تمکین و نفقه چه فرقی دارند؟

سوال فوق یک اشتباه میان عوام است که تمکین و نفقه را باهم مقایسه می کنند زیرا این دو امر قابل مقایسه باهم نیستند و بیان تفاوت میان این دو یک سوال نادرست است. در واقع باید پرسید این دو یعنی نفقه و تمکین چه رابطه ای باهم دارند؟ نفقه هزینه های متعارف زندگی زن است که مرد مکلف به پرداخت آن است و تمکین، وظیفه زن به فرمانبرداری از همسرش می باشد. در واقع رابطه نفقه و تمکین این است که نفقه فرع بر تمکین است و به زنی نفقه تعلق می گیرد که تمکین نموده باشد و به زن ناشزه، نفقه تعلق نمی گیرد.

نفقه و تمکین چه رابطه ای دارند؟

طبق مادۀ ۱۱۰۷ قانون مدنی؛ نفقه عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضع زن از قبیل مسکن، البسه، غذا، اثاث خانه و هزینه‌های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به ‌واسطه نقصان یا مرض بنابراین، پس از انعقاد نکاح تکالیف قانونی و شرعی زوجین نسبت به هم برقرار می شود و یکی از این وظایف شرعی و قانونی پرداخت نفقه به زوجه دائم می‌باشد. طبق ماده ۱۱۰۶ قانون مدنی در زمان عقد دائم پرداخت نفقه زن به عهده شوهر است. تمکین به معنای اطاعت و فرمانبرداری زن از شوهر در ادای وظایف زوجیت به حسن معاشرت و سکونت در منزل شوهر بیان شده است که باید از طرف زوجه صورت گیرد مگر آنکه عذر موجه و قانونی محکمه‌پسندی وجود داشته باشد. ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی بیان می‌دارد؛ هرگاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت، امتناع کند مستحق نفقه نخواهد بود مانند اینکه زوجه در منزلی که شوهر برای وی تعیین نموده، سکنی ننماید البته اگر بودن با شوهر در یک منزل متضمن خوف ضرر بدنی یا مالی یا شرافتی برای زن باشد زن می‌تواند مسکن علی‌حده‌ای اختیار کند و در صورت ثبوت ضرر مزبور محکمه حکم بازگشت به منزل شوهر نخواهد داد و مادام که زن در بازگشتن به منزل مزبور معذور باشد نفقه بر عهده شوهر خواهد بود تکلیف پرداخت نفقه زوجه در عقد دائم ناشی از حکم قانونی است و ریشۀ قراردادی ندارد به همین دلیل طرفین ضمن عقد نکاح یا بعد از آن حق اسقاط این تکلیف را ندارند. وجود این قاعده حقوقی علاوه بر ضمانت اجرای کیفری که در ماده ۵۳ قانون حمایت خانواده مصوب ۹۱ بیان شده است دارای ضمانت اجرای حقوقی مقرر در مواد ۱۱۱۱ و ۱۱۲۹ قانون مدنی می‌باشد؛ لیکن در مواردی به زوج اجازه داده شده که نفقه به زوجه پرداخت ننماید از جمله موردی است که زوجه بدون دلیل موجه و بدون موافقت شوهر خانه را ترک و در خانه پدر و مادر خویش اقامت کند؛ چرا که در این صورت ناشزه محسوب و مستحق نفقه نیست.

برای مطالعه بیشتر و درک جامع تر و جزیی تر این موضوع می توانید به کتاب دعوی تمکین در رویه دادگاه ها به قلم گروه پژوهش از انتشارات چراغ دانش رجوع نمایید.”