مطابق‌ماده ۱ قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری – صنعتی جمهوری اسلامی ایران؛ به منظور تسریع در انجام امور زیربنایی، عمران و آبادانی رشد و توسعه اقتصادی، سرمایه‌گذاری و افزایش درآمد عمومی، ایجاد اشتغال سالم و مولد، تنظیم بازار کار و کالا، حضور فعال در بازارهای جهانی و منطقه‌ای، تولید و صادرات کالاهای صنعتی و تبدیلی و ارائه خدمات عمومی، به‌دولت اجازه داده می‌شود مناطقی را به عنوان مناطق آزاد تجاری و صنعتی بر اساس موازین قانونی و این قانون اداره نماید. همچنین طبق ماده ۲۲ همان قانون؛ ثبت شرکتها و مالکیت‌های صنعتی و معنوی، همچنین ثبت کشتی‌ها، شناورها و هواپیماها در هر منطقه، توسط سازمان آن منطقه با رعایت اصل هشتاد و یکم قانون اساسی طبق ضوابط مصوب هیأت وزیران انجام می‌شود.
مناطق آزاد تجاری چیست؟
طبق تعریف بین المللی؛ منطقه آزاد تجاری محدوده ای حراست شده است اعم از بندری و غیر بندری كه شامل برخی مقررات جاری كشور نمی باشند و با بهره مندی از مزایایی مثل بخشودگی سود و عوارض گمركی، معافیت مالیاتی، حذف تشریفات زاید ارزی، فعال بودن «بورس اوراق بهادار» و «بورس نفت و محصولات پتروشیمی» در این مناطق همگام با تمام کشور، حذف تشریفات زاید اداری و مقررات دست و پاگیری که اصولاً شرکتها و تجار از آنها گله مند هستند و همچنین سریع و آسان شدن فرآیندهای صادرات و واردات با جذب سرمایه های خارجی در جهت شکوفایی اقتصادی کشور فعالیت می کنند. سازمان توسط هیأت مدیره متشکل از سه یا پنج نفر اداره خواهد شد. اعضاء هیأت مدیره توسط هیأت وزیران انتخاب خواهند شد. مدیر‌عامل سازمان که ریاست هیأت مدیره را به عهده خواهد داشت، به موجب حکم ریاست جمهوری و از میان اعضاء هیأت مدیره منصوب و بالاترین مقام اجرایی در زمینه‌های اقتصادی و زیربنایی منطقه می‌باشد. انتخاب مدیر عامل و اعضای هیأت مدیره برای مدت سه سال بوده و انتخاب مجدد آنان بلامانع است. عزل مدیر عامل و اعضاء هیأت مدیره با همان مراجع انتخاب‌کننده می‌باشد. هیأت وزیران مسئولیت و اختیار مجامع عمومی سازمان هر منطقه را به‌عهده دارد. در ایران ۸ منطقه آزاد تجاری داریم که عبارتند از:
- منطقه آزاد کیش
- منطقه آزاد قشم
- منطقه آزاد چابهار
- منطقه آزاد ماکو
- منطقه آزاد بندر انزلی
- منطقه آزاد ارس
- منطقه آزاد اروند
- منطقه آزاد سلفچگان
طبق ماده ۷ قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری – صنعتی جمهوری اسلامی ایران؛ سازمان هر منطقه مجاز است با تصویب هیأت وزیران نسبت به تشکیل شرکتهای لازم که طبق موازین قانون تجارت تشکیل می‌شود، اقدام‌نماید.
مقررات عام شرکتها در مناطق آزاد تجاری
سازمان هر منطقه آزاد تجاری – صنعتی و شرکتهای تابع آن اجازه دارند قراردادهای لازم را با اشخاص حقیقی و حقوقی داخلی و خارجی منعقد و با سرمایه‌گذاران‌داخلی و خارجی با رعایت اصول قانون اساسی برای انجام طرحهای عمرانی و تولیدی مشارکت نمایند. اختلافها و دعاوی ناشی از قراردادهای منعقد‌شده بر حسب توافقها و تعهدهای قراردادی دو طرف، رسیدگی و حل و فصل می‌شود.
وزارتخانه‌ها، سازمانها، مؤسسه‌ها و شرکتهای دولتی و وابسته به دولت می‌توانند برای ارائه تسهیلات و خدمات در محدوده هر منطقه‌قراردادهای لازم را در حدود مصوبه‌های هیأت وزیران با سازمان یا شرکتهای تابع آن منعقد نمایند. شرایط این گونه قراردادها به نحوی خواهد بود که‌موجب حفظ موقعیت رقابتی منطقه در مقابل مناطق آزاد سایر کشورها گردد.
در مناطق آزاد تجاری بیشتر چه شرکتی ثبت می شود؟
در مناطق آزاد تجاری شرکت با مسئولیت محدود بیشترین ثبت را دارد. مدارک لازم برای ثبت این شرکت در مناطق آزاد عبارتند از:
- ارائه مجوز فعالیت اقتصادی در منطقه و اصل مجوز صادره از نهاد ذی ربط.
- دو برگ امضاء شده از تقاضانامه، شرکتنامه و اساسنامه شرکت.
- کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی کلیه شرکاء.
- اصل گواهی عدم سوء پیشینه کیفری اعضاء هیئت مدیره.
- دو نسخه امضاء شده از صورتجلسه مجمع عمومی موسسین شرکت و جلسه هیئت مدیره.
- اصل وکالتنامه وکیل دادگستری.
- تعهد نامه کلیه اعضاء هیئت مدیره مبنی بر نداشتن سوء پیشینه کیفری و همچنین قبول سمت.
برای ثبت شرکت سهامی خاص در مناطق آزاد تجاری چه مدارکی لازم است؟
- ارائه مجوز فعالیت اقتصادی در منطقه و اصل مجوز صادره از نهاد ذی ربط
- دو برگ امضاء شده از اظهارنامه و اساسنامه شرکت.
- دو نسخه امضاء شده از صورتجلسه مجمع عمومی موسسین شرکت و جلسه هیئت مدیره.
- کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی کلیه سهامداران و بازرسین شرکت و اصل وکالتنامه وکیل دادگستری.
- گواهی عدم سوء پیشینه کیفری اعضاء هیئت مدیره و بازرسین شرکت.
- اصل گواهی افتتاح حساب و سپردن حداقل ۳۵% از سرمایه شرکت در یکی از بانک های منطقه آزاد مورد نظر.
- تعهد نامه کلیه اعضاء هیئت مدیره و بازرسین شرکت مبنی بر نداشتن سوء پیشینه کیفری و همچنین قبول سمت در هیئت مدیره شرکت و سمت بازرسین شرکت.
بیشتر بخوانید: پاسخ به سوالات متداول و مهم در باب ثبت شرکتها
برای ثبت شرکت تضامنی در مناطق آزاد تجاری چه مدارکی لازم است؟
- اصل گواهی عدم اعتیاد مدیر عامل.
- ارائه مجوز فعالیت اقتصادی در منطقه و ارائه اصل مجوز صادره از مرجع صلاحیتدار.
- دو برگ امضاء شده از تقاضانامه، شرکتنامه و اساسنامه شرکت.
- کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی کلیه شرکاء و وکالتنامه وکیل دادگستری.
- ارائه اصل گواهی عدم سوء پیشینه کیفری اعضاء هیئت مدیره.
- دو نسخه از صورتجلسه مجمع عمومی موسسین شرکت و جلسه هیئت مدیره.
- تعهد نامه کلیه اعضاء هیئت مدیره مبنی بر نداشتن سوء پیشینه کیفری و همچنین قبول سمت در هیئت مدیره شرکت.
ثبت شعبه یا نمایندگی شرکت خارجی در مناطق آزاد تجاری
طبق ماده ۸ ضوابط ثبت شرکت ها و مالکیت صنعتی در مناطق آزاد جهت ثبت شعبه یا نمایندگی شرکت خارجی ، مدارک زیر لازم است:
- الف- تعیین نوع شرکت و موضوع فعالیت آن
- ب- مرجع ثبت شرکت مادر و شماره ثبت شرکت مادر و تعیین تابعیت شرکت مادر
- ت- معرفی نمایندگان شعبه برای دریافت ابلاغیه ها و اخطاریه ها و سایر شعب یا نمایندگی های شرکت در
قابل ذکر است تمامی مدارک فوق باید به زبان فارسی ترجمه رسمی بشوند و نامه نمایندگی فرد جهت تسلیم تقاضای ثبت شعبه باید به تصدیق نمایندگی ایران در کشور متبوع شرکت برسد.
آیا مناطق آزاد تجاری و مناطق ویژه اقتصادی باهم متفاوتند؟
مناطق ویژه اقتصادی قدیمی تر از منطقه آزاد تجاری هستند. در سال ۱۳۶۸ و در برنامه پنج‌ساله اول توسعه کشور و در تبصره ۲۰ این قانون تصویب شد جهت پشتیبانی از از امر تولید، گمرکات و سازمان بنادر و کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران ظرف مدت ۶ ماه مناطق ویژه و حراست‌شده‌ای را در کنار مرزهای ورودی گمرکات کشور برای نگهدای مواد اولیه، قطعات و محصولاتی که به صورت امانی و بدون انتقال ارز وارد کشور می‌شوند، تأسیس کنند.
- منطقه آزاد تجاری نسبت به منطقه ویژه اقتصادی، یه یک شهر شباهت داشته و امکانات بیشتری برای فعالان اقتصادی دارد.
- مهمترین تفاوت این دو، تفاوت در میزان معافیت مالیاتی است که در مناطق آزاد نزدیک به ۱۵ یا ۲۰ سال است منتها در مناطق ویژه، معافیت مالیاتی نداریم.
- تفاوت بعدی، امکان خرده‌فروشی است که در مناطق ویژه فقط برای اتباع خارجی ممکن است منتها در باب مناطق آزاد تجاری، چنین محدودیتی طبق قانون وجود ندارد.
- محدودیت مناطق آزاد در مورد ویزای خارجیها هم بسیار کمتر است. منتها برای مناطق ویژه اقتصادی، همان قوانین داخلی کشور در باب روادید حاکم است.
- در مناطق آزاد تجاری، مقررات کار و بیمه تأمین اجتماعی اتباع خارجی مقرراتی خاص دارد و مقررات مناطق ویژه، مشابه داخل کشور است.
