استقراض باب استفعال از واژه قرض است و به معنای طلب قرض است و در اصطلاح حقوقی در باب تامین مالی شرکتها مطرح است. شرکت سهامی عام می تواند جهت گسترش امور خود در زمینه تجارت به دو صورت استقراض نماید؛
استقراض به صورت عادی
استقراض عادی این گونه است که مبلغی به عنوان وام از بانک ها و اشخاص برای مدت زمان معینی گرفته می شود و این نوع استقراض در میان مردم عادی نیز رایج است.
استقراض از طریق اوراق قرضه
انتشار اوراق قرضه صرفا برای شرکت سهامی عام مجاز است و شرکتهای سهامی خاص نمی توانند اوراق قرضه منتشر کنند و طبق ماده ۵۲ لایحه اصلاح قسمتی از قانون تجارت؛ ورقه قرضه ورقه قابل معامله‌ای است كه معرف مبلغی وام است با بهره معین كه تمامی آن یا اجزا آن در موعد یا مواعد معینی باید مسترد گردد. برای ورقه قرضه ممكن است علاوه بر بهره حقوق دیگری نیز شناخته شود. اوراق قرضه وسیله مؤثری است که از طریق آن یک شرکت تجاری اندوخته‌های کوچک مردم را گردآوری می‌کند و با هدایت آن‌ها به سمت تولید و فعالیت‌های اقتصادی از آن‌ها منتفع می‌شود. اوراق قرضه باعث می‌شود تا اندوخته‌های کوچک در کنار هم جمع شوند و در انجام یک فعالیت اقتصادی به کار گرفته شوند این امر باعث رونق و شکوفایی اقتصادی خواهد شد.
طبق ماده ۵۳ همان قانون؛ دارندگان اوراق قرضه در اداره امور شركت هیچ‌گونه دخالتی نداشته و فقط بستانكار شركت محسوب می‌شوند. دارندگان اوراق قرضه، مانند سهام داران شرکت نمی‌باشند و فقط بستانکار شرکت محسوب می‌شوند.
انتشار اوراق قرضه ممكن نیست مگر وقتی كه كلیه سرمایه ثبت شده شركت تأدیه شده و دو سال تمام از تاریخ ثبت شركت گذشته و دو ترازنامه آن به تصویب مجمع عمومی رسیده باشد.
طبق ماده ۵۶ همان قانون؛ هرگاه انتشار اوراق قرضه در اساس نامه شركت پیش‌بینی نشده باشد مجمع عمومی فوق‌العاده صاحبان سهام می‌تواند بنا به پیشنهاد هیئت‌مدیره انتشار اوراق قرضه را تصویب و شرایط آن را تعیین كند. اساسنامه و یا مجمع عمومی می‌تواند به هیئت‌مدیره شركت اجازه دهد كه طی مدتی كه از دو سال تجاوز نكند یك یا چند بار به انتشار اوراق قرضه مبادرت نماید.
تبصره- در هر بار انتشار مبلغ اسمی اوراق قرضه و نیز قطعات اوراق قرضه (در صورت تجزیه) باید متساوی باشد.
انتشار اوراق قرضه باید در اساسنامه پیش‌بینی شده باشد اگر این موضوع در اساس نامه پیش بینی نشده باشد مجمع عمومی فوق‌العاده صاحبان سهام می‌تواند انتشار آن را با پیشنهاد هیئت‌مدیره به انجام رساند. اجازه انتشار اوراق قرضه چه از طریق اساس نامه و چه از طریق مجمع عمومی فوق العاده از دو سال نمی‌تواند متجاوز شود. در مدت تعیین شده برای انتشار اوراق قرضه، هیئت‌مدیره می‌تواند یک یا چند بار اوراق قرضه منتشر کند و برای انتشار حداقل و حداکثری وجود ندارد.
تصمیم راجع به فروش اوراق قرضه و شرایط صدور و انتشار آن باید همراه با طرح اطلاعیه انتشار اوراق قرضه كتباً به مرجع ثبت شركت‌ها اعلام شود. مرجع مذكور مفاد تصمیم را ثبت و خلاصه آن را همراه با طرح اطلاعیه انتشار اوراق قرضه به هزینه شركت در روزنامه رسمی آگهی خواهد نمود. قبل از انجام تشریفات مذكور در ماده فوق هرگونه آگهی برای فروش اوراق قرضه ممنوع است.
اطلاعیه انتشار اوراق قرضه
اطلاعیه انتشار اوراق قرضه باید مشتمل بر نكات زیر بوده و توسط دارندگان امضاء مجاز شركت، امضاء شده باشد:
- نام شركت؛
- موضوع شركت؛
- شماره و تاریخ ثبت شركت؛
- مركز اصلی شركت؛
- مدت شركت؛
- مبلغ سرمایه شركت و تصریح به اینكه كلیه آن پرداخت شده است؛
- در صورتی كه شركت سابقاً اوراق قرضه صادر كرده است مبلغ و تعداد و تاریخ صدور آن و تضمیناتی كه احتمالاً برای بازپرداخت آن در نظر گرفته شده است و همچنین مبالغ بازپرداخت شده آن و در صورتی كه اوراق قرضه سابق قابل تبدیل به سهام شركت بوده باشد مقداری از آن‌گونه اوراق قرضه كه هنوز تبدیل به سهم نشده است؛
- در صورتی كه شركت سابقاً اوراق قرضه مؤسسه دیگری را تضمین كرده باشد مبلغ و مدت و سایر شرایط تضمین مذكور؛
- مبلغ قرضه و مدت آن و همچنین مبلغ اسمی هر ورقه و نرخ بهره‌ای كه به قرضه تعلق می‌گیرد و ترتیب محاسبه آن و ذكر سایر حقوقی كه احتمالاً برای اوراق قرضه در نظر گرفته شده است و همچنین موعد یا مواعد و شرایط بازپرداخت اصل و پرداخت بهره و غیره و در صورتی كه اوراق قرضه قابل بازخرید باشد شرایط و ترتیب بازخرید؛
- تضمیناتی كه احتمالاً برای اوراق قرضه در نظر گرفته شده است؛
- اگر اوراق قرضه قابل تعویض با سهام شركت یا قابل تبدیل به سهام شركت باشد مهلت و سایر شرایط تعویض یا تبدیل؛ خلاصه گزارش وضع مالی شركت و خلاصه ترازنامه آخرین سال مالی آن كه به تصویب مجمع عمومی صاحبان سهام رسیده است.
