اگر تصمیم به جدایی دارید شاید بارها در ذهن خود مرور کرده باشید که این جدایی موقت است و امکان اینکه با همسر خود آشتی کنید وجود دارد؛ اما با این حال کماکان به فکر جدایی هستید. شاید به نظرتان این حالت شاید منجر به بلاتکلیفی شما شده باشد ولی در واقع این یک حالت عادی برای زن و شوهری است که تصمیم به طلاق دارند.
بنابراین بهتر است بدانید که قانون برای این بازگشت های بعد از طلاق راه حلی دارد که به آن طلاق رجعی گفته می شود. علت پیش بینی این نوع طلاق در دین اسلام و در قانون این است که اگر زن و شوهری بعد از طلاق تصمیم شان عوض شد، به راحتی دوباره به زندگی خود برگردند.
اما این طلاق رجعی دارای شرایطی است که در این مطلب قصد داریم شما را بیشتر با طلاق رجعی و شرایط آن آشنا کنیم. پس اگر برای شما هم سوال است که چگونه بدون عقد مجدد به همسر خود بازگردید با ما همراه باشید.
طلاق رجعی
پیش از اینکه با طلاق رجعی آشنا شوید باید معنی عده را بدانید.
عده به معنای مدتی است که زن بعد از جدایی از شوهر خود در حالت انتظار به سر می برد و تا سه عادت ماهیانه (اصولا سه ماه) باید صبر کند و نمی تواند در این مدت با مرد دیگری ازدواج کند.
ماده ۱۱۵۱ قانون مدنی بیان می کند:
« عده طلاق و عده فسخ نکاح سه طهر است مگر اینکه زن با اقتضای سن، عادت زنانگی نبیند که در این صورت عده او ۳ ماه است.»
حالا با توجه به این توضیحات طلاق رجعی طلاقی است که مرد در طول مدت عده همسرش می تواند به او بازگردد و بدون اینکه نیاز باشد مجددا خطبه عقد خوانده شود زندگی مشترک خود را با همسرش مجددا آغاز کند. علاوه بر این لازم به ذکر است، در طلاق رجعی زن نمی تواند در مدت عده که همان حدودا سه ماه است، با مرد دیگر ازدواج کند. همچنین اگر شوهر شما در مدت عده به شما بازگردد، شما نمی توانید مانع رجوع او شوید. در این مورد ما ۱۱۴۸ قانون مدنی بیان می کند: «در طلاق رجعی برای شوهر در مدت عده حق رجوع است.»
عده طلاق رجعی چقدر است؟
همان گونه که پیشتر مطرح کردیم زن موظف است تا زمانی که عده اش تمام نشده است صبر کند و اجازه ازدواج مجدد ندارد. اما در طلاق رجعی این مدت چقدر است؟
در واقع پس از طلاق رجعی زن به مدت سه طهر (سه بار عادت ماهیانه) باید عده نگه دارد. در این مدت مرد می تواند به همسرش بازگردد و با او آشتی کند. اما در صورتی که زن در هنگام طلاق در سنی باشد (مثلا زنی با ۳۵ سال سن) که معمولا در آن سن عادت ماهیانه می شود، ولی به دلیل بیماری عادت ماهانه نشود؛ باید به مدت سه ماه عده نگهدارد.
علاوه بر این اگر زنی باردار باشد، عده طلاق رجعی برای این زن به موجب بارداری، تا زمان زایمان او است. حتی اگر کمتر یا بیشتر از سه طهر باشد.
حقوق زن در زمان عده
در مدت عده، زن به نوعی کماکان همسر مرد محسوب می شود بنابراین صاحب حقوقی است که مرد موظف است رعایت نماید.
نکته مهمی که وجود دارد این است که زن در مدت عده طلاق رجعی از حق نفقه برخوردار است و شوهرش موظف است مه در مدت عده به او نفقه بپردازد. زیرا زن در این مدت هم در حکم همسر مرد است و همانطور که حق ازدواج مجدد را ندارد، پس حق برخورداری از نفقه را خواهد داشت.
علاوه بر این، اگر در مدت عده طلاق رجعی زن یا شوهر، فوت کنند، دیگری از او ارث می برد، به این دلیل در مدت عده طلاق رجعی زن و شوهر کماکان در حکم زوج هستند و می توانند از همدیگر ارث ببرند.
شرایط رجوع در طلاق رجعی
رجوع از طلاق به زبان ساده تر آشتی کردن زن و شوهر است که به اراده مرد اتفاق می افتد. بنابراین هرگونه سخن یا فعلی از طرف مرد، به نوعی باشد که نشان دهنده ی رجوع است؛ مانند نزدیکی، لمس کردن و یا هر گونه گفتاری که نشان دهنده ی رجوع است.
بنابراین لازم نیست که مرد حتما رجوع خود را به همسرش اعلام کند. لذا اگر شما به عنوان یک مرد بدون اینکه به همسرتان اطلاع دهید، از طلاق رجوع کنید و سپس به وی اعلام نمایید که قصد ادامه زندگی دارید، این عمل کافیست تا زندگی مشترک شما مجددا آغاز شود.
بنابراین زن پس از رجوع همسرش تکالیف زناشویی را پیدا می کند و هردو طرف موظفند که وظایف خود را نسبت به یکدیگر به عنوان زوجین انجام دهند.
ضرورت ثبت کردن رجوع
نکته ی مهم دیگری که باید به آن اشاره شود این است که رجوع مرد به همسرش ظرف مدت یک ماه از تاریخی که رجوع صورت گرفته است باید ثبت شود.
نحوه ثبت رجوع به این صورت است که باید به دفترخانه ای که صورتجلسه طلاق در آن ثبت شده است مراجعه شود. بر اساس قانون حمایت از خانواده، در صورت تحقق رجوع از طلاق؛ صورت جلسه طلاق باطل می شود و طلاق به ثبت نخواهد رسید.
نکته: اگر در مدت عده رجوع صورت نگرفته باشد و پس از اتمام عده (سه طهر) زن و شوهر تصمیم به بازگشت داشته باشند؛ مجددا باید تشریفات ازدواج انجام شود و دوباره خطبه عقد جاری شود.
مجازات عدم ثبت رجوع از طلاق
مطابق با ماده ۴۹ قانون حمایت خانواده ۱۳۹۱:
«چنانچه مردی بدون ثبت در دفاتر رسمی به ازدواج دائم، طلاق یا فسخ نکاح اقدام یا پس از رجوع تا یک ماه از ثبت آن خودداری یا در مواردی که ثبت نکاح موقت الزامی است از ثبت آن امتناع کند، ضمن الزام به ثبت واقعه به پرداخت جزای نقدی درجه پنج و یا حبس تعزیری درجه هفت محکوم می شود.
این مجازات در مورد مردی که از ثبت انفساخ نکاح و اعلام بطلان نکاح یا طلاق استنکاف کند نیز مقرر است.»
بنابراین مجازات عدم ثبت رجوع از طلاق جزای نقدی درجه ۵ (۸۰ تا ۱۸۰ میلیون ریال) حبس تعزیری درجه ۷ ( ۹۱ روز تا ۶ ماه حبس) است.
آثار طلاق رجعی
- نفقه در طلاق رجعی: در طلاق رجعی زن در مدت عده مستحق دریافت نفقه است. در واقع در مدت عده طلاق رجعی، زن در حکم همسر مرد محسوب می شود و می تواند از وی نفقه دریافت کند مگر اینکه به علت ناشزه بودن (زنی که وظایف زناشویی را به جا نیاورده است) همسرش او را طلاق داده باشد که در این صورت به او نفقه تعلق نمی گیرد. همچنین پس از تمام شدن عده دیگر به زن نفقه تعلق نمی گیرد.
- ارث زن در طلاق رجعی: وقتی مرد همسرش را بصورت رجعی طلاق دهد، در صورتیکه که مرد در زمان عده همسرش فوت کند، چون در مدت عده در حکم همسرش بوده است، بنابراین به زن هم ارث می رسد. این موضوع به صورت برعکس هم صادق است. اگر زن در مدت عده فوت کند به شوهرش ارث می رسد. در واقع هر دو طرف در مدت زمان عده طلاق رجعی از یکدیگر ارث می برند. اما اگر قوت هر یک از زوجین بعد از زمان عده اتفاق بیفتد، دیگر از یکدیگر ارث نخواهند برد.
- ثبت طلاق رجعی در شناسنامه: این مورد یکی از سوالات پر تکرار مردم پیش از طلاق رجعی است. در واقع پس از صدور حکم طلاق رجعی در دادگاه، صیغه طلاق از سوی سر دفتر طلاق اجرا می شود و این امر در صورتجلسه ی طلاق ذکر خواهد شد.اما این طلاق در شناسنامه ثبت نمی شود، مگر در صورت دو شرط ذیل:
-
- تمام شدن عده و شهادت دو نفر شاهد به موجب یک استشهادیه مبنی بر سکونت زن در منزل شوهر در طول مدت عده طلاق
- رضایت زن برای ثبت طلاق رجعی در شناسنامه
ماده ۳۸ قانون حمایت خانواده در این خصوص بیان می کند:
«در طلاق رجعی، صیغه طلاق مطابق مقررات مربوط جاری و مراتب صورتجلسه می شود ولی ثبت طلاق منوط به ارائه گواهی کتبی حداقل دو شاهد مبنی بر سکونت زوجه مطلقه در منزل مشترک تا پایان عده است، مگر این که زن رضایت به ثبت داشته باشد.
در صورت تحقق رجوع، صورتجلسه طلاق ابطال و درصورت عدم رجوع صورتجلسه تکمیل و طلاق ثبت می شود. صورتجلسه تکمیل شده به امضای سر دفتر، زوجین یا نمایندگان آنان و دو شاهد طلاق می رسد.
در صورت درخواست زوجه، گواهی اجرای صیغه طلاق و عدم رجوع زوج به وی اعطاء می شود. در هر حال در صورت انقضای مدت عده و عدم احراز رجوع، طلاق ثبت می شود.»
مشاوره با وکلای موسسه وکیل تاپ
اگر قصد جدایی دارید؛ لطفا پیش از هر اقدام قانونی با وکلای متخصص در حوزه طلاق مشاوره نمایید. زیرا هر اشتباه در پرونده شما ممکن است رونده پرونده شما را دچار مشکل کند یا حتی اشتباهاتی، مسیر پرونده را تغییر دهد.
موسسه وکیل تاپ با همکاری وکلای متخصص و با تجربه به شما کمک می کند تا به راحتی پرونده ی خود را در دادگاه پیش ببرید. شما می توانید برای دریافت مشاوره با وکلای خانواده با سایت www.vakiltop.com مراجعه نمایید. همچنین امکان دریافت مشاوره به صورت تلفنی، حضوری و متنی از طریق سایت برای شما وجود دارد. همچنین شما می توانید برای دریافت اطلاعات بیشتر با شماره ۹۱۰۰۲۰۹۰- ۰۲۱ تماس حاصل نمایید.
نتیجه گیری
یکی از انواع طلاق، طلاق رجعی است که در این طلاق مرد می تواند در مدت عده زن به وی رجوع کند. عده مدتی است که زن در آن زمان حق ازدواج مجدد ندارد و به مت سه طهر یعنی سه بار عادت ماهیانه است.
لازم به ذکر است اگر در این مدت از طرف مرد رجوع اتفاق بیفتد یعنی تصمیم بگیرد زندگی مشترک خود را ادامه دهد، دیگر نیازی نیست مجددا عقد نکاح صورت بگیرد و بدون این تشریفات زن و شوهر می توانند به زندگی مشترک خود ادامه دهند. لازم به ذکر است طلاقی که عده ندارد مانند طلاق پیش از رابطه زناشویی (زن باکره) و طلاق خانم یائسه را نمی توان طلاق رجعی محسوب کرد.
سوالات متداول
خیر، رجوع از طلاق توسط مرد تنها در صورت طلاق رجعی برای آقایان امکانپذیر است و این رجوع تنها در مدت عده زن باید اتفاق بیفتد.
رجوع در زمان عده از طرف مرد می تواند به صورت گفتاری و بیان کلماتی مبتنی بر بازگشت به زندگی مشترک باشد و یا انجام هر کاری که نشان دهنده رجوع باشد.
پس از رجوع باید به دفترخانه ای که صورتجلسه طلاق را ثبت کرده مراجعه شود و این صورتجلسه باطل گردد.
