در قانون جدید چک بر خلاف گذشته به این نتیجه رسیده شده است که دیگر ضمانت اجرای زندان با وجود مفاسد زیادی که دارد نمی تواند به مصلحت جامعه باشد؛ لذا ضمانت اجرا و به اصطلاح تنبیهات دیگری در نظر گرفته شد تا حقوق دارنده چک حفظ شود و صادر کننده چک به راحتی نتواند چک بی محل صادر کند.
یکی از این ضمانت اجرا ها و محرومیت ها یا تنبیهات که سوء اثر هم نامیده می شود این است که با برگشت خوردن چک، تمام حساب های ما مسدود خواهد شد و حتی از خرید های کوچک هم ناتوان می شویم. جلوگیری از افتتاح حساب و منع دریافت تسهیلات بانکی از دیگر نتایج برگشت خوردن چک بی محل است.
در ادامه با ما همراه باشید تا ضمن موارد سوء اثر چک به نحوه رفع سوء اثر آن نیز اشاره کنیم.
رفع سوء اثر از چک به چه معناست؟
گفتیم وقتی که چک صادر می شود باید حتما پاس شود؛ در صورتی که به دلیلی این چک پاس نشود محرومیت هایی را برای فرد به دنبال دارد مثل مسدود شدت کارت ها و حساب های بانکی و… حال تا زمانی که فرد، مبلغ را پرداخت نکرده است و به نوعی از چک رفع سوء اثر نکرده این محرومیت ها پابرجاست. وقتی از چک رفع سوء اثر می شود یعنی فرد به حالت عادی به می گردد.
با برگشت زدن چک چه اتفاقی می افتد؟
ماده ۵ قانون جدید صدور چک پیش بینی می کند که اگر حساب صادر کننده چک، نزد بانک کمتر از مبلغ چک باشد؛ بانک مکلف است فورا کسری جک را در سامانه یکپارچه اعلام کند و کد رهگیری برای برگشت زدن چک دریافت کند.
به محض ثبت غیر قابل پرداخت بودن این سامانه به صورت آنلاین به تمام بانک ها و موسسات مالی اعلام می کند و این بانک ها و موسسات مالی تا هنگامی که از چک رفع سوء اثر نشده باید این تنبیهات و محرومیت ها را درباره فرد صادر کننده رعایت کنند:
- عدم افتتاح هرگونه حساب و صدور کارت بانکی جدید.
- مسدود کردن وجوه کلیه حساب ها و کارت های بانکی و هر مبلغ متعلق به صادر کننده که تحت هر عنوان نزد بانک یا مؤسسه اعتباری دارد به میزان کسری مبلغ چک به ترتیب اعلامی از سوی بانک مرکزی.
- عدم پرداخت هرگونه تسهیلات بانکی یا صدور ضمانت نامه های ارزی یا ریالی.
- عدم گشایش اعتبار اسنادی ارزی یا ریالی.
بیشتر بخوانید: چک بلامحل چیست؟
چگونه از چک رفع سوء اثر کنیم؟
به دنبال محرومیت هایی که در بالا اشاره شد راه مقابله و حذف محرومیت چک، پاک کردن اثر چک برگشتی است. در واقع ابن چک برگشتی است که این سوء اثر ها و محرومیت ها را به دنبال دارد و با حذف آن، فرد به حالت عادی بر می گردد.
برای مثال اگر شما یک چک برگشت خورده دارید؛ به محض تامین موجودی حساب، خود فرد دارنده وجه را برداشت می کند و از چک شما نیز رفع سوء اثر می شود. اما این تنها راه نیست در ادامه به دیگر موارد رفع سوء اثر از چک اشاره خواهیم کرد.
۱. واریز وجه چک
همانطور که اشاره شد تامین موجودی مهم ترین روش رفع سوء اثر از چک است یعنی مشتری ای که در حساب خود کسری پول داشته آن را تامین می کند تا جبران شود.
و با واریز وجه، بانک به طرف مقابل یعنی دارنده اعلام می کند که مبلغ چک واریز شده تا نسبت به وصول آن اقدام شود. با این کار آن محرومیت ها هم رفع می شوند.
۲. ارائه لاشه چک برگشتی
راه دیگر این که چکی که در دست دارنده است به دست صادر کننده بیفتد. مثلا در جایی صادر کننده، وجه را حضوراً پرداخت کرده و لاشه چک را تحویل گرفته، حال صادر کننده همین لاشه چک را به بانک ارائه می دهد که در دست داشتن لاشه چک به معنای رضایت ذی نفع است و بانک با ارائه آن رفع سوء اثر می نماید.
۳. رضایت نامه محضری از دارنده چک
در این جا فرقی نمی کند که وجه چک پرداخت شده یا نشده است؛ ذی نفع و دارنده چک در دفترخانه اسناد رسمی رضایت می دهد.
که محرومیت هایی که به دلیل رعایت حق او در حق صادر کننده اعمال شده لغو شود با ارائه این رضایت نامه رسمی و محضری، بانک از چک رفع سوء اثر می کند.
۴. واریز مبلغ چک به حساب جاری و مسدود نمودن آن به مدت ۲۴ ماه
اگر به هر دلیلی ذی نفع در دسترس نباشد؛ صادر کننده می تواند به حساب جاری خود مبلغی واریز کند و بگوید این مبلغ برای پرداخت چک محسوب گردد در این حالت تا ۲۴ ماه برای مراجعه دارنده و یا ذی نفع برای دریافت وجه چک مسدود خواهد شد.
۵. ارائه حکم دادگاه برای رفع سوء اثر از چک
در اینجا ما از دادگاه حکم گرفته ایم که بابت چک اصلا مدیون نبوده ایم لذا بانک با استفاده از این حکم دادگاه نسبت به رفع سوء اثر از چک اقدام می کند.
به این موارد همگی در تبصره ۳ ماده ۵ مکرر قانون صدور چک اشاره شده است.
موارد و مراحل رفع سوء اثر از چک در بالا شرح داده شد با وجود این باز هم ممکن است افراد با مسائلی روبرو باشند که نیازمند مشورت با فرد وکیل و مشاور حقوقی است در اینجا می توانید از موسسه وکیل تاپ و وکلای مجرب این موسسه برای حل مسئله خود کمک بگیرید.
شما می توانید برای اقامه دعوا و موارد مرتبط با چک هم درخواست مشاوره حضوری بدهید هم تقاضای وکیل نمایید. البته با شماره تلفن های موجود می توان به صورت تلفنی اخذ مشاوره کرد. همچنین امکان دریافت مشاوره به صورت آنلاین نیز وجود دارد.
نتیجه گیری
رفع سو اثر از چک به این معنا است که با برگشت خوردن چک، شما دچار محرومیت هایی می شوید یکی از مهم ترین آنها بسته شدن حساب ها و کارت های بانکی است یعنی حتی شما با کارت ها بانکی خود خرید هم نمی توانید انجام دهید؛
حال برای رفع این محرومیت ها باید یکی از کارهایی را که در بالا گفتیم انجام داد تا فرد به حالت عادی برگردد مثلا وجه چک را پرداخت کند یا رضایت نامه بگیرد و…
در بالا به موارد رفع سوء اثر از چک اشاره شد.
سوالات متداول
به این معنا که فرد با پرداخت وجه جک یا موارد دیگر می تواند محرومیت هایی که در اثر برگشت خوردن چک برای وی پیش آمده را رفع کند.
واریز مبلغ، ارائه رضایت نامه، ارائه حکم دادگاه و مواردی دیگر که در بالا اشاره شد.
با وجود این مسئله، فرد دیگر حق افتتاح حساب و گرفتن تسهیلات بانکی را ندارد همچنین کلیه حساب های وی مسدود خواهد شد.
سلام من ده سال پیش چک بابت خرید ماشین به ایران خودرو دادم بعد چک برگ شد من ماشین رافروختم وبدهی رادادم وسند راازاد کردم ولی لاشه چکهارانگرفتم الان چگونه میتوانم آنها راسواثرکنم ایران خودرو عنوان می‌کنه چک‌ها مفقود شده لطفاراهنمایی ام کنی رسول از شهرکرد
سلام: باید دادخواست استرداد لاشه چک تنظیم بکنید و به طرفیت ایران خودرو ثبتش کنید و یا اینکه بر اساس رضایتنامه اران خودرو که بدهی بهش ندارید درخواست ابطال لاشه ی چک نمایید.