قانون بازنشستگی سازمان تامین اجتماعی

انسان توان کار کردن در همه عمر خود را ندارد، روزی می‌رسد که او توان کار کردن خود را از دست می‌دهد. در همین روز است که او باید دست از کار بکشد. در دورانی که شخص قادر به انجام کار نیست، باید تدبیری اندیشیده شود تا او بتواند برای دوران از کار افتادگی و کهولتش منبع درآمدی داشته باشد و از محل آن بتواند نیازهای اساسی و مادی زندگی خود و افراد تحت تکفل و سرپرستی خود برآید.یکی از قوانینی که به این منظور تدوین شده است قانون بازنشستگی تامین اجتماعی است.

در صورت داشتن هر گونه سوال در رابطه قانون بازنشستگی تامین اجتماعی، انواع جرایم مالی و اطلاع از قوانین به روز کشور می توانید از امکانات بی نظیر مجموعه وکیل تاپ نظیر مشاوره با وکیل به صورت آنلاین بهره مند شوید.

«بازنشستگی» به دورانی از زندگی فرد اطلاق می‌شود که فرد از خدمت خارج می‌شود و دیگر وظیفه ای در قبال مسئولیتهای قبلی خود ندارد ولی با این حال که خدمتی انجام نمی‌دهد حقوق دریافت می‌کند.

در این نوشتار قصد داریم ابتدا به معرفی بیمه پرداخته و انواع آن را اعم از اجباری و اختیاری توضیح داده و نهایتاً به بررسی بیمه بازنشستگی تامین اجتماعی بپردازیم.

بیمه تامین اجتماعی

بیمه انواع مختلفی دارد که یکی از مهمترین موارد آن بیمه تامین اجتماعی است این بیمه توسط سازمان تامین اجتماعی ارائه می گردد. سازمان تامین اجتماعی به این دسته از افراد دفترچه بیمه تامین اجتماعی می دهد و بر اساس این دفترچه افراد و خانواده های آنها تحت حمایت بیمه قرار می گیرند لازم به ذکر است که سازمان تامین اجتماعی یک سازمان بیمه‌گر اجتماعی است که به افراد تحت پوشش خود ارائه خدمات می نماید.

به جرات می توانیم بگوییم که سازمان و بیمه تامین اجتماعی مهم‌ترين رکن در صنعت بیمه کشور هستند. در سال ۱۳۰۱ قانون استخدامی کشوری هم به تصویب رسید مفهوم بازنشستگی بیان گردید مطابق با این تعریف برای بازنشستگی کارفرمایان موظف شدند تا وظایفی را در قبال کارگران انجام دهند.

برای دریافت مشاوره حقوقی آنلاین به صورت تخصصی می توانید با وکلای مجرب مجموعه وکیل تاپ در ارتباط باشید.

 ۰۰۲۱۹۱۰۰۲۰۹

کارفرمایان موظف شدند تا تأمین خاص و حقوقی را برای افرادی که بعد از خدمت توانایی کار کردن خود را از دست می‌ دهند فراهم نمایند، همچنین آن ها موظف شدند به افرادی که درحین کار بر اثر حادثه ای توان کار کردن خود را از دست می دهند مستمری بدهند، همچنین باید از خانواده هر کارگری که فوت می شد حمایت می کردند.

بعد از مدتی یعنی در سال ۱۳۲۵ که اولین قانون کار به تصویب رسید کارفرمایان موظف گردیدند که قانون بیمه کارگران را رعایت کنند و همچنین آن ها باید دو صندوق را راه اندازی می‌ کردند که یکی صندوق بهداشت بود و دیگری صندوق تعاون صندوق بهداشت به این منظور باید تاسیس می گردید که در مورد بیماری هایی که ناشی از کار نباشد به کارگران ارائه کمک کند و صندوق تعاون نیز به جهت کمک به کارگران در امور ازدواج، بیکاری، از کار افتادگی، بازنشستگی و بارداری تاسیس گردید.

پس از اینکه قوانین روز به روز تکامل یافتند نهایتاً در سال ۱۳۵۸ سازمان تامین اجتماعی به شکل امروزی تاسیس گردید و آغاز به کار کرد. حال به تعريف بيمه مي پردازيم. بر اساس قانون تامین اجتماعی در ایران دو نوع بیمه وجود دارد: بيمه اجباری و بيمه اختياری

بيمه اجباری

«بیمه اجباری» بیمه ای است که کارگر توسط کارفرما به صورت الزامى تحت پوشش تامین اجتماعی قرار می گیرد. همه افرادی که با دریافت حقوق و مزایا مشغول به کار و فعالیت در کارگاه ها، شرکت ها، کارخانه ها، فدوشگاه ها و هر نوع محل کاری هستند یا به عبارتی دیگر افرادی که مشغول قانون کار می شوند باید اجباراً تحت پوشش بیمه قرار بگیرند.

حق بیمه در این نوع از بیمه به میزان حقوق و دستمزد کارگر بستگی دارد در هر سال سازمان تامین اجتماعی لیست حقوق و دستمزد مشاغل مختلف را اعلام می‌کند که بر این اساس کارفرمایان باید در میزان حقوق پرداختی بر اساس این نیز اقدام نمایند. میزان حق بیمه در بیمه اجباری ۳۰ درصد است که ۲۳ درصد از آن را کارفرما می پردازد و ۷ درصد آنرا شخص بیمه شده موظف است که پرداخت نماید.

بيمه اختياری

همه افراد جامعه حتی افرادی که کار مستقل دارند و فاقد کارفرما هستند مي‌ توانند با پرداخت حق بیمه خود را بیمه نمایند و از مزایای بیمه استفاده کنند که به آن «بیمه خویش فرما» یا همان «بیمه اختیاری» گفته می شود. همان طور که بیان شد این بیمه اختیاری است و اشخاص ملزم به بیمه نمودن خود نیستند اما در بیمه اجباری بیمه گذاران موظف هستند تا به عقد قرارداد بیمه بپردازند و تقاضای بیمه و قبول آن برای طرفین اجباری می باشد.

مقايسه بيمه اجباری با بيمه اختياری

همانطور که در قسمت های قبل بیان شد همه افراد جامعه می توانند از حمایت های بیمه بهره ببرند و صرفاً به این شکل نیست که فقط افرادی که دارای رابطه کار با کارفرمایی هستند بتوانند بیمه شوند بلکه همه با پرداخت حق بیمه می توانند خود را بیمه نمایند در این قسمت می خواهیم به مهمترين تفاوت هایی که بيمه اجباری و بیمه اختیاری دارد اشاره‌ای نماییم تا مفهوم این دو بیمه بهتر درک شود.

برای دریافت مشاوره با وکیل آنلاین به صورت تخصصی در زمینه های حقوقی می توانید با مجموعه مجرب وکیل تاپ در ارتباط باشید.

 ۰۰۲۱۹۱۰۰۲۰۹

یکی از تفاوت های بیمه اجباری و بیمه اختیاری در قابلیت استفاده از بیمه بیکاری می باشد. بیمه بیکاری فقط به افرادی پرداخت می گردد که دارای بیمه اجباری هستند و افرادی که اختیارات خود را بیمه نموده اند در صورت بیکار شدن غیر ارادی نمی‌ توانند از سازمان تأمین اجتماعی درخواست دریافت بیمه بیکاری نمایند چرا که این بیمه صرفاً مختص به بیمه شدگان اجباری می باشد.

بیمه بیکاری یک نوع بیمه است که به فردی ارائه می‌شود که به صورت غیر ارادی بی‌کار گردیده است. باید توجه نمود که علت بیکار شدن فرد باید غیر ارادی باشد و اگر او مرتکب تخلفی شده باشد که بیکاری او در نتیجه آن تخلف باشد وی نمی تواند بیمه بیکاری دریافت نماید.

تفاوت بعدی که در خصوص این دو نوع از بیمه می توان بیان نمود تفاوت آن ها در پرداخت هزینه‌ های بیمارستانی است که این هزینه ها برای بیمه‌شدگان اختیاری ۱۰ درصد به عنوان فرانشیز محاسبه می گردد ولی در بیمه اجباری هیچ هزینه بیمارستانی برای بیمه شده در نظر گرفته نمی‌ شود و می تواند به صورت رایگان از خدمات بیمارستانی استفاده نماید.

به عبارتی دیگر در بیمه اجباری استفاده از خدمات درمان به صورت رایگان است و بلعکس در بیمه اختیاری استفاده از خدمات درمان مبلغی را به عنوان فرانشیز بر عهده بیمه شده قرار می دهد.

«بیمه اختیاری» برخلاف بیمه اجباری شامل مواردی چون غرامت دستمزد ایام بیماری و البته مرخصی زایمان، از کار افتادگی جزئی و حوادثی که ناشی از کار است نمی‌شود. مثلاً ممکن است در بیمه اجباری برای شخص بیمه شده در حین کار حادثه ای پیش آید که بر اثر آن شخص از کار افتاده محسوب شود که در این صورت می تواند غرامت از کار افتادگی را از بیمه دریافت نماید اما امکان گرفتن این غرامت در بیمه اختیاری وجود ندارد.

در بیمه اختیاری چون رابطه کارگری و کارفرمایی برقرار نیست هزینه های عائله مندی به این نوع از بیمه شدگان پرداخت نمی گردد.

مستمري بازنشستگي

یکی از تعهداتی که شرکت بیمه به شخص بیمه شده دارد پرداخت مستمری بازنشستگی است همان طور که در ابتدای متن بیان گردید، فراد توانایی کار کردن در تمام طول عمر خود را ندارند و روزی توان کاری آنها پایان یافته و آنها اجباراً باید دست از کار بکشند این تعهد شرکت بیمه به آن ها کمک می نماید تا در زمانی که توانایی کار کردن را ندارند یعنی در زمان بازنشستگی بتوانند از عهده مخارج زندگی خود و خانواده خود برآیند.

گرفتن مستمری بازنشستگی از شرکت بیمه منوط به دو عامل است که یکی از عوامل سن و دیگری سابقه پرداخت حق بیمه می‌باشد. البته عوامل مهمی نیز بر شرایط بازنشستگی تاثیر گذار هستند که از آن جمله می توان به سختی کار و شرایط بیمه شده و جنسیت اشاره نمود اما همان طور که بیان شد مهمترین عامل در این خصوص سن و سابقه پرداخت حق بیمه است.

بیشتر بخوانید: کمیسیون های پزشکی سازمان تامین اجتماعی

 به صورت معمول هرکس که به سن ۶۰ سالگی براي مردان و ٥٥ سالگي براي زنان برسد اگر وی ۲۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد می‌ تواند بازنشسته شود. این موضوعی است که در ماده ۷۶ قانون بازنشستگی تامین اجتماعی به صراحت بیان گردیده است ولی موضوع این است که همه افرادی که بازنشسته شده اند و یا قصد بازنشستگی را دارند باید این شرط در خصوص آنها رعایت شود و یا در این خصوص استثنائاتی وجود دارد؟

در پاسخ باید گفت که رعایت این دو شرط به عنوان قاعده اصلی برای بازنشستگی باید رعایت گردد اما این امر دارای استثنائاتی است كه مي توان از طریق روش های دیگر پیش از موعد درخواست بازنشستگی نمود در این قسمت به بیان این روش ها و استثنائات می‌ پردازیم.

بازنشستگي ١٠ سال زودتر از موعد قانوني

همانطور که پیش از این گفتیم برای بازنشستگی مردان باید به سن ۶۰ سالگی و زنان به سن ۵۵ سالگی رسیده باشند و به علاوه باید ۲۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشند.

حال اگر افراد دارای ۳۰ سال و يا بيشتر سابقه پرداخت حق‌ بیمه باشند سن آن ها می‌ تواند ده سال کاهش یابد یعنی مردان با ٥٠ سال و زنان با ۴۵ سال و پرداخت ۳۰ سال حق بیمه بتوانند بازنشسته شوند.

بازنشستگي بدون محدوديت سني

افرادی که دارای ۳۵ سال تمام سابقه پرداخت حق بیمه هستند شرط حداقل سه برای بازنشستگی آنان حذف می‌ شود یعنی آنان با هر سنی می توانند بازنشسته شوند.

بازنشستگي با سابقه كمتر از ٢٠سال

مردانی که به سن ۶۰ سالگی و زنانی که به سن ۵۵ سالگی رسیده اند اگر سابقه پرداخت حق بیمه آنها بین ۱۰ سال تا ۱۹ سال باشد آن ها می توانند تقاضاى بازنشستگی نمایند که در اينصورت مستمری این دسته از افراد بر اساس میزان سابقه آن ها پرداخت می‌ شود مثلاً اگر شخصی ۱۷ سال سابقه بیمه داشته باشد و درخواست بازنشستگی نماید و سن او نیز اگر مرد است به ۶۰ سالگی و اگر زن است به ۵۵ سالگی رسیده باشد او با مستمری ۱۷ روز بازنشسته می شود.

همچنین اگر سن بیمه شده به سن مقرر رسیده باشد اما سابقه پرداخت حق بیمه وی کمتر از ۱۰ سال باشد نیز او با خرید تفاوت سابقه تا ۱۰ سال می‌تواند تقاضای بازنشستگی نماید یعنی اگر سابقه پرداخت حق بیمه او پنج سال است و اگر مرد است سن او به ۶۰ سالگی رسیده است او می تواند با خرید ۵ سال تفاوت سابقه خود را بازنشسته نماید و در نهایت او با ۱۰ روز مستمری بازنشسته خواهد شد.

شرايط خاص و ويژه بازنشستگي براي زنان

زنانی که ۲۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه دارند و مشمول قانون کار هستند اگر به سن ۴۲ سالگی برسند می توانند با ۲۰ روز حقوق خود را بازنشسته نمایند.

شرایط ویژه و خاص بازنشستگی در برنامه ششم توسعه

زنانی که مشمول سایر قوانین استخدامی غیر از قانون کار هستند اگر به سن ۵۰ سالگی برسند و ۲۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشند می‌توانند با ۲۰ روز حقوق خود را بازنشسته نمایند.

شرایط بازنشستگی در مشاغل سخت و زیان آور

شخصی که بیست سال پشت سرهم و یا ۲۵ سال به صورت متناوب کارهای سخت و زیان آور را با پرداخت حق بیمه انجام داده است بدون توجه به شرط سنی می تواند درخواست بازنشستگی نماید که در این صورت سابقه پرداخت حق بیمه یک و نیم سال محاسبه خواهد شد.

همچنین اگر بر اثر سختی و فشار کار آسیب جسمی و روحی به توان کارگر وارد شود و دیگر توان کار نداشته باشد و یا کار کردن برای او زیان آور باشد و این امر به تایید کمیسیون پزشکی ماده ۹۱ قانون بازنشستگی سازمان تامین اجتماعی هم رسیده باشد فرد می تواند توان تقاضای بازنشستگی کند در این صورت هر سال از سنوات کاری وی یک و نیم سال در نظر گرفته می شود.

شرايط بازنشستگي جانبازان

سن بازنشستگی برای جانبازان و آزادگان بر اساس قانون ۱۰ سال کاهش یافته است و اگر شرط اول یعنی داشتن ۲۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه در خصوص این ادعایی طی شده باشد آن ها می توانند در صورت مرد بودن با سن پنجاه سالگی و اگر زن باشند با سن ۴۵ سال بازنشسته شوند

شرايط درخواست بازنشستگي

درخواست بازنشستگی باید توسط خود شخص بیمه شده به عمل آید و کارفرمایان می توانند به اجبار کسی را بازنشسته نمایند و یا از بیمه تامین اجتماعی بخواهند که او را بازنشسته کند اما اگر مردان با ۶۵ سال سن و یا زنان با ۶۰ سال و یا بیشتر و دارای حداقل سابقه لازم جهت پرداخت حق بیمه وجود داشته باشند و با این حال خود این اشخاص تقاضای بازنشستگی نکرده باشند کارفرمایان آنها می‌توانند از بیمه تامین اجتماعی بازنشستگی آنها را درخواست نمایند این موضوع در ماده ۷۸ قانون بازنشستگی تامین اجتماعی بیان گردیده است.

طریقه محاسبه مستمری بازنشستگی در تامین اجتماعی

برای تعیین میزان مستمری که به هر فرد بازنشسته تعلق می‌گیرد باید ۲ عامل را در نظر گرفت. یکی سابقه پرداخت حق بیمه و دیگری حقوق و مزایای مبنای کسر حق بیمه.

 برای محاسبه میزان مستمری متعلق به هر فرد بازنشسته ابتدا باید متوسط حقوق یا مزد او را به دست آوررد و سپس عدد به دست آمده را در سابقه پرداخت حق بیمه ضرب نمود و در نهایت این عدد را بر ۳۰ تقسیم نمود.

همچنین بر اساس ماده ۱۱۱ قانون تامین اجتماعی، این مستمری نباید از حداقل مزد کارگر عادی کمتر باشد( البته این قانون در خصوص کسانی اجرا می‌گردد که حداقل ۲۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشند)

سخن آخر

در این مطلب به بررسی کامل قانون بازنشستگی تامین اجتماعی و بررسی مستمری بازنشستگی پرداختیم.

برای دریافت مشاوره حقوقی و تخصصی به صورت تلفنی و آنلاین، می توانید با وکلای مجرب و حرفه ای مجموعه وکیل تاپ در ارتباط باشید. تمامی خدمات ارائه شده از سوی وکیل تاپ زیر نظر متخصصین مورد بررسی و نظارت قرار می گیرند و تمامی خدمات حقوقی با کم ترین هزینه و با بهترین کیفیت ارائه می شود.

سوالات متداول

۱- بازنشستگی در چه سنی امکان دارد؟

۲- مستمری بازنشستگی چگونه محاسبه می شود؟

۳- اگر در دو سال آخر بازنشستگی فرد به طور متوالی دستمزد دریافت نکرده باشد ، مستمری چگونه محاسبه می شود؟