواده به آن اشاره شده برگرفته از فقه است به این معنا که مخرج بول و حیض زن یکی شده که فقها بیشتر به این مورد اشاره کرده اند.
اگر همسر مرد دارای حالت افضا باشد مرد می تواند نکاح را فسخ کند اما اگر با رجوع به پزشک قابل درمان باشد و درمان بشود حق فسخی وجود نخواهد داشت.
بله حق فسخی که ناشی از افضا است دارای فوریت عرفی است و اگر مرد با وجود علم آن را اعمال نکند ساقط خواهد شد.
سلام هرگاه همسر بالغ وافضا به سبب مقاربت باشد چه حکمی دارد و همچنین هرگاه همسر نابالغ وافضا به سبب غیر از مقاربت جنسی باشد حکمش چیست ؟
اگر زنی مردی را از طریق رمال و جادوگر مورد تسخیر خود در آورده و همسر دوم او شود و بعد تعویذ های رمالی و طلسم کشف شده و زن اعتراف کند این کار رو کرده تا مهریه دریافت کند حکم آن چیست
سلام: این عمل به نوعی اگر فریب باشد مرد می تواند اقدانم به شکایت نماید ولی چون بخواست مرد بوده است مشکلی وجود ندارد و نمی توان بخاطر زن این فرد شدن از ان زن شکایت نمود