حکم بارداری در عقد موقت (صیغه) به همراه تمامی قوانین و شرایط

امور خانواده یکی از مهم ترین و البته چالش برانگیز ترین مسائل موجود در قوانین ما به شمار می آید که همواره چه در سوالات و مشاوره های حقوقی و چه در دعاوی مربوطه در رویه قضایی حاکم، درصد قابل ملاحظه ای را به خود اختصاص داده است.اما یکی از اموری که در بحث حقوق خانواده افراد به ویژه جوانان مورد توجه قرار می گیرد، بحث ازدواج موقت یا همان صیغه و به دنبال آن بارداری در عقد موقت می باشد.

در ازدواج موقت نیز همانند ازدواج دائم در شرع و قانون مدنی، برای هریک از طرفین حقوق و تکالیفی پیش بینی شده است که طرفین ملزم به رعایت آن می باشند.بارداری در صیغه یک مسئله مهم و پیچیده است که نیاز به توجه به مفاهیم دینی و حقوقی دارد.برای اطلاعات بیشتر با مشاوره آنلاین حقوقی مجموعه وکیل تاپ در ارتباط باشید.

ین موضوع در اسلام و حقوق مختلف جهان به شکل‌های مختلف مورد بررسی قرار گرفته است.در این نوشتار قصد داریم به مبحث بارداری در عقد موقت مطابق با تمامی شرایط و قوانین حاکم بپردازیم.

ازدواج موقت طبق قانون مدنی

ازدواج موقت یا عقد موقت طبق قوانین مدنی در بسیاری از کشورها تایید نمی‌شود یا ممکن است با محدودیت‌هایی مواجه باشد. در بسیاری از کشورها، ازدواج معمولاً به شکل دائمی و بر اساس قوانین تعیین شده در نظام حقوقی انجام می‌شود و ازدواج موقت به عنوان یک شکل معتبر و قانونی محسوب نمی‌شود.

 به دنبال آن٬ حتی بارداری در عقد موقت مطرح نمی‌نمی شود.در کشور ما مطابق احکام اسلامی دو ماده مدنی در ارتباط با این موضوع تعیین شده است که به شرح زیر است:

 مطابق با ماده ۱۰۷۵ قانون مدنی

وقتی نکاح صورت گرفته میان طرفین برای مدت زمان مشخص و معینی باشد؛ نکاح موقت نامیده خواهد شد. لازم به ذکر است که قصد میان طرفین نیز می بایست بر مبنای ایجاد عقد موقت باشد. برای مثال اگر طرفین با قصد ازدواج دائم، مدتی را در عقد ذکر نمایند، عقد اساسا باطل می باشد و تبدیل به عقد نکاح موقت نخواهد شد.

مطابق با ماده ۱۰۷۶ قانون مدنی

مدت نکاح منقطع (موقت) باید کاملا معیین باشد. بنابراین اگر قصد طرفین عقد نکاح موقت بوده باشد ولی در هنگام انعقاد عقد، مدتی را ذکر نشده باشد، عقد نکاح موقت باطل خواهد بود.

وضعیت ارث، مهریه و نفقه در عقد موقت

وضعیت این سه مورد بالا٬ می‌تواند بسته به مفهوم دینی و قوانین مربوط به هر کشور مانند قوانین بارداری در عقد موقت متغیر باشد. در اینجا وکیل آنلاین  به برخی از نکات مهم در این خصوص مطابق با قوانین و احکام کشور ایران اشاره می‌کند. از این قرار است:

 مهریه در عقد موقت مطابق با ماده ۱۰۹۵ قانون مدنی

عدم تعیین مهریه، همانند عدم تعیین مدت، از جمله موجبات ابطال عقد نکاح خواهد بود. در خصوص میزان مهریه در عقد موقت، محدودیت قانونی و شرعی مطرح نبوده و طرفین می توانند با توافق یکدیگر، اقدام به تعیین مهریه نمایند.

 نفقه ماده ۱۱۱۳ قانون مدنی

در عقد انقطاع (موقت) زن حق نفقه ندارد مگر اینکه شرط شده یا آنکه عقد مبنی بر آن جاری شده باشد. پس اصولا اگر در عقد نکاح موقت نفقه شرط نشده باشد، خانم استحقاق دریافت نفقه را نخواهد داشت.

اما اگر این مساله در هنگام عقد شرط شده باشد. مرد از پرداخت نفقه به همسر خود امتناع نماید. خانم می تواند ابتدا از دادگاه خانواده، الزام مرد را به پرداخت نفقه خواستار، و درصورت عدم پرداخت، می توانند از دادگاه الزام مرد به بذل مدت را خواستار باشد.

در این باره باید بیان داشت که، در عقد موقت طلاق وجود ندارد. بلکه یا می بایست مدت عقد به اتمام برسد. یا اینکه مرد باقی مدت عقد را به خانم بخشیده . از وی جداشده و به عقد نکاح موقت پایان دهد که اصطلاحا به آن بذل مدت گفته می شود.

 ارث در عقد نکاح موقت ماده ۹۴۰ قانون مدنی

زوجین که زوجیت آنها دائمی بوده . ممنوع از ارث نباشند. از یکدیگر ارث می برند. پس مطابق با این ماده مرد و زن در ازدواج موقت، از یکدیگر ارث نخواهند برد.

بارداری در عقد موقت

پس از انعقاد عقد نکاح موقت، همانند ازدواج دائم مطابق با قانون و شرع امکان برقراری رابطه ی جنسی وجود خواهد داشت. اگرچه پیش از انعقاد نکاح، خانم می تواند شرط نماید که رابطه ی جنسی صورت نگیرد البته که این شرط در ازدواج دائم باطل خواهد بود.

اما در صورتی که رابطه ی جنسی میان طرفین در عقد نکاح موقت، منجر به بارداری خانم شود، فرزند مشترک میان طرفین، هیچ تفاوتی با فرزند حاصله از ازدواج دائم نخواهد داشت. در این باره باید بیان داشت که:

 اولا

مرد مکلف است نفقه ی خانم را در هنگام وضع حمل و نفقه فرزند خود را پس از تولد در عقد موقت پرداخت نماید.

 ثانیا

 فرزند متولد از سوی طرفین در بارداری در عقد موقت، از پدر و مادر خود ارث خواهد برد و موقت بودن ازدواج نیز تاثیری در کاهش یا افزایش سهم الارث او نسبت به فرزندان حاصله از ازدواج دائم نخواهد داشت.

 ثالثا

نگهداری از فرزند نیز کماکان مطابق با ماده ۱۱۶۸ قانون مدنی، برعهده ی پدر و مادر بوده و در صورتی که طرفین از یکدیگر جدا شوند. مادر تا سن هفت سالگی در نگهداری فرزند اولویت خواهد داشت و پس از آن تصمیم به نگهداری درصورت اختلاف با دادگاه می باشد.

الزام به ثبت ازدواج در صورت بارداری زن صیغه ای

 مساله ای که با وجود فرزند بسیار بر عقد نکاح موقت تاثیر گذار خواهد بود، بحث الزامی شدن ثبت واقعه ی نکاح موقت خواهد بود. در این خصوص باید بیان داشت. ثبت نکاح دائم، فسخ و انفساخ آن، طلاق، رجوع و اعلام بطلان نکاح یا طلاق الزامی می باشد. اما ثبت واقعه ی نکاح موقت در دفاتر ازدواج طلاق و شناسنامه طرفین، از نظر قانونی و عرف رایج امری اختیاری می باشد که اصولا نیز ثبت نخواهد شد.

اما مطابق با قانون حمایت از خانواده، در مواردی ثبت نکاح موقت الزامی بوده که یکی از آن ها بارداری در عقد موقت می باشد.

ماده ۲۱ قانون حمایت از خانواده در این باره مقرر می دارد. نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران در جهت محوریت و استواری روابط خانوادگی، نکاح دائم را که مبنای تشکیل خانواده است مورد حمایت قرار می‌ دهد. نکاح موقت نیز تابع موازین شرعی و مقررات قانون مدنی است و ثبت آن در موارد زیر الزامی است:

1. باردار شدن زوجه.
2. توافق طرفین.
3. شرط ضمن عقد.

تبصره ـ ثبت وقایع موضوع این ماده و ماده (۲۰) این قانون در دفاتر اسناد رسمی ازدواج یا ازدواج و طلاق مطابق آیین نامه ‌ای است که ظرف یک  سال با پیشنهاد وزیر دادگستری به تصویب رئیس قوه قضائیه می‌ رسد و تا تصویب آیین ‌نامه مذکور، نظام  نامه ‌های موضوع ماده (۱) اصلاحی قانون راجع به ازدواج مصوب ۱۳۱۶/۰۲/۲۹ کماکان به قوت خود باقی است.

اختلاف زوجین در انتساب فرزند به یکدیگر

یکی از اختلافات شایع که در ازدواج موقت میان زوجین و بارداری در عقد موقت مطرح می شود. بحث اختلاف در انتساب فرزند به وجود آمده میان طرفین می باشد. به زبان ساده، مرد فرزند میان خود و زن را در عقد موقت انکار می نماید.

در این خصوص باید بیان داشت که، اگرچه امروزه با استفاده از آزمایش DNA به راحتی این موضوع قابل تشخیص می باشد.اما قانون مدنی در ماده ۱۱۵۸ به جهت حل اختلاف راه کاری را پیش بینی نموده است که به اماره فراش مشهور می باشد.

مطابق با این ماده؛ طفل متولد در زمان زوجیت ملحق به شوهر است. مشروط بر اینکه از تاریخ نزدیکی تا زمان تولد کمتر از شش ماه و بیشتر از ده ماه نگذشته باشد.اما در صورتی که پس از انحلال عقد موقت، فرزندی متولد شده باشد؛ در صورت اختلاف موضوع مشمول ماده ۱۱۵۹ قانون مدنی خواهد بود.

بر اساس ماده ۱۱۵۹ قانون مقرر٬  که هر طفلی که بعد از انحلال نکاح متولد شود. ملحق به شوهر است مشروط بر اینکه مادر هنوز شوهر نکرده و از تاریخ انحلال نکاح تا‌ روز ولادت طفل بیش از ده ماه نگذشته باشد مگر آنکه ثابت شود که از تاریخ نزدیکی تا زمان ولادت کمتر از ۶ ماه و یا بیش از ده ماه گذشته باشد.

نتیجه گیری

در پایان و به عنوان نتیجه گیری کلی از آنچه که بیان شد؛ در شرع و حقوق خانواده ما، دو نوع ازدواج دائم و موقت پیش بینی شده است.ازدواج موقت که در این متن به آن پرداختیم. در موارد زیادی با ازدواج دائم متفاوت بوده و از احکام و قوانین منحصر به خود پیروی می نماید.

برای مثال در عقد موقت حتما می بایست مدت عقد مشخص بوده و مهریه نیز از سوی طرفین تعیین شود. جدای از این مورد، زن و مرد در عقد موقت از یکدیگر ارث نخواهند برد. اما اگر فرزندی میان طرفین وجود داشته باشد، فرزند مشترک از آنها ارث خواهد برد.

سوالات متداول