شخصی که به منظور جانشینی از طرف شخص دیگری (می تواند حقیقی و یا حقوقی باشد) و می بایست در حوزه قانون و مقررات مدنی فعالیت می کند را وکیل می گویند. طرف دیگر این رابطه را موکل می گویند. موکل می تواند برای وکیل خود مشخص کند، که تا چه میزان می تواند به امور او وارد شود.در اصل ۳۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران آمده است: در همه دادگاه ها، طرفین دعوا حق دارند برای خود وکیل انتخاب نمایند و اگر توانایی انتخاب وکیل را نداشته باشند باید برای آنها امکانات تعیین وکیل فراهم شود. به وکیلی که توسط خود فرد انتخاب میشود وکیل 《تعیینی》 میگویند . وکیلی که بواسطه عدم توانایی فرد توسط دولت و یا ارگان های عمومی انتخاب میشود در امور حقوقی وکیل《معاضدتی》نامیده شده و در امور کیفری وکیل《تسخیری》.
در اغلب کشورها برای وکیل شدن، فارغ از تحصیلات آکادمیک و دانشگاهی می بایست دوره های کارآموزی را گذراند و موفق به کسب مجوزهای لازم شد.
به چه کسی وکیل پایه یک دادگستری گفته میشود؟
کسی که علاوه بر دوره کارشناسی یا بالاتر، در رشته حقوق یا فقه و مبانی حقوق اسلامی و حتی حوزه علمیه تحصیل کند و در آزمون کانون وکلای دادگستری که هرساله برگزار می گردد شرکت کند، و موفق به کسب معدل ترازی شود، در ۱۸ ماه به عنوان کارآموز وکالت پذیرفته می شود و سپس آزمونی با عنوان اختبار به صورت کتبی و یک مصاحبه علمی شفاهی برقرار می شود. شخصی که هر دو مرحله را قبول شود در طی یک مراسم تحلیف و تشریف و به مرتبه وکیل پایه یک دادگستری نائل می شود.
انواع وکالت
- وکیل انتخابی: در حالتی که فرد با اراده خود وکیلی را برای انجام امور و دفاع از خود انتخاب کند.
- وکیل تسخیری: در جریان یک دعوای کیفری که حضور وکیل از واجبات است، و به دلیل ممانعت متهم از دریافت وکیل یا دارا نبودن شرایط مساعد مادی، وکیلی وارد پرونده نشده، در این شرایط با نگاه دادگاه برای وی وکیلی تعیین می شود که وکیل تسخیری می گویند.
- وکیل معاضدتی: اگر موکل در دفاع از خود نیازمند گرفتن وکیل باشد ولی شرایط گرفتن وکیل را نداشته باشند، دادگاه یا کمیسیون معاضدت کانون وکلا با تشخیص مشکلات وی برایش به طور رایگان وکیلی انتخاب می کند، که وکیل معاضدتی می گویند.
- وکیل اتفاقی: فردی که به تحصیلات حقوقی پرداخته باشد اما شغل او وکالت نباشد، در مواردی خاص مثل دفاع از بستگان ،و جدا از دشواری های آزمون وکلا بخواهد برای همان یک مورد خاص پروانه وکالت بگیرد را وکیل اتفاقی می گویند. وکیل اتفاقی با پرداخت هزینه های مربوطه و مراحل قانونی موفق به دریافت مجوز می شود.
نقل و انتقال وکلا
با استناد به ماده (۳) آیین نامه مصوب ۲۷/۱۱/۱۳۹۷ رییس محترم قوه قضاییه مبنی بر اداره امور مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضاییه توسط رییس مرکز، به منظور رسیدگی به درخواستهای متعدد نقل و انتقال در مرکز و تعیین ضابطه جهت اجتناب از اعمال سلیقه و تحقق عدالت در پاسخگویی، دستورالعمل نقل و انتقال مرکز به شرح زیر جهت اجرا توسط مرکز و مراکز استانی ابلاغ میشود:
ماده ۱- به منظور رسیدگی به درخواستهای انتقال وکلا و کارشناسان رسمی مرکز، کمیسیون نقل و انتقال وکلا و کمیسیون نقل و انتقال کارشناسان در مرکز و استانها تشکیل میشود که در این دستورالعمل کمیسیون مرکزی و کمیسیون استانی اطلاق میشود. کمیسیون مرکزی متشکل از ۷ عضو به انتخاب رییس مرکز و کمیسیون استانی متشکل از ۳ تا ۵ عضو به انتخاب هیات مدیره استان و تایید رییس مرکز میباشد.
تبصره ۱- هیأت مدیره مراکز استانی میتوانند در صورت صلاحدید یا تا زمان تشکیل کمیسیون استانی، امور نقل و انتقال را به صورت مستقیم اعمال نمایند. در این صورت هیأت مدیره کلیه صلاحیتها و فرایندهای واگذار شده به کمیسیون استانی را دارا خواهد بود
تبصره ۲- اعضای کمیسیون میتوانند از میان اعضای هیأت مدیره یا خارج از آن انتخاب گردند.
ماده ۲- درخواست کننده انتقال باید تقاضای خود را منضم به دلایل و مستندات مربوط از طریق سامانه مرکز به کمیسیون استانی حوزه انتقالی مبدأ تقدیم کند.
درخواست نقل و انتقال وکیل
ماده ۳. وکلا و کارشناسان رسمی دارای پروانه فعال میتوانند به یکی از دو صورت زیر درخواست نقل و انتقال کنند:
- الف) به استناد یک یا چند مورد از موارد زیر:
- سکونت و اشتغال رسمی، پیمانی یا قراردادی تمام وقت در موسسات و نهادهای موضوع ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری شوهر یا سرپرست خانواده درخواست‌کننده در حوزه انتقالی مقصد
- بیماری صعب العلاج درخواست کننده، همسر یا افراد تحت تکفل وی که در شهر مبدأ امکان پیگیری مراحل درمان وجود ندارد.
- تحصیل درخواست کننده یا شوهر وی در دوره های حضوری دانشگاه های دولتی
- انتقال، مأموریت، تبدیل وضعیت از پیمانی به رسمی در محلی دیگر و یا مواردی از این قبیل در خصوص کارشناسان رسمی
تبصره ۱– در صورتی که انتقال به استناد بندهای «۲»، «۳»، «۴» یا به استناد اشتغال قراردادی یا پیمانی موضوع بند «۱» انجام شده باشد، به صورت موقت و تا پایان مدت درمان، تحصیل، مأموریت یا قرارداد اعتبار خواهد داشت.
تبصره ۲- زنان سرپرست خانوار میتوانند به استناد سکونت و اشتغال موضوع بند «۱» در خصوص پدر یا مادر خود، درخواست انتقال دهند.
تبصره ۳– در صورتی که درخواست انتقال به مقصد مرکز استان نباشد، به استناد تحصیل درخواست کننده یا شوهر وی در دانشگاه اعم از دولتی و غیردولتی و نیز به استناد سکونت و اشتغال زوجه موضوع بند «۱» یا هرنوع اشتغال شوهر در حوزه انتقالی مقصد می‌توان درخواست انتقال را ثبت کرد. در این موارد هزینه انتقال معادل هزینه انتقال از نوع «ب» محاسبه خواهد شد.
- ب) به شرط احراز تمام شرایط زیر و حسب مورد به تشخیص هیأت مدیره استانی یا کمیسیون مرکزی:
- دارا بودن حداقل سابقه مورد نیاز
- فقدان محکومیت انتظامی درجه ۳ یا ۴ حداکثر ظرف ۶ سال گذشته و درجه یک یا دو حداکثر ظرف ۳ سال گذشته
- انجام منظم تکالیف معاضدتی
- کسب حداقل ۷۰ درصد نمره قبولی آخرین نفر بدون احتساب سهمیه از حوزه انتقالی مقصد
- عضویت فعال در سامانه شفافیت
تبصره ۱- حداقل سابقه مورد نیاز موضوع بند «۱» برای وکلا به منظور انتقال درون استان به مقصد غیر از مرکز استان یا از یک استان به استانی دیگر به مقصد غیر از مرکز استان ۲ سال، به منظور انتقال به مراکز استان ۳ سال و به منظور انتقال به کلانشهرها ۵ سال میباشد. حداقل سابقه برای کارشناسان رسمی به منظور انتقال درون استان به مقصد غیر از مرکز استان یا از یک استان به استانی دیگر به مقصد غیر از مرکز استان ۲ سال، به منظور انتقال به مرکز استان محل اشتغال ۵ سال، به منظور انتقال به مرکز سایر استانها ۷ سال و به منظور انتقال به کلانشهرها ۱۰ سال میباشد. برای انتقال از مرکز استان به سایر شهرهای همان استان یا از مبدأ کلانشهرها یا استان تهران به سایر استانها، سابقه نیاز نیست.
تبصره ۲- درخواست کننده باید در آزمون ورودی زمان پذیرش اولیه یا با شرکت در آخرین آزمونی که قبل از درخواست انتقال برگزار شده است حداقل ۷۰ درصد نمره قبولی آخرین نفر از حوزه انتقالی مقصد را کسب نموده باشد.
تبصره ۳– در صورتی که درخواست کننده، سابقه انتقال داشته باشد، باید حداقل ۵ سال از زمان انتقال سابق گذشته باشد مگر اینکه درخواست انتقال به استناد یکی از اجزای بند «الف» باشد. این حکم درمورد اشخاصی که از مبدأ حوزه های خارج از استان تهران به کلانشهرها یا به استان تهران منتقل شده و درخواست برگشت به حوزه انتقالی سابق را دارند اجرا نمیشود.
تبصره ۴– به منظور احراز فقدان محکومیت موضوع بند «۲» مرجع رسیدگی کننده به درخواست انتقال باید حسب مورد از مراجع ذی صلاح نظیر دادسراها و دادگاه های انتظامی، رؤسای دادگستری حوزه های قضایی مربوط و سامانه مدیریت پرونده (سمپ) استعلام نماید.
تبصره ۵- نقل و انتقال کارآموزان براساس دستورالعمل کارآموزی صورت می‌گیرد و از شمول مفاد این دستورالعمل خارج است.
ماده ۴۰- کمیسیون و هیأت مدیره باید در بررسی درخواستهای انتقال موضوع ماده (۳) دستورالعمل، مواردی نظیر سوابق تحصیلی و آزمون درخواست کننده، سوابق کاری و تعداد پرونده های انجام شده، سوابق همکاری با هیأت مدیره و کمیسیون‌های مرکز، سابقه و تعداد سرپرستی کارآموز، تعداد پروانه های موجود در شهر مبدأ و مقصد و نیز مواردی از این دست را مورد توجه قرار دهد.
درخواست نقل و انتقال وکیل به مرکز استان
ماده ۵- در صورتی که درخواست انتقال درون حوزه یک استان باشد و حوزه انتقالی مقصد، مرکز استان نباشد، موضوع در کمیسیون استانی رسیدگی و با تأیید هیأت مدیره استانی نهایی میشود. همچنین، در صورتی که درخواست انتقال از شهرستان یک استان به شهرستان استانی دیگر غیر از مرکز آن استان باشد، انتقال با تصویب هیأت مدیره های حوزه انتقالی مبدأ و مقصد صورت می گیرد. درخواستهای موضوع این ماده پس از تأیید به اطلاع کمیسیون مرکزی نیز می‌رسد. کمیسیون مرکزی موظف است حداکثر ظرف یک ماه از تاریخ دریافت، موضوع را جهت صدور پروانه انتقالی به رییس مرکز اعلام نماید.
فرایند رسیدگی به درخواستهای موضوع این ماده به ترتیب زیر است:
درخصوص درخواست موضوع صدر ماده ، کمیسیون رسیدگی کننده بلافاصله پس از دریافت درخواست انتقال مکلف است استعلامهای مربوط را از مراجع ذیصلاح به عمل آورد و حداکثر ظرف مدت یک ماه از تاریخ ثبت درخواست موضوع را جهت تصمیم نهایی در هیأت مدیره استانی طرح نماید. در هرحال رسیدگی و اعلام نظر نهایی نباید بیش از دو ماه به طول انجامد.
درخصوص درخواست موضوع ذیل ماده، کمیسیون حوزه انتقالی مبدأ بلافاصله پس از دریافت درخواست انتقال مکلف است استعلامهای مربوط را از مراجع ذیصلاح به عمل آورد و حداکثر ظرف مدت یک ماه از تاریخ ثبت درخواست موضوع را جهت تصمیم نهایی که نهایتاً ظرف یک ماه اتخاذ خواهد شد، در هیأت مدیره مبدأ طرح نماید. در صورت تأیید درخواست توسط هیأت مدیره مبدأ، موضوع جهت بررسی و تأیید برای هیأت مدیره مقصد ارسال میشود. هیأت مدیره مقصد نیز مکلف است ظرف یکماه از تاریخ دریافت درخواست، نتیجه را اعلام نماید. در هرحال رسیدگی و اعلام نظر نهایی نباید بیش از چهار ماه به طول انجامد.
ماده ۶- در صورتی که درخواست انتقال به مقصد مرکز یک استان باشد، درخواست انتقال پس از طی تشریفات موضوع بند «۲» ماده (۵) و تأیید در هیأت مدیره های حوزه انتقالی مبدأ و مقصد، در اولین جلسه کمیسیون مرکزی مطرح و تصمیم‌گیری خواهد شد. فرایند رسیدگی موضوع این ماده در کمیسیون مرکزی نباید بیش از ۱ ماه به طول انجامد.
بیشتر بخوانید: همه چیز درباره عزل و شکایت از وکیل
درخواست نقل و انتقال وکیل به تهران
ماده ۷- انتقال به مقصد استان تهران و شهر تهران جز در موارد زیر و به صورت موقت امکان‌پذیر نمیباشد:
- الف- درخواست کننده یا همسر یا افراد تحت تکفل وی دچار بیماری صعب العلاج شده و مراحل درمان در استان محل اشتغال امکان پذیر نباشد.
- ب- درخواست کننده، شوهر یا سرپرست خانواده وی جهت انجام تحصیلات عالی کارشناسی ارشد یا دکتری در دوره روزانه یکی از دانشگاه های دولتی شهر تهران پذیرفته شده باشد.
- ج- سکونت و اشتغال رسمی، پیمانی یا قراردادی تماموقت در موسسات و نهادهای موضوع ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری شوهر یا سرپرست خانواده در تهران باشد.
تبصره ۱- رسیدگی به درخواست های موضوع این ماده تا زمان تشکیل هیأت مدیره استان تهران پس از تأیید هیأت مدیره حوزه انتقالی مبدأ، مستقیماً در صلاحیت کمیسیون مرکزی خواهد بود.
تبصره ۲- در خصوص زنان سرپرست خانوار، در صورتی که پدر یا مادر آنها در تهران ساکن باشد مشمول بند «ج» می باشند.
تبصره ۳- در خصوص هر یک از بندهای این ماده و نیز بندها و اجزاء ماده (۳) که نیاز به گواهی یا مدارک مثبته میباشد، تهیه و ارائه موارد مزبور برعهده درخواست کننده میباشد. ارائه گواهی پزشک معالج، مدارک بیمارستانی و … در صورت درخواست به استناد درمان الزامی است. همچنین کمیسیون استانی و کمیسیون مرکزی می توانند علاوه بر استعلام از مراجع مربوطه، از پزشکان یا کارشناسان معتمد جهت اخذ نظر کارشناسی دعوت به عمل آورند.
ماده ۸- تمامی مکاتبات و اقدامات مربوط به نقل و انتقال از طریق سامانه خودکارسازی (اتوماسیون) اداری انجام میشود و اسناد و مدارک مرتبط و نتایج نهایی با ذکر دلایل قبول یا رد درخواست در آن ثبت میشود.
نحوه اعتراض به درخواست نقل و انتقال وکلا
ماده ۹- درخواست کننده می تواند مراتب اعتراض خود را به تصمیمات کمیسیون یا هیأت مدیره استانی یا به عدم اعلام تصمیم در مهلت های زمانی تعیین شده، ظرف ۲۰ روز، به کمیسیون مرکزی تقدیم کند. در این موارد کمیسیون ضمن بررسی موضوع، ظرف مهلت دو ماه از تاریخ ثبت اعتراض تصمیم‌گیری خواهد کرد. تصمیم کمیسیون در این موارد قطعی است.
ماده ۱۰- در خصوص رسیدگی به درخواست انتقال، حد نصاب لازم برای تشکیل هیأت مدیره های استانی در انتقال از یک استان به استان دیگر و نیز سرانه برخورداری از وکیل در انتقال‌های درون استانی باید رعایت شود.
شرایط صدور پروانه انتقالی
ماده ۱۱- صدور پروانه انتقالی منوط به عضویت دائمی در سامانه شفافیت و تعهد به انجام منظم تکالیف معاضدتی خواهد بود. در صورت عدم رعایت مفاد این ماده یا عدم اعلام زوال عوامل موجه انتقال موقت یا ارتکاب هرگونه تخلف انتظامی یا جرم توسط شخص منتقل شده، انتقال وی کأن لم یکن بوده و شخص باید علاوه بر تحمل مجازات انتظامی به حوزه انتقالی مبدأ بازگردد.
تبصره- تا زمان راه اندازی سامانه شفافیت، تقدیم درخواست انتقال در سامانه و بارگذاری اطلاعات مورد نیاز در حکم درخواست عضویت در سامانه خواهد بود.
ماده ۱۲- وکلا و کارشناسانی که با درخواست انتقال آنها موافقت شده است متعهد به انجام و به نتیجه رساندن تمام تعهدات پیشین در حوزه انتقالی مبدأ می باشند. در صورتی که اعتراضی مبنی بر عدم انجام تعهدات سابق در حوزه انتقالی مبدأ علیه اشخاص مذکور به نتیجه برسد، انتقال وی منتفی خواهد شد و فرد باید به حوزه انتقالی مبدأ بازگردد.
تبصره- انصراف از نقل و انتقال پس از صدور پروانه انتقالی و اشتغال در حوزه مقصد یا منتفی شدن نقل و انتفال به استناد مفاد مواد ۱۱ و ۱۲ هیچگونه حقی برای وکیل یا کارشناس مبنی بر استرداد وجوه پرداخت شده ایجاد نخواهد کرد.
هزینه های نقل و انتقال وکلا
ماده ۱۳- هزینه های نقل و انتقال به تشخیص هیأت مدیره های استانی یا کمیسیون مرکزی حسب مورد به شرح زیر خواهد بود:
- هزینه انتقال به مقصد حوزه انتقالی شهر تهران ۱۵ تا ۲۰ برابر هزینه قانونی سالیانه جهت تمدید پروانه در همان سال
- هزینه انتقال به مقصد حوزه انتقالی شهرستان های استان تهران و مراکز استان ها ۱۰ تا ۱۵ برابر هزینه قانونی تمدید سالیانه پروانه در همان سال
- هزینه انتقال به مقصد حوزه انتقالی سایر شهرها ۳ تا ۱۰ برابر هزینه قانونی تمدید سالیانه پروانه در همان سال
- انتقال به بخش یا شهرستان محروم: رایگان
- انتقال از مبدأ شهر تهران به هر حوزه مقصد غیر از مراکز استانها: رایگان
- انتقال از مبدأ مرکز استان به حوزه شهرستانهای همان استان: رایگان
تبصره ۱- هزینه نقل و انتقال به استناد بند «ب» ماده (۳) دو برابر هزینه های فوق می باشد.
تبصره ۲- ۳۰ درصد از هزینه انتقال به حساب مرکز واریز و مابقی به صورت مساوی میان حوزه انتقالی مبدأ و مقصد تقسیم میشود.
تبصره ۳- هزینه ثبت درخواست نقل و انتقال مبلغ یک میلیون ریال است.
ماده ۱۴- اشخاص زیر در پرداخت هزینه انتقال به شرح زیر از تخفیف برخوردار می‌باشند:
- الف- جانبازان، آزادگان، رزمندگانی که حداقل ۶ ماه به صورت داوطلبانه در جبهه حضور داشته اند، همسر و فرزندان آنها و نیز خانواده شهدا، ۵۰ درصد
- ب- جانبازان بالای ۵۰ درصد و فرزندان شهدا، رایگان
- ج- اعضای بنیاد نخبگان، حافظان کل قرآن کریم و دارندگان عنوان برتر در مسابقات بین المللی قرآن و نیز المپیاد های ملی، ۳۰ درصد
تبصره- اشخاصی که به پیشنهاد هیأت مدیره مبدأ و تشخیص کمیسیون مرکزی ملائت مالی ندارند میتوانند از تخفیف یا تقسیط مصوب کمیسیون برخوردار باشند.
ماده ۱۵- پاسخگویی به سؤالات، تصمیم‌گیری و ایجاد وحدت رویه در عملکرد کمیسیونها و هیأت مدیره های استانی در موضوع نقل و انتقال در صلاحیت کمیسیون مرکزی است.
این دستورالعمل در ۱۵ ماده و ۱۹ تبصره در تاریخ ۱۴/۵/۱۳۹۸ به تصویب رییس مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضاییه رسیده است.
سلام
خسته نباشین
سوالم اینه آیا میشه برای دوران کارآموزی انتقالی گرفت
یا به عنوان مهمان رفت شهر دیگه کارآموزی کرد
یا اگه کسی ازدواج کنه میتونه بره شهر همسرش کار آموزی کنه
پیشاپیش ممنونم از پاسخگوی
سلام: این امر منوط به پرداخت هزینه می باشد.