ممکن است که صاحب یک شرکتی باشید که شرکت شما بی پول و ورشکسته شود یا مدت شرکت به پایان رسیده باشد یا سرمایه اصلی شرکت شما از بین برود در این حالات، شرکت، منحل می شود.
شرکت سهامی یکی از شرکت های ماده ۲۰ قانون تجارت می باشد.
خاصیت شرکت سهامی نسبت به باقی شرکت ها این است که چه فعالیت تجاری انجام دهد؛ چه فعالیت تجاری انجام ندهد در هر حال تجاری محسوب می شود و تابع قوانین شرکت های تجاری و لایحه اصلاح قانون تجارت می باشد.
در مطلب زیر مواردی که یک شرکت سهامی از بین می رود و راه حل قانونی که می توانید از دادگاه درخواست کنید که دستور انحلال آنرا بدهد؛ آورده شده است.
شرکت سهامی چه شرکتی است؟
شرکت سهامی شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسئولیت سهام داران آن محدود به همان سهم و آورده می باشد. شرکت های سهامی به دو قسمت سهامی عام و خاص تقسیم می شوند.
در سهامی عام قسمتی از سرمایه را مردم تامین می کنند و مردم سهام دار محسوب می شوند، اما در سهامی خاص، تمام سرمایه شرکت را موسسین شرکت تامین می کنند.
در ادامه به نحوه و موارد انحلال این نوع شرکت می پردازیم.
انحلال شرکت سهامی
ممکن است شرکت سهامی بنا به دلایلی منحل شود. در مواردی هم اگر قواعد آمره (اصلی و غیر قابل تغییر) تشکیل شرکت سهامی عام رعایت نشود؛ شرکت سهامی باطل خواهد بود.
در سه قالب می توان به طور کلی علت انحلال شرکت را بررسی کرد:
- ورشکستگی (انحلال قهری) در این مورد نیازی به حکم دادگاه وجود ندارد.
- انحلال به تشخیص مجمع عمومی فوق العاده.
- انحلال به حکم دادگاه.
دلایلی که ممکن است شرکت منحل شود
از بین رفتن موضوع شرکت: اگر شرکت برای موضوع خاصی تشکیل شده باشد و شرکت آن موضوع را انجام داده باشد یا انجام آن غیر ممکن باشد. مثلا شرکت تولید برای لباس تیم ملی در سال ۲۰۲۱ که با انجام موضوع مورد نظر شرکت منحل می شود.
انقضای مدت شرکت: وقتی که شرکت برای مدت معینی تشکیل شده باشد و آن مدت منقضی شده باشد مگر اینکه مدت قبل از پایان یافتن تمدید شود. نکته ی مهم آنکه تمدید شرکت باید قبل از پایان یافتن مدت باشد چون بعد از اتمام مدت شرکت منقضی شده و تمدید آن امکان پذیر نیست.
موافقت همه شرکا: در صورتی که تمامی شرکا موافق باشند؛ امکان از بین رفت شرکت هست.
ورشکستگی: حالتی است که شرکت از عهده پرداخت های خود بر نمی آید.
در صورت تصمیم مجمع عمومی فوق العاده
در صورت صدور حکم قطعی مبنی بر انحلال شرکت از سوی دادگاه: که در تیتر بعدی این مورد به جزئیات توضیح داده خواهد شد.
موارد تقاضای انحلال شرکت از دادگاه
ماده ۲۰۱ لایحه اصلاحی قانون تجارت مواردی وجود دارد که می توان از دادگاه تقاضای انحلال شرکت را خواستار شد.
به جز این موارد، چند مورد دیگر وجود دارد که به آنها نیز اشاره می کنیم مثال ماده ۱۴۱ لایحه قانون تجارت و ماده ۵ لایحه مزبور.
۱- در صورتی که تا یک سال پس از به ثبت رسیدن شرکت، هیچ اقدامی جهت انجام دادن موضوع آن صورت نگرفته باشد و نیز در صورتی که فعالیت های شرکت در مدت بیش از یک سال متوقف شده باشد.
۲- در صورتی که مجمع عمومی سالانه برای رسیدگی به حساب های هر یک از سال های مالی تا ده ماه از تاریخی که اساسنامه معین کرده است؛ تشکیل نشده باشد.
۳- در صورتی که سمت تمام یا بعضی از اعضای هیأت مدیره و همچنین سمت مدیر عامل شرکت طی مدتی بیشتر از شش ماه بدون صاحب، مانده باشد.
در این سه مورد ابتدایی دادگاه تا ۶ ماه مهلت می دهد برای این که موجبات انحلال رفع شود و اگر در این مهلت رفع نشود حکم بطلان صادر می کند.
۴- در مورد بندهای یک و دو ماده ۱۹۹ (از بین رفتن موضوع و مدت شرکت) در صورتی که مجمع عمومی فوق العاده صاحبان سهام جهت اعلام انحلال شرکت تشکیل نشود و یا رأی به انحلال شرکت ندهد.
۵- ماده ۱۴۱- اگر بر اثر زیان های وارده حداقل نصف سرمایه شرکت از میان برود هیأت مدیره مکلف است بلافاصله مجمع عمومی فوق العاده صاحبان سهام را دعوت نماید تا موضوع انحلال یا بقای شرکت، مورد مشورت و رأی واقع شود.
هر گاه مجمع فوق العاده رأی به انحلال شرکت ندهد باید در همان جلسه و با رعایت مقررات ماده ۶ این قانون سرمایه شرکت را به مبلغ سرمایه موجود کاهش دهد.
در صورتی که هیأت مدیره بر خلاف این ماده به دعوت مجمع عمومی فوق العاده اقدام نکند و یا مجمعی که دعوت می شود نتواند مطابق مقررات قانونی تشکیل گردد هر ذی نفع (سهام دار یا طلبکار) می تواند انحلال شرکت را از دادگاه صلاحیت دار درخواست کند.
۶- در ماده ۵ لایحه در صورتی که سرمایه شرکت بعد از تأسیس به هر علت از حداقل مذکور در این ماده کمتر شود باید ظرف یک سال نسبت به افزایش سرمایه تا میزان حداقل مقرر اقدام به عمل آید یا شرکت به نوع دیگری از انواع شرکت های مذکور در قانون تجارت تغییر شکل یابد و گرنه هر ذی نفع می تواند انحلال آن را از دادگاه صلاحیت دار درخواست کند.
هر گاه قبل از صدور رأی قطعی موجب درخواست انحلال منتفی گردد دادگاه رسیدگی را موقوف خواهد نمود.
نتیجه انحلال شرکت سهامی
پس از انحلال به طریق هر کدام از موارد، تصفیه و تقسیم دارایی شرکت آغاز می شود. ابتدا تصفیه دیون انجام می شود و طلب طلبکاران پرداخت می شود و اگر در آخر چیزی باقی ماند به سهام داران شرکت می رسد. در ماده ۲۰۶ لایحه این امر پیش بینی شده است.
ماده ۲۰۶- شرکت به محض انحلال در حال تصفیه محسوب می شود و باید در دنبال نام شرکت همه جا عبارت «در حال تصفیه» ذکر شود و نام مدیر یا مدیران تصفیه در کلیه اوراق و آگهی های مربوط به شرکت قید گردد.
مدارک و مراحل ثبت انحلال شرکت سهامی
تصمیم راجع به انحلال شرکت و اسامی مدیر یا مدیران تصفیه و نشانی مدیران تصفیه باید ظرف ۵ روز از طرف مدیران تصفیه به مرجع ثبت شرکت ها اعلام شود تا پس از ثبت به اطلاع عموم برسد.
مدارکی که برای ثبت کردن انحلال شرکت سهامی خاص پیش رو است به این صورت می باشد:
- تنظیم صورت جلسه انحلال به امضای تمام مدیر تصفیه.
- مدارک شناسایی مدیر تصفیه.
- اصل آخرین روزنامه رسمی که آگهی های شرکت در آن منتشر می شود.
- اصل آگهی منتشر شده در روزنامه کثیر الانتشار مبنی بر دعوت از شرکا برای شرکت در مجمع عمومی فوق العاده.
نتیجه گیری
انحلال شرکت ممکن است به علت های مختلف انجام شود. گاهی به تصمیم خود مجمع عمومی فوق العاده است و گاهی به حکم دادگاه است گاها هم به دلیل ورشکستگی، شرکت منحل می شود.
با انحلال شرکت، مدیر تصفیه، کارهای تصفیه را انجام می دهد و بدهی ها و طلب طلبکاران را پرداخت می کند. و در انتها اگر چیزی باقی ماند میان طلبکاران تقسیم می شود.
سوالات متداول
ورشکستگی، تصمیم مجمع عمومی فوق العاده، انتفای موضوع، انقضای مدت شرکت و موارد دیگر که اشاره شد از موارد انحلال شرکت است.
شرکت سهامی شرکتی است که با حداقل ۵ نفر تشکیل می شود و سرمایه آن به سهام تقسیم می شود. و در هر حال تجاری به حساب می آید.
با انحلال شرکت مدیر تصفیه کارهای مربوط به تصفیه را انجام می دهد و با ختم تصفیه شرکت کاملا از بین می رود.
