وکالت در لغت به معنای نیابت است. در لغتنامه دهخدا ذیل واژه وکیل نیابت و جانشینی آمده است. در اصطلاح حقوقی وکالت عقدی است که بین حداقل ۲ نفر منعقد می شود و در آن یک طرف، طرف دیگر را نایب و نماینده خود در انجام امری میکند.
وکالتنامه نوشته و سندی متضمن واگذاری کاری یا خواستن انجام امری از جانب کسی (که اصطلاحا موکل نامیده می شود) به دیگری (که اصطلاحا وکیل نامیده می شود) با شرایط معین و حدود و اختیارات مرقوم در آن.
برای وکالت تقسیم بندی گوناگونی انجام شده است. مثلا وکالت مطلق و مقید که به اعتبار حیطه اختیارات این تقسیم بندی صورت گرفته است. یا وکالت عادی یا رسمی که بنا به اعتبار نحوه تنظیم انجام شده است.
در این مقاله سعی بر شرح نحوه تنظیم استعلام و ابطال وکالت رسمی شده است.
وکالت عقدی جایز است
وکالت عقدی جایز است یعنی هر یک از طرفین هر زمان که بخواهد می تواند عقد وکالت را فسخ کند. به دیگر سخن وکیل هر زمان که بخواهد استعفا دهد و موکل هر زمان که بخواهد وکیل را عزل کند.
وکالت از جمله عقود معین است
وکالت از جمله عقود معین است عقود معین عقودی هستند که شرایط و ضوابط آنها در قانون مشخص شده است. بنابراین عقد وکالت علاوه بر داشتن شرایط اساسی صحت عقود باید دارای شرایط خاص عقد وکالت که مد نظر مقنن است نیز باشد.
وکالت رسمی چیست؟
در ابتدای امر و برای تعریف وکالت رسمی می بایست تعریف سند رسمی را دانست. سند رسمی سندی است که توسط ماموران رسمی دارای صلاحیت و با رعایت مقررات قانونی تنظیم شده باشد.
ماده ۱۲۸۷ قانون مدنی
اسنادی که در اداره ثبت اسناد و املاک و یا دفتر اسناد رسمی یا در نزد سایر مامورین رسمی در حدود صلاحیت آنها و بر طبق مقررات قانونی تنظیم شده باشند، رسمی است.
ویژگی های سند رسمی
- دخالت مامور رسمی: مامور رسمی فردی است که مقنن در قوانین خود صالح به تنظیم اسناد قرار داده است. تنظیم سند باید توسط مامور رسمی صورت گیرد مانند دخالت سردفتر در تنظیم وکالتنامه رسمی.
- صلاحیت مامور رسمی: سندی رسمی است که مامور رسمی صرفا در حدود صلاحیت خود آن را تنظیم کند.
- رعایت مقررات قانونی: سند در صورتی رسمی است که مامور رسمی در حدود صلاحیت خود و با رعایت مقررات قانونی آن را تنظیم کرده باشد.
مثلا در وکالتنامه رسمی امضای سردفتر اسناد رسمی بیانگر این است که سند تنظیمی منطبق بر واقعیت است و مقنن این امر را تشریفاتی الزامی قرار داده است و حال اگر سردفتر وکالتنامه را تنظیم کند اما از امضای آن خودداری کند وکالتنامه رسمی طبق قانون تنظیم نشده است و از ارزش و اعتبار اسناد رسمی بی بهره است.
تفاوت عمده اسناد رسمی و اسناد عادی در عمل میزان اعتبار آنها نزد محاکم و ایرادات وارده نسبت به آنهاست.
تنظیم وکالتنامه رسمی
در ابتدای ورود به دفترخانه اسناد رسمی، سردفتر، هویت شما را بوسیله شناسنامه و کارت شناسایی معتبر عکس دار چک میکند تا احراز کند که مدارک تحویلی به دفترخانه متعلق به شماست یا خیر. اگر سردفتر بدون احراز هویت طرفین اقدام به ثبت سند کند مرتکب جرم شده است و مقنن برای سردفتر خاطی از یکسال تا سه سال انفصال از خدمات دولتی در نظر گرفته است.
اگر سردفتر در هویت یکی از طرفین تردید کند این شخص باید دو شخص مورد اعتماد به دفترخانه معرفی کند و آنها هویت وی را در دفترخانه تصدیق کنند و سردفتر هم باید این امر را ذکر کرده و ذیل آن را امضا کند.
پس از آن سردفتر اهلیت طرفین را برای بستن عقد وکالت بررسی می کند مثلا چک می کند که به سن قانونی برای انجام موضوع وکالت رسیده است یا خیر که این امر به سادگی از روی شناسنامه قابل احراز است. یا مثلا شخصی وکالت در فروش منزل مسکونی خود را به شخص دیگر می دهد که در این مورد سردفتر وظیفه دارد مدارک احراز مالکیت موکل را مطالبه کند و در صورت تصدیق اقدام به ثبت آن کند.
بیشتر بخوانید: مراجعه به وکیل پایه یک دادگستری
برگه ایی که وکالتنامه در آن ثبت می شود اوراق بهادار مخصوصی است که از طرف سازمان ثبت اسناد و املاک چاپ شده است. سند باید به زبان فارسی و خوش خط و خوانا تنظیم شود. سند با مداد یا ابزاری که میتوان نوشته آنها را به آسانی پاک کرد نوشته شود.
سند تنظیمی به تعداد طرفین به علاوه یک نسخه تهیه می شود. یک نسخه از وکالتنامه در دفترخانه تنظیم کننده سند می ماند و به هر یک از طرفین یک نسخه از سند در صورت درخواست آنها تحویل می شود تا در صورت دعوا یا اختلاف مستند دعوا یا دفاع خود قرار دهند. در هنگام تحویل سند به طرفین این امر در دفتر مخصوصی قید می شود و رسیدی گرفته می شود.
وکالتنامه های تنظیمی در خارج از کشور باید به تایید مامور کنسولی یا مقامات ذی ربط کنسولگری برسد که در این صورت سند رسمی می باشد.
استعلام اعتبار وکالتنامه رسمی
برای استعلام اعتبار وکالتنامه می توان از طریق سایت سازمان ثبت اسناد و املاک کشور اقدام کرد. www.confirm.ssaa.ir
در این سایت شما می بایست شناسه سند و رمز تصدیق را وارد کنید. در تمامی وکالتنامه های رسمی شناسه سند در بالای صفحه سمت راست قرار دارد و رمز تصدیق در بالا سمت چپ قرار دارد.
اگر وکالتنامه نامعتبر باشد مشخصات سند در ذیل فرم اطلاعات قابل مشاهده است و اگر وکالتنامه باطل شده باشد یا موجود نباشد پیامی با این عبارت مشاهده می شود: چنین سندی وجود ندارد.
طرق انحلال وکالت
وکالت به طرق زیر مرتفع می شود
- به عزل از سوی وکیل مگر اینکه وکالت وکیل یا شرط عدم عزل وکیل در ضمن عقد لازمی شرط شده باشد. برای مثال ضمن عقد بیع یا اجاره یا صلح نامه شرط عدم عزل عقد وکالت شود یا خود عقد وکالت ضمن این عقود آورده شود تا به صورت لازم درآمده و حق عزل از سوی موکل در آن ساقط شود.
- به استعفای وکیل. همانند شرایط بالاست.
- به موت یا جنون وکیل یا موکل. عقد وکالت از جمله عقود اذنی است و با فوت و جنون هر یک از طرفین از بین می رود؛ زیرا استمرار اذن به واسطه مرگ یا جنون فرد که منشا اذن است از بین رفته است.
مقنن در مورد سفه با ظرافت خاصی عمل کرده و همه موارد وکالت را به وسیله سفه باطل دانسته است مگر وکالت در امور غیر مالی و وکالت در تملکات بلاعوض (مانند ارث). چرا که شخص سفیه میتواند در امور غیر مالی خود دخل و تصرف کند و همچنین شخص سفیه می تواند مالی را بدون عوض تملک کند زیرا در این صورت خطری دارایی وی را تهدید نمی کند و مال وی را در خطر نابودی قرار نمی دهد.
عده ایی از حقوقدانان از بین رفتن موضوع وکالت را از طرق انحلال وکالت می دانند. از بین رفتن موضوع خود به ۲ نوع است:
- از بین رفتن مادی مثلا فردی وکالت در فروش ماشین خود را به شخص دیگری بدهد اما ماشین آتش گرفته و از بین برود.
- از بین رفتن حقوقی موضوع وکالت که خود بر ۳ نوع است.
این سه نوع به شرح زیر است
- وکیل موضوع وکالت را انجام دهد مثل اینکه وکیل موضوع وکالت را انجام بدهد مثل فروش ماشین در مثال بالا
- موکل قبل از وکیل موضوع را انجام دهد.قاعده بر این است که موکل می تواند قبل از وکیل موضوع را خودش انجام دهد؛ مگر که این حق از او سلب شده باشد و اگر در این صورت انجام بدهد باطل است مثل فروش ماشین توسط خود موکل در مثال بالا
- موکل قبل از وکیل کاری انجام دهد که با موضوع وکالت منافات دارد. مثلا فردی وکالت فروش خودرو خود را به دیگری داده است ولی خودش قبل از فروش خودرو توسط وکیل خودرو را وقف کند. قاعده بر این است که موکل می تواند عملی انجام دهد که با موضوع وکالت منافات داشته باشد مگر این حق از او سلب شده باشد.
ابطال وکالتنامه رسمی
برای ابطال وکالتنامه می بایست ابتدا در دادگاه حقوقی دعوایی با موضوع بطلان عقد وکالت طرح کرد و حکمی در ابطال عقد وکالت از دادگاه اخذ نمود. عقدی که شرایط اساسی صحت عقود در آن رعایت نشود محکوم به بطلان است مانند عدم اهلیت طرفین یا عدم مشروعیت جهت معامله و … .
بعد از صدور حکم در بطلان عقد وکالت دعوای ابطال وکالتنامه با استناد بطلان عقد که در حکم قید شده است طرح می شود. در این حالت دادگاه به ابطال وکالتنامه حکم می کند. به دیگر سخن ابطال وکالتنامه فرع بر بطلان آن است.
باسلام
در یک وکالت نامه رسمی آیا این امکان وجود دارد که تعداد موکلین ۲ نفر و تعداد وکیل یک نفر باشد.
یعنی یک نفر وکیل دونفر شود برای انتقال یا فروش ملک
سلام بله ممکنه
می‌خوام وکیلم رو عزل کنم باید چیکار کنم و به کجا مراجعه کرد؟
آیا امکانش هست که اینترنتی و آنلاین اینکار رو انجام بدم
سلام باید در دفاتر خدمات درخواست خود را ثبت کنید
چند سال پيش وكالتنامه اى مبنى بر دارا بودن يكسرى اختيارات نسبت به اموالم و حسابهاى بانكى خودم به پدرم دادم تا در صورت ضرورت و در دسترس نبودن من بتوتند يكسرى اقدامات را انجام دهد و اكنون از وى خواستم تا وكالتنامه را پس دهد، اما ايشان امتناع ميكند. چگونه ميتوانم آنرا باطل كنم؟
سلام اگه بلاعزل نباشد میتوانید عزل کنید
با سلام و احترام
مدتی قبل وکالت بلاعزل دادم بابت خانه مسکونی اما بعد متوجه شدم که قصد سوء استفاده از وکالت نامه دارند منتهی دفتر اسنادرسمی چون با آنها تبانی کرده بود از طریق قوه قضائیه جهت ابطال سند اقدام کردم الان چطوری باید متوجه بشم که وکالتنامه ابطال شده است؟ با تشکر لز شما
سلام پرونده شما در دادگاه در چه مرحله است ؟
سلام و عرض ادب
آیا به لحاظ قانونی در مبایعه نامه، ثمن معامله را میتوان تحت ضمانت فردثالث(به غیر از خریدار) تعیین کرد؟
سلام و عرض ادب
آیا به لحاظ قانونی در مبایعه نامه، ثمن معامله را میتوان تحت ضمانت فردثالث(به غیر از خریدار) تعیین کرد؟
بله مشکلی نداره
سلام
حدود۳ماه پیش ملکی را که در رهن بانک بوده وکالتا (وکالت بلاعزل)به شخصی فروختم و وی طی تعهدنامه رسمی متعهد به پرداخت اقساط و نیز تعیین یک ضامن دیگر بجای من در بانک ظرف مدت۳ماه اقدام کند
متاسفانه فقط قسط اول را با تاخیر پرداخت و تا کنون ۲قسط بعدی را نپرداخته و به زمان قسط بعدی هم چیزی نمانده
و در واقع به تعهداتش عمل نکرده
و با هر بار تماس من از پرداخت اقساط و تعیین ضامن امتناع میکند
و مرتبا از بانک اخطار عدم پرداخت و تهدید به درج بد حسابی در سامانه بانک مرکزی مینماید
آیا میتوانم با استناد به عدم ایفای تعهدات وی وکالتنامه را ابطال کنم؟
سلام:وکالت بلاعزل ازطرف شما ممکن نمیباشد فقط برای انحلال وکالت بایدمورد وکالت را خودتان انجام دهید.
سلام برای وکالت دادن به عموم که در یک شهر دیگه زندگی میکنه(تبریز) مجبورم به اون شهر برم یا میشه از همین شهری که زندگی میکنم(قم) این وکالت رو بهشون بدم؟
سلام:نیازی نیست می توانید با ارسال وکالتنامه به شهر مورد نظر اقدام نمایید.
سلام وقت بخیر میخواستم ببینم برای ابطال ضمانتنامه حتما باید همون دفتر برم یا تهران هم میتونم ابطال کنم چون دفتری که وکالت کاری دادم به شخص دیگه شهرستان هست و من تهران رفتم که ابطالش کنم چند تا دفترخونه قبول نکردن و گفتن بلید بری همون دفترخانه شهرستان و باطلش کنی. ممنون راهنمایی بفرمایید
سلام: ابطالش با دادگاه می باشد.
با سلام و احترام. آیا وکالتنامه ای را که یک وکیل با استفاده بدون اجازه و هماهنگی و اطلاع بنده از مفاد قرارداد از کد ارسالی به روی موبایل من آن را ثبت کرده ارزش حقوقی دارد؟ لازم به ذکر است همان روز ثبت این وکالتنامه متوجه عمل این فرد شده این وکیل را توسط ثبت اظهارنامه در دفتر قضایی برکنار کردیم و به وی ابلاغ شده ولی در آن وکالتنامه نوشته شده بود که حتی در صورت عزل کل حق الوکاله، که درصدی قابل توجه از یک زمین مورد مناقشه در این پرونده است را باید به وی پرداخت کنیم. آیا متن این وکالتنامه با توجه که وکالت ایشان تا قبل از عزل فقط ساعاتی طول کشیده و عملا کاری به روی پرونده انجام نداده ارزش حقوقی دارد. چرا که بر اساس همین قرارداد چند ساعته این فرد تهدید به پیگیری قضایی برای گرفتن حق الوکاله این قرارداد کرده.
سلام
در ابتدا لازم به ذکر است از آنجا که تعهد وکیل تعهد به وسیله است (یعنی وکیل تعهدی به نتیجه ندارد) مگر آنکه بر اساس توافقات وکیل و موکل در صورتیکه پرونده به نتیجه مثبتی ختم نگردد وکیل ملزم به استرداد فلان مبلغ از حق الوکاله به موکل خود می باشد. از طرفی نیز وکیل براساس قانون موظف است حساب مدت زمان وکالت خود را به موکل بدهد و آنچه را به جای او دریافت کرده است به او رد کند.» بنابراین ارائه صورت حساب به موکل و استرداد وجوهی که جهت اجرای وکالت اخذ گردیده از جمله وظایف شرعی و قانونی وکیل محسوب می شود. جهت دریافت راهنمایی های دقیق تر از وکلای متخصص ما در این زمینه کمک بگیرید. موفق و موید باشید.
باسلام‌خودرویی‌راباوکالت‌تحویل‌شخصی‌دادم‌بعدمتوجه‌شدم‌طرف‌کلاهبرداراست‌خودروراهم‌فروخته‌‌دروجه‌خانه‌دادم‌چکاربایدکرد