استعلام دارایی یعنی چه و شرایط مورد نیاز آن

 دارایی : این عبارات که کسی حق دخالت در حریم شخصی افراد را ندارد و یا حریم شخصی افراد توسط هیچ شخص یا سازمان و یا نهادی قابل وارسی و نقض نیست، به گوش شما نیز رسیده باشد. در واقع حریم شخصی افراد از چند بعد مختلف تشکیل میگردد. این ابعاد به طور خلاصه عبارت اند از حریم املاک افراد و محلی که تحت تصرف فرد است و اطلاعات خانوادگی و اطلاعات دارایی افراد. برخی از این اطلاعات حتی توسط قانون و حاکمیت نیز قابل دسترسی نیست و در مقابل برخی از این اطلاعات به حکم قانون ممکن است حتی برای افراد نیز قابل دسترسی باشد.

یک دسته از اطلاعاتی که ممکن است به حکم قانون در دسترس افرادی غیر از خود شخص قرار بگیرد، اطلاعات دارایی فرد است. که در مطلب زیر نحوه استعلام و شرایط آن توضیح داده خواهد شد.

دارایی افراد شامل چه مواردی میگردد؟

در علم حقوق، هر فرد دارای یک ظرفیت دارایی است. در واقع تمام اموال مادی فرد که حتی ممکن است در عرف ارزش مالی و پولی چشمگیری نداشته باشد در این ظرف قرار میگیرد اموال یا دارایی های شخصی شامل مواردی است که برای استفاده شخصی در نظر گرفته شده است (مثلاً مسواک، لباس، خانه، وسایل نقلیه و بعضی اوقات پول) و همچنین ممکن است استفاده غیر شخصی نیز از برخی اموال صورت گیرد. البته استفاده شخصی و یا غیر شخصی از اموال باید طوری صورت گیرد که به بقیه افراد جامعه ضرر نرساند و یا محدودیتی برای استفاده دیگران از دارایی خودشان فراهم نیاورد.

از دیدگاهی دیگر هر دارایی نیز باید مالک داشته باشد. این مالکیت یا عمومی است، مثل اموال دولتی و یا اموال غیر دولتی که متعلق به عموم مردم است و یا دارای مالک خصوصی است یعنی افراد جامعه.

دارایی ها در یک جامعه ممکن است شامل هر چیزی گردد از جمله ممکن است شامل مصنوعات، کارخانه ها، معادن، سدها، زیرساخت ها، پوشش گیاهی طبیعی، کوه ها، بیابان ها و دریاها باشد. نکته ی قابل توجه این است که دارایی افراد لزوما مثبت نیست و میتواند صفر باشد و یا حتی منفی گردد. با این توضیح که هنگامی که فرد اموالی را دارد، هر چند ناچیز باشد، دارایی مثبت است. اگر هیچ نداشته باشد، دارایی صفر است و اگر میزان بدهی وی به بقیه افراد یا دارایی های دیگر بیشتر از دارایی مثبت او باشد، دارایی منفی است. برای دارایی منفی میتوان تاجر ورشکسته را مثال زد که بدهی اش از دارایی اش بیشتر است.

در چه شرایط میتوان دارایی افراد را استعلام گرفت؟

بصورت کلی و همانگونه که گفته شد، دارایی افراد جزئی از حریم شخصی فرد است و به راحتی و بدون محدودیت، دسترسی به آن غیر مجاز است. یکی از مواردی که میتوان این دارایی را استعلام گرفت، به موجب قانون و در عمل به موجب حکم دادگاه است. با این توضیح که در هر دعوایی که جنبه مالی داشته باشد، اگر به صلح و سازش ختم نگردد و دیگر شرایط قانونی رعایت شده باشد و یکی از طرفین محکوم به پرداخت شود، دادگاه حکم به محکومیت به پرداخت را صادر خواهد کرد. حال اگر فرد داوطلبانه حکم دادگاه را اجرا نکند، باید برای اجرای حکم وارد مراحل اجرای شد. به واسطه همین اجرای حکم است که میتوان دارایی یک فرد را استعلام گرفت.

بیشتر بخوانید:  تفاوت مالیات و عوارض چیست؟

برای اجرای حکم دادگاه نیاز است که ابتدا برگ اجراییه اخذ شود. با این توضیح که فردی که حکم به نفع او صادر شده است باید به دادگاه صادر کننده حکم مراجعه نماید و در خواست اجرای حکم را به دادگاه مورد نظر تقدیم نماید. پس از تقدیم این درخواست و در صورت موافقت قاضی شعبه دادگاه، مدیر دفتر شعبه برگ اجراییه صادر شده است. در رابطه با نقش برگ اجراییه و آثار آن جداگانه و در مطلبی دیگر بحث خواهد شد. در ادامه اگر فردی که به موجب حکم دادگاه محکوم شده است، باز هم حکم را اجرا ننماید، و پس از طی مدت قانونی باید به شعبه اجرای احکام مربوط، مراجعه کرد. در آنجا قاضی اجرای احکام، پرونده اجرایی تشکیل خواهد داد و با درخواست شما اقدام به صدور برگه های استعلامات چهارگانه می نماید.

نحوه استعلام دارایی افراد

به درخواست شخصی که حکم به نفع وی صادر شده است، و بنا به میزان محکومیت، چهار نوع استعلام در اختیار فرد قرار خواهد گرفت.

استعلام اول: استعلام املاک ثبت شده به نام فرد محکوم شده میباشد که پیش از این بصورت دستی و با مراجعه به اداره ثبت املاک و اسناد کشور صورت می گرفت اما امروزه و با استفاده از تکنولوژی، به صورت سیستمی و توسط خود قاضی اجرای احکام صورت خواهد پذیرفت. در عمل و بنا به صلاحدید، ممکن است شما، استعلام کل املاک فرد در کل کشور را درخواست نمایید و یا صرفا املاک وی را در استانی خاص جست و جو نمایید.

استعلام دوم: استعلام وسایل نقلیه است که به نام فرد می باشد. این استعلام هم اکنون نیز به صورت دستی انجام خواهد پذیرفت. در عمل قاضی اجرای احکام با صدور دستور استعلام آن را در اختیار فردی که حکم به نفع وی صادر گشته است قرار میدهد و فرد با مراجعه به اداره پلیس راهور و راهنمایی و رانندگی و با تقدیم دستور قضایی، اقدام به استعلام شماره پلاک هایی که به نام شخص در تردد است می نماید. نکته ی جالب توجه آن است که از نظر پلیس راهور، صرفا موضوع دستور قضایی مهم است و استعلام را به هر شخصی که حامل نامه ی دستور استعلام باشد می دهد.

استعلام سوم: استعلام حساب های بانکی افراد است. این استعلام نیز پیش از این به این شکل بود که قاضی اجرای احکام، به مانند استعلام وسایل نقلیه، دستور استعلام را صادر می نمود و فرد با مراجعه به بانک مرکزی اقدام به استعلام مینمود. امروز اما این امر از بانک مرکزی به شعب بانک ها محول گشته است. بدین صورت که قاضی اجرای احکام با صدور دستور استعلام، دستور را در اختیار فردی که حکم به نفع و صادر شده است قرار میدهد و فرد با مراجعه به شعب بانک های مختلف اقدام به استعلام حساب های فرد محکوم شده مینماید. در این استعلام نیز، بانک ها به مانند پلیس راهور عمل میکنند و صرفا موضوع دستور قضایی مهم است و استعلام را به هر شخصی که حامل نامه ی دستور استعلام باشد می دهند.

استعلام چهارم: نیز استعلام از مخابرات کشور است که فرد چه خطوط تلفنی را در دارایی خویش دارد. بدیهی است که البته بعضا خطوط تلفن همراهی وجود دارد که از ارزش بسیار بالایی برخوردار است.

قابل توجه و لازم به ذکر است که اموال و دارایی اشخاص صرفا در این چهار زمینه توسط دادگاه قابل استعلام خواهد بود و بعضا اموالی وجود دارد که ممکن است قابل استعلام نباشد اما از ارزش مالی بسیاری برخوردار باشد. بعنوان مثال املاکی که دارای سند رسمی نیستند و اموالی چون طلا، پول نقد، ابزار و وسایل گران قیمت و … از این دسته اموال هستند. فردی که حکم به نفع وی صادر گشته است اگر بتواند به هر نحوی وجود و مالکیت این اموال را اثبات نماید، میتواند در حقیقت، این ها را نیز توقف نماید.