زمانی که بین دو نفر عقد نکاح منعقد می شود و رابطه زوجیت شکل می گیرد این زوجیت مرد و زن را نسبت به یکدیگر متعهد به انجام یکسری تکالیف می کند که یکی از این حقوق و تکالیف تمکین زن از مرد و بالعکس است.
تمکین در عرف به معنای اطاعت زن از خواسته های همسرش است در لغت به معنای تن دادن است.
دسترسی سریع به عناوین:
انواع تمکین
تمکین ۲ نوع است تمکین عام و تمکین خاص
تمکین عام: به معنای خوش رفتاری یا به اصطلاح حسن معاشرت با همسر و قبول خواسته های شرعی همسر است.
تمکین خاص: یعنی زن در روابط زناشویی از همسرش اطاعت کند و در صورت درخواست به برقراری رابطه جنسی از این عمل خودداری نکند.
عدم تمکین زن
در صورت عدم تمکین چه عام باشد چه خاص زن مستحق دریافت نفقه نمی باشد و نمی تواند شکایتی مبنی بر الزام به پرداخت نفقه علیه زوج کند.
استثنائات عدم تمکین زن
زوجه در مواردی اگر از زوج خود تمکین نکند ایرادی ندارد و زوج نمی تواند به بهانه عدم تمکین زوجه نفقه او را قطع کند این موارد در ماده ۱۱۲۷ قانون مدنی عنوان شده مانند اینکه شوهر او دارای بیماری مقاربتی باشد که زن می تواند از برقراری رابطه با او خودداری کند.
حق حبس زن:
زن مادامی که وارد زندگی مشترک با مرد نشده و باکره است می تواند از حق حبس استفاده کند به این معنی که از برقراری رابطه جنسی با مرد امتناع کند مادامی که مهریه او پرداخت نشده باشد و تا زمانی که تمام مهریه پرداخت نشده می تواند از همسر خود تمکین نکند.
ولی به محض برقراری اولین رابطه دیگر نمی‌تواند از حق حبس استفاده نماید. رای وحدت رویه ۷۱۸ مورخه ۱۳/۰۲/۱۳۹۰ هیئت عمومی دیوان عالی کشور بیان شده که اگر زوجه از زوج تمکین عام کرده باشد حتی اگر باکره باشد نمی تواند به حق حبس خود استناد نماید.
الزام به تمکین بر علیه زوجه
مرد در صورت عدم تمکین زن دادخواستی مبنی بر الزام به تمکین در دادگاه محل اقامت زوجه ثبت می کند البته اکثر اوقات مرد اظهارنامه ای پر می کند به این صورت که زن را دعوت به تمکین و بازگشت به خانه می کند.
سرپیچی زن از حکم دادگاه مبنی بر حضور تمکین
اگر رای بر لزوم تمکین به ضرر زوجه صادر شود و این رای قطعی شد اگر زوجه تمکین نکند ناشزه (نافرمان) محسوب می شود در این مورد باعث می شود که مرد نفقه ندهد و همچنین می تواند همسر جدید بگیرد.
دعوای الزام تمکین بر علیه زوج
عده ای از حقوق دانان بر این عقیده اند که دعوای الزام به تمکین فقط از جانب مرد قابل پذیرش است ولی با توجه به مفاد ماده ۱۱۰۲ قانون مدنی (همین که نکاح به طور صحت واقع شد روابط زوجیت بین طرفین موجود و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل همدیگر برقرار می شود) و ماده ۱۱۰۳ قانون مدنی (زن و شوهر مکلف به حسن معاشرت با یکدیگرند) می توان گفت که اگر مرد به تکالیف زناشویی خود یا انجام تکالیفی که بر عهده اوست کوتاهی کند دعوای الزام تمکین توسط زن نیز در دادگاه قابل پیگیری است و اگر با الزام دادگاه مرد تمکین نکند زن می تواند درخواست طلاق کند.
دفاعیاتی که می توان برای عدم تمکین کرد
زن می تواند برای عدم تمکین خود دلیل بیاورد مانند اینکه بگوید دلیل عدم تمکین رفتن به حج واجب و یا بیماری واگیرداری است که شوهرش دارد و یا اینکه وجود ترس و ضرر بدنی یا ضرر شرافتی و مالی وجود داشته باشد.
تمکین زن در دوران عقد
از مقدمات تمکین تهیه منزل مستقل برای زن است پس تا زمانی که مرد مسکنی در حد شئونات زن مهیا نکند مرد نمی‌تواند به بهانه رد درخواست ارتباط جنسی زن دعوای تمکین کند و در صورت طرح دعوا در دادگاه قاضی حکم به رد می دهد.
محروم شدن زن از نصف دارائی در صورت عدم تمکین
زوجه ای که تمکین همسر را برآورده نکرده است و مرد درخواست طلاق داده چنانچه برای دادگاه سوء اخلاق و رفتار زوجه مشخص شود زوجه را از نصف دارائی که در سند ازدواج ثبت شده است محروم می کند.
بعد از حکم بر الزام به تمکین زوجه چه مدت فرصت دارد تا تمکین کند ؟
زوجه می‌تواند هر زمانی که شرایط مهیا بود تمکین کند و مدت زمان خاصی در قانون برای آن در نظر گرفته نشده است و اگر تمکین به طول بی انجامد زن به عبارتی بر عدم تمکین و نشوز خود صحه گذاشته است.
نمونه دادخواست الزام به تمکین
ریاست دادگاه محترم خانواده…
با سلام
احتراما به استحضار می رساند که موکل و خوانده محترم از مورخ…. به عقد نکاح در آمده اند و از تاریخ…. زندگی مشترک را آغاز کرده اند اما زوجه در تاریخ …. منزل مشترک را بدون هیچ دلیلی ترک نموده و به منزل پدرش رفته و زوجه حاضر به تمکین و بازگشت به منزل مشترک نیست لذا طبق ماده ۱۱۱۴ قانون مدنی از دادگاه محترم خواستار صدور حکم الزام تمکین زوجه را دارم.
نتیجه گیری
با عقد ازدواج یک سری حقوق و تکالیف بوجود می اید که از جمله وظایف متقابل تکلیف تمکین و اطاعت می باشد که برخلاف تصورات عموم فقط مختص به زوجه نمی باشد بله از وظایف مشترک زن و شوهر می باشد.
تمکین خاص در معنای راضی شدن به رابطه جنسی می باشد که اگر همسر بدون دلیل موجه از انجام تمکین سرباز زند ناشزه تلقی می شود و به او نفقه تعلق نخواهد گرفت.
سلام من با همسرم در یک خانه زندگی میکنیم اما ایشان رابطه زناشویی کمی با من دارد و جای خواب خود را از من جدا کرده آیا میتوانم درخواست عدم تمکین بدهم؟
سکونت در منزل اصولا دلیل بر تمکینه و کار شما دشوار هست
جنابعالی می توانید دادخواست عدم تمکین خاص بدهید و در صورت انکار زن اثبات آن برای شما دشوار میشود و مرد می تواند با استفاده از ثبت صدا عدم تمکین زوجه را ثابت کند
سلام من در دادگاه الزام به تمکین شدم.حاضر به تمکین هستم.ولی شوهرم هبچ اقدامی برای تمکین من نمی کنه.چی کار باید بکنم
سلام باید تشریف ببریدمنزل همین امر دال بر تمکینه
سلام هیچ کاری لازم نیست
الزام به تمکین کرده باید توی دادگاه چی بگم چیکارکنم یه ساله نفقه نداده بهم
سلام اگر ادله ای بر گفته خود دارید در دادگاه ارائه کنید.
سلام.خانم من هشت ماهه بدون دلیل و رضایت من و در حضور مامور کلانتری و طبق صورت جلسه کلانتری منزل مشترکمون رو ترک کرده و من هم اظهارنامه فرستادم هم اقواممو دو بار برای برگردوندن ایشون به منزل فرستادم ولی ایشون اعتنایی نکردند و دائما تو پیامکاشون به من مینویسند که من به خونه تو برنمی‌گردم.من هم دادخواست تمکین دادم که همسرم هر دوبار به حل اختلاف نیومدند و تو جلسه رسیدگی حاضر نشدند.خواستم بگم که من در منزل پدریم زندگی میکنم که دو طبقست که من تو طبقه پایین زندگی میکنم ولی ورودی های دو طبقه از هم کاملا جداست و ورودی مشترک نداریم.سوالم اینه که آیا منزل من مستقل محسوب میشه؟ و اینکه خانمم میتونه بگه چون خانواده ی من طبقه بالا زندگی میکنند من به اون خونه برنمی‌گردم و باید برای من منزل جداگانه اختیار کنه؟
سلام.خانم من یک ماه پیش عدم تمکینش در دادگاه محرز شده و ناشزه محسوب میشود . خواستم بپرسم چه زمانی میتونم درخواست ازدواج مجدد بدم؟ اگه زمان اخذ حق ازدواج طولانی باشه تا اونموقع اگه عقد موقت انجام بدم تا بعد حق ازدواج بتونم ازدواج رو دائمی کنم ایشون میتونند به دلیل ازدواج موقت من درخواست طلاق بدند؟ ممنون میشم پاسخ بدید.
سلام: می توانید از دادگاه با اثبات شرایط در خواست ازدواج مجدد نمایید.
سلام.من دو ماهه قبل دادخواست الزام به تمکین دادم دو جلسه رفتم حل اختلاف ولی نه خانمم اومد نه وکیلش.جلسه اول دادگاه خانواده هم این هفته غیر حضوری بود. من اجاره نامه و اظهار نامه و صورت جلسه کلانتری که خانمم خودش گفته من به اختیار خودم منزل رو ترک میکنم و استشهاد افرادی که رفتند برای برگردوندن خانمم ولی خانمم برنگشته بعلاوه پرینت پیامک های خانمم به من که گفته من عمرا برنمی‌گردم و به تو علاقه ای ندارم رو تحویل دادگاه دادم.خواستم بپرسم با تمامی این مدارکی که من دادم دادخواست تمکین من چقدر زمان میبره؟ آیا با این مدارک نظر قاضی به نفع من جلب میشه و به نفع من حکم میده؟
باسلام
موارد مذکور نظیر پرینت پیام ها می توانند به عنوان اماره عدم تمکین همسرتان لحاظ گردند، با این وجود نظر نهایی با قاضی محترم می باشد. با شماره ۰۲۱۹۱۰۰۲۰۹۰ تماس حاصل فرمائید تا وکیل متخصص خانواده شما را درخصوص چگونگی طرح دعوا راهنمایی نمایند. موفق باشید.
سلام ، همسر من از تیر ماه هست که من رو از خونه پدرش انداخته بیرون و الان من در خانه پدرم زندگی میکنم و دادخواست الزام به تمکین داده و همسرم منزل مستقل برای من تهبه نکرده است ، میخواستم راهنمایی کنید که باید چکار کنم؟؟؟ من حتی دادخواست مسکن جدا گانه هم داده ام و در جلسه رسیدگی عنوان کرده که توانایی مسکن جدا تهیه کردن را ندارم . و قاضی رای صادره کرده که باید مسکن جدا با اثاثیه تهیه کند . ممنون میشم اگه راهنمایی کنید
سلام: شما باید با اثبات شرایط بوجود امده بر اساس شهود و استناد بدان اگر مایل به طلاق باشید طلاق بگیریدو اگر طلاق نگیرید ایشان را الزام به ایفای تعهدات خودشان بنمایید.
سلام من یک سال میشه ازدواج کردم متاسفانه منزل از خانومم هست با هم به مشکل خوردیم الان چهار ماه هست نمیزاره خونه بیام تقاضای طلاق کرده حق طلاق هم داره الان چهارماه رابطه نداشتیم
سلام: کاری نمی توانید انجام دهید نهایتا میتوانید عدم تمکین برایش بگیرید.