سفته بدون تاریخ چه حکمی دارد؟

سفته در لغت به معنای چیزی است که از کسی عاریه یا قرض یا در عوض چیزی بگیرند تا در شهر دیگر پس دهند. مردم غالباً برای گرفتن وام یا ضمانت با سفته سروکار دارند.

سفته سند تجاری است که جایگزین پول است و با صدور آن، شخص تعهد می‌کند که مبلغی وجه نقد را در تاریخ معین یا به محض مطالبه پرداخت کند.

سفته ممکن است در وجه حامل (یعنی کسی که سفته در دست او است، طلبکار محسوب می‌شود و می‌تواند سفته را وصول کند) یا به نام شخص معینی صادر می‌شود یا به حواله ‌کرد شخص معین به این معنی که شخصی که نامش بر روی سفته نوشته شده است می‌تواند با ظهرنویسی سفته را به دیگری انتقال دهد.

 شرایط صدور سفته

برای صدور سفته شرایط و تشریفاتی باید رعایت شود:

• از جمله این که باید دارای مهر یا امضا باشد و الا سند محسوب نمی‌شود.
• دارای تاریخ صدور باشد.
• مبلغی که باید پرداخت شود با تمام حروف نوشته شود. توجه به این نکته لازم است که مبلغ مذکور نباید بیش از میزانی باشد که در روی سفته نوشته شده است وگرنه مشمول جریمه می شود.
• نام و نام خانوادگی کسی که سفته در وجه او صادر می شود. البته همان‌طور که فوقا اشاره شد ممکن است بدون ذکر نام و در وجه حامل باشد.
• تاریخ پرداخت قید شود؛ البته در صورتی ‌که سفته فاقد تاریخ پرداخت باشد عندالمطالبه محسوب می‌شود و هر زمان که دارنده سفته برای وصول آن اقدام کند صادرکننده باید نسبت به پرداخت وجه اقدام کند.
• نام و نام خانوادگی صادرکننده، اقامتگاه و محل پرداخت سفته.

اعتبار سفته بدون تاریخ

گاهی شخص سفته‌ای صادر می‌کند و تاریخ را در آن قید نمی‌کند. از این جهت خدشه ای وارد نیست و سفته دارای اعتبار است و مانند این است که صادرکننده به دارنده وکالت می‌دهد که هر تاریخی را که خواست در سفته قید کند و برای مطالبه سفته اقدام نماید.

ظهرنویسی (پشت نویسی) سفته

منظور از ظهرنویسی یا پشت نویسی، نوشتن هر عبارت تعهد آور یا مؤثر در سفته، چه در روی آن و چه در پشت آن از طرف شخصی غیر از صادرکننده سفته است.

گاهی ظهرنویسی سفته برای انتقال آن انجام می شود. در هر مورد که عبارت ظهرنویسی به طور مطلق و بدون اضافه کردن عبارت دیگری بکار می‌رود؛ منظور ظهرنویسی برای انتقال است.

ظهرنویسی برای وکالت: در این مورد دارنده سفته آن را به دیگری منتقل نمی‌کند و فقط وکالت در دریافت وجه سفته یا دیگر اعمال مرتبط به آن مانند گرفتن واخواست را به دیگری می دهد.

ظهرنویسی جهت وثیقه یا ضمانت: در این نوع ظهرنویسی نیز مبلغ سفته به دیگری منتقل نمی‌شود و فقط صادر کننده، سفته را به عنوان وثیقه طلب یا ضمانت حسن انجام کار ظهرنویسی می‌کند.

بدین منظور که اگر دین خود را به طلبکارش ادا نکرد یا به تعهداتش عمل نکرد، طلبکار بتواند از محل وصول مبلغ آن سفته، خسارت خود را دریافت کند.

چگونه سفته بدون تاریخ را وصول نماییم؟

هر کس از دیگری طلبی دارد حق وصول آن را نیز دارد. در خصوص مطالبه سفته باید خاطر نشان کرد که اگر سفته بدون تاریخ باشد دارنده بعد از قید تاریخ مورد نظر خود و مطالبه سفته و اگر سفته دارای تاریخ باشد در صورتی که در تاریخ مقرر صادرکننده مبلغ سفته را پرداخت نکند؛ ظرف ۱۰ روز از تاریخ وعده سفته می‌تواند از طریق دادگاه یا دایره واخواست برای واخواست سفته اقدام نماید.

لازم به ذکر است در سفته عندالمطالبه دارنده باید حداکثر ظرف یک سال نسبت به مطالبه سفته به وسیله اظهارنامه اقدام کند و پس از یک ‌سال باید ظرف ۱۰ روز واخواست سفته را دریافت نماید.

دارنده سفته‌ای که باید در ایران پرداخت شود باید در ظرف یک سال از تاریخ واخواست و در صورتی ‌که سفته باید در خارج ایران پرداخت شود باید ظرف ۲ سال از تاریخ واخواست برای وصول سفته اقامه دعوا نماید.

از آنجایی که سفته از اسناد لازم ‌الاجرا است برای مطالبه وجه سفته از طریق اجرای اسناد رسمی می توان اقدام کرد.

دارنده در صورت رعایت مهلت ‌های مقرر نسبت به واخواست و اقامه دعوا می‌تواند علیه صادرکننده، ضامن و ظهرنویس اقدام کند و تقاضای توقیف اموال آن‌ها را بدهد والا فقط علیه صادرکننده می‌تواند اقدام کند.

علاوه بر اقدام از طریق اجرای اسناد رسمی، دارنده می‌تواند از طریق مراجع قضائی برای وصول سفته اقدام کند. البته لازم به ذکر است که برای وصول سفته نمی‌توان از طریق کیفری اقدام کرد و فقط می توان دادخواست حقوقی تقدیم کرد.

همان‌طور که قبلاً نیز توضیح داده شد در صورتی که در مهلت‌های مقرر اقدام نکرده باشد فقط علیه صادرکننده می‌تواند طرح دعوا کند و حق اقامه علیه ضامن و ظهرنویس را از دست می دهد.

هزینه واخواست و اهمیت واخواست سفته

هزینه واخواست ۲درصد خواسته است. با اینکه واخواست کردن سفته برای وصول آن اجباری نیست اما عدم واخواست و اقامه دعوا در مهلت‌های مقرر دارنده سفته را از امتیازات سند تجاری محروم و در حدود یک سند عادی می تواند برای مطالبه وجه آن اقدام کند.

برای مثال، زمانی که سفته امتیازات سند تجاری را ندارد، دارنده سفته فقط می‌تواند علیه صادرکننده طرح دعوا کند و نمی‌تواند برای وصول وجه سفته به ضامن و ظهر نویس رجوع نماید یا برای تامین خواسته باید خسارت احتمالی را به صندوق دادگستری تودیع کند.

یکی دیگر از امتیازات اسناد تجاری، اصل غیر قابل استناد بودن ایرادات است؛ یعنی امضاکنندگان سفته نمی‌توانند در برابر دارنده با حسن نیت سفته (منظور دارندگان بعدی است و شامل دارنده اصلی و بلافصل نیست) به روابط خصوصی و شخصی خود با صادرکننده یا دیگر متعهدان سند استناد کنند و از پرداخت وجه سند امتناع کند.

برای مثال نمی‌توانند با بیان این که سفته بابت قراردادی صادر شده که فسخ شده است از پرداخت وجه آن سرباز زنند.

نتیجه گیری

سفته سندی تجاری است که صادر کننده آن متعهد می شود در موعد معین یا عندالمطالبه مبلغی را در وجه شخص معین یا در وجه حامل پرداخت کند.

در زمان صدور سفته باید به این موضوع توجه داشت که عدم ذکر تاریخ در سفته این حق را به دارنده می دهد که با درج تاریخ مورد نظر خود نسبت به وصول آن اقدام کند.

وصول سفته صرفا از طریق حقوقی امکان پذیر است و امکان طرح دعوای کیفری وجود ندارد.

دارنده سفته باید در مهلت ده روز از تاریخ سررسید نسبت به دریافت واخواست اقدام کند تا از امتیازات سند تجاری برخوردار گردد اما بایدی برای اخذ واخواست وجود ندارد و فقط یک سری امتیازات مثل امکان طرح دعوا علیه ظهر نویس و ضامن را از دست می دهد ولی همچنان امکان وصول و مطالبه از صادر کننده وجود دارد.

سوالات متداول