وقتی شخصی فوت می کند؛ به این شکل نیست که ورثه ی او بتوانند اموال را بین خود تقسیم کنند. بلکه ابتدا باید مشخص شود که ورثه او چه کسانی هستند و هر کدام چه میزانی از اموال شخص مرده ارث می برند زیرا هر کدام سهم مشخصی از ارث شخص مرده دارند. ورثه طبقه بندی دارد و هر طبقه که موجود بود؛ طبقه ی بعدی ارث نمی برند. مثلا: فرزند، طبقه ی اول است و خواهر وبرادر طبقه ی دوم که گواهی انحصار وراثت تعیین می کند کدام طبقه ورثه متوفی هستند.
در گواهی انحصار وراثت به بیان ورثه متوفی و میزان ارثی که هر کدام می برند اشاره شده است
گواهی انحصار وراثت چیست؟
منظور از گواهی انحصار وراثت عبارت است از: «صدور تصدیقی بر محصور بودن وراث متوفی به عدد و اشخاص معین و تعیین سهم هریک از ورثه از ماترک به جای مانده از متوفی به نحو مشترک برای وراث.»
خط بالا به زبان ساده این را بیان می کند که در گواهی انحصار وراثت، تعداد و نام ورثه مشخص شده و سهم آنها از ارثی که به آنها می رسد هم تعیین شده است.
کدام مرجع گواهی انحصار وراثت صادر می کند؟
طبق قانون مدنی دعاوی مربوط به ترکه متوفی در دادگاه محلی اقامه می‌شود که آخرین اقامتگاه متوفی در ایران آن محل بوده و اگر آخرین اقامتگاه متوفی معلوم نباشد رسیدگی در صلاحیت دادگاهی است که آخرین محل سکونت متوفی بوده است.
طبق این ماده گواهی انحصار باید در دادگاه محلی اقامه شود که میت در انجا اقامتگاه داشته اما اینگونه نیست
در حال حاضر چون صدور گواهی انحصار وراثت غالباً در زمره مسائلی است که لزوماً مخاطب یا مخالف ندارد و از پیچیدگی‌های قضائی هم برخوردار نیست، برای همین هم در قانون شوراهای حل اختلاف، صدور گواهی انحصار وراثت بر عهده شورای حل اختلاف مکانی است که متوفی در آنجا اقامت دائمی داشته است.
چه کسی می تواند درخواست انحصار وراثت کند؟
- هر شخصی که وارث است، حق درخواست گواهی را دارد
- هر یک از ورثه به تنهایی هم می توانند از شورای حل اختلاف این گواهی را بخواهند
- هر ذینفعی می‌تواند از شورای حل اختلاف درخواست انحصار وراثت کند. ورثه، طلبکار و یا موصی له( کسی که وصیت به نفع اوست) همگی صاحب نفع محسوب می شوند.
- همچنین شخصی که غیرمستقیم از اثبات وراثت شخص دیگری هم نفع می برد؛ حق درخواست گواهی انحصار وراثت متوفی را دارد. مثلا زن برای مطالبه مهریه خود که وظیفه شوهر است ، حق درخواست صدور گواهی انحصار وراثت پدرشوهر خود را دارد .
روند صدور گواهی انحصار وراثت
- ابتدا باید به اداره ثبت احوال بروید و گواهی فوت شخص را با مدارکی مانند شناسنامه، کارت ملی، گواهی پزشک یا بیمارستان، یا شهادت دو نفری که هنگام فوت حاضر بیودند دریافت نمایید
- سپس برای صدور گواهی انحصار وراثت به شورای حل اختلاف آخرین محل اقامت دائمی متوفی بروید مثلا اگر متوفی در یزد اقامت داشته و آنجا فوت کرده شورای یزد صالح به رسیدگی خواهد بود.
- برای حصر وراثت نیاز به طرح دادخواست دارید که حتما برای نوشتن آن با وکیل مشورت کنید زیرا اگر دادخواست اشکال شکلی داشته باشد رد می شود.
- بعد از آن با هزینه ی شخصی که دادخواست مطرح کرده؛ در یکی از روزنامه های کثیرالانتشار یا محلی اگهی منتشر می شود تا افرادی که فکر می کنند ورثه هستند نیز از موضوع اطلاع پیدا کنند
- بعد از یک ماه از انتشار آگهی، و نبودن مدعی و معترضی گواهی انحصار وراثت صادر می شود.
آیا می توان به گواهی انحصار وراثت اعتراض کرد؟
بله گفته شد که در این گواهی اسم اشخاصی که ارث می برند؛ آورده شده و طبق آن فقط آنها ارث می برند
ممکن است شما جز ورثه ای باشید که اسمش در گواهی انحصار وراثت مذکور آورده نشده است و از آگهی گواهی انحصار وراثت هم مطلع نشده اید؛ در این صورت می توان به شورای حل اختلاف صادر کننده گواهی اعتراض نماید.اگر موضوع در شورای حل اختلاف خاتمه پیدا نکرد؛ به دادگاه عمومی یا دادگاه خانواده ارجاع می شود.
مثلا اگر در خصوص اینکه جز ورثه آورده نشده اید؛ اعتراض کنید؛ در اینجا داداگاه عمومی صالح است .اما در خصوص اینکه ثابت کنید که همسر متوفی بوده اید و باید نامتان در گواهی انحصار وراثت بیاید؛ در اینجا دادگاه خانواده صالح است.
روند اعتراض به گواهی انحصار وراثت
- برای این کار و هر نوع دعوای دیگری نیاز به طرح دادخواست دارید که باید در نگارش آن از افراد متخصص استفاده کنید چون اگر دادخواست رد شود؛ دوباره باید هزینه پرداخت کنید. پیشنهاد می شود برای نگارش دادخواست با وکلای وکیل تاپ مشورت کنید تا از پرداخت هزینه های اضافی بی نیاز شوید.
- عنوان دادخواست مذکور چنین است: اعتراض به گواهی انحصار وراثت
- با تقدیم دادخواست به شورای حل اختلاف، شورا جلسه رسیدگی تعیین می کند و طرفین باید در وقت معین حاضر شوند
- شخص معترض باید ادله و مدارکی که نشان دهنده ورثه یا ذینفع بودنش است را در دادگاه ارائه کند. مثلا اگر همسر متوفی، نامش در گواهی نیامده برای اثبات موضوع باید سند عقد نامه را تقدیم نماید
- شورا اگر قانع شد رای به نفع شخص معترض صادر می کند که حتی همین رای هم قابل تجدید نظر هست .
- شورا فقط در خصوص اعتراض نسبت به تعداد ورثه صالح است. اگر اعتراض درباره ی نسبت داشتن با متوفی بود دادگاه عمومی و اگر در خصوص تصدیق ازدواج بود دادگاه خانواده صالح است.
چه مدارکی برای تقاضای انحصار وراثت لازم است؟
متقاضی انحصار وراثت باید هنگام تقاضا از شورای حل اختلاف مدارک زیر را تنظیم و به دفتر شورا تسلیم نماید:
-
- درخواست نامه کتبی مشتمل بر نام و مشخصات درخواست‌کننده و متوفی و ورثه وی و اقامتگاه آنها و نسبت بین متوفی و وراث.
- گواهی فوت متوفی صادره از اداره ثبت احوال محل اقامت دائمی متوفی.
- گواهی مالیات وراثت از اداره امور اقتصادی و دارایی.
- فتوکپی کارت ملی و شناسنامه تمامی ورثه.( اگر زمان مرگ نطفه منعقد شده باشد، اسم جنین نیز جز ورثه باید آورده شود)
- استشهادیه ای که دلالت بر منحصر بودن وراث یا ورثه دارد.
- تصویر عقدنامه همسر دائمی متوفی.
انحصار وراثت وکیل تاپ
برای در یافت مشاوره حقوقی در خصوص میزان ارث و سهم ارث هر کدام از ورثه و نگارش دادخواست ها و محتواهای حقوقی و اعتراض به روند انحصار وراثت و سپردن وکالت می توانید با موسسه حقوقی وکیل تاپ به شماره ۰۲۱۹۱۰۰۲۰۹۰ تماس بگیرید
شعار وکیل تاپ، تخصصی کردن وکالت در هر حوزه ایست و وکلا در حوزه ی تخصصی خود به امر مشاوره و وکالت می پردازند؛ که این موضوع باعث می شود که از آخرین تغییر وتحولات و رای های قانونی حوزه ی خود آگاه بوده وبا روند پرونده نیز آشنایی داشته باشند تا از صرف وقت وهزینه بیشتر خودداری شود.
نتیجه گیری
ورثه مرده می توانند همه ی اموالی که از متوفی به جا مانده را بعد از پرداخت بدهی ها و ادای واجبات متوفی و اجرای وصیت او تصرف کنند. اما این امر در گرو شرطی است که آن شرط داشتن گواهی انحصار وراثت می باشد
در گواهی مزبور میزان ارث هر ورثه و تعداد آن مشخص شده است. صدور گواهی انحصار وراثت در صلاحیت شورای حل اختلاف می باشد
سوالات متداول
گواهی انحصار وراثت را از کجا بگیریم؟
برای این کار ابتدا باید با مدارکی که در متن گفته شد، به شورای حل اختلاف رجوع کرد وبا گذشتن مراحل فوق گواهی مزبور صادر می گردد.
آیا انحصار وراثت کردن اجباری است؟
گواهی انحصار وراثت برای وقتی است که متوفی اموالی دارد که باید سهم هر یک از ورثه وتعداد آن ها معلوم باشد؛ لذا در جایی که متوفی مال داشته باشد حتما باید گواهی انحصار وراثت صادر شود
برای انحصار وراثت همه ی ورثه باید حاضر باشند؟
خیر حتی یکی از وراث نیز می تواند با مراجعه به شورای حل اختلاف، گواهی مزبور را دریافت کند
سلام