با بررسی جزئیات سال ۱۳۹۰ به راحتی به تحول جامعه شتابگر ایرانی پی می بریم. که به نسبت سرشماری سال ۱۳۸۵ تغییرات قابل توجهی کرده. تغییراتی مثل: رشد سالانه جمعیت، نسبت جمعیت شهری به روستایی، میزان با سوادی، تعداد کاربران اینترنت و متوسط سن ازدواج. آمار نشان می دهد میانگین سن ازدواج در مردان بیشتر از ۲۶ سال و زنان بیش از ۲۳ سال است. حالا به تببین و بررسی این آمار با ماده ی ۱۰۴۱ قانون مدنی می پردازیم.
در اواخر دهه چهل شمسی برای دگرگونی مسائل مربوط به خانواده تلاش هایی صورت گرفت. نتیجه آن در سال ۱۳۴۶ منجر به تصویب قانون حمایت از خانواده شد. اما در این قانون تغییری برای سن ازدواج حاصل نشد و مجددا بار دیگر آن قانون با همان نام تصویب ولی این بار حداقل سن ازدواج در ایران را به شدت افزایش داد و تمامی قوانین مخالف با خود را باطل اعلام کرد.
سن ازدواج قانونی
با استناد به قانون حمایت خانواده دست کم سن ازدواج برای دختران ۱۸ سال تمام شمسی و پسران ۲۰ سال تمام در نظر گرفته شده است. و دادگاه تنها در شرایط خاص به دختران ۱۵ ساله اجازه ی ازدواج می دهد. که در این قانون برای هیچ استثنایی پسران ذکر نشده است. با این قانون به این دیدگاه می رسیم که گویا قانون گذاران آن سال توجه چندانی به رسم و رسومات بافت روستایی در ایران نداشته اند.
بار دیگر قانون گذاران در سال ۱۳۶۱ ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی را تغییر دادند و یک باره سن ازدواج را از ۲۰ و ۱۸ سال به ۹ و ۱۵ سال کاهش دادند. تصویب این قانون و به تبع اجرای آن باعث نگرانی برخی فعالین اجتماعی و برخی حقوقدانان شد و آن را ناهمگون با جامعه ایرانی دانستند. اما همه ی این مسائل این ماده تا سال ۱۳۸۱ بدون کوچکترین تغییری استوار ماند.
بیشتر بخوانید: صفر تا صد ازدواج موقت یا صیغه (مهریه-ارث-نفقه)
بدین ترتیب بار دیگر قانون گذاران وقت، بر آن شدند تا بار دیگر با سن ازدواج قانونی در کشور را به نسبت افزایش دهندو ۹ سال قمری برای دختران به ۱۳ سال تمام و ۱۵ سال تمام قمری برای پسران به ۱۵ سال تمام شمسی مبدل شد. فی الواقع در این قانون سن ازدواج برای دختران تغییر چشمگیری داشت. همچنین باید مد نظر داشت که در سال ۱۳۸۱ ازدواج اطفال زیر ۱۳ و ۱۵ سال به کلی منع نشد و قانون گذاران تحت نظر شورای نگهبان، متن ماده را اینچنین تنظیم نمودند:
” عقد نکاح دختر قبل از رسیدن به سن ۱۳ سال تمام شمسی و پسر قبل از رسیدن به ۱۵ سال تمام شمسی منوط است به اذن ولیّ، به شرط رعایت مصلحت و با تشخیص دادگاه صالح.”
شرایط ازدواج دختران زیر ۱۳ سال
اکنون با سه شرط می توان دختران زیر ۱۳ سال و پسران ۱۵ سال را واجد شرایط ازدواج دانست، هرچند از عامه صاحب نظران از ساس اشتباه به نظر می آید. این سه شرط عبارتند از:
- اذن ولیّ طفل
- رعایت مصلحت طفل
- تشخیص دادگاه.
می توان گفت قانون گذار در واقع به سال ۱۳۱۳ بازگشته و حتی حیطه دربرگیری موجود در آن دوره را در خصوص ازدواج اطفال گسترده تر نموده.
با توجه به تغییراتی که در این سال ها به وجود آمده و افزایش سن ازدواج در دختران و پسران همچنان ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی بدون تغییر باقی مانده، و این نشان دهنده آن است که قانون با ماهیت اصلی جامعه تا چه میزان مغایرت دارد.
کنوانسیون حمایت از حقوق کودکان و سن ازدواج
در کنوانسیون حمایت از حقوق کودکان کلیه افراد زیر ۱۸ سال، طفل و نابالغ خوانده می شوند. ایران نیز جزو امضا کنندگان حمایت از این لایحه بوده. پس در نتیجه قوانین حاکم بر جامعه امروزه نباید در تناقض با آن چه که از آن حمایت شده باشد و تعهدات بین المللی باشد. حال با نگاه منطقی و عادلانه در می یابیم که ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی نیازمند یک تغییر در جهت مثبت و اصولی است.
سلام لطفا سن ازدواج دختران وپسران ایرانی را اعلام فرمایید. به استناد کدام مواد قانونی
سلام وقتتون بخیر خواهرم ۲۳ سال دارد که با یک پسر ۱۷ ساله بدون حضور پدر و مادر پسر ازدواج کرده حال پسر بعد از یکسال زندگی مشترک متواری شده از لحاظ قانونی از پسر زیر ۱۸ سال میتونیم برای مهریه و نفقه شکایت کنیم با تشکر از زحمات شما
سلام بله میتوانید
سلام ببخشید من دختر ۱۵ ساله هستم ک میخوام بدون حضور پدر و مادرم با ی پسر ۲۷ ساله ازدواج کنم آیا قانون این اجازه رو به من میده؟؟
سلام: اگر پدر شما اذن نکاح ندهد باید با مراجعه به دادگاه و تعیین شخص مورد نظر برای همسری اذن نکاح دریافت نمایید و ان هم درصورتی که پدرتان اذن نداده باشد.
سلام من ۱۳ سالمه و میخوام با یک پسر ۱۶ ساله ازدواج کنم آیا سن مون به سن ازدواج رسیده ؟ و اینکه میتونیم بدون اینکه خانوادمون بفهمن عقد کنیم؟
سلام: اگر شما بکارت داشته باشید اذن پدر لازمه و اینکه سن قانونی نیز رسیده اید.
سلام دختر ۱۵ساله ای هستم و میخوام با پسری بیست ساله که همشهری خودم نیست ازدواج کنم وباهاش به شهر اون پسر برم . اما خانواده ها راضی نیستن. پدر و پدربزرگم فوت شده . آیا من میتونم با اون پسر ازدواج کنم
سلام: بله می توانید با اون شخص ازدواج نموده و به شهر مورد نظر مهاجرت نمایید
سلام خسته نباشید من میخوام بادختر ۱۶ ساله ازدواج کنم خانوادشون راضی نیستن یه بار هم فرار کردیم از طریق دادگاه گرفتن چجوری میتونم بدون نیاز به امضای پدرش از طریق دادگاه ازداج کنیم
سلام: باید از طریق دادگاه اقدام به اذن در نکاح بگیرید
من پسری ۱۸ ساله هستم میخوام با یه دختر ۱۵ساله ازدواج کنم آیا ما به سن ازدواج رسیده ایم یا نه
سلام: بله می توانید ازدواج نمایید و مشکلی نیست