طبق ماده ۳ قانون بیمه بیکاری؛ بیمه بیکاری به عنوان یکی از حمایت‌های تأمین اجتماعی است و سازمان تأمین اجتماعی مکلف است با دریافت حق بیمه مقرر، به بیمه شدگانی که طبق مقررات این قانون بیکار می‌شوند مقرری بیمه بیکاری پرداخت نماید. بنابراین بیمه بیکاری عبارتست از این که شخص بیکار مورد حمایت قانون قرار گرفته و حق بیمه دریافت خواهد کرد.
در همین قانون نیز میزان آن تعیین شده است. طبق ماده ۵ قانون فوق؛ حق بیمه بیکاری به میزان (۳%) مزد بیمه شده می‌باشد که کلاً توسط کارفرما تأمین و پرداخت خواهد شد.
دسترسی سریع به عناوین:
بیکار چه کسی است؟ حق بیمه بیکاری به چه کسی تعلق می گیرد؟
سوال بعدی که اینجا مطرح می شود این است که بیکار چه کسی است؟ حق بیمه بیکاری به چه کسی تعلق می گیرد؟ بیکار از نظر این قانون بیمه شده‌ای است که بدون میل و اراده بیکار شده و آماده کار باشد. بیمه شدگانی که به علت تغییرات ساختار اقتصادی واحد مربوطه به تشخیص وزارتخانه ذی ربط و تأیید شورای عالی کار بیکار موقت شناخته شوند نیز مشمول مقررات این قانون خواهند بود.
همچنین بیمه شدگانی که به علت بروز حوادث قهریه و غیر مترقبه از قبیل سیل، زلزله جنگ، آتش‌سوزی و… بیکار می‌شوند نیز با معرفی واحد کار و امور اجتماعی محل از مقرری بیمه بیکاری استفاده خواهند کرد.
جهت دریافت مقرری چه مدارکی لازم است؟
- اصل و کپی یکسال آخر قرارداد کار یا رای صادر شده
- کپی صفحه اول دفترچه بیمه
- اصل و کپی تمام صفحات شناسنامه
- اصل و کپی مدرک تحصیلی یا مدرک فنی
- اصل و کپی کارت ملی
- اصل و کپی گواهی کار از شرکت
- اصل و کپی کارت پایان خدمت (فقط برای آقایان)
- عکس ۴*۳ جدید (۴ قطعه)
بیمه بیکاری چه شرایطی دارد؟ با چه شرایطی فرد بیکار استحقاق دریافت آن را دارد؟
سوال بعدی در این زمینه این است که بیمه بیکاری چه شرایطی دارد؟ با چه شرایطی فرد بیکار استحقاق دریافت آن را دارد؟ طبق ماده۶ قانون بیمه بیکاری بیمه شدگان بیکار در صورت احراز شرایط زیر استحقاق دریافت مقرری بیمه بیکاری را خواهند داشت:
- بیمه شده قبل از بیکار شدن حداقل (۶) ماه سابقه پرداخت بیمه را داشته باشد. مشمولین تبصره (۲) ماده (۲) این قانون از شمول این بند مستثنی می‌باشد.
- بیمه شده مکلف است ظرف (۳۰) روز از تاریخ بیکاری با اعلام مراتب بیکاری به واحدهای کار و امور اجتماعی آمادگی خود را برای اشتغال‌به کار تخصصی و یا مشابه آن اطلاع دهد. مراجعه پس از سی روز با عذر موجه و با تشخیص هیأت حل اختلاف تا سه ماه امکان‌پذیر خواهد بود.
- بیمه شده بیکار مکلف است در دوره‌های کارآموزی و سوادآموزی که توسط واحد کار و امور اجتماعی و نهضت سوادآموزی و یا سایر واحدهای ذی ربط با تأیید وزارت کار و امور اجتماعی تعیین می‌شود شرکت نموده و هر دو ماه یک بار گواهی لازم در این مورد را به شعب تأمین‌اجتماعی تسلیم نماید.
قابل ذکر است کارگرانی که در زمان دریافت مقرری بیمه بیکاری به شغل یا مشاغلی گمارده می‌شوند که میزان حقوق و مزایای آن از مقرری بیمه بیکاری متعلقه کمتر باشد مابه‌التفاوت دریافتی بیمه شده از حساب صندوق بیمه بیکاری پرداخت خواهد شد. البته مدت دریافت مقرری بیمه بیکاری جزء سوابق پرداخت حق بیمه، بیمه شده از نظر بازنشستگی، ازکارافتادگی و فوت محسوب خواهد شد.
سوال دیگر این است که آیا دریافت بیمه بیکاری ربطی به جنسیت دارد یانه؟ باید پاسخ داد که بیمه بیکاری ربطی به جنسیت افراد ندارد.
عیدی و پاداش در بیمه بیکاری
به مقرری بگیران در طول دوره استحقاق، عیدی و پاداش تعلق نمی گیرد.
تمکن مالی مقرری بگیر
اگر مقرری بگیر در زمین مزروعی و یا مواردی مانند آن مشغول کار شود، مقرری آنان به لحاظ اشتغال مجدد قطع می شود اما صرف داشتن زمین زراعی و یا تمکن مالی و داشتن سرمایه و زمین باعث قطع مقرری نمی شود.
سوالات متداول در رابطه با بیمه بیکاری
و سوالات آخر در رابطه با بیمه بیکاری این است که چه مدتی شخص از این مزایا بهره مند خواهد شد؟ مدت بهره مندی از بیمه بیکاری و نحوه آن در مورد مجردین و متاهلین چگونه است؟ از کی بیمه بیکاری قابل پرداخت است؟
طبق قانون بیمه بیکاری؛ جمع مدت پرداخت مقرری از زمان برخورداری از مزایای بیمه بیکاری اعم از دوره اجرای آزمایشی و یا دائمی آن برای مجردین حداکثر(۳۶) ماه و برای متأهلین یا متکلفین حداکثر (۵۰) ماه بر اساس سابقه کلی پرداخت حق بیمه و به شرح جدول ذیل می‌باشد:
- از(۶) ماه لغایت (۲۴) ماه (۶) ماه (۱۲) ماه
- از (۲۵) ماه لغایت (۱۲۰) ماه (۱۲) ماه (۱۸) ماه
- از (۱۲۱) ماه لغایت (۱۸۰) ماه (۱۸) ماه (۲۶) ماه
- از (۱۸۱) ماه لغایت (۲۴۰) ماه (۲۶) ماه (۳۶) ماه
- از (۲۴۱) ماه به بالا (۳۶) ماه (۵۰) ماه
افراد مسن مشمول این قانون که دارای ۵۵ سال سن و بیشتر می‌باشند مادامی که مشغول به کار نشده‌اند می‌توانند تا رسیدن به سن بازنشستگی تحت پوشش بیمه بیکاری باقی بمانند.
قابل ذکر است میزان مقرری روزانه بیمه شده بیکار معادل (۵۵%) متوسط مزد یا حقوق و یا کارمزد روزانه بیمه شده می‌باشد. به مقرری افراد متأهل یا متکفل، تا حداکثر (۴) نفر از افراد تحت تکفل به ازاء هر یک از آنها به میزان (۱۰%) حداقل دستمزد افزوده خواهد شد. در هر حال مجموع دریافتی مقرری بگیر نباید از حداقل دستمزد، کمتر و از (۸۰%)متوسط مزد یا حقوق وی بیشتر باشد.
در مورد زمان پرداخت نیز طبق قانون بیمه بیکاری؛ مقرری بیمه بیکاری از روز اول بیکاری قابل پرداخت است.
متوسط مزد یا حقوق روزانه بیمه شده بیکار به منظور محاسبه مقرری بیمه بیکاری عبارت است از جمع کل دریافتی بیمه شده که به مأخذ آن حق بیمه دریافت شده در آخرین (۹۰) روز قبل از شروع بیکاری تقسیم بر روزهای کار، و در مورد بیمه شدگانی که کارمزد دریافت می‌کنند.
آخرین مزد عبارت است از جمع کل دریافتی بیمه شده که به مأخذ آن حق بیمه دریافت شده در آخرین (۹۰) روز قبل از شروع بیکاری تقسیم بر (۹۰) در‌صورتی که بیمه شده کارمزد، ظرف (۳) ماه مذکور مدتی از غرامت دستمزد استفاده نموده باشد متوسط مزدی که مبنای محاسبه غرامت دستمزد قرار‌گرفته به منزله دستمزد ایام بیکاری تلقی و در محاسبه منظور خواهد شد.
افراد تحت تکفل بیمه بیکاری
- همسر (زن یا شوهر)
- فرزندان اناث مادام که ازدواج ننموده و فاقد حرفه و شغل باشند.
- فرزندان ذکور که سن آنان کمتر از هجده سال تمام باشد و یا منحصراً به تحصیل اشتغال داشته و یا طبق نظر پزشک معتمد سازمان تأمین‌اجتماعی، ازکارافتاده کلی باشند.
- پدر و مادر که سن پدر از (۶۰) سال متجاوز باشد و یا طبق نظر پزشک معتمد سازمان تأمین اجتماعی از کار افتاده کلی باشند و در هر حال معاش آنان منحصراً توسط بیمه شده تأمین گردد.
- خواهر و برادر تحت تکفل در صورت داشتن شرایط مربوط به فرزندان اناث و ذکور، مذکور در بندهای (۲) و (۳) این تبصره. دریافت مقرری بیمه بیکاری مانع از دریافت مستمری جزئی نمی‌گردد. در صورت بیکاری زوجین فقط یکی از آنان (زن یا شوهر) محق به استفاده از افزایش مقرری به ازاء هر یک از فرزندان خواهد بود. بیمه شده بیکار و افراد تحت تکفل، در مدت دریافت مقرری بیمه بیکاری از خدمات درمانی موضوع بندهای “الف” و “ب” ماده (۳)قانون تأمین اجتماعی استفاده خواهند کرد.
قطع رابطه کارگر کارفرمایی به علت ناتوانی جسمی یا بیماری
اگر قطع رابطه کاری کارگر با کارفرما به دلیل کاهش توانایی جسمی و یا بیماری شخص باشد ،لازم است به منظور بررسی وضعیت وی ، موضوع از طریق مراجع دارای صلاحیت مورد رسیدگی قرار گیرد و اگر از کار افتاده کلی شناخته شود شامل مقرری بیمه بیکاری نمی گردد، در غیر این صورت با تشخیص مراجع حل اختلاف کار با دارا بودن سایر شرایط مندرج در قانون می تواند از مقرری بیمه بیکاری بهره مند گردد.
وضعیت بیمه بی کاری کارگران فصلی به چه صورت می باشد ؟
به استناد بند «۱» مصوبه ۷۰۰۳۷ /۲۱۱۶۶مورخ ۲۴/۱۲/۷۸ هیأت وزیران کارگران فصلی در صورتی که در اثنای فصل کار بیکار شوند مشمول استفاده از مقرری بیمه بیکاری خواهند بود.
به استناد بند «۱» تفاهم نامه مشترک ۱۱۸۷۳۹ مورخ ۱/۱۲/۸۴کارگران شاغل در کارهای با ماهیت غیر دائم (مانند پروژه ها، فعالیت های عمرانی و نظایر آن) که در پایان کار، قرارداد و یا اتمام بخشی از کار به عنوان عدم نیاز بیکار می گردند مشمول شرایط بیمه بیکاری نخواهند شد.
توقیف حق بیمه از بابت مهریه
پرسشی که مطرح می شود این است که آیا زوجه می تواند حق بیمه همسرش را از بابت مهریه خود وصول کند یا نه؟ پاسخ آن این است که بله زن می تواند دادخواست مطالبه مهریه تقدیم و پس از واریز حق بیمه بیکاری همسرش از طریق مراجع قضایی حساب او را توقیف نماید.
چه زمانی بیمه بیکاری قطع خواهد شد؟
طبق ماده ۸ قانون بیمه بیکاری، در موارد زیر مقرری بیمه بیکاری قطع خواهد شد:
- الف – زمانی که بیمه شده مجدداً اشتغال به کار یابد.
- ب – بنا به اعلام واحد کار و امور اجتماعی محل و یا نهضت سوادآموزی و سایر واحدهای ذیربط از طریق وزارت کار و امور اجتماعی، بیمه شده بیکار بدون عذر موجه از شرکت در دوره‌های کارآموزی یا سوادآموزی خودداری نماید.
- ج – بیمه شده بیکار از قبول شغل تخصصی خود و یا شغل مشابه پیشنهادی خودداری ورزد.
- د – بیمه شده بیکار ضمن دریافت مقرری بیمه بیکاری مشمول استفاده از مستمری بازنشستگی و یا از کار افتادگی کلی شود.
- ه – بیمه شده به نحوی از انحاء با دریافت مزد ایام بلاتکلیفی به کار مربوطه اعاده گردد.
چنانچه پس از پرداخت مقرری بیمه بیکاری محرز شود که بیکاری بیمه شده، ناشی از میل و اراده او بوده است کارگر موظف به استرداد وجوه دریافتی به سازمان تأمین اجتماعی خواهد بود. مشمولین بند (ه) این ماده نیز مکلف به بازپرداخت مقرری بیمه بیکاری دریافتی، به سازمان مذکور می‌باشند.
همچنین اگر بیمه شده بیکار اشتغال مجدد خود را مکتوم داشته و مقرری بیمه بیکاری را دریافت کرده باشد، ملزم به بازپرداخت مقرری دریافتی از تاریخ اشتغال خواهد بود. البته دریافت کمک‌هزینه حین کارآموزی مانع استفاده از مقرری بیمه بیکاری نخواهد بود.
هزینه های ناشی از بیمه بیکاری چگونه تامین می شود؟
سازمان تأمین اجتماعی مکلف است هزینه‌های موضوع این قانون را منحصراً از محل درآمدهای ناشی از آن تأمین نماید. هزینه‌های اداری و پرسنلی هر دو دستگاه مجری قانون به طوری که از (۱۰%) میزان مقرری پرداختی به بیمه شدگان تجاوز ننماید با تأیید وزیر بهداشت،درمان و آموزش پزشکی و وزیر کار و امور اجتماعی تعیین و تخصیص داده می‌شود.
با عرض سلام . من در سوپر مارکت برای برادرم کار میکنم و بیمه شده ام . اگر مغازه بسته بشه و من بیکار بشم میتونم از بیمه بیکاری استفاده کنم؟