سالم رسیدن کالا در زمان جا به جایی، یکی از دغدغه های صاحب کالایی است که در حال بازرگانی می باشد. براین اساس بیمه باربری یا حمل و نقل وضع شده تا از کالای در حال جابه جایی محافظت شود.
به خصوص در ایام قدیم که سفرهای دریایی برای حمل و نقل کالا زیاد اتفاق می افتاده و خسارات زیادی را در پی داشت این دغدغه همواره وجود داشته است. به همین دلیل می توان گفت بیمه باربری یکی از قدیمی ترین نوع بیمه به شمار می رود. در ادامه این مطلب به بررسی بیمه باربری و شرایط و انواع آن می پردازیم.
تعریف بیمه باربری
بیمه باربری یا بیمه حمل کالا، نوعی بیمه حمل و نقل کالا به شمار می رود که به موجب آن بیمه گر متعهد می شود که در ازای دریافت وجوهی از جانب بیمه گذار در صورت بروز حادثه ای در جریان حمل کالا و در حین عملیات حمل و نقل از نقطه ای به نقطه دیگر، خسارات احتمالی و یا اتفاقی که وارد شود را طبق شرایط و مندرجات بیمه جبران کند یا وجه معینی را پرداخت کند.
مدت اعتبار این بیمه‌نامه بر اساس شرایط کلوز که در ادامه توضیح داده خواهد شد تعیین می شود. اما در مورد حمل غیر دریایی یا حمل ترکیبی، یکی از شرایط زیر جایگزین کلوزهای C ،B ،A می شود:
- حمل هوایی ۳۰ روز بعد از رسیدن هواپیمای حامل کالا به فرودگاه کشور مقصد.
- حمل زمینی ۶۰ روز بعد از ورود کالا به مرز زمینی کشور مقصد.
همچنین این مدت زمان هایی که ذکر شد، قابلیت تمدید را دارند. البته به شرطی که در صورت درخواست بیمه گذار توسط بیمه گر موافقت گردد و حق بیمه اضافی پرداخت شود.
انواع کلوز های بیمه باربری
برای جلوگیری از ایجاد خطر و خسارت های احتمالی در طول مسیر حمل و مشخص شدن تعهدات شرکت بیمه، شرایط یا کلوزهایی در سطح بین الملل طراحی شده که تمامی شرکت های بیمه در کل جهان آن را تایید کرده اند. با توجه به نوع کالا و خطراتی که ممکن است کالای موردنظر شما را در مسیر حمل تهدید کند چهار حالت کلوز داریم.
هرکدام از چهار حالت زیر را انتخاب نمایید:
- کلوز A: کامل ترین نوع بیمه باربری که خطرات زیادی را پوشش میدهد این کلوز است که با بالاترین حق بیمه در بین سایر کلوزهای بیمه باربری قرار دارد.
- کلوز B: یک نوع بیمه باربری با پوشش های تقریبا خوب که مجموعه خطرات کمتر از کلوز A و بیشتر از کلوز C را پوشش می دهد.
- کلوز C: بیمه باربری با کمترین پوشش ها می باشد.
- خسارت کلی: ضعیف ترین و ارزانترین نوع بیمه باربری به شمار می رود که تقریبا منسوخ شده است. در این نوع بیمه باربری از بین رفتن کالای مورد بیمه در یک مرحله انجام می شود. مثل غرق شناور، سقوط هواپیما یا آتش سوزی. در این صورت است که کالای از بین رفته تحت پوشش بیمه قرار می گیرد.
همچنین مدت زمان اعتبار این نوع بیمه باربری بعد از بارگیری در مرز، فرودگاه یا بندر کشور مبدا شروع می شود و به محض رسیدن مورد بیمه به گمرک مرز، فرودگاه یا بندر کشور مقصد به اتمام می رسد.
بیشتر بخوانید: بیمه تامین اجتماعی چیست؟
علاوه بر این، این نوع بیمه نامه حق بیمه کمتری نسبت به باقی بیمه های باربری دارد. اما باید به این نکته توجه نمایید که بعضی از ورودی و خروجی کشورها از پذیرش این نوع بیمه نامه اجتناب می کنند. بنابراین باید با آگاهی کامل از نظر تعهدات و مسائل اداری اقدام به خرید این نوع پوشش بیمه نمایید.
استثنائات کلوزهای بیمه باربری
بیمه باربری با شرایط کلوزهای B ،A و C خطرات زیر را شامل نمی شود:
- تلف شدن، آسیب دیدن یا ایجاد هزینه در اثر ایجاد خسارت عمدی توسط بیمه‌گذار
- نشست و ریزش عادی، کسری عادی وزن با حجم یا فرسودگی عادی مورد بیمه
- تلف شدن، آسیب دیدن یا هزینه در اثر نامناسب بودن یا کافی نبودن بسته بندی یا آماده سازی کالای مورد بیمه
- تلف شدن، آسیب دیدن یا ایجاد هزینه به علت عیب ذاتی یا ماهیت کالای مورد بیمه
- تلف شدن، آسیب دیدن یا هزینه ای که علت آن تأخیر باشد (حتی تأخیر ناشی از خطرات بیمه شده)
- تلف شدن، آسیب دیدن یا ایجاد هزینه هایی در اثر ورشکستگی مالکان، مدیران، اجاره کنندگان یا گردانندگان کشتی
- تلف شدن، آسیب دیدن یا ایجاد هزینه ای که ناشی از کاربرد هر نوع سلاح یا وسیله ای که با انرژی اتمی یا شکست هسته ای یا واکنش مشابه دیگر یا نیرو یا ماده رادیو اکتیو باشد
- عدم قابلیت دریانوردی کشتی یا شناور موردنظر و یا نامناسب بودن کشتی یا شناور برای حمل ایمن کالای مورد بیمه
- جنگ، جنگ داخلی، شورش، انقلاب، قیام و یا زد و خوردهای داخلی ناشی از این امور
- توقیف، ضبط، مصادره، تصرف یا اثرات ناشی از این امور یا اثرات ناشی از اقدام به شروع این موارد
- اعتصاب، تعطیل محل کار، درگیری‌های کارگری، انواع آشوب ها و یا اغتشاشات داخلی
- هرگونه اعمال تروریستی
انواع بیمه باربری بر حسب محدوده جغرافیایی مبدا حمل
بیمه باربری بر اساس مبدا و مقصد حمل، انواع خاص خود را دارد که به صورت های زمینی، دریایی، هوایی یا ترکیبی از موارد، وسیله حمل مشخص ارائه می شود.
۱- بیمه باربری داخلی: این بیمه نامه شامل کالاهایی است که فقط در داخل ایران و در بین شهرهای داخل ایران جا به جا می شوند. همچنین شرایط و پوشش های بیمه نامه های باربری داخلی طبق توافق شرکت بیمه و بیمه گذار انجام می گردد.
بیمه نامه های باربری داخلی به چند شکل صادر می شود:
- بیمه نامه های عمومی: در این نوع قرارداد شرایط اصلی بیمه و رئوس کلی حقوقی و تعهدات طرفین مثل خطرات تحت پوشش و شیوه حمل معین می‌شود و با یک سرمایه بیمه‌ای معین و مشخص موافقت می شود که شامل حمل‌های متعددی باشد. به این خاطر قرارداد تا زمانی که سرمایه توافق شده از طریق حمل های متعدد به پایان رسد دارای اعتبار است.
یکی از منافع این نوع قراردادها و بیمه نامه ها در این موضوع است که دیگر جهت حمل های متفاوت نیاز به مراجعه بیمه گذار و صدور بیمه نامه از طرف بیمه گر نیست. این امر باعث کمتر شدن هزینه ها و جلوگیری از اتلاف وقت می باشد. - بیمه نامه با پوشش باز: در این روش دیگر نیاز نیست که مثل بیمه نامه با شرایط عمومی، بیمه گذار در ابتدا صدور بیمه‌نامه صد درصد حق بیمه یا درصد بالائی از حق بیمه را پرداخت کند.
به این صورت که با توافقی که بین فرد و بیمه گذار انجام می گردد، هر یک هفته گواهی بیمه از سوی بیمه صادر می‌شود و فقط حق بیمه متناسب با سرمایه های حمل شده از سوی بیمه گذار پرداخت می شود. این نوع بیمه همه دفعات حمل کالا را تحت پوشش قرار می دهد و دیگر نیازی به درخواست برای هر حمل پوشش جداگانه‌ای نیست.
در ضمن به دلیل اینکه مدت زمان قرارداد معمولاً یک سال می باشد مذاکره و توافق دوباره در مورد آن ضروری نیست. - بیمه نامه های ساده: این نوع بیمه نامه فقط برای حمل کالای معینی صادر می گردد و مشخصات مورد بیمه بر اساس فرم پیشنهاد باربری در آن قید می شود.
۲- بیمه حمل و نقل وارداتی: حدود ۹۰ درصد از حجم کل بیمه های باربری را بیمه حمل و نقل وارداتی تشکیل می دهد. این بیمه نامه خطراتی که کالا های خریده شده توسط شرکت ها و بازرگانان ایرانی از کشورهای مختلف جهان را تهدید می کند حمایت می کند.
این پوشش از کشور مبداء تا مقصد را شامل می شود. همچنین این بیمه‌نامه یکی از اسناد مورد نیاز برای گشایش اعتبار در بانک ها می باشد. هدف بیمه حمل و نقل وارداتی حفظ منافع تجار و وارد کنندگان و حفظ منافع ملی است.
۳- بیمه های باربری صادراتی: در این نوع بیمه نامه مبدا آن، داخل و مقصد آن در خارج از کشور است.
۴- بیمه باربری ترانزیت: به منظور حمل کالاهایی که مبدا و مقصد حمل هر دو خارج از مرزهای ایران باشد و ایران فقط در مسیر حمل قرار داشته باشد از این نوع بیمه نامه استفاده می شود.
انواع بیمه باربری بر حسب نوع جا به جایی
- بیمه حمل و نقل دریایی
- بیمه حمل و نقل زمینی
- بیمه حمل و نقل هوایی
مشتریان بیمه های باربری چه کسانی هستند؟
بیشترین مشتریان این رشته بیمه ای را واردکنندگان کالا تشکیل می دهند و پس از آن، اشخاص حقوقی و حقیقی که در امر صادرات فعالیت می کنند. علاوه بر این، تمامی صاحبان کالا چه به صورت تک محموله ای یا در قالب قرارداد سالانه، می توانند محمولات خود را در قبال خطرات حمل، بیمه کنند.
اصطلاحات مربوط به بیمه باربری و حمل و نقل
زیان همگانی: سهیم بودن همه طرف های دخیل در یک سفر دریایی در زمانی که خسارتی از هر طریقی وارد شود یکی از اصول قانون دریانوردی به شمار می رود.
بیمه اتکایی: گاهی شرکت بیمه بخش از تعهدات بیمه ای مازاد بر ظرفیت مالی و فنی خود را دوباره نزد شرکت بیمه دیگری بیمه کند. به این نوع قرارداد واگذاری بیمه اتکایی می گویند.
بارنامه: به اوراق بهاداری که از طرف مؤسسه بیمه باربری و حمل و نقل صادر می شود و در آن مشخصات کالا، نام و آدرس گیرنده و فرستنده کالا، میزان کرایه حمل، تعداد و وزن کالا قید می شود، بارنامه می گویند. بارنامه به منزله قرارداد حمل، رسید دریافت كالا و سند مالكیت آن می باشد.
ارزش مورد بیمه: ارزش مورد بیمه مجموع قیمت خرید کالا، هزینه حمل و عدم النفع را شامل می‌شود. این در صورتی است که میان بیمه‌گذار و بیمه‌گر توافق خاصی صورت نگرفته باشد.
فرانشیز: به بخشی از هر خسارت كه به عهده بیمه‌گذار است و میزان آن در بیمه‌نامه مشخص می شود فرانشیز می گویند.
ترانشیپمنت: به معنی انتقال کالا از یک وسیله نقلیه به وسیله نقلیه دیگر می باشد. این نوع انتقال بیشتر در حمل و نقل ترکیبی رایج است که در آن از وسایل نقلیه متفاوت مثل کشتی، هواپیما، کامیون، قطار، تریلر و وسایل دیگر به منظور ارسال کالا به مقصد استفاده می‌شود. جریان انتقال معمولا همراه با تخلیه و بارگیری مجدد است و به دو شکل انتقال مستقیم و انتقال غیر مستقیم می‌باشد.
اف او بی: به منظور تحویل روی عرشه می باشد. طبق قوانین بین‌المللی، فروشنده موظف است کلیه هزینه‌های کالا را تا محل حمل اصلی متقبل شود و تمام هزینه‌های پس از این مرحله مثل کرایه حمل، بیمه، تعرفه‌های وارداتی و… را خریدار متقبل می‌شود.
خطرات تحت پوشش بیمه باربری
خطرات احتمالی که ممکن است کالای باربری بیمه شده را تحت تاثیر خود قرار دهد به شرح زیر است:
خطرات اصلی بیمه باربری: آتش‌سوزی و حادثه وسیله نقلیه مثل تصادف، تصادم، واژگونی و سقوط وسیله نقلیه
خطرات اضافی بیمه باربری: این نوع خطرات بر اساس توافق با بیمه‌گر و به همراه دریافت حق بیمه اضافی در زمان صدور بیمه‌نامه به خطرات اصلی اضافه می‌گردد.
خطراتی مثل:
- خسارت های ناشی از بارگیری و تخلیه
- سرقت کل محموله به همراه وسیله نقلیه
- آب دیدگی
- سقوط کالای مورد بیمه از روی وسیله حمل
مدارک لازم برای دریافت خسارت از شرکت بیمه
- ارائه اصل بارنامه
- فاکتور اصلی کالای خریده شده
- ارائه صورت عدل بندی یا بسته بندی کالا
- ارائه گواهی کسر تخلیه از بنگاه باربری
- صورت مجلس سازمان بنادر و کشتیرانی و گمرک و گواهی کاپیتان کشتی در صورت آب افتادگی کالا
- ارائه صورت مجلس کارشناسی شرکت بیمه
- کپی پروانه سبز گمرکی
- کپی اعلامیه فروش ارز
مراحل لازم برای پرداخت خسارت
- اعلام وقوع حادثه توسط بیمه گذار به بیمه گر ظرف مدت ۵ روز
- بازدید از کالای خسارت دیده
- تهیه کردن مدارک لازم به منظور بررسی خسارت
- حفظ حقوق بیمه گر در مورد، مورد بیمه آسیب دیده و حق جانشینی برای بازیافت خسارت
سلام من میدان تره بارمرکزی تهران باموتور سه چرخ باری کار میکنم بدون پلاک هستن ولی بیمه ایران کردمش آیا به عنوان وسیله باری خودمو میتونم بیمه کنم رو اون