طلاق خلع و مبارات چیست؟

در دنیای امروز یکی از بزرگترین مشکلاتی که خانواده‌ها را درگیر کرده است مسئله طلاق می باشد. هرچند که این امر یک مسئله غم انگیز و بسیار دشوار برای خانواده ها می باشد اما باید از آن آگاهی کامل داشته باشند تا هیچ حقی از آنها ضایع نشود.

بر اساس فقهی که در جامعه اسلامی وجود دارد و همچنین به دلیل اسلامی بودن جامعه ما حق طلاق را مطلقا از آن زن نمی داند و تمامی حق طلاق را برای مرد قائل شده است.

زن هایی که از زندگی خود ناراضی می باشند حاضر می شوند که مالی را پرداخت کنند تا بتوانند حق طلاق را از آن خود کنند و از آن زندگی غیر قابل تحمل رها شوند.

انواع طلاق در قوانین ایران

به طور کلی طلاق به دو دسته تقسیم می‌شود:

• طلاق رجعی: طلاقی است که مرد حق رجوع دارد ولی در طلاق بائن مرد حق رجوع ندارد.
• طلاق بائن: طلاق بائن خود به دو دسته تقسیم می گردد: طلاق خلع و طلاق مبارات.

قانون مدنی طلاق خلع و مبارات را نوعی از طلاق های توافقی به حساب می آورد. که در حقوق فقه اسلامی مطرح شده است و در آن زن با قرار دادن مالی در اختیار شوهر می‌تواند از آن طلاق بگیرد.

در واقع طلاق خلع و مبارات از آن دست طلاق هایی می باشد که به علت کراهت و نفرت زیاد در زندگی زناشویی که بین زوجین به وجود می آید، شکل گرفته است. در این نوع طلاق زن مالی را به مرد می بخشد و طلاق می گیرد و رها می شود.

طلاق خلع، رهایی در ازای پرداخت پول به شوهر

خلع در لغت به معنی کندن و درآوردن می باشد و خلع در قانون مدنی به معنای طلاق می‌باشد.

بر اساس ماده ۱۱۴۶ قانون مدنی طلاق خلع طلاقی می باشد که زن در زندگی مشترک زناشویی خود به دلیل کراهت و خصوصیات بدی که مرد دارد. به عنوان مثال داشتن اخلاق بد، تعدد زوجین، نقص عضو و … در این صورت زن باید به مبلغی یا مالی را برابر با مهریه و یا کمتر از آن و یا بیشتر از آن به مرد بپردازد که بتواند او را به طلاق دادن راضی کند.

در طلاق خلع، شوهر خاله و زن مختلعه نامیده می‌شود.

طلاق خلع همچنان ایقاع است

از آن جهت که طلاق یک نوع ایقاع می‌باشد، موافقت و توافق طرفین را لازم ندارد. ولی اگر بحث طلاق خلع باشد این طلاق همانند عقد می باشد و توافق دو طرف در آن شرط است و دو اراده در آن شرط است که یکی ایجاب و دیگری قبول می باشد. اما بازهم ماهیتاً به صورت ایقاع می باشد و این توافق طلاق را به عقد تبدیل نمی کند.

صیغه در طلاق خلع

زَوْجَتِی فلانه (اسم زن) خَلَعْتُها عَلی ما بَذَلَتْ و هی طالق

یعنی آنچه را که به او داده شده است زنم را طلاق داده ام و او آزاد است.

فدیه در طلاق خلع یعنی چه؟

فدیه مالی می‌باشد که زن به مرد پرداخت می‌کند تا از او بتواند جدا شود و معمولا هرچقدر که بیشتر باشد مقدار نفرت و کراهت او از مرد بیشتر است.

ممکن است بخشی از مهریه زن یا تمام آن باشد و یا اصلا مال دیگر یا وجه نقد از طرف زوجه به عنوان فدیه قرار گیرد.

برای درک بیشتر مفهوم فدیه

• فدیه مقدار و مبلغ مشخصی ندارد و به توافق طرفین بستگی دارد و ممکن است بیش از مهریه، مساوی مهریه یا کمتر از مهریه باشد.
• فدیه ممکن است که عین مشخص و یا منفعت و یا دین باشد.
• ممکن است که شیربها و یا مقدار نفقه زن به عنوان فدیه قرار بگیرد.
• باید این موضوع مورد توجه قرار بگیرد که تنها مالی می تواند مورد بذل قرار بگیرد که حتماً باید قابلیت تملیک را داشته باشد و الا غیر ممکن می باشد.
• به طور کلی می توانیم بگوییم که فدیه باید مالکیت داشته باشد و قابل تملیک باشد تا بتواند به عنوان فدیه قرار بگیرد.
• فدیه باید معلوم باشد و نمی‌تواند یک شی مجهول باشد و مرد نمی تواند شیئی را که مردد است بپذیرد.
• مالی که به عنوان فدیه قرار می گیرد می تواند همان مهریه ای که در ذمه شوهر است باشد و یا اینکه خارج از آن باشد.

پشیمانی بعد از بذل فدیه در طلاق خلع

رجوع کردن از بذل و بخشش، عمل حقوقی یک طرفه می باشد و این موضوع از طرف زن صورت می پذیرد اما شرایطی را دارا می باشد. در ایام عده زن می‌تواند از بذل فدیه رجوع کند اما باید زوج از این موضوع اطلاع داشته باشد و الا باطل می باشد.

طلاق مبارات چیست؟

مبارات در لغت به معنای جدایی می باشد و از همین جهت به وسیله این طلاق از هم جدا می‌شوند.

طلاق مبارات طلاقی می باشد که حقوق مالی زن و حضانت فرزندان همچنین جهیزیه و غیره به صورت توافقی انجام می‌شود و در حکمی که دادگاه آن را صادر می کند درج می گردد و ضمانت اجرای قانونی پیدا می‌کند.

بر اساس ماده ۱۱۴۷ قانون مدنی طلاق مبارات یک نوع طلاق بائن می‌باشد که یک طلاق توافقی می‌باشد و با سرد شدن رابطه یا نبودن رابطه محبت آمیز بین مرد و زن، زن مهریه را و یا مالی را به مرد می‌دهد و با رضایت از یکدیگر جدا می گردند.

مبارات در قانون مدنی همانند طلاق خلع می‌باشد، اما یک تفاوت با طلاق خلع دارد و آن این است که در طلاق مبارات کراهتی که وجود دارد دو طرفه می باشد و همچنین بذل مهریه در طلاق مبارات نمی تواند از مهریه بیشتر باشد.

شرایط لازم برای تحقق طلاق مبارات

• کراهت داشتن در زندگی و نداشتن علاقه برای ادامه زندگی مشترک
• مشخص کردن مقدار فدیه: مقدار مبلغ مورد نظر برای بعضی کردن نباید از مقدار مهریه زن بیشتر باشد چرا که دو طرف از یکدیگر کراهت دارند و عادلانه نیست که برای انحلال نکاح از مقدار مهریه بیشتر پرداخت شود.

شباهت های طلاق خلع و مبارات

• در هر دو طلاق نیاز به وکیل است تا صیغه طلاق جاری شود.
• در طلاق خلع و مبارات امکان بازگشت وجود ندارد و طلاق، بائن می باشد.
• توافق در این طلاق باعث نمی‌شود که ماهیت آن به عقد تغییر پیدا کند و همان ایقاع است.

تفاوت های طلاق خلع و مبارات

• در طلاق خلع، فقط زوج نسبت به ادامه زندگی کراهت دارد ولی در مبارات دو طرف نسبت به هم کراهت دارند.
• در طلاق خلع، مالی که به صورت فدیه پرداخت می‌شود می‌تواند بیشتر از مقدار مهریه باشد. در حالی که در طلاق مبارات چون دو طرف برای ادامه زندگی از هم کراهت دارند و مالی که به عنوان فدیه پرداخت می‌شود نباید از مهریه بیشتر باشد.

نتیجه گیری

طلاق خلع و مبارات انواع طلاق های بائن می باشند که در آن دیگر حق رجوع در مدت عده مطرح نمی باشد و در هر دو زن در ازای مبلغی از این زندگی که از آن کراهت دارد و نسبت به آن میلی ندارد رها می شود با این تفاوت که در خلع فقط زن ناراضی است و کراهت دارد اما در مبارات هر دو طرف کراهت به ادامه زندگی دارند.

در آخر باید به این نکته توجه کنیم که بعضی ها طلاق خلع و مبارات را با طلاق توافقی متفاوت می دانند و این تفاوت در امکان رجوع آن است. زیرا در طلاقی که به صورت توافقی انجام می‌شود طرفین امکان رجوع به همدیگر را دارند اما در طلاق خلع و مبارات اینگونه نمی باشد.

در طلاق خلع و مبارات تا زمانی که زن درخواست مالی را که بخشیده است نکند طلاق به صورت بائن می باشد و امکان بازگشت زوج وجود ندارد و همچنین زوجه، حقی به عنوان نفقه ندارد و حتی از زوج ارث نمی برد.

سوالات متداول